장음표시 사용
301쪽
in paternum Principatum restituunt ; Genua anuhum Francis deficit , Jano Fregoso Duce creato. Jo-Nakartae anni Regi Ferdinandus Catholicus Navarram adi-- Hispa-mit: id Regnum deinceps Franci eripere Hispa-ν. uri ' nΙS seustra Conati sunt. Ludovicus cupiditate Ducatus Mediolanensis recipiendi flagrans foedere cum Venetis icto, pleraque Mus ditionis oppida, ipsamque urbem Genuam , brevi temporis spatio, cepit. Maximilianum Ducem in arce Novarena inclusum circumsidet. Helvetii ei subsidio venerant : qui incredibili animi ardore atque impetu
Castra Francorum adorti, eos ad unum omneS e
Ducatu exigunt. Ita bis intra menstruum spatium subacta est & liberata terra Mediolanensis anno CIDIIXIII. Ludovicum inde Caesar, Anglus, &Helvetii , eodem simul tempore, bello petunt: magnumque in discrimen res Francica adducta videbatur, si quidem sua Angli Helvetiique vires Conjunxissent. Sed Henricus , quum in mediam penetrare Franciam debuisset, in obsidione Tar- vannae haesit. Haud procul ab eo oppido Franeos , suppetias detentoribus ferre conantes , adpu,na ad Guillegastum , acie victos profligavit. Id praelium,
Gulnega- quod calcaribus magis quam gladiis res a Fran- Cis gerebatur , vernacula lingua lassorurnia deso rons appellatum est. Tornaco inde capto , paulo
post in Angliam se recepit. Helvetii , qui Tr mollium Ducem in castro Divionensi obsidione cinctam tenebant, ab eo placati sunt, conditionibus amplissitnis , Regis injussu, ultro latis: fi dem quippe dederat, sexcenta imperialium millia se persoluturum: Concilium Pisanum dimissurum: meatu denique Mediolanensi cessurum. Turpissimam pacificationem Rex ratam non habnit.& in obsidum, quos Helvetiis Tremollius dederat , capita conversa ira tutilat, ni mercedem , quam
302쪽
quam vitae redimendae caussa obsides offerebant, cruore potiorem Helvetii habuissent. Insequenti anno, pace cum Anglo composita , Ludovicus ejus sororem in matrimonium duxit; quae integra aetate & forma foemina, dum recenti amori, senex licentiosius indulget, ei praematuram mortem peperit. Obiit ineunte anno cIIIoxv. Rex populo usque adeo charus fuit, ut Pater Patriae vulgo appellaretur. 6. i 7. Post ejus obitum ad Franciscum I. pro- Franei-ximum agnatum Regnum defertur. Is icto cum Ru I.
Anglorum Rege, Carolo Archi duce, & Republica Veneta foedere , ex improviso in Italiam inst. sto agmine profectus, Genuam, aliaque perinulta loca nullo pene negotio capit. Ad Marinianum, quod oppidum a Mediolano uno milliari abest, quum castra posuisset, impetu ab Helvetiis nec opinato facto, praelium fit atrox & cruentum. Helvetii ad ultimum, magna clade accepta , fusi fugatique, documento fuerunt st vinci posse. Helvetiorum millia decem, Francorum quatuor e robore militis Francici in acie ceciderunt. Exin Maximilianus Dux se, omnesque suae ditionis terras Regi dedidit , annuum ab eo stipendium aurem rum triginta millium stipulatus. Paulo post cum Helvetiis quoque de pacis conditionibus actum, quos Rex pecunia delinitos sibi ae rei Francicae Junxit. Sanctionem quoque Pragmaticam cum Leone X. Pontifice fecit: ut Epitcopos Abbatesque Rex dei ignaret: caduca sacerdotiorum opimorum vectigalia Pontifex retineret. Tomacum certa pecuniae summa redemit ab Anglis annoc Io I xv III. Insequenti anno, Maximiliano Ca sare mortuo, Franciscus impense dignitatem Imperatoriam affectabat. Sed Principes Germano- rum, ne suam amplitudinem opesque Francusad Impe-
