장음표시 사용
481쪽
DE c. PRIMAE ordines locabantur: ex quibus ordo unusquis tres pira
tes habebat earum unamquans primum pilum uocabit: tribus ex uexilui combat uexillum cLκκκυ I.homines erant. Primu uexillum triarios ducebat,ueteranum militestectata uirtuti secundwm rorarios,minus roboris aetate hctus: tertium accensios,minime fiduciae manum,eo Crin postremi aciem rehciebantur. Vbi his ordinibus σπαcitus instructus est,hotiti omniu primi pugni inibant. f hamti profligare hostem non pristiit, pede presso eos
retrocedentes in interualla ordinu principes recipiebant.
tum principu pugna erat,bastiti stquebantur. triarii sub uexillis confidebant sinistro crure porrecto,scuta innixa humeris, hams suberecta culpide in terra Das, haudii cus quam uallo septa inhomeret acies, tenentes. si apud lprincipes quos haud satis prostere est pugnatii,ὸ pris ima acie ad triarios sensim referebantur. Inderem ad triaα ιrios redis,cam laboratu prouerbio increbruit. Triarij iconsurgentes, ubi in interualla ordinum suorum princis ipes er hastitos recepisent, extemplo comprefis ordinis ibus uelut claudebant vias: unos continente agmine iam inultuste post relicta in hoctem incedebant. id erat semis idolos fimum boni, cum uelut uictos insecuti nova repen ite aciem exurgente, ctam numero cernebat. Scribeban stur autem quatuor fere legiones quinis millibus peditum, iequitibus in singulas legiones trecenis . alterum tantum ex Latino delectu adij ciebatur, qui ea tempestite hostes erunt Romanis, eodemq; ordine instruxerant aciem. nec vexilla cum vexistis tantum, uniuersi hastili cum basti. iis, principes cum principibus, sed centurio quoque cum centurione, si ordines turbati non essent, concurrendam
sibi esse sciebant. Duo primipili ex utraque acie inter triarios
482쪽
LIBER VIII. 4sstriarios erant: Romanus corpore haudquaquam satis uolidus,caeterum si, enuus vir peritus, militis: Latinus utaribus ingens bellators primus , noti fimi inter se, quia semper pares ordines duxerat. Romano haud satis fide, ii uiribus iam Romae permit urni erat ab Cos s. ut ubα centurionem sibi, quem uellet egeret: qui iuraretur eam ab uno destinato boncus iuuenis in acie oblatris,ex cenae turione Latino uictoriam tulit. Pugnatum est haud prois 3 eul radicibus Vectuvij montis:qua uia ad Veserim ferebat.
Romani c o s s. prius quam educerent in aciem, immolais neruntIDecio caput iocinens a familiari parte cie in arus ex dicitur ostendisse:alioqui acceptam dijs boniam esse: nantiu egregie lint e. Atqui bene habet unquit, Decius, si ab collega litatum est. Instructis , sicut ante dictis est, ordinibus processcte in aciem: Manlius dextro,Decius Ievo cornu praeerat. Primo utrinque aequis viribus, eodem ardore animorum gerebatur res:deinde ab Leuo cornu hastili Romani non strentes impresionem Latinorum , se
ad principes recepere. In hac trepidatione Decius C o s. n. Valerium magna uoce inclamat. Deorum nquit, oispe Valeri opus est.agedum ponti publicus populi Rois mani praei uerba,quibus me pro legionibus deuouea. Ponisx eum togam protextam si ere ius GCr uelato capiate manu subter togam ad metum exerta, stuper telum fiubisiectum pedibu/φntem sic dicere: Iane, Iupiter, Mars pater, Quirine,Bellon Lares,divi Noueni Ies,dij Indiagetes,diui quorunn est pototis nostrarii, hoctium, dijs
mane uos precor, mero ueniam peto 'oq;:uti popualis Romano Quiritium vim uictorianis prosteretis : bois
pres populi Romani Quiritiu terrore, βrmidine, morae tes ascia sicut minis nuncupari, ire pro republica H Quiriti
483쪽
