장음표시 사용
21쪽
Idem, Epistol. Famil. lib. ix. Epist. ad Papirium Paetum.
Se tamen ipse Caesaν babet peracre judirium: ct ut Servius, fater tuus, quem literatissimum suise judico, facile diceret: His versus Plauti non est, hic est: quod tritas haberet aures notandis generibus Poetarum ,--suetudine logendi : sic audio Caesarem, M.
VOLCATI Us SEDI Gi Tus , de Poetis Comicis, apud Agellium lib. xv. cap. XXIV.
Multos interios certare hane rem missimus,
Palmam metae Comico qui erant, iEum meo judicio errorem dissolvam tibi. itat, contra s quis sientiat, nihil sentis . Caecilio palmam Statio do Comico. Plautus secundus facile e verat caeteros. Dein Naevius, qui fervet, pretio in tertio est. Si erit, quod quarto stur, dabisur Licinio. Post insequi Licinium facio Atilium. In sexto consequetur hos Terentius. Turpilius septimum, Trabea octavum obtinet. no loco esse facile facio Luuium. Decimum addo antiquitatis causa Ennium.
PLINI Us N Epos, Lib. I. Epist. xv I.
Legit mihi nuper episeolo, quas uxoris esse duebat: Plautum vel Terentium metro solatum tigi crediat. QUINTI L. Inst. Orat. lib. IO. cap. I. In Comadu maxime claudicamus, licet Varro disat, Musas LM. AElii Stilonis Ieruentia) Plautino sermone locuturas fuisse, si Latine loqui vellent. AGELLI Us NM. Att. Lib. I. cap. VII. Plautus verborum Latinorum elegansissimus, in Amphitruone dixis: Numero mihi in mentem fuit.. Idem lib. I II. cap. III.
Verum se est erior quod quosdam bene literatos homines Hrere auditi, mplerasque Plauti Comarias curiose atque contente lectitaruerunt, non indicibis. AElii, nec Sedigiti, me Claudii, nec Aurelii, nee Accii, nec Manilii, humper his Fabulis, quae dicuntur ambiguae, credituros, sed ipse Plauta marib que imgenti atque linguae ejus. hac enim judicιi norma Varronem quoque esse inum via demus: nam praeter ictas unam ct viginti, quae Varronianae vocantWr, quas iccirio a caeteris segregatat, quoniam dubiose non erant, sed emseno omnium
Plauti esse censebantur: quas m item altu probavit addams suo atrue fac
22쪽
ria seminis Plauta congruentis: easque sem nominibus aliorum oecupatas Plaura vinceavit: sicuti istam, quam nuperrime legebamus, cuti est nomen, Boeotia. nam cum in illis una ct viginti non sit, ct esse Aquilii dicatur,nihil tamon Varro dubitavit quin Plauti foret; ne vi alius qui uam non in requens Plauti lictor dubitaverit, si vel hos solos versus ex ea Fabula re everit: qui quoniam sunt, ut de illius more dicam, Plam spini, pro erea ct meminimus eoi ct ad ripsimus, , Parasitus ibi essuriens Me dicit:
Ut illum Di perdant, primus qui horas repperit, &c.
Favorinus quoque noster, cum Nervolariam Plauti legerem, quae inser incertias est habita, ct audist ex ea Comoedia versium hune ,
Strateae, scrupedae, strativolae, sordidae:
delectatus faceta verborum antiquitate, meretricum vitia atque deformitates s-gni canthim i Vel unus hercle, inquit, bie versus Plauti esse hane Fabulam Iasis potest fidei fecie. Nos quoque ipsi nuperrime cum legeremus Fretum nomen est id Coma aerae, quam Plauti e e quadam non putant haud quicquam dubitavimus quin Plauti Joret, ct omnium maxime genaina, ex qua duos hA versus exfripsimus, m historiam quaereremus Ora uti arietini:
Nunc illud est, Quod arietinum responsum magnis Ludis dicitur: PLR1so, si non cero: si faxo , vapulabo.
