장음표시 사용
291쪽
additus & confirmatus; laetiorque rerum omnium facies esse coepit. Sed puella, diutius, quam man datum ei fuerat, in bello commorata, ad Com- pendium, eruptione facta, capitur: capta Anglis traditur, ab iis postea artis magicae condemnata summa cum infamia crematur Rothomagi anno CI ccccxxx I. Angli, quanquam rebus suis, quae retro sublapsae ferebantur , consulere, & novas vires addere nitebantur, Henrico Rege Lutetiam Parisiorum evocato atque inauguratione solenni Regno Franciae initiato, Comitatibus etiam Brie censi & Campaniae Burgundo , ut in fide maneret, donatis, nullum tamen ad rei summam momentum facere potuerunt. Quum bellum igitur,
per annos aliquot, levibus tantummodo certaminibus serat enim utraque pars helli cladibus de bilitata) duceretur , tandem impulsore Pontifice de pace agi coeptum est Atrebati. Ibi quum Angli in postulatis suis longe iniquissimis obstinati,
animo persisterent; Burgundus seorsim cum C Tolo pacem componit, conditionibus sane longe utilissimis, anno cI ccccxxxv. Paulo post Anglos nova clade auxit Bedfortit Ducis, qui res eorum in Francia prudentissime adhuc moderatuS fuerat,iobitus. Civitates inde consertim sese Carolo dedidere , & in iis Lutetia Parisiorum in potestatem legitimi domini quasi postliminio rediit anno
CI ccccxxxv I. Fames inde horrenda, atque ei par pestilentia consecuta est: tantaque rerum fuit ininpia, ut lupi etiam Lutetiae Parisiorum, in medium S. Anthonii vicum e latebris procurrentes, infantes devorarent. Rus mali caussa potissimum fuit, quod non solum Angli vastitatem Franciae magna ex parte secerant, sed ipsi etiam Francorum milites, quia stipendium non persolvebatur, spreta disciplina, palantes agros populabantur. Quum
292쪽
diu bellum nulla re memorabili gestum esset, induciae in annos aliquot fiunt. Itaque Rex magnam militum indomitorum multitudinem in Al-1atiam misit; verbo, ut Concilium Basileense disturbaret re autem Vera, ut inutili se turba exoneraret. Ii, quanquam Helvetiorum millia quatuor caeciderint, tamen clade altera tanto maJOre a
secti mox domum revertuntur. Interim dum haec geruntur , Anglorum Virtus remiserat: ipse militum numerus imminutus ; quod quum ilipendium non numeraretur, latrociniis Franciam infestabant: loca negligentius custodita: Duces corum & Praesectos nulla rei militaris peritia commendabat: Gallos Anglicie dominationis taedebat: ipsa Anglia intestinis convulsa motibus, in factiones divisis, & duobus in praeliis duplici accepta clade vehementer amicta a Scotis fuerat. Itaque Carolus tempus rei bene gerendae, Anglosque ad unum omnes e Francia exigendi non dimittendum csse existimavit, Indutias, Britannia minori & Scotia j uxta oppugnatis, ruptas esse cauniatus, quum eos diversis in locis summa vi adortus esset, trimetiri spatio ex Normannia profliga- Anglievit anno cI ccccxLIX. Insequenti anno Aquitania recepta: Bajonna omnium postrema deditionem fecit anno ci ccc Li. Nec Anglis in continente praeter Caletum & Comitatum Guinensem quidquam reliquum erat. Burdegala etsi Anglorum implorata fide paulo poli rebellavit, Talboto tamen, viro maxime strenuo , in acie caeso, recipitur anno cIaccccLI II. & cum Francico Regno in perpetuum conJungitur; quum eam Angli annos trecentos obtinuissent. Ita laceratum diutinis bellis Regnum Rex in unum quasi corpuς collegit, Anglicano jugo a cervicibus Francorum propulsato. Sed eam fortunae serenitatem obnubi
293쪽
