Titi Liuii Patauini ... Decas prima 1

501쪽

LIBER VIII. Foet procul abesset urbe Pandosia in Epetro, er Acheronte amni . quem ex Molo fide luentem in stigna in cima deciapit Thestratiussi ius caeterum ut firme fugiendo in mea dia ala ruitur sepe Brutias Lucanasci; legiones βαdisset: Heracleam Tarentinorum colonium, consentiam ex Lucanus Sipontums,Brutiorum colonium Acerinam,

alias inde Messapiorum ac Lucanorum cepissct urbes: Crtrecentas Iamidius illustres in E petram, quas obsidium nuri mero habere milibyet: haud procul Pandosia urbe inimiis nente Lucanps ac Brutijs finibus, treis tu mulos aliquantuinter sie di tintes in edit: ex quibus incursiones in omnem partem agri bonilis aceret: Cr ducentos firme Lucanoruexules circa see pro fidia habebat, ut pleraq- eius generis ingenia fiunt, cum fortuna mutabilem gerentes fidem. ima bres continui campis omnibus inundantes cum interclurisissent tri ariam exercitum a mutuo inter sie auxilio: duo praesidia,quae sine rege erant, improuiso hostium aduetuopprimuntur: deletus eis, ad ipsius obsidionem omnes conuersi. inde ab Lucanis exulibus ad suos nuntij infisunt: pactos reditu promissum est regem aut uiuum, aut mortuum in potestitem daturos. Caeterum cum delectisine egregium acinus ductus, per mcdios erumpit hostes: Cr ducem Lucanorum cominus cogressum obtruncat: coaetrahens s suos ex fuga palatos peruenit ad amnem ruinis recentibus pontis, quem uis aquae abstulerat, indicantem iter. quem cum incerto uado transiret agmen, fessus metu ac labore miles increpans nomen abominandum fumis nis, iure Acheros uocaris inquit. Quod ubi ad aures accis dit regis: adiecit extemplo animum Atis suis: subctitiis dubius an transiret. Tum Sotimus minister ex regiis pueris, quid in tanto discrimine periculi cunctaretur interrois 1 3 gans

502쪽

1oα DEC. PRIMA Egans, indicat Lucanos infidijs quaerere lacum. quos ubi restexit rex procul grege secto uenientes, stringit gladium: Cr per mediam amnem transmittit equum. I amsin uadiam egressum eminus veruto Lucanus exul transfiagit. lapsum inde cum inhaerente telo corpus exanime deis

tulit amnis in hostium praesidia. I bi foeda laceratio coris pons fcta. nans praeciseo medio partem Consentiam missere pars ipsis retenta ad ludibrium: quae cum iaculis suis xv que procul incesseretur, multor una ultra humanaruisurum fide saeuienti turbae immsti,ut parumper suctineis rent precata, flens ait uirum sibi liberos que captos apud hostes esse:1berare corpore regio utcunque inuictato se suos redempturam. Is finis lacerationi Ait: si pulturas consentiae quod membrorum reliquum fuit, cura muliearis unius: ossa que Metapontum ad hones remissa, inde E petris deuecta ad Cleopatram uxorem, sororem que Obmpiadem: quarum mater magni Alexandri alter soror altera luit. Haec de Alexandri Epetrensis tristi euenis tu, quanquam Romano bello frtuna eum abstinuit, tramen quia in I dilia bessa gsit, paucis dixisse satis sit Eoisdem anno lectinernium Romae quinto post conditam urabem iisdem, quibus ante,placandu habitum est dijs. Noaui deinde conrulas iussu populi cum misissent qui indiceis

rent Samnitibus bellum, Cr ipsi maiore conatu quam a versius Graecos curim parabant, er alia noua nihil tum animo rite agitantibus accesserunt auxilia. Lucani atque Appuli, quibus gentibus nihil ad eum diem cum Romano populo fuerat, in fidem uenerunt arma uirosq; ad bellium pollicentes. foedere ergo in amicitiam etiam accepti. Eoadem tempore etiam in Samnio res prospere gesti: tria

