장음표시 사용
51쪽
AMPHITRUONI sME. Amphitruonis te esse ajebas Sosiam. So. peccaveram idiam Amphitruonis socium nae me esse volui dicere. ME. Sciebam equidem nullum esse nobis, nisi me servom Sosiam. P so Fugit te ratio. So. 5 utinam i mac pugni secis lent tuit ME. Ego sum Sosia ille, quem tu dudum esse aiebas ι
So. Obsecro per pacem liceat te alloqui, ut ne vapulem. ME. Immo induciae parumper fiant, si quid vis loqui. . - onloquar nisi pace iacta, quando pugnis plus vales.*3I ME. Dicito, si quid vis, non nocebo. So. tuae fidei credo r
So. Quid, si falles Z ME. tum Mercuritas Sosiae iratus sire. So. Animum advorte: nunc licet mihi libere quidvis loqui. Amphitruonis eposum servos Sosia. ME. etiam denuo So. Pacem feci, foedus feci , vepi dico. ME. vapula. 2 o So. Ut lubet, quod tibi lubet fac, quoniam pugnis plus vales. Verum, ut ut es facturus, hoc quidem hercle haud retic
ME. Tu me vivus hodie nunquam facies, quin sim Sosia.do. Certe edepol,tu me alienabis nunquam quin noster siem 'mec nobis praeter mel alius quisquam est servos Sosia, a 3 Qui cum Amphitruone hinc una ieram in exer-
ME. Hic homo sanus non est. So. quod mihi praedicas via, tium, id tibi est. Quid, malum i non sium ego servos Amphitruonis Sosia 'monne hac noestu nostra navis huc ex portu Persico
a 28. Socium. J Cum Camer. lego : S erennum. Tanquam in ea voce consistat rotissimum jocus, aut ejus verius explicatio. Erras, inquit Sosia: neque enim unquam diati, certe dictum nolui, nomen mihi esse soliae: dixi me Amphitruonis socium e hoe est, ne iterum vi- mitate soni decipiaris. Sociennum. GIut. V. C. Socium mei . . Eiesine. sis i .
et O. Utinam i ue pugni stet ut tui.JUtinam me pugni ita itigissent tui,sicuti
me rationem fugi sie dicis. 31tiret. 2 3. Tu me alienabu nunquam. JNunquam me, Cui sum familiaris, alienum facies. Lamb. v. diuid, malums ησο, c c. J Malum per Parenthesin suaviter infertur. Et interjetitio est. Donat. ad Terent. Eun. 6. 7 2 8. Nonne hae noctu. J vide Macrob.
Iib. I. . Portu persico. J Mari Euboico, quod
52쪽
Ac Tus I. SCENA I. asVenit , quae me advexit ξ nonne me huc herus misit meus 'a JO Nonne ego nunc hic sto ante aedis nostras 3 non mihi est laterna in manu Non loquor 3 non vigilo 3 non hic homo modo me pugnis contudit 3 Fecit hercle. nam etiam misero nunc malae dolent. Quid igitur ego dubitor aut cur non introeo in nostram domum Z
ME. Quid, domum vostramὶ So. ita enimvero, ME. quinquae dixisti modo, a JI Omnia ementitus. equidem Sosia Amphitruonis sum.
Nam noctu hac soluta est navis nostra e portu Persicor Et ubi Pterela rex regnavit, oppidum expugnavimus: Et legiones Teleboarum vi pugnando cepimus. Et ipsus Amphitruo obtruncavit regem Pterelam in praelio. 26o So. Egomet mihi non credo, quum illaec autumare illum audio. Hic quidem certe, quae illic sunt res gestae, mentorat memoriter.
Sed quid ais, quid Amphitiuoni a Telebois datum est a
ME. Pterela rex qui potitare solitus est, patera aurea. So. Elocutus est. ubi patera nunc est 3 ME. in cistula 63 Amphitruonis obsignata signo est. So. signi dic πις' '
ME .Cum quadrigis Sol exoriens. quid me captas,carnus So. Argumentis vincit: aliud nomen quaerendu est mihi. . Nescio unde haec hic spectavit Iam ego hunc decipiam probe: Nam quod egomet solus seci, nec quis quam alius assuit In
26s. S ini.' primum nudas duntaxat littetatum notas pro signis habebant. scalptura tamen multiplex postea in usius uit. Quin & bruta animalia insculpisolita.talis erat Mugusti Sphinx. Aut historia aliqua, vel sabula. talis iste M-phitrminis. Meursius. 266. Cum quadrigis. J De huiusmodi annulorum scalptura vide Meurs Exerc. Critic.Part. a. c.s. Suid me capta .
quod in eo iterer telauis retiarum, non procul a Thebis. Fest. a s a. Hercle. J T lautuι hie desecisse visus, qui per Herculem jurantem inducit, nondum nato Hercule, cujus paulo post in Alcumenae partu nativitas ponitur ;dii tactus scilicet tempoxis sui consuetudine, qua per Herculem juraIetur.