lavit diuturna , quae ipsi cum Ludovico filio intercessit , simultas : qui profugus annos omnino tredecim ab aula abfuerat. Ad ultimum, quum suo capiti insidias strui comperisset, verituS neveneno tolleretur , tame semet ipse enecavit anno
g. I . Regnum inde ejus filius Ludovicus XI. iniit, Princeps ingenio sit olo, astuto, pertinaci, improbo & vindictae cupido. Is primus Franciae Regibus ad absolutum nullisque legibus Circum scriptum imperium viam munivit; & invicta quasi
potentia eos armavit: quum antea Regiam potestatem Procerum auctoritas, quasi frenis liminis, coerceret Initium fecit a ministris, quos ille prolubitu legit removitque, aliis atque aliis in eorum locum 1urrogatis. Proceres, quo ea res spectaret, odorati, conspirationem inter se quam illi vulgola Ligue da bien public appellabant) ad commu-ncm salutem ab effrenata Regis potentia defendendam faciunt: ei nomina quoque siua dederunt Burgundiae & Britanniae minoris Duces, qui quidem in ordinem redigere Regem o imi studio conabautur anno cIIccccLxv. Inde Carolus Burgundiae Dux, Franciam infesto exercitu ingressus, collatis signis, acie decernit cum Rege ad Montem techericum ; et si neutri satis liquida victoria constitit, eam tamen, quoniam Rex noctis silentio se receperat, sibi Burgundus attribuit. Ea persuasitone clatus, quum res magnaS animo agitaret, interitum sibi postmodum arcessivit. id periculum Rex consilio & astutia discussit. Tributa, quibus concitata ad seditionem multitudo erat, abolevit, blanditiis magnisque pollicitationibus OmneS delinivit, & exspectatione suspensios tenuit nec eorum, ubi periculo defunctus erat, quidquam scr-Vavit. Purro, ut factionen dissolveret, inter Principes
294쪽
cipes semina discordiae sparsit: pactiones cum singulis seorsim faciendo sortissimum quemque ad
suas partes adjunxit: reliquos insidiis circumventos evertit: quod ut facilius confierct, ministros eorum & familiares argento corrupit. Pecuniam, quum deficeret, mutuam a ministris sumsit: recusantes loco movit. Ea origo venalium in Francia honorum fuisse perhibetur. Plurimum ei inter caeteros negotii cxhibuit Carolus Burgundiae Dux ; ab
eo, quum circumseptus angustiis teneretur Peron-nae anno cI ccc Lxi IX. sese non nisi cum magno
1pectatae alioquin calliditatis dispendio expedivit. Multis machinationibus adhibitis, ad ultimum Rex hoste molestissimo liberatur. In praelio quippe ad Carolus
Nancrium cum Helvetiis commisso Burgundus ζης ἡ
Cecidit, anno cI ccccLxxv I i. Exin Ludovicuseta. ' per occasionem turbarum, quae Duce mortuo in
ejus provinciis exstiterant, Burgundiam, fidueiariam Cus possessionem, & Burgundicae stirpi invicem peculii olim ad alimenta concessam esse dictitans , & quaecunque Carolus oppida ad Somonam posita obtinuerat, suae potestati subjecit. Sunt qui existiment, nuptiarum pactione, Ludovicum, Omnes provincias a Burgundo relictas acquirere& alicere Franciae Regno potuisse, nisi inexpiabili incitatus odio exitium & ruinam ei stirpi machinari instituisset. Biennio ante Burgundi mortem , Eduardum ingcnti cum exercitu in Franciam irrumpentem , Rex largitionibus precibusque, ut finibus suis excederet, adduxit. Galliam Narbonensem quoque, Andes & Cenomanos sibi a Carolo Andegavensi, Comite Meduanio, ultimo stirpis Andegavensis herede virili, testamento relictos, Franciae opibus ad ecit, Renato Lotharingiae Duce,Yolandae Andegavensis filio, quum
mAterno niteretur Jure, controversiam de iis ne-
295쪽
quidquam movente. Reliqua vitae parte miserrime, & ob nimium mortis metum, ridicule etiam
transacta, Rex moritur anno C IIccccLXXXIII.
