장음표시 사용
231쪽
chaobus .in fin.l.Nesennius. D. de neg gest.Quinimo possideb.it ea fideicommissarius titulo illo generali, pro suo , cum naturalem haberent causam, argum.l. 2. D.pro suo. Sed contra, indebitum natura quamuis fideicommissario solutum tamen repetitur , l. uxori maritus. D. de usu dc usust.leg.in qua ponendum est matrimoni ii illicitu fuisse iure gentisi ut in l. si duute tu .g. I.D.ad i. Iul.de adulter.Merito ergo ta illicitet uxori relictam quavis solutu & praestitit, ut indebis tum repetitur, quia causa naturalis fideicommissa sustinens deficiebat, eoque casu iure locum habet egula l .ex his.s . D. de cond. indeb. Etu diuerso promissum sponiae, quae esse non poterat, peti non potest, l.eum qui. C.ad i. Iul. te adulter. Non obstat quod in da.vxori.salte ut extranea positi uxor consequi fideicommissum,eique praestitum ab ea auocari non debeat. Nam respondeo, non ut extraneae, sed ut uxori relictum fuisse , quod attendendum esse docet iureconsul l. ni his status I. si quis sponsam. D. de don .inter vir.& uxor. Et haec est vera interpretatio & ratio d.I. uxori. Fuerat & alius effectus huius naturalis obligationis , ut videlicet fideicommissi prestatio non impediretur capitis deminutione,quia hae obligationes , quae naturalem practationem habent , capitis deminutione non pereunt, i. eas obligationes. D. de cap. min. Nec tamen hi naturalis obligationis effectus impediebant, quin primis temporibus valde infirma essent fidei commissa , praese tim quum , ut inquit Iustin. initio tit. de fid. hered. nullo iuris vinculo continerentur. Quod de vinculo ciuili intelligendum,quo demum necessitate adstringimur rei alicuius faciendae aut soluendae gratia, ut
232쪽
ostendit obligationis definitio. Naturalis obligatio sua habet vincula,l. si fideiussor. D. de cond. indeb.
pietatem scilicet,pudorem,& aequitatem, quo maxia me vinculo ac praecipuo sustinetur,l. Stichum. . n turalis. D. le solui. quae denique singula debilia erat, nisi accelsisset ciuilis necessitas. Est tamen utilis diligens huius quaestionis inspectio propter veras legum rationes inuestigandas. Itaque in l. quibus diebus. o. β.dominus. D. de cond. & dem. legatum in fideicommissum vertitur,propter naturalem obligationem, qua dominus seruo erat obstrictus. Nam de fideicomisso tantu intelligenda est,cum ad voluntate quaestionereuocet I C. non autem de legato, in quo arctius verba iuris obseruamus. I tem ex eo in propia ratio, cur qui tota hereditatem rcstituit quartam non retentam repetere non possit, siue re vera restituerit, siue de restituenda tantii cauerit,i. s. l.vit.C. ad i. Falc. quia videlicet naturalem praestatione habuerit talis' is restitutio. Itaque cum plenam fidem ac debitam
pietatem praestiterit, actionem ad quartam repetendam non debet habere,arg.l. ex duobus. D. de neg. gest. l.c sponsus. β. si quis. D. de donat. inter vir.&vxor. In qua maritus , plene restituens hereditatems deicominaria uxori,de suo quarta donarc no videtur, sed magis de alieno.Neq; obstat β.sed quia stipulationes. Instit. de fi d. hered. quia de errore calculi &facti intelligendus est ibi Iustin.ut etiam Accursuius
animaduertit,de quo & Iurecons.loquitur,d.l.si spo- sus .in fi.I. si quis. Hanc enim repetitionem naturalis obligatio non impedit, quae vel aequitate naturali nititur,l.nam hoc natura. D. de cond.indob. Tatum
dicimus plene soluentem fideicommissum,sive scie-
233쪽
xem siue in iure errantem, quartae beneficium postea non posse repetere,d. l. I.& d. l.vit.C.ad l.Falcidiam.
