장음표시 사용
451쪽
in quibusdam civitatibus. Quarto il
la vitia humana, quae e X corruptione mortalium communi resultant, quamdiu in enormes actu S non erum-Punt , non sunt punienda , Ut avari tia , ambitio , inhumanitaS , ingra-GId. de tUS animus, & in genere talia vitia , quibus opponuntur virtutes, qVarum 6.ρ. natura coactionem repudiat.
1sqq- XXI. An ignostere aut Oeniam darerisseri.ὰd licet interdum pGrol. t. 3- R. Licet, sive poena penitus tollas tur, Ut dispensatione, sive mi-α o. g. M. DUatUr, ut fit in mitigatione; δc non solum ante, sed dc post: legem poenalem latam. Si enim majestas totamytatib- legem tollere pote sto, etiam vinculum ejus circa personam aut factum sin-ς, S. V. I. gulare, manente de caetero lege.
XXII. At i sator aliquo modo se gibus suis obligatur, is sic post k-gem latam , quae poenalis Acitur, non videtur posse dispensare circa
Grol. c. poenam vel eam Mitigare'
ἰαμε it N- legem major c. g. ic. dem videtur dissicultas , & quatenus
452쪽
Iegis auctor ut pars civitatis specta- meti. 5 tur , lege sua interdum obligatur , α
non vero qua ciVitatis ipsitus PersO- siatid alianam atque auctoritatem sustinet. ter.
N am qua talis est , potest legem etiam totam tollere , quia legis humanae
natura est , ut a voluntate humana pendeat , non in origine tantum , sed induratione. non debet tamen legis auctor legem tollere, nisi probabili de causa , peccaturus alioqui in regulas Iustitiae gubernatricis. Ante rid.e. legem poenalem , ubi jus scriptum Q F, v. non est, & poenae sunt arbitrariae , dispensatio facilius obtinet , quia quamvis naturaliter qui deliquit in eo statu sit, ut puniri possit, non tamen semper necessario punitur , sed hoc pendet eX conneXione finium, ob quos poena instituta esst , cum ipsa poena. Quare si fines illi per se moral1 testimatione necessarii non sint , ut si sit peccatum paucissimis cognitum , cujus proinde publica traductio non necessaria sit aut damnosa etiam , aut alii fines ex opposito occurrant non minus
453쪽
minus utiles aut necessarii, ut in eo, qui bene merita aut sita aut Parentum re pensari digna culpae opponit , aut 1 nes poenae propositi alia via obtineri possint, ut in eo , qui verbis emendatus est , aut laeso verbis satis secit, ut ad eos fines poena jam opus non Ol. d. sit. Interdum tamen haec tria occur- s. d. rere possunt , aut ut poena omnino sit exigenda , ut in pessimi exempli sceleribus , aut ut omnino non sit exigenda , ut si bonum publicum omitti eam exigat, aut ut liceat Utrum- Matthese vis. Utroque tamen casu, scilicet de T . . post & ante legem poenalem hoc non c. s. n. a. faciendum, ni u causa subsit probabi--ia ' , & delictum tale sit , ut aggra-ZiCl. de tiatio , ut loquuntur , possit locumj'r habere; quo homicidium referri non
s. potest , vel delicta , quae lex divis
ad Grol. na , aut recta ratio, gentiumque
Un consensus capitis supplicio puniri ju-
c. 3. 3.16. bet. Quae autem sint causae probabiles , licet praecise definiri non possit, tenendum tamen est majores esse de bere post legem, quam quae ante le- gem
454쪽
stem spectabantur , quia legis auctoritas , quam servari utile est, ad causas puniendi accessit.
A XII l. 2uotvlices sunt cause liberant aliquem a poena legis Zav. Cauta solent esse aut intrinsecae Grai. e. aut eXtrinsecae. Intrinseca , cum sit non injusta, dura tamen est poena ad factum comparata; quamvis proprie loquendo, quando certae circumstan- e. 3 ΔΗ-tiae occurrunt, quae delicti atrocita-ter. tem, qualem lex Praesupponit , minuunt, eX sequitate potius poena mitia getur etiam ab inferiore magistratu,
quam dispensetur. Aliud enim est aequa legis interpretatio, aliud dispensatio. XXIV. sunt causae extrinsecae ξnt. Aut meritum aliquod antece- -. e. dens ipsius delinquentis , aut majΟ- φ V . rum ejus ; aut alia res , quae ipsum . . . commendat, ut insigne artificium . l. 8.' vel si delinquens omnino sit necessa- ε rius ad conservationem status ; aut
spes magna sit fore ut peccatum insi-
455쪽
gnibus factis eluatur; aut intercessio magnatum interveniat; aut si ratio legis saltem particulariter cesset in hoc facto, de quo agitur: nam quanquam ad sustinendam legis efficaciam satis sit ratio universalis sine.repugnantia contrariae rationis , tamen cessatio rationi S., etiam quae particularis esto, efficit, ut lex facilius 8c minore cum damno auctoritatis solvi pota, ut sit sint leges sumptuariae, quarum ratio generalis est voluntas legislatoris , particularis autem, ne inutilibus & immodicis sumptibus privati exhauriantur, dives aliquis, qui has leges transgreditur , quia in eo cessat haec ratio te
gis particularis, facile dispensationi locum faciet. Sic esst justa dispensandi causa , si delictum per ignorantiam
quamvis omni culpa non carentem , aut per animi infirmitatem superabilem quidem, sed difficulter superabilem committitur. Interdum multitudo delinquentium gratiae locum facit, ne poena , quae servandae societati inventa esst , ad civitatem. Cuzrtendam valeat. XXV.
