Viri illustris Nicolai Claudij Fabricij de Peiresc, senatoris Aquisextiensis vita, per Petrum Gassendi ..

211쪽

LM DE UITA PEIREsKIIuaret. Caetera inter, si1εre nonnullae marini aestus obseruationes, quas Petreskius non ita pridem fieri procurarat per Antonium Natalem , Prouincialem medicum in Aremorica versantem. Cum eae Legato mire placuissent, pollicitus est operam, ut fierem: miles complures. Vltro etiam: promisit se, qui quid in ea Legatione singulare occurreret, cum ipso communicaturum, ac nominatim effeetiarum, quod ille maxime expetiit, ut exscriberenrur Epitaphia,&fierent icones Barcinonensium Comitum , praecipue:que Alphonsi Casti. Rediit porro Petreskius do- mum rheumate insigni laborans ; adque praeter re num dolores, incommodaque alia a morbo usque Patris contracta , quae nos heis insomneis deinceps crearunt,& ne in ipso quidem lecto permiserunt co quiescere. Inter caetera leuamenta, non postremum duxit ex libris, quos amici varios miserunt, & i ter quos fuθre nonnulli mentionem ipsius ficientes; veluti Glossarium Archarologicum, continens voces . Latii io- barbaras,auctore Henrico Delmano Anglo, qui in operis praefatione, si ad exteros, inquit, abeam, non me leuiter incitarunt nobilis tu apud Gallos Nisi Fabricivi peire Uiu, Regia Maiestatis a Consiliis Se in tu Aquensi, Hieronymus Bignonus ,σc. Vbi notandum est Bignonum. ct quos praeterea illa citat i e xcitatos fuisse a Petreskioi, ut Spelmanum ad operis:

editionem sellicitarent. Itemque Notae pignorij ini Vin enthi cartari librum de Deorum inlaginibus; iac rutati eiusdem Epistolae Symbolicae , in Parum vigesima nona Pignorius recuae Petrethini istu llam

212쪽

LIBER QV ARTvs. os iam Marsilh Ficin de caussa amicitiae inter se , & I616. Bembum, eodem die natos, ex Codice, qui fuerat in Bibliotheca Pinelliana, quam tu, m ego, inquit,

florentem olim vidimus. Non postremum etiam quaesiuit ex variis antiquitatis monumentis, quae Aquas- Sextias transferri voluit. In iis praecipuum fuit Lectisternium , seu tumulus marmoreus elegantissimae structurae, cui prope Brinoniam eruto,& ad se convehendo tum specialem currum , tum viginti indu

strios, te 26sque viros destinauit. Hoc certe opus tanti fecit, ut Rubenium postea discedentem in Hispaniam, non potiore ullo ad se lenocinio, cluam illius inspectione inuitandum censuerit; & cum in eo figuras quasdam seu vetustate, seu iniuria male assectas obseruasset, habere Roma Voluerit ei pum gypseum alterius, in quo visas sibi figuras consimileis .

notauerat, ut illarum instar curaret restitui. Allevamento quoque fuit Barbicus quidam Coloniensis, iuuenis industrius, de Medicinae etiam peritus, qui ipsi fabricarus est chartaceas sphaeras omnimodas, hoc est iuxta hypotheseis Ptolemaei, Copernici,Tychonis, aliorum. Non omittendum, fuisse quoque magnopere exhilaratum consuetudine perhumana Iacobi Lotini e Societate IEsu, Psalmorum Commentatoris, qui cum prius Roma rediisset, Auenione ad ipsum venit, & autographo quodam Bellarmini donauit. Tandem, ut mentem diuerteret, legit per id tempus quod tum e praelo primum prodibat , Arelatense Pontificium , auctore Petro Saxio eius Ecclesiae Canonico. Plurimum vero filii indi-