303쪽
. CAPur V. Imperium evectus labefactaret , veriti , aliisque inducti caussis eo posthabito, Carolum V. Augustum salutarunt. Ea res aemulationem Franci-Ici accendit , qui , quantum ea dignitas Carolo commodi attulisset, probe intelligebat. Itaque ad
certamen se Rex parat, obnitendam aemuli co-onatibus ratus, ut ne rerum potitus in se ac reliquos Europae Principes dominatum sibi sumeret. Ea aemulatio mox ad bellum apertum erupit. Na-varram ex Hispanis recipere Franciscus conabatur: occasionemque ei rei bellissimam intestini , qui ea tempestate Hispaniam agitabant , motus praebebant. Eo Regno paucorum dierum spatio potiuntur quidem Franci: sed quia ad parta tuenda conservandaque animum haud alecerant, eadem , qua venerunt, celeritate expulsi sunt annoctoi xxx. Bellum inde in Belgio exarsit: cui ansam dedit Robertus Marcanus, Sed ani dominus, quem Franciscus adversus Caesarem tutandum susceperat. Itaque Robertus tantos sibi spiritus sumsit, ut Caesiarem libello ad certamen provocare ausus, in Ducatum Luceburgensem irruptionem faceret. Sed Carolus, hoste imbecillo brevi mincto & eversio . Franciscum ei bello caput futile, suspicatus, Fanum S. Amandi & Tornacum in potestatem suam redigit. Initio quidem res componi facile potuisset, ni Fontarabiam, a suis interim occupatam, Franciscus obstinato animo reotinere statuisset. Ma)oribus iris animisque bellum
in Italia gestum. Caesar quippe & Pontifex id agebant, ut, Francisco ex Ducatu Mediolanensi exacto, Franciscum Sthrtiam reducerent. Nec nissilio fortuna defuit. Franci, quum nec rei pe- Cuniariae inopia exercitus in tempore sublevaretur,& praelio ad Bicocam victi cladem ingentem m-
cepissent, si Mediolano α Genua urbe expellum
304쪽
tur anno CIPI IXI. Praeterea Fontarabia etiam
eis est adempta. Illud quoque perincommode Francisco accidit, quod Carolus Borbonius, Magister equitum, ad Caesarem defecit. Caussa defectionis hax fuit. Eum Regis mater, Cancellarius Dupratus, ct Bonivetus Architalassus variis ali
quamdiu imuriis exagitaram ; ad ultimum, controversiam et Regis mater de Ducatu Borbonio movit ; victoriam autem in ranta adversiarioruin potentia, quum & ipse Rex occultas haud dubie machinas adhiberet, desperabat. Ceterum, in odium primum & ostensionem Regiae matris incurrisse BOrbonius memoratur , quod amorem ejus& nuptias aspernatus fuerat. Foedus cum Imperatore & Angliae Rege Borbonius ferit in hanc legem, ut Francia potiti Regnum inter se partiantur: Borbouio Regnum Arelatcnse & simul nuptiae sororis Caesareae promittuntur. Sed consiliopalcfacto in Italiam Borbonius confugere cogitur. Anno C s IIIXXI v. quanquain Picardiam Angli infesto agmine invaserant, cXercitum Franciscus denuo in Ducatum Mediolanerasem misit, Boni-Veto, Archi talasso, duce. Sed ingenti affectus clade repellitur a Borbonio. Exin Boni vetus, ut in Italiam Rex ipse contenderet, persuasit; eo consilio, ut si res ex animi 1ententia cecidisset, penes ipsum dati ptimum consilii gloria esset; siri minus , ut dedecus, quod admisisset ipse, Rege
praesente tegeretur. Franciscus in italiam eo in
Jori animi alacritate proficiscitur, quod Borbonius, qui, impressione interim in Provinciam facta, Massiliam oblidebat, ut primum Regis adventum inaudivit, 1oluta obsidione discessit Exercitum ad Ticinum admotum bimetiri obsidione
vehementer attrivit. Caesareani in unum coacti locum muscastra, in vivario posita, aggrediuntur R ea
