장음표시 사용
111쪽
ipsius regiminis . moti potissimum pertex.in LI.Ede constit.princi p. 9. Sed et quod Principi Instit. de iur.natu.6t civ. per tex. l.PrincepS. isde legib.et l. digna vox.C.de legib. Vnde Bal in cons33 3. in prin .lib. r.Princeps de plenitudine potestatis facere potest quod ei libet,iuxta illud antiquum verbue ibi licet t. inceps Elde legib. l.digna vox. C. eo. idem dixit tu i relegati, et ibi glo. E de poeta. et huc spectare videtur idem Bald . in proae. F prope fi n.quando inquit: Quicquid sit,ex quo Imperator non reuocat, ualet., saltem exl.Augusti.l.apud.g. r. ff. de manumisset in consi. 373. nu. I. lib. I. cum apparatu dixit: Imperator noster
quicquid sibi placet,pro lege statuit habendum;et sic pro ratione voluntas.l. I. ao ff.de constit.princ. f Vbi textus, cui necessario standum est, descripsit Regem, seu Principem absolutum;in cuius potestate sunt omnia, secundum Arist. 3.Polit. cap. ra. ubi regnum absolutum uocat illud, in quo unus aliquis statuit de
'. omnibus rebus,suam uoluntatem secu
rus: nec legem ullam habet, a qua non possit dissentire, ut etiam Petrus Vidisrius ibide interpretatur soli enim prin
112쪽
cipes cu omnia videantur habere a se, ditis sibi datasvnum p cipuum habet, nemini alij concessum, ut legibus ituti sint, ut ait Dion lib.3 1. Cuicunque enim Rei p. sua ipsius gubernatio competit, veluti rebus uniuersis sua ipsarum conseruatio; videlicet, ut se, vel optimatu potentia,uel populari regat, aut regali. quare silapte spote in Principem omne suum perium,et potestatem trastulit i.quod Principitis de c5st. Prin.ut inquit
Sol.in lib. . de Iust. &iur. q. a art. I. I repetit in sent.distin. et q. 2. art. I. Verum enim vero Principis voluntas, summaq. potestas per d. l. i. denotata, rationem nullo modo excludunt. voluntas namque Principis legis habet vigorem, si sit ratione regulata, & fiat animo condendi legem; cuius forma traditur. l. humaniam. C. delegi b. ut inquit
quod haec auctoritas. Quicquid Principi placuit, debet intelligi. 34ossibile,&honestum, & repetit Iasabidem , ac Α-ret. in d. g. Sed & quod Principi,pulchre autem Andre.de Istr.in tit.de capitiqui cur. Vend.F. similiter nu. ap. ubi inquit,
113쪽
Quod Principi placuit, legis habet viagorem, si placeat sicut bono viro,& bono Principi.idque late deducit. & con
natus cons. Syllania. hoc modo. Et Iurisconsulti diceret lent: Principis v luntatem sic regulandam, & talem esis debere . quae iuri, & rationi conformis sit.l. ex facto. ff. de vulg.& pupill. λbstit..εe Aeneas Sylvius in lib. ortu,& Auctorit.Imperii Rom.cap.vl. ita inquies: Quae cum ita sint,cauere debes, ne sine ratione aliquid agas; ne vel ad tuam voluptatem, potins quam ad subditorum utilitatem, regas imperium; atque sic ex Rege fias Tyrannus; cum quo nulla nobis secietas, nullumq. debet esse co-mertium, sed potius summa distinctio.& hac ratione Princeps communis pater vocatur. in β. fin. in Aucten. Neque viru quod ex dote collat. 8. quibus addo Pet.Gammar.in tract. de exiesionibonum.11.Vbi ita loquitur : octauo principaliter adducitur tex.in β.quod Principi Inst.de iur. nat . ubi apparet, quod sola voluntas Principis attenditur in
114쪽
de rescrip.In his quς sunt iuris positivi,
est pro ratione voluntas; pro quo facir. c.proposuit de concess praeben. tex. &glo. ini. I. in vers. Praetor ratus de postul .facit tex.& ibi not. Card.in Clem. I. in prin. de appeti. Haec tamen non Obstant;& ad primum resipondetur, quod licet legis potentia proueniat a voluntate mouente; tamen iste motus debet esse cum rationemam voluntas debet 1 rationei, Velut duce moderari, ut in prooem . Decret. unde Horat. Animum trege;qui nisi paret, imperat. Hunc frenis,hunc tu compesce cathena. haae i le.Quod autem legislatoris motus a ra'
tione proficiscatur docet etiam Nicola.Card. de Cusia.in lib. t. de Ludo globi,& in lib. de Berillo cap. 3 6. inquid enim; Voluntas autem, quae est ipsa ra - νtio in primo intellectu , benedicitur exemplar ; sicut voluntas in Principe, ratione fulcita , exemplar legis est.
