Bernardi Guilielmini C. R. Scholarum piarum Sermonum libri tres

71쪽

sa LIBER SECUNDUS

Nisi sunt cumulum ; nil sanctum nilque propinquum Sunt veriti; nulli didicerunt parcere, qui se . t. Foede ipsos cruciant, natos cum conjuge multant 'Vilibus & phreis epulis & gausape inemio. Teisti magna sui est labes, magna urbis avarusQuilibet, & sulci leetor cultorque metalli.

Ergo ne unquam odium fias hominumque Deumque, Utere concestis, FAUsTI NE, nec undique , itur forte brevi ad tumulum nudus, grave congere pondus, Quod premat aeternum te perditum & omnium egentem. Ad fortunam igitur redeamus . Poscis honores. Quos t etenim vario sunt Ordine . Posco minores.

Papael es homo moderatus. Eris sed tempore longo Nulla urtica gradus majoris te stimulabit, Quum parium cinget crines aut insula, rubrum aut Pileum, & ornabit sandyx purissimus, ortu Quos olim superare tuo meritisque putabast

Paucis ambitio contenta est nata recenter:

Quum robusta autem cupido sub pectore facta est, Quid non molitur, quae non celsissima rerum Culmina per fas atque nefas sectatur Amico Ex veteri, praesert sibi quem fortuna, fit hostis. Nemo salutatur, nemo est non bardus & excors, Qui non pandit iter sibi vi, nec stipat euntem . Nil satis est, mihi crede , animo vesana libido Quem semel imperii pervasit. Fundere quondam est Visius Alexander lacrimas, quod nulla pateret orbe ex devicto via ad orbes, quos sibi plures Stultus eo magis else Sophos persuaserat. Hunc tu Non imitabere; sed potius, quum sors tibi quemquam Praetulerit, generosum illum sortemque Lacona, Qui praetermissus quanquam dignissimus unus

72쪽

Inter, praesectos urbi populisque trecentos , , , t Templa adiit Divis grates acturus, haberet i i Inclyta quod tot se meliores patria cives . . o dignum quanquam ingrata Lacedaemone civeml: Ad rerum te finge vices, age sertiter . Ille est Uerus honor, qui sponte venit , qtaeritque merentem. Perdit , quanquana ingens meritum, qui se ingerit ultro. Ergo legitimos itum affectabis honores, Quamque sevi, males capiens .doctusque mereri. At donec viridi fores sertique iuventa, Contemto rumore senum gravibusque querelis, Non oblectari juvenum de more recusas . .

Perge age, sed videas, F A UsT I NE , quid expedit, & quid

His nocet in votis. Incautos namque sesellit Et fallet tempus lethalis in omne voluptas. Nunquam illam aspicias venientem: decipit ore Illecebris pleno, cupidis fallacia tendit Retia Iuminibus, jucundam instillat in aures Pestem, perque Eres ignavi corporis omnes Interiora subit, perflatque, in corda venenum . Est breve, mortales quidquid delectat omissae. Virtute & sanetis monitis rationis acutae. Cerne voluptatem fugientem. Laeta venire, Distis abire solet Venus V . Heu quo talia multis Gaudia, vel quanto sunt emta doloret Fames hune Pridem opulentum urget. Miraris . adire Corinthum Non semel est ausus. Profusum punit egestas Hoc stelus, & laxas inopina coercet habenas. Incutit ille metum quanquam blandusque tribusque

Par prope Acidaliis : illum arcet sedula mater Longe

a miratrix est boni votaptas, malo Fum mater omnium, eufus blanditiis corrumpuntuν a qua natura bona sunt. Cic. I. de Leg. 2 . iah Huis voluptas , Er prima quaequeeυMat ,saepiusque reliriquit ea aν pocis nitendi , quam recordandi. 1. de Finib.