I. ID Successorem habuit Carolum VIII. Is initio Regni magnis cum Britanniae minoris Duce contentionibus jactabatur, jamque in itinere erat ad eam provinciam armis subigςndam. Postea vero quam Maximiliano Austriaco Anna unica Ducatus ejus heres desponsata fuerat, Francus, inutile suis rationibus esse ratus terram opibus florentissimam in manus Austriaci venire , sponsam partim precibus delinitam pellexit, partim armis conterritam subegit, ut, abdicato Maximiliano, sibi nuberet anno cI ccccxcI. Ita ad opes Franciae ea provincia accessit. Tantum rei Franciae incrementum quum aegre serret Henricus
VI I. Angliae Rex, infestis signis in Franciam profectus exercitum ad Boloniam admovit: sed cer-ppecuniae summa delinitus paulo post discessit. eque enim Maximilianus qui duplici a Carolo injuria affectus erat, & sponsa erepta, &Ma gareta filia, Carolo desponsata, domum remissa)stas cum eo, uti conVenerat, copias ConjunXerat.
Is Atrebatum quidem & Fanum Odomari occupaverat ζ Verum tamen , quum proficere amplius nihil posset, Philippum filium, cui Belgium parebat, inducias cum Carolo pacisci sinit. Carolus vicissim Ruscinonem S Cerdegnam, Comitatus , Ferdinando Catholico gratis concessit , eo , ut nonnulli tradunt, consito, ut eum sibi concilia, ret , atque , Omni ab eo metu discusso , nullo prohibente, impune suscipere, quam animo agitabat, expeditionem Neapolitanam posset. Sunt qui Monachum, qui Carolo a confessionibus si cris erat, auro corruptum a Ferdinando esse dieant, ut Regi ditionis ellus legitimo domino restituendae
296쪽
stituendae auctor & impulsor esset. Britanniae Du-Catu ad eum modum alecto , quum Jam nihil ad internam rei Francicae perfectionem deesset, Italiae dominatum affectare coepit. Ei consilio Ca- S peditiorolus Jus familiae Andegavensis in Regnum Nea-' 'η politanum praetendit, quod quidem postremo An-apolitadium Duce, & Provinciae Comite mortuo, ad Lu. Rum. dovicum XI. & inde ad Carolum pervenerat. Inprimis autem Regem juvenem & hellandi cupidum accendit Ludovicus Morus, Dux Mediolani. Is Principatum eum, Johanni Galeacio, fratris filio, homini ignavo & imbelli, debitum, tutelae specie quum occupassetῆ vehementer metuebat , ne inJusto dominatu a Ferdinando Rege Neapolitano exueretur , cujus ex Alsonso filio Deptis, i fabella, Johanni Galeacio nupserat. Itaque Ferdinando tantum facessere negotii laborabat aliunde , ut externo distri Etus hoste & tempore Cyclusius, ne cogitare quidem de ipso posset. Et erat alioquin is una cum filio saevitiae & impietatis nomine invisius. Anno cI ccccXciv. expediti
Neapolitana suscipitur, quae italiam annOS quadraginta exercuit, & immensis calamitatibus asteiscit; Francis, Germanis, & Hispanis in ea, tanquam belli theatro, decertantibus, libertatem suam Respublicae Italicae pene omnem amiserunt. P tulissent equidem Itali, qua sunt prudentia, dummodo voluissent, expeditionem illam, inquam omliunda integrum biennium coniam ebatur, a finibus suis avertere, nisi aut Numen iratum habui sent, aut mens laeva fui flet. Initio quidem Carolo ex sententia omnia successerunt; maxime quod res militaris ad id tempus non exculta satis in Ita. Ita erat. Itaque, nemine reiillere auso, Hetruscus& Alexander VI. Pontifex tempori, id est, necessitati, parent: hic Carolum Regem Neapoli