Angel. Decemb. 263. G1ιrea. t subinteli. Donavit Amplatruonem. Haec verba pravenit aut in
53쪽
27o In tabernaculo, id quidem hodie nunquam poterit dicere. Si tu Sosia es, legiones quom pugnabant maxume, Quid in tabernaculo secisti 3 victus sum, si dixeris. ME. Cadus erat vini: inde implevi hirneam. So. ingressii 'st
ME. Eam ego, ut matre suerat natum, vinieduxi meri.
73 So. Mira sitiat, nisi latuit intus illic in illac hirnea. Factum est illud , ut ego illic vini hirneam ebiberim meri. ME. Quid nunc Z vincon' argumentis te non esse Sosiam rSo. Tu negas med esseὶ ME. quid ego ni negem, qui egomet siem so . PerJovem juro med esse: neque me salsum dicere.*3O ME. At ego per Mercurium juro, tibi Jovem non credere: Nam injurato stio plus credet mihi, quam jurato tibi. So. Quis ego sum saltem, si non sum Sosia r te interrogo. ME. Ubi ego Sosia nolim esse, tu esto sane Sosia. Nunc quando ego sum, vapulabis ni hinc abis, ignobilis.*3J So. Certe edepol, quom illum contemplo, & formam c
Quemadmodum ego sum sispe in sipeculum inspexi) nimissimi rest mei. Itidem habet petasum, ac vestitum: tam consimis est atque
Sura, pes, statura, tonsus, oculi, nasiim, vel labra,
Malae, mentum, barba, collum: totus quid verbis opu' st rλyo Si tergum cicatricosum, nihil hoc simili est similius. Sed quom cogito, equidem certo idem sium qui semper sui. Novi herum: novi aedis nostras. sane sapio & sentio. Non ego illi obtempero quod loquitur ; pultabo seris. ME. Quo
273. Himeam. J Himea, vel potius Irma, genus vasis est vinarii: antiquitus Ermum v abatur, παρω τὰ ορνεον. quod avis figuram haberet, sic, quod scarabaeo similis, κώνθα iis . Matia. Ingress-.J Bene dc ex vero coepit. 27 . Eam cita tit matre fuerat natu- vini eduxi meri. 4 Eam hirneam vini meri,ita ut matre suerat natum;id est,
ita ut ex vite, seu uva fuerat expressum, eduxi, id est, ebibi, exhausi, exsiccavi. Vide & victorium var. lact. lib. 23. cap.
2g2. Saltem. J Est quod Barbari dis
2 3. Vbi ego Sosia nolim esse.JIta omn.Ms S. de Edd. veteres. intrulere posteriores jam. sed de suo. Dubm. 292. Sane sapis. J Sane hie saniter est. ut sani homines solent. nam qui sapit animos
54쪽
Α C T v s I. S C E N A II. 27 ME. Quo agis ter So. domum. ME. quadrigas si nunc tim. scendas Jovis, Atque hinc fugias, ita vix poteris effugere infortunium. So. Nonne herae meae nunciare, quod herus meus jussit, licet ME. Tuae si quid vis nunciare:hanc nostram adire non sinam. Nam si me irritassis, hodie lumbifragium hinc auferes. So. Abeo potius: Di immortales, obsecro vostram fidem l3 QO Ubi ego periiὶ ubi immutatus sumὶ ubi ego formam perdidi An egomet me illic reliqui, si sorte oblitus sui3Nam hic quidem omnem imaginem meam, quae antehac fuerat, possidet. Vivo fit, quod nunquam quisquam mortuo faciet mihi. Ibo ad portum, atque haec uti liant facta, hero dicam meo. Nisi etiam is quoque me ignorabit; quod ille faciatJuppiter. Ut ego hodie raso capite calvus capiam pileum.
animo, & sentit sensibus , is sanus est. I Gul. 29 . ct adriga si nune infrendas Iovis. J Credibile est Iovis quadrigas in
annium esse celerrimas , ut quae alata sint, auctore Platona in Phaedro, dc Lusiano in Piscatore,etiam Horat. . Od. 3 . volucrem currum Ioυu dixit. Deueta. o I. negomet, cre. J Corrigo: Mnma 12ιe reliquus forte, Oe. rati sentia: An fieri forte potuit, ut egomet dolia non iverim una cum hero Amph. exercitum, domi restiterim;
3O3. V Post, ct e. J Mihi vel me vivo, Imas mea praesertur, quod nunquam quisquam faciet, me mortuo. vel ab
ipse Auctore germana loci huius expli
catio arcessenda est: Μosteli. act. a. r. Ludos ego hodie viva praesenti hie seni Fa-cιam , quod credo mortuo nunquam fore.