Marcus autem Varro in lib. De Comae iis Plautinis primo verba haec ponit: Nam nec Gemini . nec Leones, nec Gon alium, nec Anus Plauti, hec Bis compressa, nec Boeotia unquam fuit, neque adeo , neque Commorientes; sed M. Acutici. In eodem libro Varronis id quoque scriptum es, Plautium fulsequempiam Poetam Comaeiarum: cujus quoniam Fabulae PlautIinysriptae Imm, acceptas esse quasi Plautinas: cum essent non a Plauto Plautinae, sed a Plautio Plautianae. FeruuIur aurem sub Plauti nomine circiter centum atque trigila. Sed homo eruditissimus L. AElius quinque ct viginti e se ejus suae existimavit: mn tamen dubium es, quin i , ct quae friptae a Plauto non Videntur, c nomini ejus addicuntur, veterum Poetarum Inerint , ct ab eo retractatae est expolitae set iac propterea resipiant dictum Plautinum Sed enim Saturionem addictum OreuIam quamaam, cujus vVnc mihi nomen non suppetit, in pistransi eum scrvsis Varro, ct plerique alii memoriae tra iderunt, cum pecunia omni, quam in ris artifcum Scenicortim pepererat, in mercationibus perdita, inops Romam rediiset ;ct ob quaeren tam victum ad circumagendas molas, quae tru atiles appellantur, operam pistori Iocasset. Sicut de Naevio quoque accepimul, Fabulat eum in carae re
in strisse, Hariolum ct Leontem, dic. Idem lib. vi I. cap. XVI II.
Pl autus homo linguae atque elegantiae in verbis Latinae princeps. Idem lib. xv II. cap. XXI. D Linis annis fre post quindecim, betam adversus Posts sumptum est: M- νου non nimium ge M. Caro Orator in civitate, o Plautus Pocta in Scena δε-
23쪽
Idem lib. xix. cap. II x. Dum o Plautus linguae Latinae iacus, deliciam quoque ἔνι κως esurit, pradentiis: Mea, inquit, voluptas, mea delicia. MACROBI Us Satur. lib. II. cap. I.
Et jam primum animadverto diras. quos eloquentissimos antiqua Has tulit, Comicum Plautum 9 Oratorem amr eas ambos etiam ad jocorum venustarem caeteris praestitisse, Plautus quidem ea se clarus fuit, ut pes morum ejus C inardiae, quae infertae ferebantur, Plautinae tamen esse H joccirin copia nose
D. HIERONI Mus in Epist. ad Pammachiuna.
Hae es Plautina eletantia, hic lepas Atticus, ct Musarum, ut dicunt, eloquio
. Idem, Epist. ad Pammach. De optigenere interpretandi.
Terentius Menandrum, Plautus ἐν Caecilius mei res Comicos interpretati sint. Nunquid haerent in ψrbis, ae non decorem magis ct et gantiam in trans tione conservant, quam veritatem interpretationis '
Idem, ad Eustochium, de custodia Virginitatis.
Itaque misir ego lecturas rigium jejunabam. Post nectrum crebras vigilias, post lacrymas, quas m hi praeteritorum recordatio peccatorum eximis viseeribuaeruebat, Plautus Iamebaetur in manus.
dis praeterea te quaedam de episeola mea Philosophice carpere, ct homin mrvsae stantis a tamque supercitii Plautino m-sale ludere, eo quod Barrabam Ddium diseram praeceptorem meum.
Οἶymp. C i v. Plautus ex Vmbria farfnas Romae moritur, qui propter an πε- si s u tatem H molas manuarias pistori se locaverat. ibi, quotiei ab opere
vacessit, scribere Fabulas status vendere. RUFFINus , in D. Hieronymum.
C m ad haec Omnia, quae stupra diximus etiam illud addatur, uti cessat onme mmentum, quod in monasterio posivus in Bethlehem ante non multo tempore partei Grammatico exsecutus sit, ct Maro nem suum Comicosse ac Drico H Ioricos aliaurei triauis sol ad cendum Dei timorem pueris exponebat.
Quinam isti Comici sint, paulo post exprimit.
