Sylua. Frutetum. Collis

31쪽

tur.Fert pinus minimum resinae, interdum ex

nucibus ipsis. Ustis radicibus no repullulat, in quo maxime a picea differt. Materies prscipua trabibus & plurimis vitae operibus e expetitur quosp nauigijs. Duplex pinus:quemadmodum & abies,nempe mas , & foemina. Mas sterilis,breuior, folio

duriore.lignum habet retorridum,prscinctum medulla,durum,& ad fabrorum opera Contortum. Foemina,procera est,folijs pingitur mollibus,& simplicibus nec rigettius, minus est te. dacea, laevigatior ac probior cursit meatuum: gerit quam graeci vocat aegida, mellei coloris, pictorum tabellis immortalem, nullinque fissistem rimis.

Duo alia genera in Troade quidam facilite Montanam pinum,sive Idaeam vocantes, quae recta 8c celsa est,crassa materie,nucibus oblo. os,viridibus,sero dehiscentibus, pice copiosa. Maritimam,solio tenuiore,infirmioresp: cortisce laeuiore,& corijs utiliore:nuce rotunda, &quq breui aperiatur:valida & robusta materie.

PINAsTER nihil aliud est quam pin' stl

uestris:mira altitudine resurgit,& a medio ramosa est, sicut pinus a vertice: copiosiore haec radice fundit in summo. Nascitur tum in moutibus,tum etiam in planis.Itas quae prius dea scripta est, pinus urbana dicetur. Haec autem sylvestris.

Nuclei pinei,graece strobili dicuntur, ut iam

32쪽

SYLVA. 17

explicauimus. quanquam & strobilos, tripudi genus sit apud Iulium Pollucem. Galenus etiacoccatos vocat. Sunt etiam qui coccatos pro cocco gnidio accipiant. Nucem sapineam vo, cauit Columella,ali; nuce pineam: vulgus nos strum pomum , siue malum pineum appellat: pomme de pin. Sunt autem eius quaterna genes ra,quae tu longiori sermone descripta in Barbari commentarijs videbis. PICE A,quam graeci αδιτυρ,& poetae biotrevocant cui quidam rentur arbor est pino congener,& huic fere similis,folio breui,seis proaximo,crassiore tamen, durossi, ut cupressus,immortali virore &c. In summa larice qua post, ea describemus proΣime imitatur,& pinu. Tastum hoc a pinu differt, quod pinguior actonuior folio est,minus alta, minus. recta. Fert

Praeterea conum minorem, & magis algetem:

nucleos quoq; resina perfusos gerit, ustis etiam radicibus repullulat, quod pino non acci, dit.Frequens est in alpibus,funditque resinani plurimam,candida gemma interuenient quarthuri us adeo similis est, ut pro eo sspe fallat: gratissimum enim odorem habet Huius speci, em Theophrastus phthiro eon vocat,hoc est pediseram,tineos P,quia totis paniculis no prima tantum in parte, Vt abietes, nucleos &minores & nigros habeat. PICEASTER quemadmodum & pinaster,

picea stluestris est, quae in Hispania visitur,ex

33쪽

qua resinam,Vnde pix coquatur colligunt. Fructum pices Dioscorides a graecis pityida vocari traditutem. pini: sed improprie inquie Galenus . Plinius pinastri nuces ita quom nos minat. Hippocrates pityida resinam h pinu si,ue picea potius intelligit q fructum. T E D A proprie dicta, picearum generis arahor , in Illaria, graecis das siue dadion appeto

lata .redundantior est humore, quam reliquae, aut pinus, aut etiam larices: parcior tamen is quidiorque,quam picea, flammis & lumini sa. Crorum grata et unde nos improprie tedas aps pellamus, tum piceae fatiuae partes imas, tum

alia quoque ligna,quae flamma olei vel picis iblitu concepta,facular modo luceant.

- CUPRESSU S,inter nostrates arbores cos

niferas & resinaceas iure c5numerabitur, hac

enim plerim Galliarum tractus habent. graecis

ρμονας, hoc est a partu ramulorum paristium ut inquit Didymus Rubd ex aequo & rasmos 3c fructus creet. Dictas etiam Cupressos idem prodidit,quod nobis essent obsiectamento: vel st Charites Eteoclis filiae , da tripudio dearum subsilirent,in puteum ceciderint,quas deinde Tellus in arbores frondosas puellis similes,ad oblectametum,& rei memos riam conuerterit. Diti sacra arbor, funeribus indicassis olim ante domos poni solita: ob hocri negotio dicam,st semel caesa nunq reger a

34쪽

net,praesertim a radice . Est admodii procera,

caudice oblongo ac tereti,folio pini, sed carnosior amaro,neq; ita pugenti, node indecidua,

odore vehementi. caetera ex Ruellio.

Cupressi duo genera: foemina,quae diu steri, Iis est,meta in fastigium conuoluta, neq; repudiata, distinguendis pinorum ordinibus facile se tonsili culturae praebes t historiales picturas tenui folio, breusque & virente supervestiens.

