Titi Liuii Patauini ... Decas prima 1

551쪽

irucidauit: nec mustrum ablui quin corpore etiam, quis inter hostiles ceciderat turmas,Samnites potirentur. sed extemplo ad pedes descensum ab Romanis est: coactis idem famnites Iacere: Cr repentina acies circa corpora

ducum pedestre praeliu inhi, quo haud dubie superat Romanus: recuperat . Aem vj corpus nam cum dolare Letitia uictores in castra referunt. Samnites duce amiss ex per equestre certamen tentatis viribus, omissa Satricu la,quam nequicquam defendi rebantur, ad P Isiae obsia dionem redeunt: intras paucos dies satricula Romanis per deditionem, Plistia per vim Samnis potitur. Mutari inde belli sedes est,ad Sorum e sumnio Apulias traductae legiones. Sora ad Samnites defecerat, intes in colonis

Romanorum. Quo cura prior Romanus exercitum ad uticiscendum ciuiam necem, recuperandamq; colaniam marignis itineribus peruenit et,Crius per vias, eculatores sequi legiones Samnitiam, nec iam procul abesse alij suis

per alios nuntiarent,obuiam ituram hosti,utque ad Lauturitas ancipiti praelio dimicatum est non caedes,non fuga rito ius panis,sed nox incertos nae victoresne esent, diis remi. I nuenio apud quosdam aduersam eam pugnam Romanis uise: atque in ea cecidise Q. Aulium magistrum equitum. sufetus in lacu Auli1 c. Fabius magister equiistiam cssim exercitu novo ab Rom aduenit:σ per praemissos nuntios consulto dictatore ubi subsit teret, quoue tempore,Cr qua ex parte hostem aggrederetur, substitit ocis lim ad omnia satis exploratu confisi s. Dictator cum per aliquot dies post pugnam continuiset Jos intra ualis tam obsi i magis quam obsidentis modo,signum repente prauae proposuit, Cr e cacius ratus ad accendendos uia rerum sortium animos nul iam alibi, quom in semctis oculum

552쪽

citu militem celauit: Cr tanquam nulla, nisi in eruptionester esset, Locii, inquit, angustis nautes deprcbensi,nisi quam uictoria patefimimusviam nullam habemus. stitiaua nostra munimento satis tuta sunt,sied inopia eadem inis sejm.nam Cr circa omnia defecerunt, unde subvehi comis' meatim poterunt: π si homines iuuare velint,iniqua loca sunt. Itaque non frutabor ego uos canra hic relinquendo in quae insim uictoria, sicut prinino dicuos recipi tis. armis munimenta, non munimentis arma tuta esse deis bent. Gya habeant,repetanq, quibus operae est rectere bellis: nos omnium rerum resectam,praeterquam uictoriae nobis abscindamus. ferte signa in hoste ubi extra uritum agmen excesserit,castra quibus imperatum est,incemdan damna uepransites omnium circu, qui defecerunt, populorum praeda sarcientur. E a oratione dictatoris,quae neces itatis ultiniis index erat, n lites accensi uadut in bopem: π restectus ipsie ardentium cultrorum, quanquamproximis tantum ita enim iusserat dictator ignis est ubis ditus,haud paruum fuit tritamentum. Has uelut uecordesiliati signa primo impetu hostium turbant Cr in tempore postquam ardentia procul uidit castra magister equitum id conuenerat signum) hostium terga inuadit. ita circuis venti Samnites, qua potest quisque,ligam per diuersa petunt. Ingens multitudo in unum metu conglobum,ac stismetipsum turba impediens in medio caesa. Osbra hostiam capta direpta que,quorum praeda onustum m litem in R o manu ca bra dictator reducit, haudquaquam tam uictoria latum, quam quod praeter exiguam dei mutam incendio partem caetera contra stem salua inuenit. Ad Soram inis de redit ,nouι que et o ss. M. Petilius, c. Sulpitius N. I exercitu