213쪽

ilo DE UITA PEI RESTI rIάδε. gnatus, quod ille, studio nescio*o, affectasset eleuare Principum nostrorum iura, & non modo non reposuisset quae opponi potuerant , sed interdum etiam tentasset praeter fas illa enervare. Q ramo rem non interquieuit , donec placito Curiae libri evulgatio prohibita sitit. Paullo iam melius Petres-kio crat, cum post literas varias & a Cardinali Legato, & a Puteano Equite, & ab aliis Madrito acceptas, admonitus denique est Cardinalem rediturum, transiturumque Massilia initio Septembris. Itaque, sanitate licet parum firma, illuc accessit, Cardinalinquet appulsum aliquot diebus exspectauit. Frustra id tamen ; quoniam ille vento fruens secundo praetervectus est, substititque solum nonnihil Toloni; vnde rariora quaedam ex iis, quae ex Hispania aduehebat, cum excusatione A quas-Sextias misit. Ea Pei. reshius cum accepisset, gratias egit per literas, quibus aliunde Christophorum Puteanum professione Carthusiensem quem aliunde & eruditio, & morum innocentia poterat satis arguere Parisiensiuni illorum fratrem in studiosiissime commendauit. Non refero autem quam gratam huiusmodi commendationem Cardinalis habuerit: nam & ipse Puteanus scripsit imparem se esse, qui exprimeret quam propterea beneuolentiam, comitatemquc fuerat expertus. Subiungo potius ipsum Puteanum haudquaquam degenerasse a necessitudine fraterna cum Petreskio at stissima; quando nullum ossici j genvi praestare unquam potis fuit, quod non vltro praestiterit. Memorati vero heic debet commendatum sub idem

214쪽

LI 3IR QvAR Tvs xii tempus Iosephum Mariam Suaresium Auenionen- I626. sena , pereruditum iuuenem , eumque propterea in familiam Cardinalis adscitum fuisse. Nec reticendus LucasHolstentus Hamburgensis, cruditorum ocellus, mi est etiam non longe post in eandem adscriptus familiam, cum illius virtus Pulcanis commen dantibus innotuisset Petreskio , & commendante Petreskio ipsi Cardinali Parisiis Legato. Uterque sane est deinceps testatus gratitudinem, literisque frequentibus, atque cruditis beneuolentiam demeruit: Petreskius vero nullam unquam, quin gratificaretur Vtrique, Occasionem praetermisit. Vexauit rursus per hiemem rheumatismus, & renum dolor ; nec desiit tamen propterea literas varias conscribere, sed ad Puteanos potissimum, quorum opera praedicabat se cominus conspicere, quae gererentur in mundo , Ut Telescopiorum subsidio ea, quae in coelo procul latent. Inter alia vero caussam edisseruit, cur constituti pridem Census deminuti iam tantopere forent. Clim enim , inquit, proaui, maioresque nostri illos florenis exprimerent, qui tum temporis erant aurei, solatissique nummis valore praestabant; effectima est, ut quia florent tunc elocabantur duodecim solidis argenteis, census iam unius florent non redimatur pluribus, quam duodecim solidis ; cum tamen hi nostri ab antiquis illis sic degenerauerint, ut sextuplo aucti iis non aequi polleant. Dicendum nuncoctuplo foret, ac breui etiam decuplo : ut edoceantur, qui volunt census temporis lapsis non immi- nucndos constituere, ne aut libris Turonicis, aut

215쪽

111 DE UITA PEDias KII vulgari pecunia; sed frumento, aut alio simili prouentu illos aestiment , persoluendosque stipulentur. Nam cum semper sit eadem prope seu feracitas, seu sterilitas eiusdem telluris; debet quoque caritas frugum constare eadem circiter : at peeuniae usualis valor non pari ratione idem perseuerat; sed decrescit continuo, ut superius est declaratum. Interea porro Valauesius est reuersus Parisiis, negotiaque illa Riantiensia post insuperabileis tam multorum annorum liteis Transiliatione decisa sunt. Inibat tum saeculi annus vigesimus septimus, cum ab eiusmodi negotiorum sollicitudine respirans, constituit proximo iustitio perlustrare Prouinciam, ad congerendum inscriptiones tum nondum habitas, tum manu non satis vel fida , vel erudita descriptas ; idque ut gratificaretur nominato iam Donio , qui paratum editioni habens ingens volumen Inscriptionum apud Gruterum non exstantium , optarat collectas ab ipso Prouincialeis intexere. Et non est quidem nactiis otium perficiendi quod destinarat: non destitit tamen propterea sollicitare Donium , ut eam congeriem emitteret, sperans interea fasciculum Pr uincialium contextum iri; ac praeferens ipses ad calcem continua serie subiici Hispanicarum scilicet instar in Gruteri volumine) quam confuse interlici, ut in caeteris factitatum. Coepit porro exinde agere cum Donio non de inscriptionibus modo, sed, ut ille est reuera multiscius , de eius Onomastico , de opere Musaeo , de Conuiualibus , de monetis Hetruscis , de Iustinianeis quibusdam niuiusmatibus,