297쪽
tanum declarat: Λlsonius Rex metu conterritus& conscientiae stimulis exagitatus Regno se abdicat, idque ad Ferdinandum filium transfert. Rus copiis nullo negotio deletis , Carolus Neapolim, magna cum pompa, cunctis feliciter acclamantibus . ingreditur. Inde universum Regnum deditionem fecit , AEnaria insula. & Brundusio & Galli poli, oppidis, exceptis. Regno nobilissimo intra
quinque menses subacto, tantus ubique terror exstitit , ut ad ipsum etiam Turcarum Imperatorem Constantinopolim metus perserretur. Jamque ipsa Graecia in Turcas rebellare, jugumque, ut primum Franci victricia arma ad se transtulissent, excutere parabat. Sed ejus felicitatis usura haud diuturnasuit. Neapolitanorum enim animos Franci propter morum licentiam a se brevi abalienarunt. Ipse Rex rebus ludicris & voluptatibus se totum dedebat: ad ejus exemplum suos moreS reliqui formabant: nec quod ad Regnum recens acquisitum stabiliendum pertineret,quidquam com Parabatur. Et quoniam Francorum in eo Regno opibus firmatis multa in se mala redundatura re Iiqui Principes prospiciebant, ad eos ex Italia eXlgendos Caesiar , Pontifex, Ferdinandus Arragoniae Rex, Respublica Veneta , & Mediolanenus foedus inter se percutiunt. Igitur Carolus , ne itinere intercluderetur, veatus, in Franciam, quan
ta potest celeritate , itinere terrestri, contendit, rebus in Regno Neapolitano negligenter conititutis. In itinere, infestis signis cum foederatis Co Currit ad Tarum fluvium. In eo praelio Franci,
quanquam maximam hostium partem conciderant, tamen , quum celeriter nimis iter pertenderent,
pro viliis, fugae speciem praebebant. Carolo in Franciam reverssi, Neapolitanum Regnum. Ferdinandus nullo nmotio recuperat, cum ingenti
298쪽
Francorum dedecore , qui tueri istud ne unius quidem anni spatio potuerant. Ex iis Francis , qui relicti erant, pauci ad suos redibant. Haudita multo poli Carolus sine prole moritur anno
f. 36. Post eum Rex salutatur Ludovicus XII. Ludovi- Dux Aurelianensis. Is, ut stabilem Britanniae mi-ςR XyΙ- noris possessionem firmaret , Annam, superioris Regis viduam, sibi matrimonio Iunxit. Bellum inde Mediolanensibus tacit; quem ille Ducatum
jure aviae maternae , Valentinae, ad se trahebat. Eo viginti dierum spatio sine caede subacto annoc Ioccccxcxx. Ludovicus Morus, una cum liberis atque gaza omni , Coniugere in Germaniam cogitur. Sed Mediolanenses dominationis Fran-Cicae mox pertaesi, inprimis illam in Reminas prosecacem licentiam serre non poterant. Itaque Ducem profugum & cum magna Helvetiorum manu
adventantem laeti recipiunt. Ita univeris ejus terrae ditio ad eum rediit, arce Mediolanensi , &Novara oppido exceptis. Copias quum eo Ludovicus iubsidio misisset, pugnare adversus Francos Helvetii , qui sub Duce merebant , recusabant.