73쪽

Longe a pignoribus caris, ceu a floribus Austrum, Aprum ab aquis, saevum teneris ab ovilibus ursum. Namque loquax certis de furtis fama susurrat, Perdidit & toto nomen pretiosius auro. Sed modica est ratio sinceri nominis liis, qui Ηocce luto sordent: reperit bene vividiorem Quam seriat partem poena ingenio a. Frequenter Vidimus heu i medio tabere in flore juventae Nulli adolescentes formaque animoque secundos, Qui columen miseraeque domus patriaeque suissent, Ni stamen toties Parca invitata stidisset. Saevus amor plures occidit Marte cruento. Principiis obsta, FAusTINE, libidinis atrae, Quae quo in sua animo semel est, trahit usque volentem Nolentemque magis sortis quocunque tyranno.Quae superest igitur non pemiciosa voluptas tQuae, cum es perfruitus, te nullo dente remordet. Historiae studium, citharae sonus , aucupiumque Ludus cum paucis brevis & tranquillus amicis, Postque famem faciles epulae, quae in pectore crudum Nil cras efficiant ; post curas atque laborem Vitalis requies, & Qmnus imagine nulla Praeteriti admissi turbatus ; circulus , Ornent Quem doctique probique. Sed omnibus una voluptas Eminet, hanc posito demonstrat Horatius evolie: Q Nil constire sibi , nulla pallestere culpa. νHuc vitae, FAUsTINE, tuae moderatio lexque Relligiosa tibi multos servata per annos Spectabat. Refert multum quam vivere sancte Coeperis, at vitae complectitur omnia finis. SER-

a Fama malum Pavius a quam res Rem patris oblimare , malum est ubiis trahit. . cunque . . Horat. l. I. Sat. . . . bonam deperdere famam , b Idem i. I. epist. I.

74쪽

careo literarum eupidi mo praescribit Armam studiorum . Dcumbentem auo tempore multis diversis librir reprebendit . Damnat lectionem librorum , qui ρ ni Pietati ae bonis moribus incere .

AUDO, MARCE, tuos in Palladis arte labores,

Et quos a studiis fructus hue usque tulisti:

Sed tot emendorum servens prurigo librorum est Dira intemperies, mihi crede, potensque labores Non solidos , nec adhuc maturos perdere fructus. Dic mihi, natura quae mensa salubrior, illa, Fercula quam centum, grandes totidemque lagenae Plus Onerant, nigrum quam incus Uulcania truncum An quam tres patinae quatuorve atque amphora duplex, Altera major aqua, vino minor altera plena Exornant moderate t Illa conviva recedit Pallidior buxo, stagis rubicundior ista. Cur ita Z Quod modicus venter modica indiget eaea, obruitur nimia. Coena glutitus in una Mullin Cum trutta, cum apro lepus, atque palumbus Cum selica spatio per singula aromate multo:

a Distrabit animum multitudo li-δrorum . . . Sed modo, inquit, hunc ιι-hriam emiavere vola, modo illam . Fasti-

aientis stomaehi est multa degustare squa tibi diversa sunι , inquinauta non alunt. Setiee. Nee sorte errant illi, qui bibliomaniam quoddam genus esse morbi arbitrantur . Remedium stat libri pauci, boni , qui di legantur di intelli-l sistuT.

75쪽

ue 6 LIBER SECUNDUS

Advectum extremis vinum, dulcissimus humor, Caflaumque geluque rigens cocolata teumque, Sique alia invexit peregrina vocabula luxuS, .

Uno quid facient stomacho conina ista Z Necesse est

Tanto victa acido massa putrescere, cor pus'. ' . . Inficere, & venas humore implere maligno ..

At valet ille diu, servatque in corpore vires, Qui bovis elim dodrante duobus & assis

Turdis Sc pomo maturo vestitur, usus Exiguis cyathis sumoque carente culina .

Hoc est dicta tibi exemplo sententia. Mens est Ut stomachus quidam, libri quaedam esea: adolescens Qui sapit, & properat studiorum attingere metam , Seligit auctores, & pectore digerit imo Tres quatuorve bonos. Parvis sapientia nata est Principiis, sensim & reperit dialectica verum. At tu librorum insitiabilis helluo, apertos Saepe decem in pluteo percurris mente oculisque Ut satur, idque magis tibi quod nocet ,: e variis sunt Depromti forulis , diversaque prorsus agentes. Melchior hinc Canus, noster ' Borellius inde, Vida, Metastasius, Corsinus, Cujaciusque,

Auctores , non inficias eo, nomine clari, Sed nimis excedens angusto pro lare turba.