uando primum se quomodo ad necestatem iuris
fuerint reuocat deicommisa. GA P. II LPORRO fideicommisti ex his sunt, quae non
lege, non Senatusconsulto, non constitutione,
aut edicto robur acceperint,sed moribus , Ac paul tim ad iuris, necessitatem redacta sunt,qualia lunt in iure nostro pleraque. Et quidem primus D. Augustus , qui ut ait Tacit ex horrida antiquitate multa mutauit,semel iterumque person rum gratia motus, vel quia per ipsus salutςm rogatus quis diceretur, aut ob insignem quorundam perfidiam, iussit Consulibus lictoritatem suam circa fideicommissa intς ponere,inino tit.de fid.hered.apud Iustin. Vnde ii semus prouisionem clxςa fideticommissa tuenda primum p rsonal fuisse,ideoque ad exemplum trahi non debuisse. Inter exteras vero personas primus causam dedit L. Lentulus , qui in Astica decedens 4ugustum & xlios rogauerat, ut aliquid facerent. Instit. de codic. quod Augustus & alij rogati sponte impleuerunt. Nequς intemenisse hoc in Coiulum auctoritatem Iustinianus iese satis ostendit, cum ait Augusti exemplo, non Coiulum imperio, fidei commissa praestita fuisse. Alij vero exinde per salutem Augusti rogati,ut aliquid practarent, aut etiam sine obtestatione,sed quorum hdem defunctus merito videbatur sequutus , vel quia intimi amici vel propinqui, cum fidem non implerent, coercendae illorum perfidiae causa, iubebat Augustus Consulibus ex ordine
234쪽
dine auctoritatem suam interponere,& vi magistratus cogere ad praestanda fideicommissa. Sequitur deinde apud Iustin. quod quia iustum cr populare uia batior paulatim eo nuersum est in adsiduum iuriIdictionem Caune igitur fideicommiorum sunt,aequitas,di popularitas. Nam iustum pro aequo posuit Iustinianus, quemadmodum iustitia pro aequitate sumitur,t.bonandes. D.depos. Populare autem est, quod poeulo M
ciuibus sit gratu.Quas ob causas non mirum, si fideicommissa in ipsam iurisdictionem conuersa sunt. Neque nouum est, iurisdictionem more & usu constitui,l.more maiorum.l.est receptum.D.de iurisdict. Omn. iud. Intelligere autem hic oportet Consularem iurisdictionem, non alterius magistratus, quia ad Consules tantum pertinebat. Et quia vi magistratus praestare fideicommissa iubebant, eoque nomine a
ctoritatem suam more maiorum interponebant, ne
cesse est hic & iurisdictionem intelligamus pro iridito imperio , cui etia iurisdictio inest,argum. l. 3. D.deiurisdic. om. iud. Quia iugiis magistratus est potius imperij,quam iurisdictionis,arg.l. . D.eod.Ita autefuerunt exinde mixti imperii fideicommissa, ut suo iure non alieno beneficio habuerint Consules, quocirca & mandari potuisse non dubito,arg. d. l. more
maiorum. & l.r. D. de eo cui mand. Ex his necesi
Huni est statuamus,iurisdictionem de fideicommissis perpetuam fuisse ctiam antiquam Praetor fideicommissarius crearetur, de quo postea Iustinianus. Quid enim aliud est assidua, quam perpetua iurisdictior
Repugnat tamen Sueton. in Claud. qui ante Praetorem fideicommissarium institutum,iurisdictionem de fideicommissis est quotannis & tantum in Urbe
235쪽
magistratibus delegari solitam, nisi sotior esset a
.ctor Iustinianus. Et vero in his,quae iunt iuris nostr caecutiunt eiusmodi atristores sepiis inae. Erit tamen aliqua concordiae ratio, si magistratus in Suetonio intelligamus Praetores , aliosve magistratus, cum ut
dixi certissimum sit ante Praetorem fideicommissarium adsiduam fuisse iurisdictionem Consularem de fideicommissis. Porro inter codicillos de fideicommissa,quantum ad originem , haec notanda est differentia.Namque illorum usus a cognitione & decreto incipit, cum Augustus Trebatium & alios Iurec. co nomine in conmium vocaverit,ut ait Iustin. in tio tit.de codic.Fidcicommissa vero, sine cognitione & consilio, paulatim in adsiduam iurisdictionem conuersa fuerunt. Subiungit deinde Iustin. tantusque eorum fauor factM est, ut paulatim etiam Praetor proprius crearetur, qui de furicommisis tas diceret, quem fideicomis miserium appessisut Quae verba Pr toris fideicommisi sarij iurisdictionem continent. Legata igitur petebantur apud Praetore urbanum,inde Caius propriis commentariis explicauerat titulum edicti Praetoris
Vrbani de legatis,ex quibus pleraque responsa extat in pandectis. I ideicommissa vero,apud Consulem