305쪽
ea mente, ut aut praelio rem committerent, aut Ticinum obsidione liberarent. Praelium Franciscus quum haud detrectasset, copiis fugatis, ipst capitur anno cio Ioxxv. Secundum haec ex Italiae finibus Franci expelluntur. Franciscus captivus in Hispaniam abductus, quum duriuscule haberetur, taedio & carceris impatientia in morbum gravissimum incidit. Ea res multum ad libertatem recuperandam momenti habuit, dum plerique omnes verebantur, ne Rex maerore confectus erastingueretur. Itaque societatem ad crescentes Caroli opes comprimendas Anglus & Principes Italiae inierunt. Quibus conditionibus dimissus e carcere sit, alio loco commemoratum est. Praeterea fidem quoque Franciscus dederat, sese, nisi impleretur conditionum fides , in vincula rediturum esse. Sed fidem haud servaturum Franciscum, animo prudentiores providebant; & Gallinara Cancellarius nomen pactis subscribere recusabat : quod Carolum ex iis, praeter immortalem Francorum iram & ludibrium omnium, dum avaritia Cus eluderetur, nihil consecuturum cernebat. Quin Franciscus ipse post menses tredecim e carcere dimissus, prae se ferebate se in eo invitum ac metu coactum conditiones accepisse; neque id, si
maxime voluisset , sibi per jusjurandum, quod Rhemis dedisset , licuisse : non Regnum , sed
usumfructum, suum esse. Eadem ab Ordinibus Jactabantur; & Burgundi inprimis sese, ut a Fraucia avellerentur , haud passuros esse clamabant. Burgundiam , si ea res tantopere cordi Carolo millet, concessam prius & traditam, quam Car re Franciscus eximeretur u oportuisse, dictitantes. Franciscus , sui juris tactus . nihil prius habuit, quam ut arctissimam cum Anglo & Principibus Italiae Zcietatem faceret. De pacis conditionibus denuos
306쪽
denuo, prioribus abolitis, ferendis quum fiustra actum esset, Caesari bellain Rex uterque denuntiat. Franciscus quum fidem violasse a Carolo coargueretur , eum solennibus verbis mendacii incussit , & misso libello ad certamen singulare provocat: quae res tantorum maJestate Principum non satis digna esse vulgo credebatur. In Italiam inde exercitum mittit, ductu Odeti Foxii Lau-trecti. Is in Mediolanensi Ducatu re prosiperege sta, quum in Regnum Neapolitanum movisset , oppidis compluribus captis , ipsam metropolim obsidione cingit. Ibi res Francicas primum ami-xit Andreae Doriae Architalassi ad Carorum detectio. Eum quippe male habebat repulsa , quum a Rege, ut sibi Reip. Genuenit, patriae suae, prae-esIe liceret , & Savona eidem redderetur, eXpetii 1Iet. Andreae Doriae magnae inprimis gloriae tuit, quod, quum dominatum patriae in manu habuisset , privatae ambitioni publicam libertatem anteposuerit qua quidem ea Resp. etiamnum gaudet. Doriae desectio , quo minus commeatu maritimo intercludi Neapolis posset . prohibebat. Pestilentia quoque, quae in tam diuturna oblidione per exercitum repserat, maximam partem copiarum una eum ipso duce absumpsit. In reliquos vehementer saevitum , Praefecti capti , gregarii milites arrimis exuti. Inde Mediolano quoque & Genua Franci Qecti. Ad ultimum, quum di Caesar, rebus ex sententia gestis, eam, quem sibi proposuerat, scopum attigisset, & Franciscus liberorum captivorum desiderium ferre non posset; pax coiit pax Ca- Cameraci cIIIIxx Ix. in has leges, ut Franciscus pro filiis redimendis vicies centena aureorum millia perssilueret; & Carolo jus, quo Flandriam ipse & Artesiam supremo cum imperio tenebat,