553쪽

114 DE CAPRIMAE

exercitum ab Achatore Fabio accipiunt, magna parte veterum militum dimisia, novisq; cohortibws in supplemenotum adductim. caeterum cum propter discitem urbi i sio tum nec oppugnandi satis certa ratio inireta r aut tempore longinqua, aut praeceps periculo uictoria eschS ranus transiuga clam ex oppido proctus cum ad uigiales Romanos penetrasse duci st extemplo ad consules iubet,deductus que traditurum urbem pronattit. uisses inde, cum quonammodo id praemiurus esset percunctantes doceret haud vana at me, perpulit prope adiuncti moeniabus Romana canra, ut siex millia ab oppido removerenαtur. 're ut minus intentae in cumdium urbis diurnae stiαtiones, ac nocturnae uigilis Uent. ipse inscquenti nocte

sub oppido s)lae ibus locis cohortibus insidere iusis,

decem milites delectos secum per ardua, ac prope invia in arcem ducit, pluribus quam pro numero uirorum πέπfilibus telis eo collatis. ad hoc saxa erunt,CT temere iacenatia ut it in ast retis,er de industria etiam,quo locus tuatior set,ab oppidanis congesti. ubi cum conssiluisset Romanos, si innis angusti π arduam eremm ex oppi ido in arcem oriri siet: Hoc quide ascensu nquitoici tres

amati quamlibet multitudinem arcuerint: uos er decem

numero, Cr quod plas est, Romani Romanorum que fortifimi uiri estis, cx locum pro uobis, Cy nox erit , quae omninia ex incerto maiora terellis oriunt. ego iam lcmore omnia implebo, uos arcem intenti tenete. decurrit inde quam maxime poterat cum tumultu, Ad arma er Pro vepram fidem ciues, laminiis,arx ab hostibus capta deusndite, ite. haec incidens principum foribus, haec obvijs,

haec excunentibus in publicum pauidis increpat. Acccm

554쪽

LIBER IV. . 1 Imagictratus mi yis ad arcem exploratoribus, eam tela, erarmatos tenere arcem multiplicato numero audirent,

vertunt animos a ste recuperandae arcis. fuga cuncta coruplentur: portaeq; abenason , ac maxima parte inermisbus restinguntur: quarum per unam praesidium Romam

tum clamore excitatum irrumpit, CP concursantes per viam pauidos caedit. I am Sora capra erat, cum COSS.

prima buce aduenere,CT quos reliquos fortuna ex nocturna caede ac fuga fecerat, in deditionem accipiunt. ex his C C X XV. qui omniam consensiu destinabantur er infandae colonorum caetis Cr ducetiolus autores, uinctos Roae mam deducunt. caeteram multitudinem incolumem praesiadis imposito Sorae relinquunt. Omnes, qui Romam dedi

Eli erant,uirgis in loro cis acsecuri per fisummo gaudio plebita cum maxime interera tutam ubique, quae passim in colonias imiteretur,multitudinem esse. C o S s . absora propct in agros,atq; urbes Ausonum bellum intuta Ierunt. mota nans omnia aduentu Samnitium, cum apud Lautulas dimicatum est, uerant,co iurationesq; circa cita

paniam pasim factae. nec Capua ipsa crimine caruit quin Romam quoque, Cr ad principum quosdam inquirendos

uentum 6i. caeterum Ausonum gens proditione urbium, sicut sora, in potestitem uenit. Auliona, CT Minturnae, Cr Vectina urbes erant, ex quibus principes iuuentutis duodecim numero in proditionem urbium suarum conii rati ad consules ueniunt. docenti. suos iampridem exoptantes Samnitium aduentum, si nul ad Lautulas pugnatum audierunt,pro uictis Romanos habuisse, iuuentute armissamnites iuuit sic. iugans inde Samnitibus incerta pace aαgere,nec claudetes portus Romanis,ne accersant bellum. cr obnitiatos claudere, si exercitus admoneatur. in ea