24쪽
. Idem ibidem. Sis, dum totus Plautinae se dissimis evis eloquentiae se uter videri, illitus , quomodo 'solus omnem Ecclesiam, be. Idem ad Domnionem. Puto quod pure teteris AJri is metilium er Satagium Commentarios, Vulcatii in Orationes Ciceronis, Victorini in Dialogos ejus, m Terentii Comoedias Praeceptoris mei Donati, aeque in Virgiliu- ; ct aliorum in alios, Plautum, L mcretium, Flaccum, Persium atque Lucanum. Argue Interpretra eorum, ruare non
Mnam interpretatio nem seruuri sint, ct in eadem re quid vel sibi vel aliis via
D. ΑυΑΕ L. August. lib. 2. cap. 12. De civitate Dei.
Inlignum videliret suis. ut Plautus aut Naevius Publio ct Gnaeo Scipioni amCaecilius M. Catoni malediceret: ct diruum fuit ut Terentius user flagitis D-
Tu e . adolescentium nequisiuim concitaret.
C. SOLLI Us SIPON. APOLLINARIS, tu. Panegyrico ad Anthemium Augustum. nua Crispus brevitate placet, qua pondere Varro, genio Plautus, quo flumine stulatilianusi Idem Carmine XXIII. Et te tempore qui satus severo Grajor, Plaute, sales lepore transi. SERuIus Ho No R.ATus ad 1. AEneid. De umero librorum nulla hse quaestio es , licet tu aliis inυeniatur auctoritarnam Plautum abi dumiser isse Fabulas viginti unam , alii quadragin .
GER H. Vos s. Instit. Orat. lib. A. cap. 19.
Atque et/am in deliciis rum fuerit is, quem dixi, Plautus, cujus dictionem tantopere celebrat antiquitas. Sed hie Varronis judicis vide supra testim naum Uinctiliam ) non uno modo occurri selit. Nicolaus Loenses vir docti γmus in Episbyllidon tibris arbitratur eum hoe loco per sermonem intesimeres cetias, idque propterea, quia Plautiuos sales a pro is laudari folere, etiam H ratius icat. Eo autem modo sermonem pro Dratiis dicere ausumat. quo Graeci σ eorum imitatione Plautus identia m appetunt logos. Sed ut libere dicam, infe tum M o birem ae adeo ridiculos,ut s-ize Crassus as uiset, baud aliud uerit facturas, quam quod egit, eum asi um missit comedentem carduos. Facilius eidem ab sero, cum serimones ita interpretatur m altero Varro-
-Ubise ferinstrat, in argumentis Cae- palmam poscit: in ηρε- Terentius: in sermonibus Plautus. Quo loco αι- doctissimus Anise, Schattus per sermones mesili sales putavit. Iuerim nec ui loci tentiam penitu: assequuntur : quia ut pareat, sis. . . 3
25쪽
ous, tria in eo rilia spectari: pri mn arvis sensi ioensionem ae οἰκονομίαν Eis ordinem : deinde m ηθικον, sue hominum mores, qui pro personae usque, si uspiam sane in comoedia, apte ex imi debim: tertio autem loco seu elocutionem, quae non verba modo, sedetiam διάν-- res est. In
primo horum ait Varro eurum vincere. m altera Terentium, in tertio Pinutum. Ex quo eadem cognoscimur, causam non ese, cur, cum eodem Loensi, pro argu mentis rescribamus παθιαν. Duanquam Haliquandono disphcuerit mihi: nimirum propter in ejusem Varronis quae ex 'uinto de L. L. Charisus adducit: ἰ θης ulli alii servare convenit . quam Titinnio ec Terentio: - ρη vero Tr ra Sc Attiliusic Caecilius, facile moverant, Nunc non tanti illud videtur, ur delata assensum accommorim Lores. Mam nihil prohint. quo minus idem Caeciabus ct argumentis er ciendis aftatibus vicerit. Nec ea es a itas inter duo Mevocabula, argumenta 3c pithe, is moimissat, exore librarii alumis alte
Viimus de iis, qui, ne V reo praeclara adeo is Plauti His sensi se videatur .