456쪽
CAp UT XX. 3s XXV. Ut ergo recte Uimemus poenam , qπomam sunt consideranda ΘM. Uuo, id , ob quod poena infligitur, & cujus ergo. Ob quod est meritum ι cujus ergo est utilitaS eX PCe- ωοι. e. na. Puniendus nemo est ultra meri-το S, tum , dc intra meriti modum magis aut minus peccata puniuntur Pro utit itate.
XXVI. In merito seu delicto quotnam
veniunt examinanda pnt. Examinanda Veniunt causa, quae Grol. c.
impulit, causa, quae retrahere debuit C. AI
& personae idoneitas ad utrumque. c. v . I9. Vix quisquam gratis malus est , aut 'stumi
si quem malitia propter se ipsam dele ''
ctat, is ultra modum humanum Processit. Pars maxima ad peccandum ducitur affectibus , quorum aliqui impetu quodam impellunt ad declinandum malum , qui maXime naturales sunt , ideoque intor appetitus honestissimi , & quae mortiS , carce- Pufἰ 2. ris , doloris , aut summae egestatis vitandae causa injuste fiunt, maXime Grot.I. x excusabilia videri solent. Caeteri appe- 7' Ee a tituSsοαι
457쪽
litus ad bonum aliquod tendunt aut Verum , aut imaginabile. Vera bona extra virtutes & earum actiones, quae ad peccatum non ducunt , sunt aut delectantia, aut delectantium causa, quae utilia vocantur, ut possessionum abundantia , licet interdum praebeant occasionem peccandi. Imaginabilia non autem vere bona sunt, excellentia super alios, quatenus a virtute &utilitate sejungitur & interdum a sola nativitate delum itur, vel munere,
cui quis praefectus est , & vindicta ,
quae ex inimici dolore voluptatem capit : quae quo magis a natura abeunt, eo sunt foediora & delicta propterea commissa minus excusabilia.
XX VI I. Causa, quae a delinquendo abstrahere debuit, quotvplex'nt. Alia generalis est, scilicet injusti
tia, quae eo major , quo majus alteri damnum insertur. Ideo primum locum obtinent delicta consummata , postrem v m, q uae ad actus at iquos , seclnon ad ultimum processerunt: in qui-
bus tanto quidque est gravius, quo
458쪽
ulterius processit. In utrovis genere ea justitia eminet, quae communem ordinem perturbat, ut est crimen laesae majestatis, ac proinde plurimis nocet. Sequitur ea , quae singulos tangit. Maxima hic est, quae vitam, proXima, quae familiam , cujus fundamentum est matrimonium , postrema, quae res
singulas expetibiles spectat, sive directo subtrahendo, sive dolo malo causam dando damni , quod secuturum probabile est , sic in incendio & per-IOsso aggere multorum summae calamitates & mortes spectandae sunt. Alia est specialis, interdum enim ad injustitiam generalem aliud accedit vitium, puta impietas in parentes, inhumanitas in propinquos, ut in parricidio, ingratus animus in beneficos, gravius enim afficit ab amico, quam ab hoste illata injuria. Non parum quoque refert , quo in loco aut tempore delictum fuerit perpetratum. Sic foedius est intemplo stuprum committere , quam in caupona. Sic in consessu judicum
pulsari gravius est , quam intra pri- E e 3 vatos
459쪽
Vatos parietes. Sic gravius delinquit, qui se inebriat die precibus singulariter destinato, quam qui alio die &c. XXVIII. An etiam vita anterior simul cum delicto in infimationem venit PGrol. c. m. Assirmatur, apparet enim major
pravitas , si quis saepius deliquit; quia
Mul. habitus mali actibus sunt pejores. Et με. hinc isti, quibus alioqui non malis, forte aliorum exemplo aut data occasione seductis subito aliqua peccandi dulcedo subrepsit, mitius puniuntur, quam illi, qui peccandi habitum contraxerunt, & totum vitae genus immutarunt , nisi sit delictum atrocius. XXIX. Personae aptitudo, quidnam confert ad aestimandum
Grol. c. meritum seu delictum ρδψ F- Τ- φ Personae aptitudo aut ad considerandas causas avertentes, aut ad suscipiendos affectus incitantes considerari solet in corporis mixtura, aetase, sexu , educatione , circumstantiis a-
eius. Nam pueri Sc foeminae ED cra C si ingenii homines maleque educoti,
460쪽
CΑ suae XX. 439 justi& injusti, liciti & illiciti discri
mina minus habent cognita : & in quibus bilis praevalet, iracundi sunt, in
quibus sanguis, ad venerem Proni, tum vero huc juventus, illuc sene-mis inclinat. Haec tamen non ita sim-Pliciter accipienda erunt : verum in Z. b. Pueris distinguendum , an doli sint 'Capaces nec ne ue inter Deminas Utrum simpliciores sint, an vero nequitia sexum superent , crassi ingenii homines , an inter moratiores versati sint, an non ι utrum det i ctum juri naturae, Groi. c. an juri positivo repugnet in iracun Q f dis an habuerint justam irae causam, an non &c. Interim ex ira & metu delicta commissa minus odiosa sunt, quam quae eX voluptatis nascuntur desiderio, quod & minus efficaciter movet,
differri & aliam sibi materiam sine injuria quaerere facilius potest. Hinc omnino illud tenendum est, quo animi eligentis judicium magis impeditur, quoque magis naturalibus causis,
eo id quod delinquitur, linoris esse. XXX. At vero in paenis requiritur