De verae et falsae Ecclesiae discrimine, ad serenissimum Stephanum 1. Poloniae regem, Stanislai Socolouii libri tres. Ex sacris Scripturis, vetustissimorùmque Patrum sententijs collecti ac concinnati. Quibus adiecta est pro dignoscendis & fugiendis f

41쪽

1 DE VERAE ET FALs. ECCLES. neque vero Sacramentorum usu, ali-jique eius generis Ecclesiam Dei non esse, sine omni negotio, plurima sacrς scripturae testimonia, tam in veteri, uin noua lege inueniri poteru haec tamen verae Ecclesiae signa, atque notas este, ex quib' illa cognosci possit, nus quam scriptum reperient: quin contrarium potius, ubi vera sit Ecclesia, ibi haec omnia quaerenda esse; ducem& regulam, at , magistram earum rerum omnium, Ecclesia existere. Quales sunt illi loci: Si ergo dixerint vobis: eccejn deserto esse olite exire eccempera trabbiH;nolite credere. Vbicunt .n fuerit corpus, illic congregabuntur se aquilae: id est, ubi vera Ecclesia, ibi stacri Euangelistae,eorumq; interpretes, ibi verbii Dei, ibi verus Sacramentorum Vsus, ibi caetera omnia. Et illud: I onpotin abscondi ciuitassupra molemposita. Hac ergo reperta,& leges eius,& arcana illius,& reliqua omnia ad eam pertinetia, facile reperire licebit. Et illud Pauli .Ecclesia, inquit, quae est columnactsi

mamentum veritatis. Cuius tandem veritatis ritu eius, cuius sensus magister

42쪽

DIs CRIMINE, LIB. I. 'est nequaquam; nam haec seipsam spote Oster C. an eius, quae per demora stra

tionem quaerituri ne huius quidem nam haec Philosophorum est. Illius i gitur, quae ex scripturis petitur atque confirmatur: Non scriptura igitur Ecelesiam, sed Ecclesia scripturam, tan- quam colui aa & fundamentum Omnis veritatis fulcit atq; indicat. Agnitaque Ecclesia, veram scripturam de monitrat est enim scriptura propria eius possessio aest depositum in sinu e- ius conditum: est semen quo is ager consitus viret. Quod praeclare explicat vetustissimus Doctor Tertullia nus Deinde, quoniam nihil proficiat congrest cripturarum,mseplane, ut nut o Omb dtib machi quis ineat versonem, aut cerebri. fm haeretisos. Isa haeresis non recipit a sed cripturas: 'si quas recepit, adieci ionibuS, 9 detra- , clionibus, ad dispositionem instituti ui imur uertite, si recipit, no recipit integras ros aliquoi enus integraspraestat, nihilominus diuersas expoptiones commentata conuertit. Tamum teritati obstrepri adui

ter sensus, quanti; se corruptor stylus. V rivr umptioci necessario notat agnos

re ea,

43쪽

is DE VERAE ET FALS. ECCLES.ea,per i reuinctantur: his nituntur, quae

ex a o composuerunt, est quae de ambiguia

late carperunt. ui romouebis exercIt

risiime ripturarum, cum quid defenderis,negetur ex diuerso qui negaueris, si defendatur Et tu quidem nihil perdes, ist

occim in contenaione nihilconsequeris,nis vilem de blashematione uaem. Illi v ros Pis est,cuius causa in congresum descen i scripturaruis, ut eum dubitantem confirmes, ad veritatem ; an magis adhore sis deverget8hoc ipse molin, quod te videat nihilpromoui se aequo gradu negandiis defendendi diuersaparte statutum certe se pari altercatione incertior diserit, nesciens quam haeresim iudicet. Haec utimst i habent in nos retorquere ' Fecepeis enim se talis dicere, a nobis potius a uLi iasripturarum se expostionum eorumendacio inferri , qui proindesibi defendant veritatem. Ergo non adscripturas Irouocandum est: nec in his consituenducertamen,qui S aut nusti,aut incerta vicZoria es, aut parum certa. IXam est non ita euaderet conlati ripturarum, ut v- romque partem pare seret: ordo reruis eris i isi prius oponi, quod nunc

flum

44쪽

solum di putandum est: uibus competat fides ipsa, cum n scripturae: quo, seper quos, ct quando, se quibus sit tradita disciplina qua sent Christiani. Vbi enim apparuerit ege veritatem di plina se