verba eius in longe aliam siententiam d flectunt. Venio nunc ad istos, qui i 2 quidem agnoscunt in sermone ab eo Plautum omnibus praeferri: se hac earte togatorum doctiss- se audiendum negant: quippe hominem a miruarium, qui passim pene destis usio sit; int imprimis comasicimus ex stagmentis ejus quae apud veteres Grammaticos legumur. Atque ad m,rio eum ab auctore dialogi de camss corruptae eloquentiae, una cum Sisima ametuu erariiris, fui cum antiquo, ruam cum aevi suo loqui maluissent. Nempe eodem illum morbo labora se volunt, ae principem Historicorum Gristum Sadustam: ipse veteri epigra mate imcuptur, quod verba sua sublegerit Porcio Cas 4; cullus dictis dura ac horrida, Ciceronis etiam inicio, suis. At s hunc in modum disserunt illi : , qui se non aliud volunt, quam aureaaetate, quam dixi, Oret i magis convenile dictionem Ciceronis vel stiris; quain plauA ct aequatium in eruidem lubem iis seu fragor. . Nam nigri is oribus sermo vetus multum e t m atus: Oratori aurem, cui sepe δη popuIo orano emi, non alia utendum oratione fuit, quam pontari a que ustata. Eoque sc ei Plautus erat lex linguae Romanae, ut lima eidem est Terentius, vel si quid Terentio tum cultius foret. Ω re ut Plauti aetate, Musae se
more veterum idqui liceaνὶ seimone non alis urae erant, quam Plauri r ita iureia erimerer, Terentis ramparibus Terentia an e locruinas Iusse et ac aetare Cicer
vis o Caesaris, si sermonemcum Romanas serere me rent, Tullii, Caesaris θ qualium more, id 1 se Iacturas. .mc exum dearum sui se dicam si immitius loqui, quam ho chram elegantiorum. os quis msit aurea horum aetate, magis excultam suisse singuam Romanam, quam secundo bella Punico, cum Musae
in rudi illa, ct e Fra Romuli gente, pecum privum posuissent φ Sia ista licet fam. teamur non ιnvitie non tomen consequi ex iis putamus, quod co gere hinc conamor. Duod ut liqueat magi , tria haec tempora singuemus: illud, quo Plautus fuit; abierum, quo cicero florebat, o praterea tertium; quo nos sumus. Plauri aetate ne Oratorem quidem dedecebant archaismi ct voces ilia antiquae, quas apud Comicum hune legimus. Sic enim im loquebantur. Ciceronis vero aetate ea locum amplius in Ora σe non habebant: attamen x que adeo consuetudini ad
26쪽
semper habeant usitatam; sed etiam vetera aelectant, dummodo mundities adst: ita, qui scriberent hominibus doctissimis, non semper aversabantur antiqua,modorem pure ac proprie exprimerent. Nostro vero aevo, ni falgor, etiam plus alia quanto lues Latine dicturo: quia non amplius in populo posequam ne in Latio quidem Latine loquutitur in sed m confusu fere doctorum dicendum es. Quamobrem minime eos audimus, qui Varronem, Crispπm, atque alios optimi aeviscriptores . eo nomine culpant, quia non plane sequantur consuetudinem sui temporis: multoque minus eos audimus, qui ad Tu Ianam phrasin omnia exigunt, quae hodie scribuntur. Nee enim tam inops est lingua Latina, ut uno solum modo aliquid Latine iratur. Multa bona apud Tullium, sedct apud Plautum: In quo Roman rum doctissimi summam agnovere sermonis casimoniam. Eoque persuasissimi habemus, juventuti, postquam nativum sitam vultum, veraque Latini sermonis timeamenta, imbiberit . fonte Tulliano, non modo Terentium, Caesarem, alios, qui propius ad Tullium accedunt: sed Plautum etiam multum diuque esse versandum. Tantum jud cium in delectu Hsdero. Primum in archaismis, ct pene defitis iquae me ubique nee semper loeum habent, ut superius satis diximus. Deinde in iis, quae Comicus icti Ut drimm eaptandum. Multa enim apud eum decore dicuntur a sermo, aut lenone: quae s orationi mstrae inserantur, reddamus eam protriaram ac plebejam. Quale est cum servus ait, exspuere lacrimam. Suntque apud eum compluria hujus generis, quae extra scenam non habeant locum : tvs Io re cum familiari amico sermora via epistola visum erat paullam mori.
27쪽
Hae editione exhibentur. A Cidalius.