Quiritis , exercitu, legionibum, auxiliis populi R omisni Quiritium egiones auxilias hostium mecum diis malis ilibum Tellurici; devoveo. Haec ita precatus, lictores ire ad T. Manlium iubet: matures collegae sie deuotum pro exercitu nuntiare. ine incinctus cinctu Gabino, armatus in equum insiluit: ac se in medios hostes immisit. constoctus ab utraq; acie aliquanto augustior humano uictu sicuti cocto missius, piaculum omnis deorum irae, qui pestem ab suis auersam in hostes ferret. Ita omnis temor, pavors cuillo latus signa primo Latinorum turbauit: deinde in Distim penitus aciem peruasit. Evidentifimum id fuit, quod quaculis equo inuectu di, ibi haud siccus quam pellifero
sidere icti pavebant. ibi uero comit obrutus telis, inde iam haud dubie consternat e cohortes Latinorum fugam de uastitatem late fecerni. Simul er Romani exolutis reis ligione animis,uelut tam primum signo dato coorti, pu gnam integram ediderunt. nam Cr rsr ij procumebant inter antepilanos, addideranis uires hastatis ac principibus: er triarii genu dextro innixi nutum C os . ad con surgendu expectabant. procedente deinde certamine cura atque partibus multitudo superaret Latinorum, N anlius cos. audito euentu costin cum,utius ast ora lacoisinis non minus quam laudibus debitis pro ecutus tum in morabilem mortem esset: pausister addubitauit an con urgendi iam triarijs tempus esset: deinde melius ratus intra nos eos ad ultim; dilicrimen seruari,accensos ab nouistisma acie anre signa procedere iubet. Qui ubi subiere, existemplo Latini, tanquam idem aduersari fecissem triarios suos excitauerlit:qui aliquandiu pugna atroci eismetipsit fatigas et, π hastis aut praefregisbent aut hebetassent,pellerent ut tamen hostem,tabcstatu iam ratiperuenis
484쪽
MI ad extremam aciem: timi cos. triari', con urbis re nunc, inquit, iii tegri aduersium fessos, memores patriae parentum, Cr coniugam.ac liberorum, memores Co S. v uestra uictoria morte occubantis. Vbi triar consiti β rexerunt integri, retulgentibus armis,noua ex improuiso exorta acies, receptis in interualla ordinum antepilanis,
clamore sublato principia Latinorum perturbant: hari pug ora fodientes primo robore uirorum caeso, per alios manipulos uelut inermes prope intacti euasi si tannis cae de per pere culleos, ut vix quartam partem relinqueret Iohitan . Samnites quoque sub radicibus montis procul in bructi praebuere terrorem Latinis. Caeterum inter olail annes ciues sociosis praecipua laus eius belli penes c o s s. fit: quorum alicr omnes minas periculas ab deis superisti inferiss in se unam uerti: alter ea uirtute, eos eo illo in praelio fuit,ut facile coaenerit intcr Romanos Latin scp, qui eius pugnae memoriam posterta tradiderat, utrius par iis T. Manlius dux fuisse eius futuram haud dubie fuisse aictoriam. Latini ex Iuga se M inturnas contulerunt. c.ω IV pra secundum praelium capta, nullis mortales ibi uiui op presi, maxime campani. Decij corpus ne eo die inuenies retur, nox quaerentes opprefit: postero die inuentum inester maximam hostium si, agem cooperitim telis: fmus par mori celebrante collega, actura. illud adhesendu uidetur .licere con uti,dictatoris,or praetor crini legiones hostium det ueat: non utis se, scd quem uelit ex legione Romana scripta ciue deuouere. sit is homo qui deuotus est J moritur, probe factum uideri: ni moritur, tum siginum si i id ptem pedes alta ,aut maius in terram desed Cr pluraliἱ hos lia caedi. ubi illud signum defossum erit, eo magist, i tm Romanum descendere fas non esse. An aut sese de H α uouere
