장음표시 사용
491쪽
bellam vitetur per sortem. An huc certamen
singulare referri possit. XIV. Cujus si quarere
conditiones ot bellum vitetur. iam is qui documenta non habet suf
Aieuita quibus possesso-νem de injustitia sua possessionis convincat bellum licite gerat. XV. Quia si ius sit ambi
guism , er neuter possideat, aut ex ἀqMO uterque. XUI. iam bellum utraque
I. 2uid sunt eause belli dubiis p
N. Sunt causae, de quibus non sem- Per certo constat, an justae an injustae sint.
II. 2uae est causa hujus incer-
titudinis pr abi, he. Quamvis nostra disciplina, quae
c. 1. g. 4. in actionibus humanis considerat
'f' quid justum , quid injustum sit, ejus -
..A. i, modi fundamentis nitatur, ut exinde pr L genuinae demonstrationes, quae solidam scientiam parere sunt aptae, de-s ., duci queant, aeque certa sit, ac di Dc. g. r. ciplinae mathematicae ; tamen quia
si applicatio fieri debet ad facta, quae saepe obscuram & dubiam habet interpretationem , in illa major videtur esse latitudo, quam in disciplinis mathematicis. Sic potest in bello dubium
492쪽
CA sui XXIII. 47rbium oriri de facto, ob quod bellum
movetur, an justum, an injustum sit , tamen hoc principium, ubi praecedit injuria, ibi bellum est justum, propterea non est dubium vel incertum;& si constet, cum facto injuriam esse conjunctam , certa & indubitata ratione concludo , bellum propterea susceptum esse justum.
III. 2uid ergo faciendum, si quis emret , is factum i usum putet,
hi. Abstinendum omnino a tali actu quia vitiosus est propter errorem: pu- ζl tat enim eum esse contra legem, & sic Ziegi. legem aspernatur, dum facit, quod γο
ex conscientia erronea Putat non es lec. 3. s. a 3.
faciendum , & ea lege prohibitum 'si'
vt. Et hic abstinendum, quia qui du- sit. 4 bitat, an factum justum aut injustum . 'Τ ,' 'sit,& tamen facit, sciens & volens se rit. periculo peccandi exponit, & legem contemnit: tamen si faciendum omni- s. iis . no fuerit , eligere debet dubitans,
493쪽
CΑpυT XXIII. 47s ut si quid esset, quod religionem posi
set injicere, ejus monerentur.
VI a Fidsi ab utraque parte se osten, dant argumenta probabilia sue intrinseca ex natura ussius facti , si e
extrinseca ab aliorum auctoritate N. Id cum accidit, si res mediocres' ', sunt, de quibus agitur, videtur vitio carere posse electio, in utramVis par. tem ceciderit. At si de re magni momenti , ut de supplicio hominis capitali agitur, jam propter magnum discrimen , quod est inter eligenda, prinferenda est pars tutior, & sic satius est, nocentem absolvere , quam innocen
Vll. 2uid si siententiae sint alternantes circa pacem is bellum pht. Quia bellum est maximi momenti, ut ex quo mala plurima etiam in a 3. 3. innocentes sequi soleant , ideo inter sententias alternantes vergendum ad
vlIl. Luibus is quot modis vitare possumus , ne controversiae in bellum erumpant 'Gg s . mTr,
494쪽
ω,Κ N. Tribus, quorum primus est col-c.α - β 7. loquium , secundus compromissum, s. s. '' tercium sors.
evitamus bellum pG- .d.L Quando Partes inter se congre-Post l. s. diuntur , vel ipsae vel ipsarum man- οι - datarii , & per amicam disceptatio- ωὐ.I... nem litem componunt. Nam cum hic modus proprius sit hominis , omnia prius verbis experiri sapientem decet, quam armis, ad quem modum confugiendum , si non licet uti priori. X. An utile es , ut partes per se congrediantur , an vero potius hoc
BOMI.d I. M. Optima Prudentiae pars est, col- congress. loquia ipsarum partium neque sua-- - deri, neque suscipi debere, nisi pro-I. 13. er visis deliberatisque rationibus , quis H bus pericula declinentur de successus Promoveantur : haec enim colloquia Gmin, in propria persona, ut loquuntur, in- ά ά άi tera una periculis sunt eXpolita, dcin- mei. de tutum est, alienae potestati se permit-ν tere , ex quo religio fidei in ludum