seu Praetorem fideicomissarium. Nec enim, quamuis instituto proprio Praetore, cognitio Consularis sublata est,Vlpian.in stag reg de iid sed ita temperata, ut intra certam summam Praetor cognosceret, essetq, iurisdictionis eius praescripta forma, ultra quam cognitio Consularis esset,Fab.lib.3. cap.8.No debes apud
Praetorem petere Icdeicommi ui sed apud consulem. Maior enim praetoria cognitione summa est. Non mirum igitur,
in i parcet meus. in princ. de leg. 2.Celsus p*ter,cuius is temporibus
236쪽
temporibus fideicomissarius Pritor iam Creatus erat, cognitionis fideicommiliariae apud Consulem meminerit.Potuit enim praetoria cognitione maior csse summa,ut ad Consule ventum fuerit. Idem dicenduin specie la lenis. I. D. le alim.& cib.legat. ubi etiaConsularis de fideicommissis est cognitio, etiam in utroque rescripto ibi relato. Et responsum ex libris de officio Consulis sumptum est. Exinde igitur,qui ex causa fideicomissi debuit, ex credito debitor fuit, venitque tunc fideicommissum crediti appellatione, cum ante adsiduam iurisdictionem aliud esset,l.si is ' cui.' . 9.i. D. de soluti & liberat. Adstringit enim necessarid quasi debitum ciuile,l.proxime.so. D. de ritu nupt. & testator relinquendo fideicom. oblis rerogatum cogitat, i. Vtrum. β. cum quidam. D. de reb. b. Et quamuis haec duo,ex causa debiti, de ex fideicommisto, opponantur,l.penuit.β. quisquis. D. de leg. a. non minus tamen est debitum fideico missim.Nam in d. g. quisquis.debitum ex contradita .opponitur debito ex ultima voluntate, & nihilominus utroque genere deberi nobis potest. Porro quae de iurisdictione fideicommistarum diximus,non ita sunt intelligenda , ut propterea fuerint ordinariae de iis adhiones,qitas Consul aut Praetor dictarent onenim formula, & ordinaria actio petendorum fideicommissorum apud eos instituta est, sed adsidua cognitio tantum permissa. Sic enim Vlpian. in frag. regalcide fideic. Fideicommilia non per formulam petunis
tur tit legata , sedcognitio est Romae consilis quidem, aut Praetoris qui sideicommissariim dicitur, in prouinciis uero
praesidis prouincirrum. Ergo persequutio,no vera actio, fideicomissi nomine dabatura.3.in princ. D.de usur.
237쪽
quia iuris ordinarij executionem non habebat,i.p cuniae. in s. D. le verb. sign.Indeque dicitur is a quo petitur fideicommissiim offerre cognitionem,id est, persequutionem fideicommissariam, l.3.in princ. D. ut in post . legat. Et recte scriptum a Paulo .senten. tir. i. in fi. ius omne fideicommissi non in vindic tione, sed in petitione consistere,id est, persequuti ne dc extraordinaria. Nam primum Iustinianus vindicationem etiam ante restitutionem fideicommisi rio uniuersali dedit in casu l.vit. .sinautem. C.co de legat.cum antea nulla eo nomine competeret,siue uniuersale esset usi heres. o. g. i. D.ad Trebel. siue singulare,arg.l.penul. D. si seruit.vindic.Hodie propter aequata legata & fideicommissa singularia, L 1.C.com. de leg. communicatae sunt legatorum actiones fideicommissis,ut postea dicemus,igitur & vindicationes,quae legatorum nomine competebant, Ri Instit.de Ieg. Hodie etiam, cum extraordinariis i diciis utamur,& in effectu persequutione nihil plus consequamur quam actione,l.actio. D. de neg. gest. statuendum est,actionis verbo persequutionem comtineria.amouis. D. de verb. fg. Quinimo t. Papin. s. ad Treb. actionis verbo venit officium iudicis,quo heres adire cogitur. Nulla enim alia eo nomine competebat actio, sed mero Praetoris aut Consulis iussit id fiebat. Neque moueor i. si legatus. 3O. in princ. D. ad Treb. Nam cognitiones, cum actioncs ordinarias imitarentur,in iis res iudicio includebatur, quadam litiscontestationis specie. Itaque; non mirum,si ibi Iurecons. his verbis utaturinccipere indidicium,cum ut dixi actionis verbo ea in re abuti etiam voluerint .Ecquae verb actio est possiet. Nulla vi pu-
238쪽
to,nequidem ex testameto personalis, quae nisi aditae
hereditate noA competebat,cum non ante quasi contraxisse videatur heres,l .apud Iulianum . . fin. D. ex quibus causin poss.cat. l. ex maleficiis.β. heres. D. Mach & oblig. Sane fideicommissa singularia ex test meto debita etsi,ut dixi, vindicari statim no possint, personali tamen actione legatorti exemplo peti po
la personalis actionis formulam usurpat, cum ait, si ex fideicommisi cui fusibi dari legatariuι desideraret , nimi