fluctuatione

555쪽

116 D E c. P R I MAE luctuatione animorum opprimi incautos posse.His Gnaribus mota propius cactra: ninis eoia tempore circa tria oppida ualites partim amat qui occulti propinqua moenibus insiderent Ioca: pariim togati, tecta ueste gladijs, qui sub lucem apertis portis urbes ingrederentur. ab ijsynirus custodes trucidari coepti, simul durum signum

armatis, ut ex insi s concurrerent . ita portae occuparat tria que oppida eadem hora, eodem que consilio crapta . sed quia absentibus ducibus impetus estActus, nu

lus modus caedibus luit delem que Aufionrum gens vix cerato delectionis crimine, perinde ac si intcrnecino bello Grisset. Eodem anno prodito bonibus Romano praesidio, Luceria Samnitium sem: ncc diu proditoribus impuniri res luit. baud procul inde exercitus Romanus erat: cuius primo impetu urbs sita in plano capitur: Lucerini de S milites ad internitionem cae .eos ira procesit,ut Ron

eum de colann mittendis Luceriam consuleretur enatus, multi dolendum urbem censierent. praeter odium,quod execrabile in bis captos erat, longinquitus quos adhorrerea relegantis tam procul ab domo ciuibul inter tam in ostis gentes cogi bat. vicit tamen sententis,ut mitterentur Ioni duo nullia ex quingenti trusi. E ode anno, n Οαmnia infida Romanis 4bent, capuae quos occuliae pria ripam colurationes patesctae. de quibus cum ad senatum relatu esset, haudquaqua neglecta res csλ. quaestiones deocretae: dictatoremq; quae ionibus exercetis dici placuit. C. Maenius dictus. A M. Follia magistru equitsi dixit. I rages erat maginaratus eius terror. inq; sime timore eius, scuconscientia, calauios, ouum Notium ea capita conα iurationta fuerant) prius quam nominarentur apud dictatorem, mors haud dubie ab ipsis conscita iudicio subtra

xit.

556쪽

LIBER IX. xit. Deinde ut quaectioni Campanae materia decesi uersa

Romam interpretando res . non nominatim, qui Capuae,

sed in uniuersis,qui usquam coissent, coluralbent sue ait, uersus Romanum populuis, quaeri senatu iussi'. coiis, tiones bonorum adipiscendorum causafictas, aduersus repub. sic latio'; er re,Cr personis quaestio fieri: haud abnuente dictatore lae fine ulla quaenionis suae ius ese. Possulabantur ergo nobiles homines: appellantibusq; trisunos nemo erat auxilla,quin nonruna reciperenturi inde

nobilitas, nec ii modo, in quos crimen intendebatur, sed uniuersi simul negare nobiliam id crimen esse, quibus, si nulla obstetur raud pateat uia ad honorem, sita hominu nouori . ipsos adeo dictatorem magistrumq; equitum, reos magis quam quaestores idoneos civi criminis esse in istellecturosq; ita id efe, simul maginratu ab sient. Tum eaenimuero Maenius iam Sinae magis, quam imperij memor, progressus in concionem ita uerbascit. Et omnes ante uis uitae uos conscios habeo mirites, Cr hic ipsie bonos delatus ad me testis est innocetiae meae. nos enim quod aepe alius,quid ira tempora postulabant reipubli qui bello clarisimus essc sed qui maxime procul ab ba coitionibus vitam egisset, dictator deligendus exercedis quaestionibus fit. Sed quoniam quidam nobiles homines qua de causa uos exinimare, quam me pro magistratu quicquam incopertum dicere melius est primum ipsas expugnare quaeaestiones omni ope auiihi sunt: dcin postquam ad id prariam polentes erant, ne causam dicerent, in praesidia ad versariorum,dppellationem Cr tribunitium auxilium, patricii confugerunt: postremo reptis inde adeo omnia tutiora, quam ut innocentiam suam purgarent, ut a) in nos irruerunt,Cr priuatu dictatorem poscere reum vereri

