장음표시 사용
401쪽
RIA, LIBER III r. 3 Virgilius, At tu sume pedum,quod me cusae- Daphitipe rogaret,Non tulit Antigenes. Pes, funis,quo tenditur velum: ut Virgil.s. Vna omnes fecere pedem.
Pellex fallax a pellacia,fallacia: ut,Peliacis Aene.Σ.-
Vlyssis. licet alias pellax a pellendo, und*N provis s.ci
quidam pellacem concubinam appellauere, V 'quasi fallacem potius quam pellicem, Pellex,certe proprie mariti est: nam a pellο- senec do dicta,ut Glycerium,Philumena,& pellices
caelum tenent. Qua quidem ratione pellex utique dici posse uidetur,cum coelibe uiuens,nec minus a pellendo,' siquid Terentio credimus, Paulus de ver cuius pellicis necessitate uxores interdum b Nanegatur.nam Davus dixit:Nemo his moribus Uxorem dabit.Ergo concubina,seu amica, vel ' scortum,pellex aliquando dicetur.nam meretrix a quaestu fere,ut prostibula.Ad hoc pellex aemula est, secundum Iuvenalem,non a pellendo uirum,sed famae laudem: ut,Horrida qualefacit residens ' in corυce pellex. nam ui- suoru et . ubi rum Pallas non habuit, propter quem Arach in codice lepine merito sit eius pellex appellata: ergo ab aemulatione,quia Palladis gloriam suo artificio repellebat. Poenitet,pro eo quod est,parum uidetur:ut, Nec te poeniteat calamo triuisse labellum. Et, officio nec te certasse priorem,Poeniteat. Pendo,soluo: ut, Tum pendere poenas Cecropidae iussi. Aeneia.'Pendeo,desidero,uel expecto:ut, Pendetq; - p iterum narrantis ab ore.Et, Dum consulta pe- 'tis,nostros; in limine pendes. Penetralia,omnis interior pars dom',licetde I tecta;
402쪽
quinto uero, Gaudia perne tant mentem. Aeneiό.T. Aeneid I. Forte peregre Aeneid. . In Eungcbo. Parad. . Aeneid.7.
Aeneid.s. 36o DE POLITIA LITE RAis tecta: Sc penetralia,secreta templorum: ut, Te quoque magna manent nostris penetralia
Iegnis. Pertento,uehementer tento. quanquam fe re omnia eiusmodi composita uerba more gret co uehementiam significant . ut, Latonq tacitam pertentant gaudia mentem. quem locum
ab Homero suscepit,ubi de Glauco agitur, MSarpedonis corpore iacente,libro Odysseae 6. Pera,perae,& pero peronis, graeca sunt.primum est pro quolibet lacculo, led proprie modicatium seu peregrinantium paupeIu: pero autem genus est calciameti ad rusticos .ut,Crudus tegit altera pero. Pergo,perseuero: ut, O dea, si prima repetes ab origine pergam. Et Terentius, Pergin' scelesta mecum perplexe loquiJ Nec ad itinera incomptum est uerbum uinde' pergere & peregrinus.ut,Perge modo,& qua te ducit uia, dirige gressum. Periculum,experimentum, a graeco scilicet sermone hoc est,experientia. Terentius, Fac periculum in literis. Polleo,possum,ualeo.Cic.in Paradoxis,Nec est ulla res,quae plus apud eum polleat, quam ipsius uoluntas atq; iudicium. Ponere, quiescere: ut, Tum ueti posuere:id est, quieuere.Idem,scribere: ut Persius,Nec ponere lutum artificis. Idem & compositum ua let: ut a Iuvenali,Nunquam ne repona φ Et ponere pro deponere non impolite a poetis ma Nime frequentatum. Ad hoc ponere,constituere,fundare:ut, Atq; haec me sacra quotanis, Urbe uelit posita templis sibi ferre dicatis.
