장음표시 사용
121쪽
luntas; videtur quod ex ipsa sola dependeat omnis ratio Iustitia .cui argumeto ita respondet; Ad secundum dicendum,3 3. quod licet voluntas Principis habeat uim Iegis in cogendo: non tamen habet rationem Iustitiae,nisi ex hoc, quod ra
tione utitur,et repetit. I .2.q.9o.artic. I.
hoc imodo. Ergo lex non pertinet ad rationem, sed magis ad uoluntatem, secudum quod etia Iurisperitus dicit: Quod Frincipi placet, habet legis uigorem: Respondet autem :Dicendum,quod ratio habet uim mouendi a Voluntate, ut supra dictum est; ex hoc enim, quod aliquis vult finem, ratio imperat de his, quae sunt ad finem: sed ut uolutas de his, quae imperantur legis rationem habeat, oportet quod sit aliqua ratione regulata,& hoc modo intelligitur, qudd uolutas Principis vigorem legis habet; alioquin voluntas Principis magis esset iniquitas, quam lex. verba sunt Angelici Doctoris, pulchra quidem, et notandaoa ' Et quod lex essentialiter sit in ratio
ne,et non in Voluntate, ostendit latissime Medina in. I. a. . 'o .art. I. Et conci nit D.Bernardus de Considerat . ad Eugenium lib.3. At quomodo, inquit, non
122쪽
indecens tibi voluntate pro lege uti: &quia non est ad quem appelleris, potestatem exercere, negligere rationem sTunc maior Domnio tuo, qui ait Ioan. 16. Non ue Di facere uoluntatem meam. quamquam no minus deiecti,quam elati animi est,uehit rationis expertem,no
pro ratione;sed pro libitu agere; nec iudicio agi, sed appetitia. quid tam besti Ie Et Aristoteles obseruabilis in s. Ethicor.cap. 6.vbi ita loquitur: Idcirco non hominem imperare sinimus, sed ratio nem;quod hiec sibi ille sumit inepe plus eoru, quae bona sunt & quae mala minus: Est autem custos, conseruatorque iuris princeps : quod si iuris,& aequabilitatis &c. Quam quidem rationem,ss f quae animi motus est, uisum men-.tis acuens; ueraque a falsis distinguens,
ut inquit D. Augustinus in lib. de spiri-3 6 tu, & anima legem ab ipsa Dei boni
late procedentem, & quendam Deum, nobis domesticum, ocat Hieroclis philosophus in Pithago. uersu. aur . II. 3 ' Et magnum Deum Agatho apud Sto-38beum strin. .de Prudentia. ' Et Cic. caelestem discretio iem, mentemque diuinam, & praepotentem Deum rutionc
123쪽
dicit; quem resert Budarus videndus in
sit de Natura Deorum: Ratio est, in quit,quae praestat cinnibus. Item in Tuς cul. Domina omnium,& regina Ratio. Et magistra rerum omnium Ratio, inquit Seneca Epist. 71. Et arbitra bonorum, & malorum Epist.6 .ubi addit: Bonum sine ratione nullum est. Sequitur autem ratio Raturam: quid ergo est ratio naturae imitatio. quid est summum hominis bonum 3 ex naturae voluntateas se gerere it Ac Deum sequi, et rationi parere , idem e sie tradit Plutarchus o in Opucde. Auditione. ' Nec mirum certe; est enim Ratio spiramen diuini numinis , ut inquit Sol. te Iust.et iur. li I .q. I .art.3 .Etseneca in d.Epist.6 . Ratio autem nihil aliud est, quam in cor pus humanum pars diuini spiritus me i s a. ' Et .prima in nobis lex est, ut perhibet D. Greg.Naaianae. de Theolog. lib.3. ubi etiam deiforme. ac diuinum i illam nuncupat, ' Et legem Dei Fortu.Gareti. in l.Gallus. g. et quid si tantu. 3 numnum. 3os. is de lib.&posthii. ' Et Deus a sacris eloquiis nominatur, ut i inquit D.Dionysde Diui. nomi. cap. . EcRatio
124쪽
natio, idest Deus, Senec. Epist.6s. & habetur docte quidem in lib. Epistolarum
D. Augia .epist. 1 Inde D.Thom. lib. 1. de Regina .Princip.cap. ia. Sic quodamodo