dei Chrisianae, illic erit veritas sicripturarum se expositionum, o omnium tradit

onum Christianorum . Primum igitur nullis sacrae scripturae locis, haec Vera Ecclesiae Dei signa e Re demon strant, vel quae hac sola ratione conuincuntur; cum quicquid apud illos sine scripturis dicitur, id eadem facilitater

felli doceant, qua probatur. Vertim age, paulo liberalius ac munificentius cum illis agamus, intraq; presidia nostra eos recipiam US. Cumque, ut diximus, nullo euidenti sacraescripturae testimonio institutum suum probare possint; doceant sane, quod uniuersale vel particulare Concilium,que Synodus his signis veram a falsa Ecclesiam distinguendam esse,

suo canone decreueritὶ quis ex veter

bus Patribus haec ipsa signa Ecclesiae protulit quis contra sui seculi hqreses hoc pariete, se,Ecclesiamque suam, a

B sectis

45쪽

sectis illorum temporum distinxit squis limitibus istis possessionem Iesu Christi terminauiti Illud quidem docere possunt, sacram Scripturam, V rumque Sacramentorum usum,& reliqua his similia eos omnes in caelum summis laudibus extulisse, principeque in omni doctrina Christiana, fide& locum tenere docuisse,ac in refutadis omnibus erroribus sacra Scriptura, tanquam praecipua demonstratione, usos fuisse. edoctosa D.Paulo. Omne ripturam diuinitus instiratam, utilem esse, mi docenaeum, ad arguendum, ad corrigendum, ad erudie dum iniustitia, ut persenus sit homo Dei, ad omne opin bonuinstructus: signa tamen verae Ecclesiae haec esste,nusquam dixisse, nec usqua Ecclesias suas ab alijs Ecclesiijs his in- dicrjs distinxisse.Pugnauerunt primis Ecclesiae initijs contra Valentinum,' Martionem, ac reliquos Gnosticos, duo praecipua illius saeculi lumina, Irenaeus atque Tertullianus, multis argumentis : plurimis sacraru literarii testimonijs, eorum errores confuta

runt, usil tamen his signis veram Eo

46쪽

' elesiam quam sequebantur, ab eoruerroneis sectis separarunt; sed illis potius , ut quidem paulo post prolixiusdem on st i a b i m us. Vniuersalitate , q*om, EG si , inquuIrcinaeus,peret ni '' '' vin uersum orbem,et que ad nes terraeseminain; se ab Ayo θου se disicipulis eorum, a ripis eam' dem,quae es in unum Deumpatrem omnipotentcm, qui fecit caelii se te ram, Nare,ct oia quae in eis sentit in unu Iesium Christum filium Dei, incarnatum pro nostra sialute: st in Spiritu ancru, c. Vnitate Ecclesia,inquit idemus,se quirim in uniuerseum mundum dis VI seminata, diligenter custodit, quasvis dohnum inhabitans ces similiter creditys,videlicet quas et animam habens, es et nucor se consonanter hae raedicat, se docet, et tradit qua vispo idem os. Apsolica

merare eos, qui ab Apostolis in ii uti sunt Episcopi iv Eccle is, , successores eorum, et que ad nos, ut nihil tale docuerunt, nescognouerunt, quale ab his deliratur. Eadem omnia contra Iudaeos, Haereticosq; adfert Tertullianus. Pugnauit

paulo post contra Nouatum Cypri

47쪽

DE VERAE ET FALs. ECCLrs.

nus: Nusquam huc prouocat, sedit oris P I iac Deus unus est, cr Chribum vnim, se

sia. trum Domini voce undata. Dua alta

re constitui, mus acer otium nouumferi: praeter unum altare, se unumsacerdotisum, nonpotest. Δ' isqvu alibi colligerit, Qu. Pugnauer ut post cOtra Arriu, Eunom tu, Aecium, Photinum, Athanasius, Basilius,Na ZiaZenus, multa p- clara ex sacris Scripturis testimonia protulerunt nullibi tamen his signis Ecclesiam catholicam ab illorum Ecclesijs seiunctam esse docuerunt, sed illis potius quae D. explicat Basilius: α' Fidem autem nos neque recentiorem ab maul lais' ω conscriptam accepta ι, neque ipsi mentis nos fortus alijs obtrudere au G mus,ne humana putenturpietatis verba 'sed quae a sanctis patribus edoctisumus, ' rogantibus nos annuntiamim. Est itaque eccos ae nos a patribus ad ns iratae, et anoris tribub, quiNiceae conuenere, coscribere, scripta fides equam tametsi arbitramur oretenus, ct apud vos in se has rhnon tamen detrectabimuri n. des diei crimine notemur , i a quoque verba lite-