item quo Mediolanum ac Regnum Neapolitanum R a iuum
307쪽
suum esse asserebat, remitteret. Atque id commodi bella Italica Francisco ea usque decessoribus
attulere. Bello tamen anno I Di Oxxxv. recrudescente , Franciscus aliam Ducatus Mediolanensis subigendi viam iniit, Sabaudia primum in potei statem redacta. Carolo itaque, Sabaudiae Duci, de hereditate materna erat enim Francisci mater ex domo Sabauda orta) controversiam movit: quan quam & aliae contentionis caussae antea interces serant. Igitur impetu in eum facto, pleraque Oppida capit. Interim, dum haec geruntur, fatis concesserat Franciscus Ssortia, Dux Mediolanensis, cujus terras sibi vindicare Imperator omni modo Constituerat: nec quem ex earum amissione ceperat Franciscus dolorem concoquere , tam recen ii memoria. poterat. Exin Carolus cum peditum millibus quadraginta, equitum sedecim Provinciam ingressus, Aquas Sextias diripit, Massiliam obsidet, sed frustra: tertiam quippe exercituS par tem mense nondum circumacto lues absumpserat. Eodem tempore ex alia parte exercitus ad triginta hominum millia in Picardiam e Belgio du-dius : Guia expugnata, ad Peronnam funditur :postea Fano Pauli atque Monstrolio oppidis potitur. Franciscus contra Caesari diem dicit, tanquam beneficiario suo, nomine Flandriae & Artesiae; sibi summo earum terrarum imperio cedere , idque in alium transferre integrum haud esse, dictitans. Foedus quoque cum Turca ferit. Quorum alterum ridiculum multis, alterum Christiano Principe indignum , videbatur. Quanquam Franci Caesarcna ipsum Barbari societatem Omni studio expetiisse contendunt. Induciae tamen Nicae, quod Provinciae oppidum est, superiori anno factae, opera, Pontificis, in annos novem prorΟ-gantur : Principesque aemuli, quum ad Fossam Maria
308쪽
Marianam oppidum sibi invicem occurrissent, pe benigne & humaniter collocuti sunt. Insequenti anno, quum Gandavenses rebellassent, Carolus, per Franciam iter faciens, Francisci potest iti se permittere non dubitavit: tantum in eo fiduciae iiiit. Spem tamen interea Francisco Carolus secerat potiundi Ducatus Mediolanensis: quorum se nihil meminisse Caesar deinceps simulabat: neque enim Rex sibi chirographo caveri a Carolo, dum
in Francia esset, auctore Momorantio, passus erat. Quae inter alias Caussa fuisse credita est, cur Regis gratia postmodum Momorantius exciderit. Anno CIIIoxLII. inducias bellum interrupit: cui ea praeserebatur causia, quod Francisci legatos, Caesarem Fregosum, & Antonium Rinconem, Pado flumine Venetias proficiscentes unde Constantinopolim alter eorum concessurus erat) Praefectus Mediolanensis interficiendos curaverat. Magnam rei bene gerendae opportunitatem Franci-ico praebere videbantur clades multiplices , Cur Io ad Algerium illatae. Itaque hostem quinque- Partito agmine, eodem tempore, aggreditur. Exercitus is , in quo plurimum roboris erat , quum Perpinianum obsideret; operae pretium nullum fecit et a reliquis copiis complura in Ducatu Lu cenaburgensi oppida capta. Solim Anus quoque , ut Caesarem alio bello distineret, incursione in
Hungariam facta , Strigonium& Albam Regalem
expugnavit. Barbaros a denique praedo , suppetias Franco laturus , in Provinciam appulit, damno Regis ma)ori, quam commodo. Carolus contra cum Henrico I 1X. foedus icit. Hic alienior a Francisco fuit, quod Scotos tutandos susceperat, ct ipse in fide Pontificis permansierat, nec, ut obsequium detrectaret, adduci ulla ratione poterat.
