Viri illustris Nicolai Claudij Fabricij de Peiresc, senatoris Aquisextiensis vita, per Petrum Gassendi ..

221쪽

J6 7. omnibus 'neraris, decus addis omnibus , omnibus misam' odammodo, e r aeternitatem impartiris; ut ad te meritὸhbri omnes , qui genium habent , quasi quidam ignes sacri

bonarum mentium de toto orbe, velut ad caelum siuum reuolare gestiant, ibi victuri, ibi lucem accepturi, redditura isque , &c. Epistola haec reuocat in mentem , quod cum exemplum C i Christiani a Ioanne Bayero affecti , & a Iulio Schillerio confecti sequenti anno allatum filisset ., commendauit quidem Petreskius pietatem , qua illi vulgatis Planetarum nominibus iubstituerunt propria Adami , Mosis , aliorumque Patriarcharum ε, indideruntque duodecim signis Apostolorum vocabula , & Asterismis caeteris aliorum sanetorum, rerumve religiosarum nuncupationes; praeter figuras recens connetas, conditaquen

ua de iis carmina: sed institutum non comprobauit peruertendi, confundendique quicquid coelestisn ritiae a memoria usque antiquissima respersum est in omneis libros. Quanquam seriὰ non timuit, ne propterea Astronomi uniuersam illam astrorum nomenclaturam immutarent; quoniam illicd pervide-derent nihil se inde adiutari, turbari verὀquamplurimum. Addebat peruetustos illos Schematismos siderum , tametsi prophanos, nihil ossicere Christianae pietati; cum & ipse olim obseruasset Vercellis huiusmodi imagines, a mille & ducentis annis fornici Ecclesiae impressias. Denique optare, Vt quaeso-lers manus nouas istas caelaverat, Vercellenseis illas sua antiquitate commendabiles expressisset. Longe sane magis commendauit opus Tabularum Rudol-

222쪽

Quippe quod illae deductae forent ex noui Atlantis

. Tycnonis Brahet acuratissimis obseruatis, haud male opinatus est posse ex illis exquisitiorem coelestium rerum notitiam, quam ex quibusvis aliis haberi. Heinc quia id opus fuerat a multis annis expectatum;

ideo mature collegerat obseruationes varias ex quibus examinaretur. Non postremos vero rogauit viros eximios Petrum Franciscum Tondutum San-legerium Auenionensem iurisconsultum, &Iacobum Valesium Scotum apud Delphinates generalem thesaurarium, utrumque omnis quidem matheseos, sed Astronomiae cumprimis peritum. Habuit praeterea ab utroque unde errata varia Typographica emendaret ; & cum posterior signincasset institutum a se fuisse Eleazarum Feronceum Ledigueriorum Vi-Σiliae hortorum olitorem oppido industrium, & quo non alius unquam est magis opportuna loquutus, qui obseruaret coelestia; idcirco sategit Petre4kius speciatim ab ipso obseruationes obtinere. Mitto quod meas quoque nonnullas habere, asseruareoque voluerit, priusquam Parisios discederem unde T bulas ad ipse i transmisi ) ac caeteras inter nuperae Lunaris Eclipseos , cuius Phases praecipuae Aquis- Sextiis obseruatae prodiderunt illius medium contigisse eo ipso anno, die Ianuarij vigesima , ac hora nona, cum tribus quintis. Ipsam vero Parisios, Romam, Florentiam, Patauium, Lovanium, alio destinauit, ut sicubi forte peracta obseruatio similis seret, expendi posset intercedens meridianorum dif- . Ee ij

223쪽

ε11o DE VITA PE1Rps RHI618. ferentia. Nimirum cordi semper dibuit instauratio nem Geographiae, de qua tum quoque ad Bertium scripsit; adhortando illum , ut simul cum editione