se habet ratio in homine, sicut Deus in Mundo Et Plutarchus in Opust. de 4 more prolis affirm at, ' quod principatus penes rationem est,prout D. Dionys. in epist ubi tradit, quod Rationi diuinitus Principatus traditus fuerit. Et Rationem Principatibus proprie couenire dicit D.Augustin. in lib. de spiritu,& anima. Et Principem esse, fixit pulchre quidem Plutarchus in opuscul. in Frincipe requiri doctrinam hoc mocri Difficile est his, qui gerunt imperium, .sde Imperio consulere: reformidat enim rationem,ceu principem admittere inepotentiae bonum; quod habere videtur
impediat,si adstringat, & seruire cogat s honesto, Cum tamen rationi seruire unam a libertas sit, ut inquit Bald in
consit. sub titit. C. si quis aliq. testa. prolii .col. 3. Egregie autem Aristot. r . Folit. cap. 3 Ratio, inquit, Architecti, siue eius, qui regit, & imperat, nomen obtinet.Et in lib io. Ethic.cap.9. Ratio
nem uitae ducem appellat. Vnde in Margarita
125쪽
parita Doctori in habetur.par. I. distinctio 3.cap.7.Princeps non debet dominari, sed ratio, Et Gerson in tracta. de Considerationibus, quas debet habere Princeps,partic a.tib et .. Quis Rex sub Deo statutus estὸ utiq; ratio libera; de qua dictum est ab uno sapientum, Si vis omnia tibi subij cere,subijce te rationi, tanquam 'egi.Bald. etiam in l. Emilius col fin. ff. de minor. Magnus est Caesar, sed maior ratio,& veritas. Et Afflict. in
Princeps non habet in superiorem, nis1 s Deum, et naturalem rationem. ' Et quod ratio naturalis , & prudentia regulant actus humanos. id quod voluityaldoini. 3. col. 3. C.de loca. &condu. Vnde Guid Pap. in consit. Is .nume. 6. Princeps ex rectitudine ronali procedere debet Et Car.de Cusa in ii.X.Excitat. ' Bonum regimen, quod Rem p. conseruat,non habet aliunde suam bonita 8 tem, ni si a ratione. ' Arridet autem praedictis,quod omnes animae potentiae s ad Rationem reducuntur. ' Sicut etiaomne regimen, omnisque administratio
126쪽
tio ad Deum,ut Philosophi prohibent. so i quidem ratio vii Princeps super hominu quiere,& salute a Deo orti
Max. ordinata est: nullaque alia in re , quam in hominum, rerumque suarum s I conseruatione versatur. ' Idcirco qui cum illa altercari contendit, iurisdici io
hil aliud facit, quam se naturae oppone rein bellum cum ipsis Deo suscipere, ut
recte quidem, tam eleganter, quam vere dircit Ioan . Casen. in Orat. ad Carol. V.pro restitui. Placentia .DeuS namque omnium conditor nihil no ratione prouidit, disposuit, et ordinauit nihil non ratione tractari, intelligiti e voluit, ut scribit Tertullianus Tom. Σdib. de poetari omnibusque animalibus arma naturalia Deus concessit ; Canibus, Lupis, Apris dentes : Equis calces : Tauris, Arictibus cornua: et alia alijs homini autem nulla natura nisi ratione dedit squa se defendat, et repellat iniurias , ut inquit Xenophon in Vita Cyri lib. et . Concinit autem praedictis Polybius in yib. 6. Historiarum . in princi p. inqui cns: Hoc sane pacto ex Monarca Tyranum intelligit sensim sit Rex, quando
127쪽
Ratio principatum sortitur; quem antea polle derant serocia,'& potentia.ibique late docet,Quomodo Ratio, &non aliud ,l egem,& Principem,qui iuste imperet,constituit: vis autem,&potentia Tyrannum facit . Item consonat celebris illa sententia can. Chorepiscopi di- , , si in. 68. ' Quod ratione caret.extirpare necesse est. Et Magister Sentdib. 1 .dis a stin. 3. inquiens, ' quod Deus ipse non