oppida in potestitem venerunt, Alist, cultist, Rufrium: ultu s

503쪽

aliusci ager primo aduentu c o s s. longe, lates est peruastitus. Hoc bello tam prostere commisto, alteri quoque bello,quo Graeci obsidebantur,iam sinis aderat. nam praeterquam quod interseptis munimentis bonium pars para

ti abscisa erutfoediora aliquanto intra muros ijs, quibus hostis territabat,patiebatur:Cx uelut capti afui 'et sis praesidi js indigna iam liberis quos ac coiugibus,σ quae

captarum urbium extrema fiunt,patiebantur. Itaque cunier a Tarento, Samnitibus ama esset noua auxilia uentura: Samnitium plus quam uellent, intra moenia esse retabuntur: Tarentinorum iuuentutem Graeci Graecos haud

minus per quos Samniti Nolano eo quam ut Romanis hostibus resisterent expectabant. Post emo levifimum maαiorum deditio ad Romanos uisu. charilaus er Nγmphim principes ciuitatis communicato inter se confiitio partes ad rem agendum diuitiere:ut alter ad imperatorem Romanorum transiugoret: alter sublineret ad praebendam opis portunam consilio urbem. charilaus uit, qui ad Philone , venit :Cr,quod bonumsustum, flix Patapolitanis, potapuloq; Romano esset: traderesst ait moenia stitu be eo fiscito utru ab se prodita, an seruari patria uideatur, in fide Romana positum esse: sibi priuatim nec paci ci quicqua, nec petere:publice petere quam pacisci magis, ut si successiset inceptum, cogitaret Populus Romanus potius cum

quanto studio periculo'ue reditum in amicitiam suam cset, quam qua stultitia Cr temeritate de officio decebis

sum. collaudatus ab imperatore tria millia militum ad occupidam eum partem urbis, quam Samnites insidebat, accepit: praesidio ei L. Quintius tribunus militum praea positus. Eodem tempore Cr Nγmphius praetorem Saa

504쪽

so DET PRIMAE Romanus exercitus aut circa Palaepolim, aut in Samnio esset neret se classe circuuini ad Romanum agrum, non oram modo maris, sed ipsit urbi propinqua loca depopulaturum. sed ut aliteret, nocte proficiscendu esse, exlepios naues deduce dias. Quod quo maturius fere omnis iuuen tus Samnitium praeter necessarium urbis prae idiu ad litus inissa. Vbi dum Ndin bius in tenebris Crinultitudine seismetipsa impediente siedulo aliis alia imperia turbans terit tempus, charilaus ex coposito ab socijs in urbe receptus cum summa urbis Romano milite implesset, tosti clamore iusit ad quem Graeci signo accepto a principibus,quieuere: Nolani per auersum parte urbis uia Nolam Arete effugiut. Samnitibus exclusis ab urbe, ut expeditior in praesentia fuga,infoedior,postquam periculo euaserunt,uisa:

quippe qui inermes nulla rerum seuarum non relicta inter hones,ludibrium non externis modossed etiam popularisbus,stoliati atq; egetes domos rediere. Haud ignarus opinionis iusterius,qua haec proditio ab Samnitibus icta redisditur: cum autoribus hoc dedi, quibus dignius credi est: tum foedus Neapolitanu eo enim deinde summu rei Graeacorum uenit si lius uero facit ipsos in amicitia redisse. Publio triuphus decretus: quod fatis credebatur obi Misane donutos hostes in fidem uenisse. Duo singularia haec ei

viro primum contigere, prorogatio imperij non ante in

pilo icta, Cr acto honore triumphus. Aliud siubinde besa

lam cum alterim orae Graecis exortu . nams cum Tra

rentini rem Palaepolitana uana ste auxili aliquandiu fu,stinui ent, poctqui Romanos urbe potitos accepere,vea ut destituti,ae no qui ipsi destituissent,increparePalaepolitanos: ira atq; inuidia in Romanos furere: eo etia quod Lucanos er Appulos na atras eo anno societas capril