495쪽
R. Quando per amicam disceptati μ 3 nem res componi non potest, IOrte I. 6.
quia quaelibet pars se solidis rationibus siti putat, proximum est, ut ad arbutrum eatur , qui hic ab iis, qui non habent communem judicem , eligitur, ut instar judicis litem arbitrio suo deci
XII. An partes ergo coguntur,sare ejus sententiae ΘRE. Partes se invicem pacto adstringunt, quod velint ejus sententiae stare; nam sine tali effectu finis arbitri sumti GP. redditur irrituS , infinitum.& fit progressuS in
κ. Ubi natura negotii & partium facilitas fert , forte facillime liti finis imponi potest , & sortem Salomon
commendax. Sorti affine quia est cer- stamen singulare, cujuS usUS non vide-.tur omnino repudianduS, si duo, quorum controversiae alioqui totos populos gravissimis malis 1int impliciturae, inter se parati sint armis decernere. Videtur enim id, si non ab ipsis recte
496쪽
άμ. recte fieri, certe a civitatibus posse ac-- ceptari , ut minus malum. Et inter care. 3o. teros T rancorum mores hunc qui-
p dam impense laudant. XIV. Cujus es quaerere conditiones, bellum vitetur ξ' Grai. e. Magis is tenetur, qui petit, quam ii , qui possidet. Ut enim in pari causas. - melior sit conditio possidentis , non civili tantum, sed & naturali jure con-Venit. Atque hic & illud addendum
Grai. e. est, ab eo, qui justam causam habere 3,g-U- se scit, sed documenta non habet sum- u. I. i. cientia, quibus possessorem de injustic. 7, 3. . tia suae possessionis convincat, bellum licith non sumi quia non habet Jus cogendi alterum , ut de possessione decedat, ut supra diximus.
neuter possideat, aut ex aequo uterque Θωot. c. Iniquus censendus erit, qui oblatam rei controvem ae divisionem repu-
- tb. 13- XVI. An bellum ratione habita eo
rum , qui principales belli motores sunt a
497쪽
he. J ustitia cauta penes unam tantum Graci . partem esse potest, ut in lite, ita in bello: quia facultas moralis ad con- Z, YLtraria, puta ad agendum, seu ut quis vi cum effectu agere possit, & ad imp diendum, seu ut exceptio opponatur cum effectu, non datur per rei ipsius
naturam. At ut neuter bellantium m-
juste agat , fieri sane potest : injuste enim agit nemo , nisi qui & scit se
rem injustam agere , multi autem id nesciunt. Sic juste i. e. bona fide potest litigari utrinque. Multa enim Minjure & in facto, unde jus oritur, fugere homines solent. Quanquam in Grai. e. bello vix est , ut temeritas saltem I
omnis absit, ob negotii gravitatem, s. . n. quae omnino talis est, ut causis probabilibus non contenta quam ma XLme evidentes requirat. Justum si sumatur pro solenni, ut & ratione effectuum, qui inde pendent, utrinque justum esse potest.
498쪽
Monita de non temere etiam ex justis causis suscipiendo bello.
I. ini ius satis certum est, an statim bellum sit suscipiendum , an potius
II. quid si Rex ob causas leves bel um suscipiat. III. Quid regi sie faciendum ut bellum pericis-losum vitet. IV. siuid in tali delibe. ratione sit observam
V. Si res ita sit ostimatar i porro sit faciem
I. Ubi jus satis compertum es , an statim oportet bellum suscipi, aut etiam Omper licet ξ
ωο .l.et. aepe nobis ipsis nostrisque prae- πα--s standum habemus, ne ad arma s. r. Veniatur. Nam non tantum pruden
tia vult, ut bello periculoso abstineamus, sed tape etiam justitia rectoria, qtue ex ipsa regiminis natura superio
rem non minus ad curam pro inferioribus , quam inferiores ad obedieritiam obligat.
II. Luid ergo juris es, s rex ob causas leves in magnum secum pericu- Ium
499쪽
CAPUT. XXIV. Ium trahentes bellum suscipiat t
Tenetur subditis ad reparati in Grat. d. nem damnorum , quae inde oriuntur. Nam etsi non in hostes , in suos tamem Veram committit injuriam , qui talibus de causis tam gravi malo eos im
III. Ut rex tale bellum non suscipiat , quid ipsi faciendum Z
bi quis rex cum rege altero bello d. e. M certandum habeat, primo sedeat ex S Α '
pensurus apud se , an ipse , clui decem millia militum habet , hosti ducenti bis totidem par esse possit: quod si videat , set imparem esse, antequam ille intra finest adsit , mittat legatos cum
IV. In hac deliberatione. quid praeterea est observandum PQui deliberant, partim de finibus Grol. d. non quidem ultimis , sed interjectis s s. deliberant, partim de iis , quae eo ducunt. Finis semper est bonum aliquod , aut certe mali declinatio , quae vicem boni obtinere possit. Quae vero huc aut illuc ducunt, per se non CX-
500쪽
petuntur, sed quatenus ducunt. Qua re in deliberationibus comparandi sunt & fines inter se, & eorum quae ad finem ducunt facultas effectiva.
V. Si res ita si aestimata , quid porro faciendum 8131. Si a jure simul stent vires, timc si
major emolumenti spes , quam damnig,9, metus ostendatur, bellum suscipiendum. Et hoc vel maxime locum ha- d. e. 14. bebit, cum spes est, terrore ac fama nullo aut exiguo periculo rem conficisn. ειν- Polle. Unde quia saeva res bellum est, cumulumque secum trahit injariarum, & insolentiae, reges magis triRutpi .h, pacem, quam bellum inclinent: nihil 'enim magis est regium , quam confri-lere omnium saluti, quae pace conti