Eusebij, quam pollicitus fuerat Geographiam sacrammaturaret. Ne memorem, quod auctor fuit illi, ut Typum orbis ederet pro varietate figurarum , qua varii H -, seu habitabilem Terram describendam olim censuerunt, ut Dionysius, Strabo, Plinius , Ptolemaeus, de alij. Circa obseruationes ut quidpiam adiiciam, exoptauit omnibus votis exoriri interpretem , qui explicaret figuras , characteresque conspicuos in fragmento quodam Lateritio,Babylone non ita pridem eruto,&ad se transmisso. Ipsum

quippe esse rebatur ex illis coctilibus laterculis, quibus Plinius docet,ex Epigene, inscriptas apud Babylonios obseruationes 1iderum per septingentos viginti annos. occasione mire suspexit venisse in mentem hominibus haud- dubie bonis inscripti nem lapidi insculpere ad portam Sacelli, supra rupem ad Druentiam prope Mirebellum eminentis, quam indicatam habuit a viro amico, & eruditionis paternat haerede Ioanne Gallaupio Castuenio, Regio apud magistros rationaleis cognitore. Quippe ea nihil continet aliud, quam monimentum Eclipseos

Solis, quae Isi. Nonas Iunij, anno M. CC. XXXIX. contigit ; cuius notitiam iam habuerat ex Necrologiis aliquot, ae nominatim nostrae Ecclesiae; in quo

memorata quoque alia , visa anno M. CCCC. XV.

die Veneris septima Iunij , hora a Solis ortu prima, tae obscuritatis, ut stellae clarissime conspiceren-

224쪽

LIBER Q v A R T v s. 2Iitur. Inaudierat paulld ante abiisse e viuis Iacobum i618 Allealmuni Mathematicum: quare magnopere condoluit ; veritus iacturam operum quorumdam tum ipsiiusmet, tum Francisci Vietae audatissimi Geometrae ; veluti etiam non longe post audita Fontanei morte, iacturam timuit cimeliorum , Manuscriptorumque complurium I quos inter, ipsum Alciati autographum de rebus Mediolanensibus commendare lolitus filii. Expetebat vero ut rari, & bonae notae M S S. nisi quamprimum ederentur, asseruarentur saltem in publicis potius, quam in priuatis Bibliothecis : quod ea ratione longe minus malo fato forent obnoxij. Sed &simul expetebat viros non deesse, quibus curae foret, nimis diu latenteis ex illis

eruere, eamque ob caussam ad Cardinalem Barberinum cum scriberet, enixe contendit, precatusque: est, ut, pro summo suo in bonas literas amore, pro curaret typographiam Vaticanam restitui, quo tot praeclari codices Graeci meritam reciperent lucem.

Atque huiusce quidem rei occasionem sumpsit,ex eo quod Michael Iayio ciuis Parisimus, generoso ausu, typographεion instituisset, quo iam coepta erat editio Bibliorum , futura locupletior Plantiniana, &. Regia dicta ; quodque Romae esset Holstentus, operam lubens collaturus. An memorabo conscium

Lisse meae cuiusdam dissertationis cum Merindolo, pridem habitae, de transfusione chyli in iecur 3 Aperueram scilicet iter per porum dictum Cholido chum , meetenterij venis obstructis. Cum scripsissem ergo evulgatum librum , quo Gaspar Asellius,

225쪽

1618. Anatomicus Ticinensis, referebat se detexisse venas in meetenterio Lacteas, probabiliterque chyli vectatrices scilicet praeter vulgareis rubeas) ipse mira festinatione conquisitum misit libri exemplaria , quae in medicos amicos distribuit, ac simul experiri voluit in cane, in ove, in boue, in plerisque omnibus animalium generibus, quod ab Atellio fuerat de singulari inuento scriptum. Clim simul monuissem Gulielmum Haruaeum, Medicum Anglum, edidisse praeclarum librum , de successione sanguinis ex venis in arterias, & ex arteriis rursus in venas, per imperceptas anastomoseis; inter caetera vero argumenta confirmasse illam ex venarum valvulis, de quibus ipse inaudieras aliquid ab Aquapendente, & quarum inuentorem primum Sarpium Seruitam meminerat ;ideo statini voluit & librum habere, &eas valvulis explorare , S: alia internoscere ; veluti maeandros mediastini cordis, quos Hamaeus est inficiatus,&de quibus ipse feceram securum. Ita admonitus de lingua muliarum multicuspide microscopio conspicua; experimentum multiplex peregi in insectis adfinibus, ac in Ape potissimum, ut ex inde ansam praeberet Rigallio emendandi, illustrandique Plinianum caput de Apibus. Ita , cum Grotius tignificasset in- selium quoddam multiceps ex lignis in mare demersis prognatum , non auctores modo omneis,