Numina Baucis inops duo vix in tecta recepit, . Plures nequidquam pulsissent ostia divi. Quid valeant humeri tentanduin est Exere robur omne, seres solum vix uno tempore Canum.

a Alphonsus Borellius similiari eonia suetudine usus est eum C. R. Schol.Piar.& Florentia, & Romae, ubi in eorum do

mo S. Pantaleonis diu commoratus Ui. Rit ceterorum more , & juvenes Reli

giosos in mathematicis disciplinis instituit . Pie ibidem an. I 67s. obiit. di iueorum Templo sepultus est illis ex asse , modico quidem , heredibus institutis . Vid. ep. ad Lect. Praep.Gen. Schol. Piar. praefixam operi de Motu Animal. quod ex Borellii MM. selegit, & in luceu edidit . Utinam & alia tandem aliquam

do in publicum prodeant. PDiuili od by Corale

76쪽

Pignore vis mecum certare , quod Occiput haerens

Scalpes, si posto quid libri pagina prima

Continet; aut siquid responsum dixero contra, Te non expedies t rimen omnia congeris, atque Misces philosophos, vates, legumque- peritos, Et totam inglutire haustu vis Pallada in uno. Hanc apage ingluviem . Seniores novimus, artem, Discere quam prima solam incoepere juventa, Non bene callentes ' : tu imberbis scire laboras omnia. Contracto levis es velut amphora collo ;Undam guttatim effundens implebis, at ingens Emuel, & rumpet sors debile copia vitrum.

Paucis ergo libris rem complectentibus unam Nunc intende animum: cognoris quum penitus rem,

Ad sontes alios properabis . Non aliter sit Clarus vir studiis & dignus imagine macra. Ars est longa, brevis vita; arte excellere bina Visus adhuc nemo post secula multa: recentes Conser cum priscis auctores, inspice frontes; Quod quisquis voluit simplex dumtaxat & unum est,

Nec magnam meruit complexus plurima laudem. v Ergo vagum ingenium certis includito metis, φAut praedico brevi exhalandum more vaporum. At quis tot se inter tam docta volumina, tamque Splendida contineat Z Minus auro terga relucent, Quam veluti verborum gemmis interiora,

Et rerum invadente oculos animumque nitore.

a Optimus er gravissimus quisque praefixit. De omnibus rebur es' quibustansiretur se multa ignorare , multa dam aliis . sibi etiam atque etiam esse disceu a. e Cretis ingeniis ἰ-Maνἰ es' innuis Cic. I. Tusc. . triri oportet, F velis aliquid trabere ab Quidam fuisse auctor traditur, quilquod in ammo Meliter sedeat. Seu.ep. . operi a se consarcinato titulum hune ad Lucit.

77쪽

ue 3 LIBER SECUNDUs

Relligione: novas salibus res atque lepore Multo conspergunt. Nescit qui talia , nullo est In numero, nullo est , qui non capit extera verba :Quin studio disicit nonnemo Britannica toto . Tanta animi me, MARCE, rapit moderatio: namque Non ultra Europam priefixisti tibi metas. In pretio longe ante alias hoc tempore nostra est Lingua; diserta adeo praeclaraque sena seruntur Hoc sermone: nihil non docte, non sapienter Scriptum oculis praebet '. Sed opus disicemere minum, Cuneta nec amplecti: nam saepe salubribus herbis

Subrepunt angues, concrescunt sepe cicutae.

Totus splendide amat Septentrio scribere, totus Splendide & Occasus. Non est regionibus illis Una Fides , non est mens tot seriptoribus aequa. Negligit hic Superos, Sacra non probat ille, futuram Quidam animam dubitat post senera, crimina quidam Nulla putat. Quid enim labefacta Relligione Moribus est tutum t Quid non licet, est ubi rerum Arbitrium dominans & pro ratione voluntas Auelarum liquid coram lectoribus horum

Uirtutem redolens dices faciesve , cachinnis Excipiere velut corde expers consilioque. Explodere, minas sit dixeris esse Tonantis Concussam horrendum sinuoso turbine terram,

Si subitum poenas violati Numinis ignem Dimidias urbes populatum, si tumidum amnem Noctu homines mistumque pecus partesque domorum Aut ripa ejecisse, aut evolvisse sub aequor. Quippe putant coeco serri mortalia cassi Omnia , nec nostri tangi ulla Numina cura. Heu

a Egregiis histe Seriptori s alte im,dasu , id commendari ιmniam erudita sedit in animo Cieeronis sententia a. -- lectione a bere. Lectionem Ane ulla Tus . Videtur quidquid sileri, maa ide Lymione uetus. .