557쪽

etiam quae non positi tentari, ne rationem vitae reddant: me obuiam ire crimini, Cr os, re me inimicis reu: dictain tura me abdico. Vos quaeso C o s s . si uobis datum ab senatu negotium luerit, tu me primum ex hunc M. Forulum quae liones exerceatis: ut appareat innocentia nom.

yra nos,no mulasti te bonoris tutos a criminibus istis esse. Abdicat indest dictatura, er poni cum conjictim Folitus magisterio equitum: prinas apud C O s s . ijs enim ab senatu manduci res ed) rei ficti, aduersuis nobilium testia monia egregie absoluuntur. Publius etiam Philo multiplicatis sumnus honoribus poli res tot domi bellos gems, caeterum inuisvi nobilitati, causam dixit: absolutusq; est. Nec diutius ut fi quam dum recens erat, quae iis per clara nomina reorum uiguit . inde tibi coepit ad uiliora capita, doncc in coitionibus Actionibusq; , aduersus quas comparata era oppressa est. Earum fina rerum,magis minen stes campanae dejectionis, in quam coluratum erat, Samnites in Apuliam uersos rursus ad caudium revocouit: ut inde ex propinquo, siqui motus occasionem aporiret,Capuam Romanis eriperent. Eo C o s s.cumualiado exercitu venerunt. Cr primo circa saltus, cum utrinsad bonem iniqua uia esct unctati fiunt. deinde Samnites per aperta loca breui circuitu in Ioca plana,cisanos cnpos,agmen demittunt. ibis primum canra in constinuhonibus daea: deinde leuibus praelijs,equitu saepiu3 quam

peditum,utrinque periculum Actum. nec aut euenim eorurum Romanum,aut morae,qua trahebant bellum,poenit bat. Samnitium contra ducibus,Cr carpi purun quotidie

damnis,er sienescere dilatione belli vires suae videbuntur. Dis in aciem procedunt.equitibm in cornua diuisis quivibus pra

558쪽

s preceptum erat intentiores ad restectum castrorum,t nequa eo uis fere quum ad praelium Drent:aciem pediti tutam fore. C O s s. Sulpiti in dextro, Petilius in laeuoia cornu consistunt.dextra pars,qua Cr Samnites raris ora

ii dinibus,aut ad circueundos hostes,aut ne ipsi circumireαμ tur,coctitera latius patefacta stetit, sinistras,praeterquam quod confrrtiores steterant, repentino crasilis Petilis. cos .additae vires: qui subsidiarius cohortes,quae inteis, grae ad longioris pugnae casus restruabantur, in primam x aciem extemplo ei sit: uniuersiss hostem primo impetu viribus impulit. commota pedetiri acie Samnitire, eques si in pugnam fiuccedit. in hunc trouerso agmine inter duas acies se in Irrentem Romanus equitatus concitat equos: βαρ-cr ordines peditum atq; equit confundi donec

, ' uniuersum ab ea parte auertit aciem. In eo cornu non Peu tilius solusita sulpitius etiam hortator afuerat, auectusi: ab suis nond- conserentibus munus ad clamorem ab sini pra parte prius exortu . unde haud dubium uictoria reru nens, cum ad fussim cornu tenderet ciam mille ducentis uia' ris,disi lem ibi fortunam inuenit Romanos loco pulsos, nictorem hostem signa in perculsos inscrentem. caeterv orininia i reuit repente consulis aduentus. nam Cr chpectu dues resectus militum est animus: Cr maius quam pro ni mero auxilium aduenera fortes uiri: Cr partis alterius uili ctoria audit mox visa etiam,praelium restitest. tori deinα de iam vincere acie Romanus: σomso certamine, caedi cupis sanites nisi qui Maleventu, i nuc urbi Beneueritu nomen est,perfugerat. Ad triginta milia caesa aut capta Sunmitiu,proditum memoriae est. C O s s .egregia uictoriria parta,protinus inde ad Bovianu oppugnanda legiore ducunt ibis taberna egerat:donec ab nou S COSS.