485쪽
DEC PRIMA Euouere uole sicuti Decius deuouituti moritur,nes Ludin, nes publicum diuinu pure sciet, qui siest deuouerit. Vtileano ama, ue cui alii diuo uouere uolatisve hostia, fuequo alio uolet:ius esto. Telo, uper quod stilis consul pro eam est, hoste potirim non est: si potiatur, Marti stois
vetaurilibus piaculum feri. Haec etsi omnis diuini humi nis moris memoria aboleuit, noua peregrinas omnia priscu ac patrijs praefrendo:haud ab re dux verbis quo αque ipsis, ut tradita nuncupatas fiunt, restrae. Romanis
post praeliu demum sectum Samnites uenisse subsidio, e
pectato euentu pugnae,apud quosdam autores inuenio Latinis quos ab Lauinio auxilium, sta deliberando terunt tempus, victis demum 'ri coeptum. er cum iam portis prima signa, ex pars agminis est egressumntio allato de clade Latinorum, cum conuersis grus retro in urbem rediretur,praetorem eorum nomine Milionium dixisse serunt pro paulula uia magnam mercedem Romanis esse solvendam. Qui Latinorum pugnae superfuerant,multis itineribus disipati curastin unum conglobassent, Vesicis urbs eis receptaculum fuit. I bi in concitque Numisius imis perator eorum, affirmando comunem uere Martem bebit,utrans aciem pari caede prostrauis uictorias nomes tantum penes Romanos esse,caeteram pro uictis fortunamer illos gerere: finem duo confiuium praetoria, alteram parricidio flij,alterum confulis deuoti caede: trucidatum exercitum omnem caesios bustatos principesstragem crante signa er postsigna 'M:triarios postremo rem restituisse Latinoru es pariter accisae copiae sint, tamen supuplemento uel Latium propius es,vel Voscos, quum Romam. Iris,si uideatur eis,sie ex Latinis er ex Volscis populis iuuentiae propere excitArediturum instilo exercitu capram i
486쪽
LIBER VIII. 4 Capuam esse: Romanos, nihil tu in minus quam praelium
expectantes, nec opinato aduentu per furi . Fallaciabus literis circa Latium nomens Vol βμ in is, quia qui non interfuerunt pugnae, ad credenda in temere Νciliores erant, tu multuariu6 undis exercituue raptim con criptum ueni Huic agmini Torquatus con ut ad Triflnaem inister sinu a Minturnus is locu est occurrit. prius quam eastris locus caperetur,sarcin s utrinq; in aceruium conieci G pugnatu debellatu ms est. adeo enim accisae res fiunt, ut consuli uictorem exercitu in ad populandos agros eoaerum ducenti dederent se omnes Latini:deditionenis eam campani sequerentur. Latiam capuas agro mulctati. Latinus ager Privernuli addito agro,er Falernus,qui populi Campani fuerat, usque ad vulturnum fulmen plebi
Romanae diuidituri bina in Latino iugera, ita ut dodranotem ex Privernati compicret, data terna in Falerno,quatadrantibus etiam pro longinquirite adiectis. Extra poena fuere Latinorum Laumes, campanorums equites:quia non desciverant. cum Laurentibus renouari foedus iubis su .renouatvrs ex eo quotannis post diem decimum L linuru .equitibus campanis ciuitas data: monumento sui esset, aeneam tabulam in aede castoris Romae fixerunt. uectigal quoque et i campanus populus iussus pendere in singulos quotannis uere autem nasse, Cr sexcento densarios nummos quadringenos quinquagenos. Iα bello gesto praemijs poenas pro cuiusque merito persolutu, T. Manalius Romam redhi. cui uenienti sieniores tantum obesam exisse constat: iuuentutem Cr tunc Cr omni uita deinde auersatam eum execrannis. Antiates in agrum Honienissem, Ardeatem, Soloniam incursiones fecerunt. Manliae
iis cos. quia ine per ualetudinem id bellu in exequi nee H 3 quierat,
487쪽
os DEC. PRIMAE quierat, rictatorem L. Pap rium Crassum, qui iura forte