216쪽

LisAR QUAR Tvs. iis de generibus armorum Antiquis, & id genus com- I6i . pluribus. Egit quoque sub idem tempus cum Nicolao Rigaltio Bioliothecario Regio , eruditionόque

perrara conspicuo de solutione illorum Virgilianorum aenigmatum, circa eas Terras, in quibus inscripti nomina Regum nascuntur flores ; & eas, in quibus coeli spatium non amplius, quam treis ulnas patet. Cum vero circa illud prius, retulisset praeclara quaedam de variegatis floribus, tum circa posterius, quod solent interpretari de Puteo, meminit inter

alia effossum Rianth fuisse puteum , e quo profecto

Oportuerit exiguum videri coeli spatium, cum stellae interdiu conspicuae ex eius fundo fuerint; oculis nimirum ob profunditatem in tenebras quasi noctu nas immersis, pupilissique ob dilatationem ut in obscuro fieri solet) admittentibus rerum etiam minutissimarum uberiores seecies. Aderat tum recens Archiepiscopatui Aquenti Alphonsus PlesseusRichelius, praesul insigni eruditione , raraque pietate assi sumptus ex Carinusia ; cum Petreskius sese ab illo

eximie adamari sentiens, nulla non assiduitate , testationeque ossicij dignum se ipsius affectu probauit. Inuisenti Massiliam comitem se illi addixit, eaque occasione illela salutauit Gabrielem Albaspinaeum Aurelianensuam Episcopum , qui tum ed secesserat, ac meditabatur opus, quod & post modum edidit,

de Eucharistiae mysterio. Meminit in eo aliquoties communicatorum a Pelaeshio Codicum, ipsum appellando delicium, amorestique literarum, & Ornamentum Prouinciae. Fuit etiam Archiepiscopo non

217쪽

ε1i DE VITA PEI STII multo post: adiutor strenuus, ut institueretur Cursor

publicus, qui fasciculos literarum in singulas hebdomadas veredis deferens Lugdunum , parique ratione inde afferens, etiam cum Parisiensibus hebdomadicum faceret commercium. Et diti quidem id exoptarat, ali uotiesque tentaverat, ut rem publice utilein , & amicis gratam futuram : sed nemo ante eum Praesulem satis animatus ad id firerat, neque comitia Prouinciae, ut impensas decernerent, potuerant unquam persuaderi. Mira porro fuit exinde laetitia, chim cruditorum omnium, qui crebras a Petres-kio expetebant literas; tum Puteanorum maxime, qui ea ratione potuerunt saepius , faciliusque communicarc quicquid aut recens cusum fuit, aut rerum nouarum occurrit, ut ipse vicissim ad eos mittere quicquid ex Italia, Africa, Oriente toto impetrauit. Dippe abheinc quoque commercium Uberius, amante, instituit cum Consulibus, Mercatoribusque illeic ubivis agentibus, ut illorum opera usus Graecos, Hebraeos, Arabicos, caeterarum exoticarum linguarum libros nancisceretur. Heinc statim aliquos obtinuit, ac nominatim ex Cypro praeclarum Volumen GV αρετῆς, ocriaec, Constantini Porphyro- genetae' continens excerpta ex Polybio , Diodoro,

Nicolao Damasceno, aliisque historicis, ex quibus possent variae auctorum nobilissimorum suppleri lacunae. Incredibile autem dictu, quam pro nihilo duxerit ducentas Turonicas libras numeratas in pretium, vel ex eo quὀd est coniectatus ipsissimum esse exemplum, quod Imperator sibi habuerat, obcha-

218쪽

LIBER QI ARTVS. 2Isracteritin formasi, nitoremque, ob compactionis is a. 7.

elegantiam , ob praeclara carmina in illius laudem praefixa. Obtinuit quoque diu requisitas, &ex Vaticana etiam descriptas a)iquot Assisias sic appellant Comitia Christianorum Procerum a Palaestina recuperata in persuasus dudum,aliquod demum in illis regionibus earum exemplum repertum iri. Eodem circiter tempore scripsit quoquoversum ad adiutandum Holstentum , meditantem nobilem manum Geographorum veterum nondum editorum proferre in lucem. Desiderabatur praesertim ab illo πλωι Thrach Bosphori, auctore Dionysiio Byzantio, quo Petrus Gyllius usus est ; sed Latine solum , ac per particulas, in eo Bosphoro describendo. Et quia

congruum existimauit, ut textus Graecus reperiretur

inter Codices Bibliothecae Cardinalis Armeniaci, ecuius familia Gyllius fuerat; idcirco Petreskius dedit