potest facere ea, quae non sunt rationabilia .Et glo.in Aucten.de Monaan prin.: Homo,qui non v titur ratione,non est homo, sed bestia : sicut enim anima in herbis,plantis,& animalibus est vita;eo quod tanqnam forma intus alit anim enim forma corporis est:& quamdiu ea homo habet vivit) ita rati alitas ania malitatem quodamodo vivificat, in tu'. alit;ex quibus homo constat et phisice ; quemadmodum ex anima, &ςorpore phisice, ut scite inquit Ludovicus Garbalius de restituta Theologis sue cap. Αε. ' Huiusmodi autem rationis principatus intelligendus est, quemai modum declarat D. Greg. Nazian. in epist. I. ad Cleodonium, ita inquiens et Quocirca mens nostra perfecta quidem est,
128쪽
est, & princeps; non autem simpliciter' persecta, Dei autem serua est, & subdita non principatus socia , atque honoris aequalis . quippe & Moses, Pharaonis Deus, itaDei famulus describitur:& stellae queadmodum noctem illustrant , ita
vicissim a sole obscurantur; nec interdiu ullo modo apparent: & splendor exiguus , magno incendio adiunctus, nec extinguitur, nec lucet, nec disiungitur: sed totum illud incendium est; superante nimirum eo,quod uberius est Cui cocinit Agapetus ad Iustinianum Imperat. Monitor. 68. iu haec verba: Imperator, ut est omnium dominus,ita cum omnibus seruus Dei existit. tunc igitur vocabitur dominus,cum ipse sibi domina, ri, nec illicitis voluptatibus famulari
patietur. tum adiutricem piam rationem assumens , inuictam. s. imperatricem animi perturbationum , rationis . expertium, indomitas cupidit tes, a
matura castimon iae debellabit. Et libet hic recensere,quod tex. in d. l.dignavox C.de legib.quem Doctores saepe adducere solent una cum l. Princcps, α I. I.ffide' constit.princ .ad probandum, Princi pis potestate late patere:& abeius volunta
129쪽
te arbitrioq. pendere, non hoc ipsum, pro quo adducitur,nobis suadere videtur : quinimo contrarium potius ostendit,exijs praesertim , quae de illius intellectu diximus in s. 3.nu. 7. cum pluribusso seq. ' Et quamuis Vlpianus in d.l. I. ab solutam Principis potestatem nobis ob oculos ponat ; si dictum cum ratione
coniungamus,ac totum verborum con
textum perpendamus , & ut inquit D. Greg.Nissen .in lib. de Beatitud. cap. s.' Iiberam Principis voluntatem, hoc est, merum imperium,summam q. ac plena, nulliusque alterius arbitrio , atque dominio obnoxiam potestatem. Et Bal. in C. I .num. 3 3 .de constit. Puto quod si P
pa diceret: De plenitudine arbitrij, vel de plenitudine voluntatis; idem operaretur,quod si diceret: De plenitudine potestatis . Dixerit Budaeus de placitis Philosophorum quod sibi lubet in l. vlt. prope. fin. is de Senat.& post eum Con-
& quod Principi Inst.detur.nat.Et quicquid de intellectu d.l. 1.tradiderit solus
libera Principis voluntas summaq. potestas
130쪽
testas licet vim legis habeat in cogen- do f coactionem namq. simplicem Tyranno proprie conuenire diximus non tamen rationem Iustitiae habet,nifi fuerit ratione regulata, ut ex D. Tho. & alijs dictu est supra n. 36. Importat enim potestatem supra ius humanum, siue positiuum; quod quidem Princeps ad libitumi pro sua libera voluntate tollere, ac mutare, & in eo dispensare potest uelicet si absque iusta , & legitima causa hoc faciat, peccet quo ad Deum, ut in s M. seq. demonstrabimus. i Quod autem
dictum Bal.in cons. 373.num. I. lib. I.Imperator. s. noster, quicquid sibi placet, pro lege statuit habendum; & sic pro ratione uoluntas;non fuerit expromptum exd.l. I.seu ex l. Princeps, uel exi .digna uox, neque ex ullo alio iuris contextu,
sed ab infami, indecentiq. muliere ori, ginem sumpserit datur nobis intelligi ex traditis per enndem Bal. in c, I. nu. 3o, de constit. ubi ita inquit : Videtur quod plenitudini potestatis nihil resistit:nam omnem legem positivam superat : &sussicit in Principe pro ratione