309쪽
ordinem redacto, ingentem exercitum ad Landresium urbem admovet , sed irrito conatu. De Caesareanis clarissimam interim victoriam ad Cerisollas, Pedemonii i oppidum, Franci retulerunt. Sed eam persequi victores haud potuere. Suas enim copias revocare coactus est Franciscus, postquam compertum enat , convenisse inter Caesia rem & Henricum Angliae Regem , ut Cum peditum millibus octoginta, equitum duobus &viginti, ille per Campaniam, hic per Picardiam, impressionem in Francorum fines facerent, &Conjunctis ad Lutetiam Parisiorum copiis , urbem diriperent, agros ad Ligcrim usque populatione peragrarent. Ac Lucemirgum quidem Caesar ex itinere recepit: in oppugnando Disierici oppido sex hebdomadas consumpsit: in urbe Epernam& Castro Ficrrio multum commeatus adeptu& est. Ingens inde pavor Parisios invaserat; & in magnum res discrimen adducta videbatur , si, uti convenerat, cum suis copiis Henricus Rex praesto fui1Iet. Eum Bononia & Montrolium urbes morabantur. Itaque pacem cum Francisto Caro-spiae.ns,. lus Crespiaci composuit anno crotoxLxv in has leges, ut loca utrinque, superiori bello Capta, redderentur: Caesar suam aut fratris filiam Duci Aurelianensi , secundo Regis filio , elocaret : doti Mediolanensem Ducatum , aut Belgium diceret. Scd nuptiarum ac dotis amplissimae spem, Ducis
mors, insequenti anno, intercepit anno C Io I XLVI. Cum Augio quoque pacem Franciscus ea Conis ditione iecit , ut certa Decuniae summa redi mere Bononiam sibi liceret. Cessit e vita anno
Henriςψε L 18 In ejus locum suffectus est Henricus
310쪽
dii beneficiarii , pertinebat , Gabriele , ultimo lu=Mns,
Marchione,sine prole mortuo, pervenit. Burdega- acceditia, quum propter tributorum magnitudinem re- F nciae. bellaiIet, gravi supplicio coercetur anno c ID IOXLIX.
Insequenti anno, Bononia redempta ab Angli S, Franciae Regno rursus adjicitur anno CIDIOLI. Quum Caesar bello Turcico distineretur, & Principes Imperii invidiosam egus potentiam iniquo animo ferrent , Henricus, commodissimam tibi occasionem rei bene gerendae datam ratus, bello Caesari illato, in Belgium primum, &Pedemontium duxit. Inde societate cum Mauritio, Electore Saxoniae, facta, infesto agmine versus Rhenum profectus , anno cI I LM. Metim, Ι ullum , & Virodunum urbes, ex itinere de improviso oppressas, capit: eandemque fortunam Argentoratum subiisset, ni diligentius sibi a repentinis belli casibus praecavisset. Sed quum Saxo, Rebe imprudente & excluso, scorsim depactus cum
Imperatore esset : Rex a Principibus nonnullis , ne longius progrederetur, exoratus, in redeundo aliquot ditionis Lucemburgensis loca expugnaVit. Exin centum armatorum millia in Mediomatrices Caesiar duxit, Metimque ipsam circumsidet. Verum in ea urbe defendenda tam strenue se gessit Guisius , ut Caesar , magna accepta Calamitate, solvere obsidionem cogeretur. Hoc dedecus ut ultione deleret quodammodo Caesar, conversis
in Artesiam signis, Tarvaianam capit, & propugnaculum Belgis longe molestissimum solo aequar. Idem de Hedino factum : praesit diu in utrobique interstetum. Franci contra in Italia Senas, &in Corsica insula complura loca in ditionem suarn redegerunt: sed accepta ad Marcianum clade, Se-niS rursus exiguntur anno ci IIILv. Induciae inde