quod enim Jrincipi placet , legis habet vigorem . Accedat quod verba sunt proprie intelligenda. I. r. β. is , qui navem. ff. de exeri aist. I. 3. 9. haec 32 Verba. ubi Bar. E. de neg. gest. l unde
licet voluntas dicatur, secundum quod
115쪽
aliquid absolute appetit, ut inquit D.
nibal.attamen verba ista: Quod Prin- cipi placuit,voluntatem, ' qua in ratione est, significare potius dicendum: est,quam effrenatam cupiditatem, & libidinem, Arist. 3. de anima tex. 42. inquiens: In parte rationali voluntas fit: in irrationali concupiscentia,& ira ,.&in coni, o .addit.Cum autem secniadumetationem mouetur,& secundum voluntatem mouetur; N in s. Topic. lo c. 7o.
inquit: Omnis pnim voluntas in parte anima: est, quae rationis est compos ; dc de Arte Rhex. c p. Quarum rerum cau- lsa fiant omnia: Est autem voluntas, boni appetitio cum ratione. Colonat Bal. in rub C de poen.Iud. qui in iud.& Me' nochi.de Arbitr.Iud quaest. 947, num, I p.
di docet subtilissime Socrates in lib.
quem Plato Gorgias, vel de Rhetorica inscripsit; & accurate Franc. Piccol. in Philol. dς Morib, gradu. z. cap με. acori gra Α.c p.9. in fine,& gr du. r. cap. 62, Ad hoc etiam conducit dictio,iegis in d l. i. posita: lex enim iusta est, can. erit auto in disti. prout etiam ad rem nostram rsuit Fernan. Vas'. in lib. t.
116쪽
controuerLIllustr. cap. 2.num.2. Et Recentiores inquiunt in repet. l. et, in Ver.
Ratum. F. de origaur.quod suprema est Trincipis potestas,sed infra limites Iustitiae conclusa. Item quod quanto immensior est Principis potestas, lato magis aequitatem exigit, Sc iustitiam; qua imprimis colere,& colendam aliis praescribere debet. ibus accedatD.Tho. az.q. 7.art. I et . inquit enim: ' Gubernare proprie rationis est & ideo inquantum participat de regimine & gubernatione, in tantum conuenit sibi habere rationem, & prudentiam. & in I. 3 pari.q. I 18.art.s. 4 Principari, est inter reliquos priorem existere;quasi primi sint in executione eorum ,quae imperantur. Oportet autem, ut ipsa regula primum recta sit,nihil habens obliquu; quo deinde coetera sibi admota exequet,ut inquit Plutarchus in lib. qui ad Principem ineruditum inscribitur.Vnde Bal. in cons. io .eol. 3.lib. . Princeps, qui tenet supremam potestatem, seruare debet silmmam honestatem,& aequitatem,tanquam regulamam ratio a capite edi debet. Confirmantur etiam praedicta, nam Arist.in d.cap. ia lib. 3. . H P0-
117쪽
Polit. Regem absolutum secundum ra- tionem regentem, atque gubernantem describit. et in cap. s. Regnum,Vna e tribus Reip.speciebus,tustam, ac legitimam, esse dixit. & Regem absolutum esse voluit,qui bonus sit, coeteris'. praestet virtute,ut in ρ. .dictum est. et contrarium ipsi Tyranno esse ostendit pluribus in locis Polit. praesertim vero in lib. . cap. IO. et lib. s. cap. Io. Insuper quia publica populorum utilitas , quae nomen ,ac finem Principi imponit,bonum ipsum voluntati attributum defiagnat,ut supra late ostendimus. Et re veraci verba, Quod Principi placuit, itano intelligamus, latedii est omnino, noas Principem, sed Tyrannii, significare : f Est enim obiectum Tyranni voluptas seu cupiditas effrenatab: Regis autem quod iustum est, ut in d.lib. s.Polit, cap. x o.auctor est Aristoteles ) quo nihil certe insulsius excogitari, dici ue posse videtur.diuinus enim Plato,Vt refert Cic. 27 de Senect. ' escam malorum voluptatem appellat. et r. de Legib. Ab ea, inquit , quae penitus in omni sensu implicita insidet imitatrix boni voluptas: malorum autem omnium mater. Quid plura