Cotra mas, spargit extra se ramos, deputatur,que, & accipit vitem. Vteri sexus in perticas assereis admittitur, amputatione ramorum, qui tertiodecimo anno,singulis denariis v snesunt, apud Venetos. Tarentinam cui ressum Cato praecipue lau. dat,quonia ist Plinius arbitratur e Creta vesnerit Tarentum . nam in Creta quocunt loco quis mouerit solum,nisi seratur alia ,haec sponte gignitur.Nonnulli tamen Creticam cupressum nominat,altem herbae Sabins genus qua graeci βρα υρ appellant, nos vulgo fauinieritea ait cupressi folio. de qua in Hortulo nostro. Caeterum Milesia cupressus omnium laudatis. sima fuit antiquiS. Fructum cupressi galbulos,& nuces cupresssi recte vocavet is, noix de cipres. Nam galbae ,t ait Suetonius libro septimob animalia sunt, exilia quae in aesculis arboribus nascuntur: unde primus Galba Romae appellatus. Res na ε pressu etiam manat, qua si quid unxeris , a

35쪽

carie ppetuo vindicatur. Est enim sapore acer. rima,quapropter tineas & vermiculos, teredi, nesque facile enecat. Est & coactae breuitatis frutex,quem champcyparisson quasi pumilam cupressum vocant, hortis familiaris .hinc ab odore formaque D. horum eiusdem nomenclaturae arboris, vulgo

nominamus du opres , quod quasi sit cupressi abortus e folio incano & perenni. Sunt qui a. brotonum foeminam esse putet, de qua in hortulo plura. IUNIPERV s,etsi conifera non sititamen quia resinam thuri similem & bene olentem findit,inter arbores resinaceas a nobis connumerabitur.

Iuniperum itaq; arceuthon grσci vocarunt, nostri gradure. Arbor est duom generum.Neape maior & minor:cortice membraneo, dc qui

sponte rupatur:materie fulua,odorata: ex qua manat liquor, thuris odore ac colorem aemus

Ians: Coma viret perpetua, spinaque potius qfolio estitur:sed herbacea est sine flore,caerv. leis baccis .In summa, cedro pene similis,lum

effigie tum natura.

Duo apud nos inueniuntur genera iuniperimotibus vernacula: Unum pumitum,humile, sessilib' in terra ramulis :alis pam se ab humo attollentibus:quibus spina pro folio est:radici. bus summo cespite fusis:baccis primum virentibus,deinde per maturitate nigris. Altera alti

36쪽

iis adolesci caudice ,pcero,cortice fragili,nec difficulter fathiscente ligno fulvo,odorato,rasmis latiori , aculeoru aceruo stipatis: baccis priori consimilibus. Caetera ex Ruellio. Humor in iunipero ad lachrymae modum concrescit, qui crematus nidorem odore thu,ri non cedentem expirat. Suntqrecentioribus grscis qui tradat aestiuis teporib' irbore qua iuniperum appellano laestrymam sudare,quae coloris officio durata, coeat in gummi. Haec peculiari regionis vocabulo, vemiae dicitur. Nunc ad externas arbores coniferas & res.

naceas.

EXΤERNAE RES IN A.

CEAE ET CONIFERAE.LARIX siue ut alis I Iaxex,nomine pityos, hoc est piceae, compreheditur a Theophrasto. Arbor enim est magna,piceae similis,crassior, laeuiorii cortic folio villoso,pingui & denso, molisque flexu materie praestati,rubente,Οdos re acri.Vitruvio arbor est folijs similibus pini, cuius materies prolixa,tractabilis ad intestinuopus,non minus quam sapinea. Habet resina liquidam,mellis Attici colore:quae larigna ressina dicitur.Nota est arbor inquit ide auctor municipibus qui sunt circa ripa Padi,& Adriatici maris litora . Nunquam eroditur a tineis, aut vermibus,& propter siti amaritudinem ab omni carie vindex est.Quin & quod fortassis mirum videbitur flammam ex igni no concio C. iij.

37쪽

. pit:nec ipsus arboris materia per se a Mere potest : nisi vi saxum in fornace ad calcem cosquendam alijs lignis urature nec tamen tunc fammam recipit,nec carbonem remittit: sed longo spatio tarde comburitur: quod ex Cae.1aris victoria patet, quam habuit circa Alpes du castellum cui Larigno nome erat propter laricii in ea vicinia frequetiam , obsideret: nulo lis ςnim facibus neque fasciculis virgeis inflasmatis,potuit incendere pyram lignea quae anate castelli portam larignis trabibus erat consstructa ad repellendos milites. LENTIS cvsa graecis σένος vocata:ars bor est roboris magnitudine ,sorbi folio: Dio, scoridi glycyrtetae simili: terebinthi odore: acis nis punicae sylvestris, rubetibus, & ubi matuoruerint nigris,tantisper dum coquuntur rufis.