48쪽

diei

DIs CRIMI9E, LIB. I. tiris annotare. Eos vero qui dicunt,erat alta quando tempus, quando non erat, se ante-

quom gigneretur,non erat, se quod ex non existentibus facitus sit aut ex alia subsist tia esse, vel vertibilem aut alterab em Llium Dei dicunt, anathemate, Catholica postolica Ecclesia condemnat. Ipis credimus. Et in alio loco: Idem, inquit, sun nobi cstve i Doctores isterioru F., De patresirituales, qui aprincipio EG clepam nostram fundaucrunt: Gregorisum istam dico inprimis, se quicunque ordiane muccepione Oscopo ου vestri sedem Acceperunt, alter alteri tanquam oderaquae muccedentes, ac inaem et sigi sincedentes, ut clare atquefacile dignoucip mi, s gubernationis ct administra iionissigna, omnibus istis, qui eos sequi velint reliquerit.Et in alio loco: Hos et Gro Elarum parentum ij existentes , lipaucis charactersim communionis nostraefmbolasanxerunt, ut a finibus terrae ad alios sines usque ilia circumferamus , acomnes omnium nostrum se domesticos esse putemus, nosipses ab uniuersali orbestiungamus, se ne e gularitate erubes mus, neque eam mutua concordiae rissecti

49쪽

α DE VERAE ET FALs. ECCLEs. 'em, maximum nobis damnum adferre

existimabi'nus: ct alia multa eius genecoita noia in Pugnauit contra Manichaeos, Do iistis bique natistas, Pelagianos falso sibi nomes Ecclesiae usurpare volentes, Hierony- mus, atque Augustinus; nulli bi tamcn his notis licindi ijs usi esse leguntur: sed illis potius, quae saepius inculcat Augu stiri u s: Et eritis mihi te es ab Hirarusalem, Iudaea,es Samaria, se et que ad . extremos fines torrae. Et: Ego nam C mih ica dem prositeor, c per istam me ad certam scientia cruenturumpraesu- ' mis Et alio loco: Sia Euangelium id

cap. . tenet, ego ad cos me. reneam, quibuslroripientibus Euangelio credidi, is ijs tu entibus, tibi omnino non credam.ElzEgo vero Euangelio non cre crem, ni i me Catho' licae Ecclesia commoueret aut horitas: quia. bus ergo obtemperaui dicentibus: Credite Euangelio , cur eis non obtemperem dicem

tibin mihi, noti credere tamanichaeo'Elige quid velis. Si dixeris, Crede Catholico, g - sime monent,ut nullam Uem accommode vobis. uapropter nonposum,i is credes,n si tibi non credere. Si dixeris , doli Ca- solicis credere non recte acies per Eu-

50쪽

DIs CRIMINE, LIB. I. 23gelium me cogere, ad c Manichaei sidem, quia ipsi augelio Catholitispraedicant, hus credidi. Si autem dixeris: Retae crediadi i Catholicis laudantibus Euangeli um sed non recte illis credi disi, vituperantibuι CManichaeum , et que adeo me suctum putarivinulti re ita ra tione . quodetis credam , quod non vita non credamt

Vulto quippem iis dr cautius facio in

catholicis,quoniamsemel credidi, adici nontranseo, nisi me non credere iusseris,

se manifestis e ac apertisi estire ali quid feceris. Euocirca si mihi rationem redditurus a mitte Euangelium. Si ad

angelium te tenes, ego ad eos me tenea,

qui Spraecipientibus Euangesto, Euangelio credidi cr his iubentibus, tibi omnino non credam,& alia his simi lia. Quae omnia si recursere vellem, integri illorumihi describendi,atque huic loco inserendi essent libri. Nusquam igitur scriptura, nusquam sacrς Synodi, nucquam sancti patres, haec indicia Ecclesiae, hasque notas esse docuerunt non quod plurimum haec non valeant, noquod sacrosanctan Osint, non quod summa & prima earum maiestas&B at