403쪽
RI A, LIBER I III. lPontes,etiam scalae sunt: ut,Interea aeneas socios de puppibus altis Pontibus exponit. nam certum est scalas scaphasq; nauigio couehi,seu tabulae quaedam forte sint,trabesq; longissimae nauibus haerentes, pro scalis tamen existimantur. Portendere,id est, porro tendere arae dice-ye, significare:ur, Hunc illum fatis externa a se- Aenei de profectum, Portendi generum. Poscere,prouocare,secundum quosdam noabsurde definientes, uersumque poetae simul adducentes: ut, Aut acrem dubites in praelia Aenei poscereTurnum.Sed hoc uicissim est ultro ad
Turnum inclamare,ut duello conueniat. nam
legitur regijs legatis AEneam indixisse: A quius hinc fuerat Turnum se opponere morti, Si Aeneid.M. ubi bellum finire manu, si pellere Teucros Appa- proh ,huic, rat, his demum decuit concurrere telis. Alibi O pro demsi,
etiam,Mihi ius concurrere soli. &, Turnu iam . . 'debent haec mihi sacra. cui & illud respondet, ' 'Solum densa in caligine Turnum Vestigatiua mμtato framo
strans, tum in certamina poscit. quem certe k,-- uoce postularet, quod sc Venus fore praedixe Aenei trixat:ipse quoque Turnus poscit equos & arma contra Mneam incursurus. Praeterea poscere, secundum Varronem est, cum aliquid merito nostro postulamus. Quanquam & interdu est postulare,ut arroganter superbeq; petere. Curtius de Dario ad Alexandrum, Postulabat autem magis quam petebat. Et postulare, accusare,diem dicere. Potiri,non modo aliquid in usu habere, ue- Ium etiam in potestatem suam ex aliena rediis
gere, quod elegantissimum a poetis&histori
404쪽
3sa DE POLITIA LITER A is Aeneis . cis habetur. Virgilius , Si uero capere Italiam thristitis eou stςptrisq; potiri Contigerit uictori. Salustius: . Ex Sibyllinis libris imperium Romae tribus ιμ μ i g Cornelijs portendi,Syll matq; Cinna ante, sumn imperi tertium este,cui fatum foret urbis potiri.Iuno
bibetis tur ergo cum generandi auferendi ue casibus. Georg.r. Praesens,propitius:ut,Voso agrestum prq- Doro, sentia numina Fauni.Item,Nec tam praesentes alibi cognoscere diuos. in praesentia enim fa,quor adiungitur. Praecinctos & accinctos, strenuos dicimus& expeditos. Terentius, Accingar. Graeci id genus hominum μμαν appellant.&,Vires ac Aeneid. i. cingunt omnes operi. Aeneici. Prem O,uasto,populor: u Pelago premit aeua sonanti .Et premere, demergere, infoderer ut, arcunq; premes uirgulta per agros,Spar Aeneid, ge fimo pinsui. Et premere, onerare: ut,Ceu pressae cum iam portu tetigere carinae: rectiusquam si fessas intellexeris. Premere,coercere: Georg.t. ut, Ruris opaci Falce premes umbram. Praela,sunt trabes, quibus uua calcata pre Georg.a. mitur. de hoc genere est in Georgicis, Colaci: praelorum fumosis diripe tectis. Caeterum nihil obstare uidetur, quo minus eadem instru menta adolei pariter,&liquaminis confectio
Praelia, de omni concursu etiam citra arma Georg.3. dicuntur: ut, Si quando ad praelia uentum est.
de equo dicit aetate confecto, de ob id ad Veneris certamen inepto.
Georg. 4. Ρrqceptu,res p. sum: ut,Sine uin si ulla dabit pcepta.na dcres posse eo de loco apponi potuit. Praeceps,altat,unde quis possit praecipitare:
405쪽
RIA, LIBER II II. 3 63 ut urrim in praecipiti stantem: hoc est, altissima. nam subdidit: Summisq; sub astra Educta
tectis.no ad eam specie, quod quidam uolui, uti Bononi et adhuc cernitur,uelut inclinato cacumine turrim euestigio ruitura: ergo altissima. na dixit: Unde omnis Troia uideri,Et Da nati solitae naues & Achaia castra. Et illud, AeDanau luper agmina late incidit. Vnde salix φpparet,arcem illam minime fui se curuatam, sed editissima. Quod uidetur poetae consiliu, cuius nihil minus interfuit, quam eiusmodi molem ad puerile desideri u indicare. Ite prae ceps, festinus: ut, Praecipites uigilate uiri. Sicq;
praecipitate, festinate: ut,Praecipitate moras. Praeciae,uuae,quae citius mitescunt,ut in Iuαlio mense, quae alio nomine praecoques appellantur,uti biferae ficus anteriores. de ijs Virgilius & Plinius. Pret stare, facere. Cicero de Finibus bonoru& malorum:Emptorem indemne damni pri-
stare oportere. Praecipere, ante capere, occupare: a quo uerbo non in usii est praeceptor, qui a doctrina solum indicatur. Procudere,cudendo extenuare: ut, Durum procudit arator Vomeris obtusi dente. Et procudere, dilatare. Varro,Legendo aut scribendo uitam procudito. Quidam uero tam pro erudiendo quam exacuendo suscepere,aut certe pro eXercendo. ProcaX, petaX:& procare, petere, quamuis in usu non sit: sane procus a petendo dictus, MProci quasi competitores. Procaces austri, id est uiolenti. Pro
Aeneiam Non de sed de ostis lib. 3. lego, Emptori
damnum praeastari oportereznimirum tueaditore. Georg.