rum actionem ex testamento intelligit, ut de in l.vir. . quatuor. de leg. a. quam appellat actionem fidei, commigbrum in personam competentem,quam denique de familia: erciscundae iudicio mixto,non pen sonati,nolim cum Accursio intelligere. Quamquam dc hoc fideicomissorum nomine competat inter coheredes,l. si qua. C. sam.ercisc. Ex eo igitur videmus Ideicommissi actionem dici etiam a Iurec. l. sed etsi. 2. D. te itid .l. Ic de mori. cau. donat. de similib. Inlumma personalis ex testamento actio post aditam hereditatem , fideicommissi cuiuscunque nomine competebat, sue uniuersale,siue singulare esset, ante non item. Qua in sententia videtur fuisse Battolus d. l. si legatus.in princ. ad Treb.&hoc faedere c5trariis Accursij notas benξ componere. Caeterv siue a Praetore Vrbano in causa legati, siue a fideicommissario in causa fideicommissi iudex,arbiter-ve aestimadi legati vel fideicommissi dabatur,t. si quod ex Paphyl
73. de leg. 2.l.i. .2. D. si cui plus quam per leg Falcid. qui quidem non cognosceret,an esset relictum lega tum vel fideicomissum, quae sunt Consulis aut Pro toris partes , sed circa computationem dissiciliorem
239쪽
versaretur,l. n. D .de confessi Actio autem fideic mitsi, qualiacunque tandem sit,alia est utilis, alia est directa Haec in eum dirigitur a quo fuit relictum,
propter verborum expressionem,illa vero ex interpretarione voluntatis in alium competit ut iu l.a phtre. .D.de leg.3. aliisque intellectorum fideicomis. sorum speciebus , de quibus in ultima diuisione diacemus. Cu igitur Praetor proserius, ut de his cognoscerer,fuerit institutus,cuius iurisdictio a Praetore delegaris cognoscente disci eta erat, mirum est tamen legata apud Praetore fideicona missisu petita fuisse, i. quaesitum.78.I.cum vita D-deles 3. In qua nec pos sumas suspicati,legatum in codicillis relictum fuisse, ideoque in fideicommissum conuersum,quia de C dicitiis apud Iurec.verbum nullum.Quinimo legatu fuisse ostendunt illa verba directa O,lego. Magis est dicamus,olim itareceptum, Ut legatarius vel legat rum actionibus , vel ex causa fideicommissi rem l g Iam petere potuerit, quasi ex voluntate, arg. Si penult. in princ. D. si seruit.
diuomodo ferent olim deicommissi.
, CAP. IIII. V o sunt autem, quae in fideicommissis per I gendis vetustas praecipue obseruabat, quae nope Interueniebat,signa,& verba. Signa enim tanquasymbola adhibebantur,porrectio &apprehesio m inuum eius,a quo fideicomissum relinquebatur.Cuius rei testimonium est cum locus Homeri a vie supra citatus, tu vero Mysis illa Terentiana, quae per dcxtera Pamphili apprehesam Glycerium fidei eius comittit. Quo pertinet de Crispi Rhetotis iocus,qui in
240쪽
controuersia viri fortis qui tertium filium ductum ad sepplicium retinerictim alter filius in tyranicidio
perdidistet oculos,alter in acie manus, Exurgite, inquit,uina cadauera ogate pro fratre Sed quid ego meos deis rideot Alter quod rogit, non uidet,alter quod roget, non biset. Deerant enim manus,quibus prensaret Refert Seneca controuersΩ ΣΟ. Ratio ex antiquissimae veterum theologia petenda est quod dextera fidei consecrataei let,ut genua misericordia ut auris memorite, ut fions genio. Seruius s. Aeneid. Plin tib Ir. cap. 2S.
Insii per clim testator fideicommissis quequam obligare cogitabat,accedebat verba precava in inflexae Et quia fideicomisi brum tanta erat in firmitas , des m-cti quorum fidem ad praestandum fideicommissum elegerat, arctioribus quam solius fidei & precih vi culis adstringebar,oblecrationibuς nepe, adiuvationibus,& obtestationabus. Obsecrationis in fideicomissis exemptu est in bi. in prin. D de iure fisci cuius haec est formula,uosrogo,utineo quod a uobis petii fidcram letis . perque Dcis,faciatis rogo. Sed & adiurationes in fideicomissis frequetes fuisse indicat Tert. lib depra icta Ego sum,inquit,hcres ap tolorum. Sicut uertinetniameto suo, icutsdeicomiserunt,sicut adiurarat, ita teneo. Obsecrationes erant,cii per Deos, per sacra rogabatur. Adiurationes 3c obtestationes,cum non sesuper Deos, sed per liberos , &c. Obsecratio ergo speciale nomen est,adiuratio siue obtestatio, remune& gene rate. Qui autem obsecrationis reli None alligati exar, non nisi praestando fideicommissum,aut sequuta resecratione ,soluebantur. Relecrare, inquit Festus,so ccre religione est.Vti cu reus populu comitiis Oraue rat per Deos,ut eo periculo liberaretur, iubebat in