qui simile quidpiam haberent, consuluit; sed requiasiuiuit etiam piscatores, curiososque omneis ad oram maritimam ; estectumque tandem , ut nisi eandem

plane rem , saltem plicem compererit , praeditum

226쪽

LIBER D A R T v s. ,13 septem capitibus, mediisque quasi corporibus, lon- 1628. gitudine inaequalibus, cuidam quasi umbilico , seu

placentulae satis denis, circum- implantatis. Haec, dc similia cogitabat, dum a satis crebris haemorrhoidum, stranguriaeque laboribus conquiescere permi teretur. Cum STtembri autem mense , relaxandi animi caussa, discessisset Belgenserium, mature satis rediit, ut die mensis ultima praeesset, adhortationeque egregia praeiret municipalibus comitiis, quibus Αquenses Consules , iidecmque Prouinciae Procur tores , creari solent. Non longe pὀst renunciata est,

quam acerbe profectὼ tulit, amicissimi Matherbij

morS. Cum vero luctum non modo sibi, sed Musis etiam Gallicis indicendum arbitraretur; consolationi tamen fuit, quod successisse videretur & sui amicus, & Gallicae linguae, poeseosque arbiter, singularis vir Ioannes Capellanius ; in quo semper eruditionem, cum sapientiae studio;& morum lenitatem, cum animi candore coniunctam , suspexit. Accepit deinceps exemplum historiae Genealogicae Regij Francorum stemmatis , quam San Marthani ediderunt, & in qua ipsius cum elogio meminerunt,occasione communicati M S. codicis Matthaei Giouanaazij, de Regibus Siculis ex Andegavensi stirpe. Cilm eodem vero tempore vir bonus , doctusque Dominicus a Iesu maria Carmelita , scripturus de Sanctis ex Regia stirpe progenitis, monumenta quaedam ex ipso quaesiis Iet; nihil potius habuit, quam

commemorare Carolum secundum Regem Siculum, unaque Comitem Prouinciae. Is enim & mota

227쪽

εzi DE VITA PEIRE; NI IIS 28. tuus venerationi habetur, integro eius corpore in

hunc usque diem Aquis Sextiis asservato; & viuus ea fuit scelicitate, ut Ludovicum filium, Tolosanorum Praesulem designatum, & cum fama sanctitatis praemortuum, viderit referri in Sanctorum catalogum ;atque adeo vota illi voverit, pecuniamque legaue- rit, eximendar ipsi Ecclesiae Massiliensium Minoritarum. Non partim postea laborauit , ut Incile amplum, seu canalis ex Druentia, aut ex Uerduno fluuio, qui Druentia excipitur, Aquas-Sextias deduc retur. Opinatus est enim tum demum Ciuitatem

fore florentem, atque opulentam , cum eius cana

lis beneficio facile rerum necessariarum , tam cum superiore Prouincia, quam cum ipso mari habuerit commercium. Septuaginta iam anni erant, ex quo A damus Craponus Salonensis canalem ex Druentia in Campos lapideos, Crauliamve totam deduxerat, Aquensemque illum etiam adumbrarat ; & quoniam opus iam erat alio seu desiignatore , seu directore operarum; idcirco scripsit in Belgium, ad obtinendum unum ex iis, qui ducendis per eam regionem canalibus fuerant praefecti , recensque communicationem Scaldis cum Mosa meditabamur. Ac futurum quidem esse videbatur , ut quod generose proposuerat, foeliciter exsequeretur; Verum quae in- 16 19. sequente anno sexcentesimo vigesimo nono superuenit pestis & rerum perturbatio , secessusque facitis Belgenserium , consilium ipsius plane everte runt. Dc huiusmodi autem rebus priusquam dicamus , attingenda aliqua sunt, quae interea molitus

est.