ecta

505쪽

LIBER VIII. Oso in fidem populi Romani uenisse assatum est . quippe

propemodum peruenim ad se ese: ianis in eo rem fore, ut Romani aut hones aut domini habendi sint. discrimen projicto rerum 9urerum in bello Samnitrum, euentus eissuerti eam solam gentem remre,nec eam ipsam satis ualiadam,quando Lucanus destcerit:quem renouari adhuc,impellis ad abolendam societatem Rom poscis qua aras renda discordijs adhibeatur. Haec confllia cum apud cupidos rerum novandaru ualuilbent: ex iuuetute quidam Lucanorum pretio asciti, clari magis inter populares quam honesti,interse mescrui ipsi uirgis cum corpora nuda intulissent in ciuirum coetum: uoc rati fiunt se, quod castra Romana ingredi ausi essent,i et o s s. virgu caesos, ac prope siecuri percussos esse. Deformis suapte natura res, culpeciem iniuriae magis quam doli praebe seret .concitati homines cogunt clamore suo magistratus senatum uocare:er alii circunilantes conciliam bellum in Romanos poscunt alii ad coci dum in arma multitudine agrestiudscurrunt twmultus etiam sanos conernunte animos decernitur, ut societas cu Samnitibus renouaretur: legatis ad eam rem mittantur. Repentina res quia quam causam nulliam, tam ne fident quide habebat, coacti a Samnitibus er obsides dare,et praesidia in loca munita accipere,caeci fraude cr ira nihil recusarui. Dilucere deinde breui fraus coepit, postquam criminium flictorum autores Tarentium commigraueresed amissa omni de be pote, tite,nihil ultra quam ut poeniteret stu a,rembat. E o anno plebi Roα xmanae uelut aliud initia in libertatus in est,quod necti desierunt. latin autem ius ob unius foeneratoris simil

506쪽

dinem Cr contumeliam animum accenderunt: cr florent aetatis eius fructum aduentitiam crediti ratus,primo peris licere adolescitem fiermone incesto est conatus dein postri quam asternabantur flagitium aures, minιs imitare,at identidem admonere fortunae: postremo cum ingenuitatis magis quam praebentis conditionιS memorem videret,nuri dari iubet, uerberas afferri. Quibus laceratus iuuenis cuscin publicum proripuisset,libidinem crudelitatemque conquerens 'neratoris .ingens uis hominum cum aetatis misseratione atque indignitate iniuria accensa, tum suae conditionis,liberi nil seuorum restectu, in forum, atque inde agmine Acto ad curiam concumit. Cr cum C OS S . t 1 ltu repentino coacti sienatum uocarent, introeuntibus in curiam patribus laceratum iuuenis tergum procub αtes ad singulorum pedes ostentabant. Victum eo die ob iimpotentem iniuriam unius ingens uinculum fidei: iusis ic o s s. 're ad populam, ne quis, nisi qui noxam in iruisset, donec poenam lueret, in compedibus aut in neruo jteneretur: pecuniae creditae bona debitoris, non comas obnoxium esset. ita nexi soluti: cautumq; in posteram,ne necterentur. Eodem anno cum satis per seipsium Samnistium bellum, er dejectio repens Lucanorum, autor sdsctioius Tarentini solicitos haberent patres: accesit ut Cr Vestinus populus Samnitibus Febe colangeret. Quaeres, sicut eo anno sermonibu3 magis pusim hominum i ctata, quam in publico ullo cocilio est: ita iustequetis annic o s s. L. Furio camillo iterum, Iunio Bruto Scaeuae,

in ulla prior potiori uisa est,se qua ad sienatam reserent.