118쪽
plura cogeremur fateri,inde iniurias
proficisci,unde iura nascuntur, contra. l.meminerint.C.un.ui.& l. 1. Cod. de his qui Ven. aetat. impet. c.qualiter,et qua- do de accusa.Quod aute uoluntas Principis absque ratione accepta, iuxta illud: Hoc volo, sic iubeo: sit pro rone volutas; de quo habetur in gl.fi.l. filio pater.sside leg. i. Tyrani,& no boni Principis uoluntas diceda sit,ostedit nobis Xenophon in Vita Cyri lib. r. quando Mandane,Cyri mater,ita loquitur;A
qui no eode iure utitur avus tuus,quo Persae vititur: is. n.Vniuersarum rerum,
quae sunt in Media,dominu se costituit ;apud Persas vero lege sancitum est, ut aequo quisque,& pari iure cum caeteris luat, ac pater tuus, omnium primus, quae ciuitati praestat; ex decreto, instis tutoque praestat: atque ipse etiam ce taδε constituta accipit: resque non ex sua ipsius voluntate moderatur, sed ex legibus. vide igitur, ne verberibus neceris,cum domi fueris, si redeas , loco regiae tyranicam disciplinam ab isto ed 18 ctus.' Et D.Greg.Naaian. in orat. I. in Iulianum Imperat.cum inquit: Quocir' ca cum potentia in persuasionem, et Ii a coὀ-
119쪽
coactionem diuisa sit ; ita se compar uit,ut quod inhumanius erat, nimirum vim, et tyrannidem. populari turbae, ciuitatibusque permitteret ut quarum variana audacia intollerabilior sit propter temerarios animi motus,atq; prae cipite s ad omnia impetus idque nequaqua publico edicto, Verum ex eo, quod impetum, audaciamque minime repri- .mebat; Velut proposita quadam lege, non scripta, id se Velle promulgans . Quod autem lenius, atque humanius erat, magisque Imperatorem decebat,
id sibi videlicet assumit; nempe suadendi, atque illiciendi partesmec tamen id
quide usquequaque retinuit &c. Et concinit D.Thom .in lib. 3. de Regim. Princ. cap.7. cum inquit,quod regimen tyranni, cum habet se ad instar Demonum, quorum potestas iusta a sacris doctoribus habetur ; voluntas tame semperas iniqua.' Vnde Antigonus Rex, di centi, omnia Regibus licere et per Iouem, inquit, Barbarorum Regibus: nobis autem quae honesta sunt, ut refert Plutam
3 ochus in Apoplit. ' Quod quidem Alexander ille magnus declarauit, qui, Vt auctor est idem Plutarchus,in Orat.po-
120쪽
ster. de virtute Alexadridustitiae se se ditum, & ea inseriorem affirmauit Et vetustissimus omnium qui nobis supersunt historiae Romanae Polybius lib. s. si inquit: Quippe Tyranni opus est,malefaciendo suis cum terrore inuitis imperare: in mutuo semper odio cum subditis versantis: Regis vero contra benefaciendo uniuersis cum liberalitate, atque clamentia sponte subiectos in bernare in mutua semper beneuolensatia, ac charitate viventis. ' Quid vi
tra λ Ne Iuppiter quidem sine Iustitia
imperare potuit, ut veteres voluisse Dfirmat Plutarchus,ad re nostra proprie accedendo, dum perquirit, num ne,iuxta Anas archi dictum ad Alexandrum;
Principi liceat facere quod vult impincui titulus, Ad Principem ineruditum: Tande unicuiq; suffcere pol Angelicus
Doctor.in q. 23. articinde Volunt. Dei, ubi ita argumentatur; Praeterea secum
dum hoc aliquid est iustu, quod legi concordat, sed lexnon uidetur aliud,quam' explicatio uoluntatis Principis': quia quod Principi placet,ut inquit legisla tor, legis habet vigorem . Cum igitur Princeps rerum omnium sit diuina uo-