Detrius. Lambinus. Pylades. Agricola. Alcinus. Distaldaeus. Langius.
Langiaeus. Rae vardus. Angelus Decemb.
Ritters husius. putibus. ristoteles. Durantius. Longolius.
Cael. Rhodiginus. Ioh. Rhodius.
Erasmus. Μss. Palati. Ant. Augustinus.
salmasius. Faber. Mercurialis. Sarisberiensis. Barthius. F.stus.
Merula. Savaro. Becmannus. Freherus.
Bosius. Fruterius. Sehegkius. Box hornius. Fulgentius. Nannius. Schoppius. Brantius. Nanlius.
sicam a. Bryardus. Gifanius. si herus Buchnerus. Goldastus. pianus. Sisen Da. Eudaeus. Glo novius. Stephanus. Gruterus. son. Padianus. Ste echius. Camerarius. Guellius. palmerius. Canterius.
Pareus. Taubmannus. Caseu bonus.
Gutherius. Parrhasius. Theophrastur. Castalio.
Passeratius. Thominus. Chari 1. Ciacconius. D. Heinsius. Petitus. Torrentius. N. Heinsius. pistoris. Turninus.
Des Heraldus. P. Pithoeus. Pet. villa.
Colerus. D. Hieroumus. pius. Colvius. Hotomannus. plinius.
Veterius. Corasius. rstarunpolletus. Verrius Flatent. Cornutus.
28쪽
29쪽
S O s I A, servus. IUPPITER, Deus. AMPHITRUO, Dux militaris. B EPHARo, arbiter. MERCURIUS, Prologus. ALCUMEN A, uxor Amphitruonis. THESSALA,
30쪽
IN faciem vorsus Amphitruonis Iuppiter,
Dum bellum gereret cum Telebois hostibus,
Alcmenam uxorem cepit usurariam.
Mercurius formam Sositae servi gerit Absentis: his Alcmena decipitur dolis. P quam redire veri Amphitruo U Sosia,
Uterque luduntur dolis msrum in modum. Itinc Iurgium , tumultus, uxori S Tryo. D nec cum tonitru voce mis r ex aethere,
Adulterum se iuppiter confessus est.
. TI-vxιν usiuraris, mulier ea eii l tempus voltu nitituatit iam lut perrens ausuraria. V qua quas utitur quamque accipit ad i quae aci lisiam accipitur mutuo. Tauim.
ARGUMENTUM, ut quibusdam videtur,
More captus lcumen. s iuppiter, Mutavit stye in evus formam conI Is, Pro patria Amphitruo dum cernit cum hostibus, Habitu Mercurius ei sintervit Sosiae: Is advenient eis, seret m ac dominum, frustra habet.
T urbas uxori ciet Amphitruo: atque invicem R aptant pro moechis. Mepharo captus arbiter, Urer sit, non quit, Amphisyuo, decernere. Omnem rem noscunt: gem:nos Alcmena enititur.
i. Λ M.' rapini. J Adjecta sunt plerisque
ax omnibus Comoeotis argum rita , carmine Jan.b eo benari O . caque sub me duplicia: ex quibus alterum. aut saut μιρύα in ζον ab artificio & imitat. edicitur: nant m literis initiantibus primae cujusque versus d:ctionis . inscriptio st u nomen
. Plephara tutus arbiter J Videtur hoe a gumentum . pr.etixum Comoediae post insitas illas scenas aic qum i iiiiiii quod ait. Bleph ν tum tu tim arbitrum. Nanr ex legitim: S. non Blepharo . s. a Nauiratri arbiter captus inter uxorem α virum. Ex illegit mis vero. casu occurrens Amphitruoni Blephara , iudex conii: tuitur . uter sit verus Amphitruo. Dι; scdaeos Fallitur Disaldaeus , etsi Barthium traxerit o. Ade 6. Nam εc lovena atque Amphitruonem raptasse invicem pro tar chis. quamvis haud ellet repraesentatum in scena . de eum domi non fuisset involatus Naucrates. Di pharonem salsi Amphitruonis vocatu intervenientcni desper ile arbitrium . satis intelligitur ex principio sic. ii l. 2 h. lv. ιι inter vox rtite. Oe. quae scite dubio Plauti est. Grε vius.