Operam, ut Episcopus Rutenensis totam Bibliothecam versaret, catalogumque demum mitteret, quo faceret fidem huiusmodi librum irrito conatu per iuisitum fuisse. Quos putas proinde literas non de-it ad Apostolicos Nuncios, ad Oratores Regios, ad quoscumque nouit eruditos Viros quos inter profecto speciatim dicendus eximius ille Tolosatum Antistes Carolus Monchalius , o cuius penu diuite tot rari Codices educti ) ut quomodocumque tandem certus fieret ille-ne uspiam gentium exstaret. Et credibile sane est vix exstare alicubi : quando tantam viri fagacitatem effugit. Merito quippe idem mistentus , cum ad illuin sci iberet , Neque enim,

219쪽

tigit , qui te antiquitatis cognitione sileret, vel pervestigandi inligentia ,stfelicitate aequet. His dum vacaret, accepit librum a memorato superius Ioanne Iacobo

Claissietio , iam tum Isabellae infantis cubiculario Medico, de Portu Iccio Morinorum, e quo Iulius Caesar in Britanniam soluit. Et facile quidem discessiit ab ea sententia , qua ratum habuerat eiusmodi portum esse Caletum, seu Catilium I sed optauit tamen praeclarum cum virum explorare uberius totam

illam oram , ut quamuis acute probasset portum illum Mardicum esse , videret tamen , ne orae nobis superstiti foret vindicandus. Quem legimus certe ulteriorem Portum, interpretandum vi ri non interiorem , ut designetur interior plaga sub Audomaropoli stagnantibus aquis interstincta ; sed magis

occiduum, ut indieetur vicinior, undeque traiectus in Britanniam breuior. Caeterum nihil gratius habuit , quam quod simul legit exstare ad lacunam illam Audomaropolitanam Insulas Natanteis, quae veterina , & homines ferant, & quibus alni, sali- csique laetis frondibus innascantur. Voluit proinde ut biennio post , cum illac iter facerem , spectarem illas curiosius, referremque quicquid id esset. Praestiti autem , ac interim ramulum transmisi, quem decerpseram ex non humili salice , suo cum fundo simul natante. Sollicitus etiam tunc fuit de obseruatione illius articuli , quo clandestina coniugia a Tridentino Concilio damnata sunt, neque inter

quicuit, donec Iudicibus quibusdam ordinis Ecclesiastici

220쪽

LII Qv ARTV s. et I siastici scrupulosioribus fidem fecit, illum non modo pro comitiis sanctione Regia confirmatum; sed specialibus etiam Synodorum huiusce Prouinciae Metropolitanorum decretis. Non addo quanto simissardore sollicitauerit Aleandrum, ut serio se accingeret describendo illi Terrae-motui, quo Apulia concussa fuerat a die Iulii penultima, & quo Septembri

tandem mense Archiepiscopatus San- seuerinatium absorptus fuisse perhibebatur. Non addo alia: ref ro solum singularem modestiam, qua commutatam

voluit nuncupati sibi libri Epistolam dedicatoriam. Complectebatur liber ille spiritualia quaedam Sanctorum Diadochi, Nili, dc Hesychij opuscula , quae

Alexander Fichetus ex Societate IE sv vir pereruditus , cum Lugduni daret in lucem , nomini eius inscripta voluit. Vsurparat autem Bibliopolae nomen , neque se putarat hyperbole uti, dum commendaret Petreskium , cuius virtutem cum Aquis- Sextiis profiteretur philosophiam , publiceque concio naretur , perspectam iam habuerat. Uerum Petreskius ipse non tulit, sed missurus Romam quaedam exemplaria sui nihil nouum praetermittebat j smo ni iussit Epistolam, imprimique aliam, quae praeligeretur. En nonnulla ex ea, quam suppressam voluit. Regia Solis est mens tua, domus tua, bibιiotheca tua, omnium ingeniorum orbis pestiser , in quo coclestes imagines, in quo doctrinarum Omnium doctorum hominum astra coruscant; ita ut non aurea , non argentea , sed stellata omnia iideantur ; stellati plutei, librorum stelliser ordo. Tu meis in medio refidens complectensique omnia , lumen Ez