praetor,dixit: ab eo magister equitum L. Paparius Cursor dictus. N ihil memorabile aduersus Antiates ab dimiore gestum est,cum aliquot mensita milua in agro Antiati habuisset. Anno insigni uictoria de tot ac tam potentibus populi ad hoc coctulum alterius nobili morte, attreius sicut truci, ita claro ad memoriam imperio, successcre C O s s. T. Aeni lius Mamercus, Publius Philo: nes in finmitem materiam rerum, Cr ipsi aut suarum rerum,aut partium in republica magis , quam patriae memores. Latinos ob iram agri amisi rebellantes in campis Fenectanis Iudeisrunt,casliriis exuerunt. Ibi Publio,cuius ductu austicios res gege erant, in deditionem accipiente Latinos poparilos, quorum ibi iuuentus caesa erat: A Flius ad Pedum exercitu duxit.Pedanos tuebatur T burra, Praenestinus, Veliternusq; populus: venerunt Cr ab Lanuvio, An iob
auxilia. Vbi cum praelijs quidem seuperior Romanus ese ad urbem ipsum redura,castras sociorum populari , qViurbi adiuncta erant, integer labor restiret: bello inlicto repente omisso consul,quia negae decret triumphum audiuit: is quoque triumphi ante uictoriam flagitator Romam rediit. Qua cupiditate ostriisis patribus, negatio libuis nisi Pedo capto aut Ddito triumphum, hinc si natus ab senatu Aeni lius seditiosis tribunatibus similem deinde con utatum g it. Nam neque quoad si it comsul, criminari apud populum patres destiti collega haud quaquam aduersante: quia Cr is de plebe erat. matoriam autem praebebat criminibus ager in Latino Faleris
noci; agro maligne plebi diuictus. cr postquam sinatus
nire imperium conbulibus cupiens dictatore aduersus reis
bellantes Latinos dici i it: Acm tuu cuius tum sus ti
488쪽
LIBER VIII. 4suerunt,collegam dictatorem dixit: ab eo magister equitum illius Brutus dictus Dictatura populans er orationibus in patres criminosis fuit:er quod tres leges siccundisininuplebi, aduersas nobilitati tulit: unum,ut plebilicita omnes
Quirites tenerent:alteram, ut legum, qui comiti s cenαturiatu ferrentur, ante initu bufragium patres autores ferent:tertiam, ut alter utiq; ex plebe, cum eo uentum sit ut utrunq; plebei feri licere censior crearetur. plus eo anno domi acceptura cladu ab con ulibus, ac dictatore, quam ex uictoria eorum, bellicisque rcbus fras auctum imά perium patres credreant. Anno insequenti L. Furio cramllo, C. Maenio Cos s. quo insignitius onussu res Aemγα lio superioris anni cos. exprobrareturi. Pedum armus, iariis,Cr omni ui expugnandum cc delendum sienatimsteamin coactis noui consules omnibus ea rem praeverti,prora scilicuntur. Iam Latio is stilus erat rerum,ut neq; bellum,
neq;pacem pati possent. ad bel lum opes deerat: pacem ob agri adempti dolorem aspernabantur . medijs conflijs Itindu uidebaturriui oppidis se tenerent ne lucesitus Roα manus causam belli haberet: si cuius oppidi obsidio nuntiata esset, undique ex omnibus populis auxilium obsi is ferretur. Neq; tamen nili admodu a paucis popuIιs Ped ni adiuti sunt. Tγburtes,Praenestinis, quorum ager promptor erat, Pedum peruenere. Aricinos, Lanuvinosq; , CrVeliternos Antiatibus Vollicis se coniungentes ad uuarae flumem aenius improuilio adortus ludit. Camilllus ad Pedum cum T burtibus maxime ualido exerxitu maiore nicie, quanquam aeque prostero euentu pugnat. Tura multum maxime repentina inter praelium eruptio oppidanorum Mitriti quos parte excircitus coxersa camillus noli compulit solam cor intra moenia sed eode etiam die, cum
489쪽
4ss DEC. PRIMAE ipsos auxilias eorum: perculisset, oppidum scalis re L.