406쪽
364 DE POLITIA LITERA AProcella,uis uenti cum pluuia, ab eo quod
Aeneid.i. omnia percellat &moueat: ut, Creberq; procellis Africus. Proceres,secundumVarronem,principes ciuitatis sunt: sic dicti a trabiu proceritate, quarum capita emineant in aedificijs. Sed alio modo Suetonius illustrium imperatorum proce ritatem describens,uelut ab arboru pulchrio ri specie designat. nam inter eos Romanoru, qui certe principes extiterunt, quibusdam nodatu est ab historico proceritatis insigne: quo uocabulo Sc Virgilius saepe utitur in es ingenda heroum altitudine. Aeneid. . Proprius,epitheton,perpetuus est: ut, Pro
Aeneido. priamque dicabo .Et, Da propriamThymbrete Aeneid. s. d mum. &,Propria haec si dona fuissent. Vnde uulgo pariter fundum agri proprietatem appellat,quod perpetuo possideat a domino.
Proluvies,secundum quosdam non incon
frue sordis est effuso per uomitum, ideoque
Mneid. . a poeta contendunt uolucribus Harpyis desiis gnatum, quarum est de pectore frequenter excrementa pro ij cere. Neque uero necesse fuisse id increpare,quod sit naturae conueniens, si ab intestinis inferioribus ea proluvies existime tur. Caeterlim cum ne id quoq; de pectore proiectum in uolucribus sit reprehendendu, quarum naturale est dupliciter expurgare praecordia: relinquitur eandem Harpyiarum prolu
tatem utiq; turpem, dc obscoena miseri uictus ingestionem poetam improbasse, tanquam in auarissimoru genere uitam illaudabilem.nam Aeneid. . alibi legitur,Et pleno se proluit auro. quod in. gerere,non proij cere est. Quamobrem proluvies
407쪽
R. I A, LIBER IIII. 36sules alterutra significatione pro rei aptitudine suscipienda. Prodigium est, quod in longu tempus prodigit,praedi est ue significationem: ut,Harpyia
Celaeno Prodigium canit. Prodere,propagare: ut, Genus alto a sanguine Teucri Pro delet. Prodere, decipere: ut, v nius obiram prodimur. Vnde proditores,ijdedeceptores, quos Graeci eadem fere uoce ταν appellant. Caeterum & prodere est non minus eleganter pro eo quod est manifestare, dc testificari, quod scriptoribus assignamus: sic ut,Prodidit uel proditum est memoriae: no tamen ut eosdem proditores, quemadmodum scriptores uel auctores appellemus: uel ui,Terra solem maiorem esse, auctor est Plinius, non eleganter proditor diceretur. Pronus, uicinus, uti de alto longeque positor ut, Ventisque uocatis Prona petit maria: id est,uicina littori,quasi propiora. alioquin non prona, sed ardua uidentur maria: ideoque tam naturaliter dicitur quam moraliter,naues ascedere, Sc in terram ex mari descedere, nisi forte
hemisphaerij ratione prona magis appellem'. Propius, pro magis prope: se, magis proprie, non autem proprius: & pleraque ijs limilia, uariae significationis tam nomina SL uer ba, quam adverbia, superioribus uobis diabus satis exposui. Plurimus, longus: ut, Cum se nux plurima sylvis Induet in florem: id est, longa. designatur autem amygdala, quae nux longa dicitur.