Atque haec dicitur lentiscus Chia, c hoc est in

Chio insula nascens cuius arboris resinam quidam ut inquit Dioscorides mastichem nominant.hsc autem gummi modo nascitur,niagra & candida: sed probatissima mastiche,Chia candida quanquam mastichem Theophrastus dixerit etiam spina ischinam ferre,& item alisam spina in India & Arabia quam lamam voscant. Caeterum lentisci baccas schinides voca, uit Hippocrates. Aliam a Chia lentiscum se meminisse testa. tur Plinius lib. is cap. 2 . quam Italicam lenatiscum vocat. Ea autem erat folio pistacij, sed

Diuitia

38쪽

minore,per extremitatem rubente: in summo

siliquae pisorum,sed corniculi modo intoris, in quibus resina odoria iucundi concinetur. Frusetus sabuci specie in racemis dependet,qui intitio ruber,postea nigrescit: Ter anno floret, coma pubet perpetua. Huiusmodi lentiscu no, uisse etia Cicerone palam est, ex his versiculis quos c*nscripsit, Iam vero semper aridis,semper grauata Lentiscus, triplici solita est grande sicere istin Ter fruges fundes,tria tepora monstrat aradi. Fuit letiscus etia Italis nostris recetiori nota.Na & Barbarus refert,Roms in ruderib' &monumetis antiquis lentisin ostendi, folliculis inanibus,& deformibus:quibus coctam culisces euolare frequentes tradit. TEREBINTHus, graecis τερμιινθος, arbor

est circa Macedonia & Ida in Troade, breuis, fruticosa & cotorta. In Syria aut Rug ut Plin. tradit plurima terebinthu habet, psertim circa Damas , ubi mons terebintho nec alia sinuastate 3 magna & copiosa,decorsin aspectu, fi delis ad vetustate: materie admota leta & veshemeter nigra,spissa ledida,ex qua calices in Syria ad capulos detornat, quo nomine Thericles plurimu celebrat' est lauri pene folio, sed denso,& rubeti,numeroso,ab eodε pediculo,inversus digesto,ut serbo,minus tame angulato oleossit ut fructus, &per ambitu laurinis D, Iijs simili. Unicu ad cacumen exit,& numerum

39쪽

parem coturbat.Flos illi racemosus,oliuae modo,sed puniceus :qui tandem in baccas exit,primum herbaceas,mox rubray,& tandem maturitate nigrantes: magnitudine fabae resinosas, ct sulphurosas,quae si maturae no sunt, in aqua supernatant: maturae & nigrae,sidunt. fert nuscameta quaedam caua,ceu folliculos, ulmi ex empto,emittentes quaedam animalia veluti culices,lentoremque resinosam,qualis qui cortisce erumpit. Radicem habet validam, in pro, fundum actam.Vere concepto germinat, messibus tritici aut paulo serius fructificat:pe ea tua coma viret. Ex Terebintho resina liquida destillat, quae omnes alias antecedit, Terebinsthina appellata cinquit Dioscorides cui boni. tate succedit lentiscina: ad quam tollendam,arbor postquam germinauerit inciditur: id quod in omnibus alijs arboribus resinam fundenti bus obseruandum est. Terebinthi duo genera,mas & foemina:ques admodum aliarum quom resinacearum. Massine fructu est, inquit Theophrastus seemina, rum rursus duo genera:alteri fructus rubet letis magnitudine:alteri pallid' est.χλοερον qua, si herbaceu vocat. cu vite maturescit,haud gradior faba,odore iucundior,taetii resinosus. Terebinthu Indica haberi refert Theophraastus:alijs supioribus fere simile:fructu tantii diuerso,amygdalarii similitudine,suauitate pstastiori,quapropter incolae his potius utuntur.

40쪽

ΥΗVS Graecis Mβανος vel δενδρολiβα. νος dicta,in Arabia praecipue nasces: arbor est terebintho proxima:vnde Antigono regi visi est esse ipsamet Terebinthus . Quidam lauro proximam faciunt,alij lentisco similem. Vnde

quid in tanta varietate certi adducam non est in promptu et cum eius arboris facies a nullo latinorum,nech etiam graecoru authorum hactenus exactae tradita sit. Plinius thuris arbo, ris altitudinem ad quina ferE cubita reducit, ramis frequetibus, quales sunt aceri:folio res xi, sed multo minore, coloris herbacei, modo rutaeusui cortice ut lauro .Philostras in Cau, si montis praeruptis lateribus proceras ars bores nasci prodit, e quibus manans thus des. stillet.caetera ex Ruellio. Thus inquit Barbarusa vel a graeco theos, aut alio vocabulo sacrificiu significante derivatur. Nam thure antiqui penates & di. uos suos adolebant,vel dictum tus a tusis glesbis,ut tunc latine scribi debeat. Thuris arboris lachryma siue resina appeto

Iare voles latinis,arboris nomen retinet:.vulago incensum appellatur, de sensiens. Graecis &Galeno libanotus.Nam arbor ipsa ut dirim' libanos dicitur:a iuuene assyrio cui tale nomeerat,quem cum studiosissime deos colente insuidi occidissent,dij in arborem ut Graeci fabus

tantur conuerterunt.

Thuris autem mulis species.Masculu,quod