Cr quanquam noua res erat: tamen tanta cura patres inacesit, ut pariter eam silisceptam neglectanis timerent: ne

507쪽

LIBER VIII. 1ον aut impunitas eorum lasciuia superbius,aut bello poenae

expetitae metu propinquo atque ira concirent finitimos populos. Et erat genus omne abunde bello Samnitibus par, Marci Pelignis et Narucinisquos si Vestinus attingeretur, omnes habendos hones. Vicit tamen pars, queinpraesentia uideri potuit maioris animi quam consilij: sed euentus docuit fortes fortunam iuuare. Bellum ex duae toritate patrum populas aduersius Veninos iusit: prouincia eu Bruto, Samnium camιho forte euenit. exercitus viros ducti,Cr cura titendorum Anium hostes prohibiti

coniungere arma. caeterum alterum C O S. L. Furium,cui

maior moles rerum imposita erat: morbo graui implicitu tuna bello subtraxit . iust usq; dictatorem dicere rei gerirendae causa, longe clarifimum bcillo ea tempestile dixit L. Papγrium Cursorem, a quo in. Fabius Maximus Rutilianus magister equitum est dictus: par nobile rebus in eo magistratu gestis. disicordia tamen, qua prope ad uitiatum dimicationis uentum est,nobilius. Ab ultero con utein vestinis multiplex bellum, nec usquam uario eventu ginum est. nam Cr peruastiuit agros: Cr populando ais urendo tecta hostium satas, in aciem inuitos extraxit:etita praelio uno accidit Venitiorum res,haudquaquam mamen incruento milite suo, ut non in castra solum refugearent hostes, sted iam ne ualdo quidem ac 'fis steti dilabe rentur in oppida, situ urbium moenibusq; sedestricturi.

Postremo oppida quoque ui expugnare adortus, primo Cutinam ingenti ardore militum aut uulnerum seu,quod haud fere quisquam integer praelio excesserat , scalps ceripit:deinde cingiliam. utriusque urbis praedum militibus, quod eos neque portae, neque muri hostium arcuerant, concesit. In Samniam incertis itura austicijs est: cuius xl

508쪽

LIBER VIII. σορ, cum eo communicantis laudem. I tu certe dimior id se: i ctum accepit, ut laetis alijs uictoria parta, prae sie βrretis iram tristitiums. millὸ itaque repente fienatu se ex curia proripuit:twm uero no Samnitium magis legiones,quam i maiestitem dictatoriam Cr disciplinam militarem a maes gistro equitum uitilam cr euersum dictitans, si illi iniis punestretum imperium fuist. I taque plenus minarum, iraeq, prostctus in castra cum maximis itineribus isset, non tamen praeuenire sinam aduentus fiui potuit. prae rrerant enim ab urbe, qui nunciarent dictatorem auidum, poenae uenire, alternis pene uerbis T. N anlij Acta lauis, dantem. Fabius concione extemplo aduocata, obte1titusi milites est,ut qua virtute rempublicam ab invisimis ho

stibim destndissent,eadem se, ius ductu auspicios uicibusent,ab impotenti crudelitate dictatoris tutarentur. VO, nisi mentem inuidia, iratum uirtuti alienae filicitat que, furere,qu)dst absiente respublica egregiege est:malis . te, si mutare fortunam post, apud Samnites quam Roα manos uictoriam es. imperium dictitare stretum,tanqua non eadem mente pugnare vetuerit, qua pugnatum domi leat: er tunc inuidia impedire uirtutem alienum uoluisese, cupidifimiss arma ablaturum fuis militibus, ne se assente moueri posnt: cr nunc id furere, id aegre pati,

, quod sine L. PapFrio non inermes,non manci milites fue riti qu)d se in. Fabius magiarum equitum duxerit, ac

non accensium dictatoris. Quid illam secturum uis , si, quod belli casius frunt Marsque communis, aduersa pun, gna euenist: qui sibi deuictu hostibus, republica bene, , ita ut non ab illo unico duce melius geri potuerit, , si pplicum magiaro equitum, cr tune uictori minetur