. Putris, solubilis: ut, Putris se gleba resoluit. Et, ' Quadrupedumque putrem soni-
408쪽
Georg. 6 Palam. De Verbign.ι.pueri Aeneis 4. Aeneid. a. Aeneid. T. Aeneid. . Aenei M.tgέ DE POLITIA LI TER A ι tu quatit ungula campum. Purpureus, praeter colorem solitum, ingerest praecipue: ut,In maris facie, quod ex altitudine nigrum accipimus. Interdumq; caeruleu, ut mare purpureum dicitur,& rosa nigra,cum tamen purpurea sit: quae omnia, plura noster poeta habet. Pueri appellatio quatuor habet significaticines: una est, cum omnes seruos pueros appellamus.Terentius, Puerum inde abiens coueni Virgilius,Claudite iam riuos pueri. Altera, cupuerum contrario nomine puellae uel pueraedictitamus.Tertia,cum aetatem puerilem demonstramus in aetate quoque prouecta, seni-liq; praecipue: ubi de rerum imperitia uel Cnorantia reprehenditur, ac pro filio nihilominus saepe de lignamus : ut, Tuq; puerq; tuus: cum de Venere & Cupidine diceret. Item, Ascani usq; puer.Et Horatius, pueros Ledae dixit, cuius essent fili j. Omnes ii Homeru imitati, qui saepe hoc uocabulo & Achivorum ,& Priami filios appellat more Graecoria, apud quos ,hoc est, pueri nominantur. Pulcher, eo qui sit fortis, & sortis pro pulchro: quale est, Satus Hercule pulchro Pulcher Aventinus.Virtus enim & pulchritudo more etiam graeco saepe confunduntur aptissime, sicut contrario malitia dc uitium pro deformitate designatur: ut Haud illo segnior ibatneas:id est,non deformior.ideo addidit, Tanis tum egregio decus enitet ore. Pulla re,uiolare,laedere: ut, Fugit ipse Latiis nus, Pulsatos referens infecto foedere diuos.
Putare,&in dubio ponitur, &in certo Me
409쪽
igantissime: cuiusmodi Plinius maior decucuaneris sylvestris medicina, Putant conceptus adiuuari alligato semine, si terram non atti gerit.nam pro opinione positum,sed approbata sententia. In dubio autem illud satis est:ut, Turpe esse in re militari dicere,Non putabam. Est &uites putare: ut,Fingitque putando dc
DE VOCABULIS AB Lutera ini Pars x LVI. QVadra dubium est,an pro fragmento panis accipiatur: ut Virgilius, Patulis nee 'parcere quadris. An placentae essent adoreae: ut, Adorea liba per herbas Subi jciunt epulis. an pro mensis, quarum certe frequentior est usus quadratas haberi. nam HarpFia prae dixeram Ambesas subigat malis ablumere mefas. Et Iuvenalis auctor est, parasitum aliena uiuere quadra. Seu panem pro aliena men sa dixerit, ergo ad opportunitatem distinguedus hic sermo. Quadrat, consentit, coniungit: transIais tum a lapidum quadratura,qui sibi bene com Ueniunt: ut, Arboribus positis secto uia limite quadret . quae amplior quandoque est, alias oblongior . nec dubium armatorum aciem,seu cuneum quadrato agmine, hoc est, seriatim incedere. Quassare, a quatio frequentativo ponitur,& in quaelibet conterenda, uel concutienda: ut de hasta, Quassatque trementem. &, Quassataeque' trabes, de nauibus inquit,seu
410쪽
368 D E POLITIA LITER A quasi fatigatas intelligamus. nam Sc quassare.
fatigare eli: dc quatere, excludere. Terentius, Eunuc. Aa 3. Homo certe cum dono quatietur foras. Qua- Scen.32 tere,infestare: ut,Rastris terra domat,aut qua-Atit oppida bello. unde frequentativum supra a fatigando domandoq;. Quaestio,idem de tormentis est & corporis
doloribus,ad exquirendam ueritate: quo sermone laepe utuntur historici,&Tullius ad Herennium praecipue, ubi de testibus contra testes:&cum frequentioris sit usus quaestio pro disputatione,utrunq; tamen a quaerendo est.
Quirinus Romulus sic appellatus ab hasta, quae Sabina lingua Quiris dicta, unde securis quasi semi quiris, quae graece uel M' , qui regem lagnificat, uel certe dominum, lite
Ias paulo mutatis. Constat autem Romanos a
Aenei. s. Tum graecis oriundos fuisse:nam legitur, 'At pater rex Euinem, Euandrus Romanae conditor arcis. Vel idcir legitur. co inirinus dictus,ex gentis nobilitate a Marte,qui cum saeuit,gradivus dicitur: cum mite scit,Quirinus.Deniq; duo templa fuerui, unuQuirini intra urbe, quod custodis & tranquilli:alterum,in Appia uia extra urbem iuxta portam,quod bellatoris Quirini diceretur. DE Voc ABVLIs AB L iatera R. Pars π L V II.
RAdo,transeo,sicut Iego. Virgilius, Radit
iter liquidum,celeres neque dimouet alas. &,Radit iter letuum interior. Item racommouet. dere,eXtrahere,eXcipere,decerpere: ut Comi