78쪽

SERMO TERTIUS.

mul miseris tantum libri nocuere profani. Hoste jube auctores tu tempus in omne valere. Amant virus enim, tacito quod viscera tabo Intrat, & in seros interdum prorogat annos Funera. Non sensit cito, qui bibit, imo negavit Iam suetus morbo externa se peste perire. Dilige, scribuntur qua nobis omnia lingua , &Selige: namque bono melius nil irsitan usquam est. Denique, MARCE, stude magis ut sis relligiosus, Quam doctus, quam philosephus. Saevo est metuenda Angue magis, quae non probitate scientia pollet. Uersa & conde animo quaecunque volumina ubique Sunt, te do strina superabit rusticus AEgon, Qui, dum erras, veri callem sectatur & aequi. O MARCEl o quantum est nostra in sapientia inanel Disce haerere Deo οῦ replet vacua omnia solus.

79쪽

SERMO QUARTUS.

temidorum indoeilis animi arguit, quod ingens esse malum demonstrat . Loquaeitatem scurrilitatem reprehendit. Euperbiam maximo literis discendis impedimento esse ostendit. Docile ingenium D pisaei praeponit. LTER Ius tecum non dissim labo; nocerem Namque tibi rebusque tuis nimis , ARTEMIDORE, Si mea te longo patientia tempore ferret. Dementes sumus ambo : ego qui te redha docere

Nitor , tu qui me scis plura,

meamque cathedram

Cum his rudibus circumstas. At rudis hic, rudis ille, Quos rudior spernis, faciunt quandoque Minerva Digna, tuum vidi nil unquam mercule dignum. ARTEΜIDORE, manus post longum tempus inanes Sunt, vacuumque tibi caput ὁ & quod me magis angit, Stabit semper idem tibi cum manibus caput isdem: Nam non es docilis. Vitium autem hoc in juvene ingens Et lethale malum est , quod idonea vivere mactat, Fruges pessiundat priesentes spemque suturi. Nostra patet pridem tibi ianua , abito, vel audi Demissis tandem cristis animoque superbo, Quae sanam valeant furioῖ reddere mentem. Uirus ubi sceleris tellus exterrita primi Sensit, mutari sensit quoque semina frugum in Noxia μὴ nec praeter lolium, tribulos, paliuros,

a Patres aliqui & praeeipue Uen. Be- tum animal suisse venenatum , nullam da , censuerunt ante peccatum Raae, nuLIherbam noIIam .

80쪽

Sponte tulit quidquam. Magni stetit herba salubris,

Nec sine colle sta est duro seges ulla labore. Ipso hoc imbutum peperit te terra Ueneno. Semina noscendi si unquam tibi certa fuissent,

Degeneraverunt non tam, ARTEMIDORE , parentum

Culpa, quam gestas quo turgida pectora , fastu. En prope lustra tibi quatuor fluxere, sciendi

Quae monumenta mihi monstras, quae signa politi Ingeniit Num sermonem, qui plurimus ore Exit ubique tibi concedenti omnia linguae, hNil limae, nulla ratione puerne senexne, Vel plebs vel proceres adstent, vel foemina vel vir rLoc s scire tuum est, vincit te psittacus. Ille Non etenim cudit nova verba, fideliter dieret Syntaxi, noscitque suum , vocitatque magistrum , Et quae se docuit, recitat, metuitque quid ultra Addere ; nam nobis loqueretur America verba. Ceterum ei nullum est hominum discrimen, uti tu, Tam populo coram, quam magno principe garrit.

Scis homines simulare, tonos scis reddere vocum, Cumque modis gestus, incessum. Non reor unum Esse hominem, quum te video, sed sistere coram Me puto b Erum monstro rumque catervam. Nunc mihi staminea reBnas , nunc voce virili, Nunc nullam profers toto sermone caninam

Literam, eam profers duplicem nunc est ubi simplex : Nunc planum fingis mentum, nunc, fingis acutum. Es modo gibbosius, modo cocles , vel modo claudus. φQuid non es t Maculas naturae colligis omnes

a Contendunt nonnulli Philosophi libbere nos ideas rerum innatas di sumuna scientiarum , quae studio aluntur , &mMureicunt. Discere enim nihil aliud est , quam recomari . I. Tusc. & de Seis ne tit.

b .e itidam hoc praeclarum existimant.' nun4uam sileant , quam id sit certissismum s tuitatis argumentum.ETAmps se Similis illi leurrae , qua mores ali rum tam 1nepto gestu exprimit, ut cum

alios irrideat , s omnibus sit ridiculus. Arist. Est proprium stultitise aliorum visia cernere . oblivisi suorum. I .Tusc.