, Neque illum magistro equitum inviorem quam tribuo nis mi

509쪽

DE c. PRIMA Enis militum, quam centurionibus, quam militibus esse: βροfit,iii omnes saeuiturii luise: quia id nequeat, in unum sevire: etiam inuidiam tanquam ignem sagmina petere, it caput consilii, in ducem incurrere. Si be simia crisi gloria

rei gestae extinxisset,lunc uictorem uelut in capto exercitu dominantem quicquid licuerit in magictro equitium,in militibus aucturum. Proinde adessent in sua causa omni libertatisi confieri u in exercitus eundem,qui in praelio fuerit, in tuenda uictoria videat, Cr salutem unius omnibus curae esse: inclinaturum ad clementiorem sententiam antomum. postremo sie uitam βrtunasq; siuas illorum fidei,uiratutiq; permittere. clamor e tota concione ortus,uti bona

animum haberet: neminem illi uim allaturum saluis legioα rubus Romanis. Haud multo post dictator aduenit:classecoq; extemplo ad concionem aduocauit. Tum silentiosacto,praeco ab Fabium magictru equitum citauit. quis inici ex instriore loco ad tribunal accesit, tum dictator, Quuero, inquit, de te in. Fabi, cum fiuminum imperium dictatoris si . pareantq; et C O s s. regia potestis, praeto res ijsdem austicijs quibus C o s s. creati, aequum σησsens necne magistrum equitum dicto audientem esses

irenis illud interrogo, cum me incertis auspiciis prosectum ab domo scirem, utrum nubi turbatis religionibam rest ub. in discrimen committenda fuerit sun austicia repetenda, nequid dubijs dijs agerem simul illud, quae diffistori religio impedimento ad rem gerendam fuerit,irum ea muginer equitum solutus ac liber potuerit esses Sed quid ego haec interrogo' cum, si ego tacitus abissem, tamen tibi

ad uoluntatis interpretationem meae dirigenda tua sententia fuerit. quin tu respondes, uetuerimne te quicquam rei

me abs te ageres uetuerim ne signa cum hostibus confr

510쪽

re quo tu imperio meo strato, incertis austiciis, turbatis

religionibus,aduersus morem militare, disciplinam muαiora ,σ nomen deorum,ductus es cum hoste confligere' Ad haec,quae interrogatus es,resiponde extra ea calle lioracem emittas. Accede lictori Aduersus quae singulabio cum restondere haud facile esset, Cr nunc quereretur eundem accusatorem capitis fucac iudicem eseruiodo uiorem sibi eripi citiusquam gloriam rei u gestira posse uoraciferumetur: purgaretq; se inuicem, atq; ultro accusaret: tunc Pupγrius redintegrata ira spoliari magistra m equistunt,ac virgis Cr secures expediri tufit. Fabius fidem militum implorans, lacerantibus uectem lictoribus ad tria irios tu multu iam in concione miscentes fest recepit. inde clamor in totam concione est perlatus: alibi preces, alibi minae audiebantur. qui proximi forte tribunali steterant, quia siubiecti oculis imperatoris noscitari poterat orabit

ut parceret magistro equitu mineu cum eo exercitum daanrnarct.exircina concio,er circa Fabiam globus increpabant inclemente dimiorem,nec procul seditione aberat:

N e tribunus quidem satis quietu erat. Iegati circumntessellum orabant ut rem in posterum diem dijserret, Cr ira suae statium,er cosilio tepus daret: ans castigatam adorilescentiam Fabj esse: satis deformatam uictoriam: ne ad extremum finem seupplicij tenderetineu unico iuueni,neu

patri eius clari fimo viro, neu Fabiae genti eam inurerct ignominiam. cum parum precibus, parum causa projic rent intueris euientem concionem iubebunt: ita iritatu militia ni animis subdere ignem, ac materiam seditioni, non esse aetatis,no prudentiae eius nominem id Q. Fabio poeis

nam deprecanti fuam uitio uer uram,sed di latori: si ociscae tres ira insistim multitudinem in se prauo certamine