228쪽

est. Imprimis enim occasione coeptae Bibliorum editionis, non contentus indicasse , procurasseque, ut Roma mitterentur Parisios Biblia Samaritanica, apud virum eruditum, & de bonis literis benemeritum Petrum Valleum patritium Romanum exstantia ; misit ipse in Orientem virum sagacem Theophilum Minutium , ex Minimorum ordine, qui uberiora requireret, obtenta illi prius licentiatam a Summo Pontifice , quam a Generali ordinis,

prouisoque, ne vel commeatus, vel necessarium voluminibus coemendis pretium deesset. Et sua sane spe frustratus non est; ille enim, optima sorte , comperit statim , acquisivitque Biblia Samaritanica, cum adiumstis, in Tritaplorum formam, Hebraicis, Arabicissique s sed eodem tamen, videlicet Samaritanico charactere in idque praeter duo Testamenta Syria ca, Arabicosque Codices complureis. Non est vero reticendum Danielem Dayminium, ex iis Franciscanis, quos Recollectos nominant , seriam nauasse Operam, Ut tam hi libri, quam alij, ac varia etisti numismata in Minuth inciderent manus. Mandarat etiam, ut in Cypro perquirerentur Codices, quibuscum fuerat iam memoratus Eclogarum, seu excerptorum Porphyrogenneticorum repertus: at ij sic ruere exturbati , ut nulla tandem exploratione, quantumlibet sedula, reperiri potuerint. Summo pere vero id doluit, qui ex uno, tanquam ex Vngue, magna spe concepta, tulerat iudicium. Quare, ne saltem illius fructu viri studiosi frustrarentur, mittendum censuit Parisios, ut Grotius, Salmasius, eru-

229쪽

diti alii, pro suo quisque instituto, re peruolutarent.& utilia deligerent. Adfuit porro imprimis Grotius, qui eius hortatu se statim accinxit ad describendum, interpretandi que illustria Nicolai Damasceni fia gmenta , quae etiam, cum nuncupatoria epistola, adsipse iii misit. Dum adesset qui similam operi resi

duo operam nauaret, procurare interea voluit iter

tam editionem Pharmaceutices Antonij Constantini Prouincialis Medici, qui ante annos circiter triginta in id incubuerat, ut ostenderet nihil esse opus ad plantas exoticas, peregrinaque remedia coni gere ; cum , benignitate naturae, idem patrium s rum, quod homines gignit, ipsis nutriendis, curandissique consentanea de alimenta , & medicamenta prouideat. Quare quod habuit libri exemplum misit ad Renatum Moreum, magnum medicae facultatis Parisiensis lumen , cui id curare pergratum fuerat. Per idem tempus accepit aureum eruditi Seld

ni librum, de Arundellianis Marmoribus, siue saxis G fice incisis , quae perillustris ille Comes transferri ex Asia in Angliam , hortosque siros curauerat. Ac memorare quidem par est, Marmora illa fuisse pri- mum opera Petreskij detecta , erutaque, persolutis aureis quinquaginta, per Samsonem quendam ipsius

negotia Smyrnae procurantem; & convehenda cum iam essent, nescio qua venditorum arte, Samsonem

coniectum in carcerem fuisse, Marmoraque ipsa interea distracta. Sed & illud addendum est, maximopere laetatum Petreskium, cum accepit praeclaras

illas antiquitatis reliquias in tanti Herbis incidisse

230쪽

iLI SER QUARTV s. 227 manus; ac tanto magis, quanto agnouit Seldenum, I 619. Veterem amicum , eas seeliciter illustrasse. Scilicet

cui unicus scopus utilitas publica fuit, nihil putauit interesse, seu sua esset gloria , seu alterius ; dummodo quod esset e reipuolicae literatiae bono prodiret

in lucem. Existimauit autem thesaurum incompar bilem contineri in illis praesertim rerum' Graecarum Epochis , quae non modo historicum, sed fabulo sum etiam tempus summe illustrant, conciliantque; dum memorabilia omnia, ab annis usque octingentis ante Olympiadas, ad usque quingentos quinquaεiura post earum initium describunt. Adhaec varie communicauit priorem partem Epitaphij, quod Adrianus Caesar Borystheni Equo in his, ut

par est credere, regionibus mortuo, humatbque in- Icripsit. Videlicet effossa est ex agro Apienti Ta- bula marmorea illam Epitaphii partem continenS; eum residua nondum reperta, necdum eruta fuerit. Curauit deinceps seireshius transferri in ardeis huiusmodi marmor : interea vero quia Inscriptio, de qua celebres auctores certarunt, potuit ex hoc archetypo nobilissimo corrigi; ideo ad omneis eruditos eiuscemodi versus misit, exscriptos ex eo marmore, cui insculpti stat elegantissimo charactere.