Placuit inde iam maiore conatu animos ab unitis expuis varione urbis ad perdomandum Latium uictorem circunducere exercitum. nec quievere ante, quam expugnando,
aut in deditionem accipiendo fulgulas urbes, Latium omnine subegere. Praesidijs inde dis initis per recepta oppo. da, Romam ad destinatum omnium consiensiu triumphum decessere. additus triumpho honos ut 'tuae equesbres eis, rara illa aetate res, in foro ponerentur. Prius quam com ths in insequentem anno con ulta rogaren camillus de Latinis populis ad senatum retulit, atq; ita disseruit:P. C. quod bello armisq; in Latio agendum fuit, id iam destri benignitate, ac uirtute militum ad finem uenit. caesi ad pedum iuranis fiunt exercitus hostium:oppida Latina mnia, ex Antium ex Volscis, aut vi capta, aut recepta in deditionem praesidijs tenentur vestris. Reliqua con ultratio est, quoniam rebellando sepius nos solicitant quonam modo perpetua pace quietos obtineamus. dij immortales, ita uos potentes huius confiiij lxcerunt, ut sit Latiuum deis inde, an non sit, in uesbra manu posiverint. Itaque pucent uobis, quod ad Latinos attinet, parare in pepetuum uel seviendo, uel ignoscendo potestta. Uultis crudoliter contisulere in deditos, victos que s licet delere omne Latium: uotis inde solitudines facere, unde sociali egregis σαercitu per multa bella magnas sepe usi eius. Vultis exis , emplo maiorum augere rem Romanam victos in ciuiaetatem accipiendo s materia Gescendi persi mam glaαriam Iuppeditu. certe ias fit in longe imperium est, quo obedientes gaudent. Sed maturato opus est, qui quid 'tuere placet. tot populas inter spem metum que sub sidi animi habetis: er sic iram itaque de eis curam
490쪽
LIBER VIII. quamprimum abfiolui, Cr illorum animos, dum expectrationestupent, in poenasseu beneficio praeoccupari oporistet. Nonrum enim uit efficere ut omnium rerum uobis ad n utendum potestis Ubet uestrum est decernere quod Οαptimum uobis,mis publicae sit. Principes senatus relationem confulis de semina rerum laudare: sita cum aliorum
causa alia est,ita expediri posse conflium dicere,ut promerito cuiusq; stitueretur,si de singulis nominatim restris
rent populis. Relatum igitur de singulis,decretares. Laae uinis ciuitas data acrus siua reddita cineo,ut aedes I euscs, Sostitae Iunonis communis Lanuvinis municipibus cum populo Romano est Aricini, Nomentanis er Peridani eodem iure,quo Lanuuini in ciuitatem accepti. Thusculanis struata ciuitas,quam habebant: crimens rebellionis a publica fraude in paucos autores uersum. In Velia ternos ueteres ciues Romanos, quod toties rebellasiit, grauiter saeuitum:er muri deiecti: er senatus inde abduὰ eius iusis trans Taberim habitare ut eius,qui cis Tγbelarim deprehesius est,ubs ad mille pondo clarigatio est:
nec prius quam aere persoluto,is qui cepist extra uincuisti eaptum haberet. in agrum lienatorum coloni misi: quia bus ascriptisa)eciem antiquae frequentiae Velitrae receperunt.Et Antium noua colonia missa, cum eo,ut Antiatiae 4bus permitteretur, sit er ipsi ascribi coloni uellent. naues inde Iogae abactae:interdicturas mari Antiati populo est: er ciuitas data. Tγburtes, Praenestinis agro mulctati:
nri ob recens tantum rebellionis commune cum alijs Laistinis crimen: sed quod taedio imperij Romani cum Gallis gente eistrata arma quondam onsociassent. caeteris Latinii populis connubi comercias, Cr consilia interst adis emerunt. campanis equitibi s honoris causa, quia cum Lail I tinis