Dux ipst militis gregarii habitu fuga salutem quaerens capitur, & ad arcem Lochensem in cust diam mittitur. Ibi annis decem circumactis minritur. Ita Ducatu Mediolanensi & Genua urbe po- titi sunt Franci . Rebus tam prospere gestis L dovicum cupido etiam Regni Neapolitani in po- Neapolis testatem suam redigendi incessit. Igitur laedus cum Ferdinando Catholico facit, ea lege, ut imperiam eapt. Minter te dividerent : Regnum Neapolitanum , inissa. Campaniam selicem, &Aprutium Francus: Apuliam & Calabriam Hispanus teneret. Sua quis Rue parte nullo negotio potitur. Ludovico Regi
Fridericus Rex Neapolitauus sese dedit anno
299쪽
e Iam T. quum ei pro stipendio annuo triginta scu. talorum millia attributa essent. Sed mox certamen inter utramque gentem ambitione inflatam ortum de finibus regundis. Francus quippe Capitanatum quam terram vectigalia, quae ex ovibus perci piuntur, nobilitant) ad Aprutium, Hispanus autem ad Apuliam trahebat. Ita a verbis mox ad facta versi sunt. Initio superior aliquanto res Francica fuit. posteaquam vero praecipitem illum Francorum ardorem animi atque impetum invicta Gomsalvi Cordubensis, Hispani callidissimi, constantia fregit, nec suis Ludovicus praesidia satis firma misit, Franci haud minori quam antea dedecore
pelluntur e Regno anno cla I II1. Insequenti anno in ultionem ejus cladis Ludovicus quatu exercitus in Hispanos duxit, sed irrito conatu. Ρacem tamen & foedus cum Ferdinando facit, Isa- bella ejus conjuge mortua, eo ipso tempore, quo
ei Philippus gener Castiliam ademerat, Maximiliani parentis , & Henrici Angliae Regis, cuJus
filio uxoris ejus soror nupta erat, ope subnixus, anno CIPI VII. Genuam, quum rebellionem fecisset , ad ossicium redire coegit. Cum Venetis inde bellum in Italia exortum, quos lucri nimia cupiditas & avaritia invisos finitimis reddiderat.
Neque enim eorum quisquam erat, cui non alue aestum quid de sua terra decerpserint& Ludovicus eo. contra rum potissimum culpa Regnum Neapolitanum se Rqxψε- amisisse contendebat. Igitur ut ejus Reipublicae insolentia frangeretur, foedus inter se Caesar, Pontifex, Francus & Hispanus percusserunt Caineraci anno cini v III. Quanquam Ludovicus prava cupiditate potius abreptus , quam sua ipsius utilitate ductus, societatem cum hoste capitali fecisse videatur, contra eos, quorum in amicitia firmissimum ei praesidium positum erat. Primum in
300쪽
Uenetos impetum dedit Ludovicus & acerrimo
praelio ad vicum, nomine Giera d Addua, commisso anno cI aio IX. vincit eos fugatque. Ea victoria tantum hostibus terrorem incudit , ut intra vicesimum diem ex continenti pellerentur :actumque de iis videbatur , si animo consternatos & ad desperationem propemodum adactos Ludovicus primo statim impetu adortus esset. Sed cum Ludovicus debellatum esse ratus victoriam haud persequeretur, seque Mediolanum versus re- Ciperet, holtes vires resumserunt, praesertim quum nec in tempore Maximilianus Caelar praesto esset,& Julius Il. Pontifex, Venetos sibi reconciliaret. Quin immo Pontifex , Ferdinandus, Henricus II X. & Helvetii, societate facta, bellum Ludovico indixerunt anno IIIox. Suae cuique bellandi caussae fuere. Pontifex tantas Francorum iiI Italia opes aegre ferebat: Ferdinandus Regno Neapolitano metuebat: HenricuS rerum gestarum magnitudine Regni primordia illulirare cupiebat :Helvetii a Francis crant alieni, quod iis & superioris temporis stipendia persolvere, & annuam pensionem adaugere in posterum Ludovicus recu-iaverat : non tam summae, quam postulabant, magnitudine, quam illorum hominum insolentia deterritus. Eo bello Gastonis Foxii Ducis militaris virtus inprimis enituit. Bononiam obsidione liberavit: Venetorum copias fudit: eorumque ad millia octo , commisso ad Brixiam praelio, concidit: insignem denique de foederatis victoriam
deportavit ad Ravennam anno IOI XLI. eo prae
lio Dux ipse, egregiae sortitudinis heros, hostes
fugientes acrius insecutus, occubuit. Eo mortuo, res Francica inclinari & in pejus ruere coepit: ipsa Francorum gens excedere Italia coacta est.