559쪽

Ioo D E c. P R I M A Epapγrio cursore quintum,c. Iunio Bubulco iterum,noae minatus diritor c.Petilius cum M. Foliis magiam equiti ,exercitura accepit. Is cum audisset arce Fregellana ab sumnitibus captam, omisso Boviano ad Fregellas peragit.unde post nocturnam Samnitium fugam sine cert iisne receptis Fregellis,praesidios uesido imposito,in Camispaniam redit anaxime ad Nolam armis repetendam.eo se intra moenia sub aduetum dictatoris er Samnitium oesmnis multitudo,CI Nolana agrestis contulerunt. Dimistor urbis tu circin lecto, quo apertior aditus ad moeania esset, omnia aedificia Cr freqνeteribi habitatur ciriseisiem muris incendit. nec ita multo post, siue a Petilio dictatore, siue ab c. I linio Cos . nam utrunq; traditur Nola est capta. Qui captae decim Nolae ad Cos. trabiit,ddijciunt, Atinam er calatiam ab eo in captus: Petiliuautem pestilentia orta claui figendi causa dictatorem diactum. Suessu er Pontia eode anno coloniae deductae sunt. suessa, Auruncorum fuerat:Vosci Pontias in*Iam si in eoi pectu litoris sui incoluerunt,er in tertium Casinunt deduceretur coloni S.C. ictu est.sed ii irosere vere, ac insere colonorum quatuor millia insequentes Coss.M. Valerius,P . Decius. Profligato fere Samniistium bello, ius quam ea cura decederet patribus Roma nis, Hetrusci belli Sina exorta est. nec erat ea tempestilegens ali cuius secundum Gallicos tumultus arma terribiliora essen cum propinquitate auctuem multitudine bois minum. Inq; altero Cos . in sanis reliquias belli peris sequente,P. Decius,qui grauiter aeger Rcme rectiterat, autore senatu dictatorem C. I unium Bubulcum dixit. Is,prout rei magnitudo postulabat,omnes iuniores facta

meto adigit araia,quae s alid res poscit ,summa industris

560쪽

parat: nec rentis apparatibus elatus, de in Arendo bellos agita quietum haud dubie, nisi ustro arma Hetrusci inisi ferrent. Eadem in comparando cohibendos bello con is, ita Cr apud Hetruscos fuere. neutri finibim egrest. E t, cen ura clara eo anno Ap. Claudi ,Cr C. Plautij sum meis moriae tamen dilicioris ad poneros nome Appq, quod utii; rnuniuit, Cr aquam in urbem duxit: eas unus perficit, , quia ob in amem uis inuidiosam sinatim lectionem ueros cundia victus colilega magistratu se abdicauerat. Appium iam inde antiquitus insium pertinaciam familiae geredo, solus rencturam obtinuit. Eode Appio autore Potitia ges, cuius ad arum Maximum Herculis familiare sacerdotis msuerat, struos publicos minisseri1 delegidi causa solennia eius sacri docuerat. Traditur inde dictu mirabile, Crquod dimouedis stitu fiuo sacris religionem facere posset:

cum duodecim familiae ea tempestile Poticioru essent,puo beres ad trigin omnes intra annum custirpe extinctos: nec nomen tantum Poticiorum interijsse,sed ce orem etia Appium memori deum ira post aliquot annos luminibus captum. Has C O s s. qui eum annin secuti sunt, C. Iurinius Bubulcus i ii .er in . A Flius Barbula iterum,Hitis anni questi apud populum defrmatum ordinem pratava lectione senatus, qua potiores aliquot lactis praetcriti essent: negauerunt eam lactioncm se, quae sine recti provis discrimine ad gratiam ac libidinem Inm esset obstris

vaturos: Cr senatum extemplo cimuerunt eo ordine, qui ante cessores Ap. Claudium Cr C.Plautium fierat.Et duo imperia eo anno dari coepri per populum, utras pertianentia ad rem mitrirem: unum, ut tribuni militum senio deni in quatuor legiones a populo crearentur, quae antea