Scimus enim, Ludos Funebres Romae. hoe est. Gladiatorios, in illustrium virorum funeribus, sic quasi in luctu publico, ad rogum fieri consueviste antiquitus. Ad quos respectans Sosia, petioeulum & ludum inquit, argute sane de vernilem in modum : Nune mihi fune ludi, hoc est, nunc ego ludificor probe. cui nullus postea ludos facere volet in
. . 3 o6. Raso capite calam eapiam pileum. Cum serυι manismittebantur raso capite ρι- leum accusebant: idque in templo Feroni qua libertorum dea. Serv.
D Ene prospereque hoc hodie operis processit mihi. V Amovi a foribus maxumam molestiam, Patri ut liceret tuto illam amplexaria Jam ille illuc ad herum quom Amphitruonem advenerit, Nur,
55쪽
28 AM pHITRUONI s3 Narrabit servom hine sese a seribus Sosiam Amovisse. ille adeo illum mentiri sibi
Credet: neque credet huc prosectum, utjusserat. Erroris ambo ego illos & dementiae Complebo, atque omnem Amphitruonis familians Io Adeo usque satietatem dum capiet pater Illius quam amati igitur demum omnes scient,
Quae facta. Denique Alcumenam Juppiter
Rediget antiquam in concordiam conjugis. Nam Amphitruo actutum uxori turbas conciet, 73 Atque insimulabit eam probri. tum meus pater Eam seditionem in tranquillum conseret.
Nunc de Alcumena, dudum quod dixi minus , Hodie illa pariet filios geminos duos,
Alter decumo post mente nascetur puera o Quam seminatus; alter mense septum O. Eorum Amphitruonis alter est, alter Jovis. Verum minori puero malor est pater,
Minor majori. jamne hoc scitis quid siet a Sed Alcumenae hujus honoris gratia,23 Pater curavit uno ut istu fieret; Uno ut labore absolvat aerumnas duas,
Et ne in suspicione ponatur stupri, Et clandestina ut celetur suspicio. Quanquam, ut jam dudum dixi, rescisset tamen
7. Dudum quod dixi minin. J Id est, quod vobis de Alcumena nondum etiam edissertavi. Doueta. s. Olter decumo, Oe. J Confirmat Plautus hic eorum sententiam , qui anfirmant, devere, mulierem superfoetari posse. Ptimis inter alia reseri, mulierem quandam septein mensium edito puerperio, insecutis mensibus, gemi
x i, qui minor, Iatione sationis. Dubm. 23. Majori. J Scilicet Ubies filio Amphitr. 2s. uno Misaelu.J Uno onere, unaque ut ita dicam gravidatione. L. 26. Labore. v vel gravidationis, vel
28. Suspicio.J Haee vox suspicio non immerito multis mendae suspicionem movit. Siquid mutandum, malim leg. Erelandestina tit reletur huc itio. Id est, ut adventus hue noster clandestinus celetur. Donatus, interpretans illa Comici sui verba, Adelph. Act. 4. Scen. s. taui eum illa consuevit privi: quo loco con Descere εὐχρο μονον e ponitur , pro rem habere. addit pro exemplo, ut Plautus: O clan
56쪽
ACTus I. SCENA III. 3o Amphitruorem omnem. quid igitur Z nemo id probro
Profecto ducet Alcumenae. nam Deum Non par videtur facere, delictum situm Suamque culpam expetere in mortalem ut sinat. Orationem comprimam: crepuit foris. 31 Amphitiuo subditivus, eccum, exit foras, Cum Alcumena uxore usuraria.
O claiasina ut celetur re uetudo. A qui versus non patitur vocem consueru-do, eum sit JamΓicus Senarius : itaque pro consuetudo repono consueris, ne fraus ifiat legi pedariae. Recte id porro a me fieri, Festua , vel potius Verrius Flac- - , praestiterit, cujus haec verba sunt: consuetionem Plautus pro consuetudine dixit. Quod ad Donatum attinet , etiam ille sine dubio eonsuetio scripserat: sed quod vox insolens videretur, ab aliis postea fuit interpolata. Aionius. 33. Expetere. 4 Recidere, evomere, undare. Noniu/. Transite, desideret. Gl. mg. Pl. Boxhorn.
IUPPITER, ALCUMENA, MERCURIUS.
BEne vale, Alcumena: cura rem communem, quod facis. Atque imperce, quaeis : menses jam tibi esse actos vides. Mihi neceste est ire hinc: verum quod erit natum, tollito. A L. Quid istud est, mi vir, negotii, quod tu tam subito domos Abeas ξ Jur. edepol, haud quod tui me, neque domi, dista
Sed UBI SUMMUS IMPERATOR non adest ad
Citius, quod non facto' st usias, sit, quam quod fusto' st opus. ME. Nimis hic scitus est sycophanta, qui quidem meus sit
Observatote, quam blande mulieri palpabitur.
a. π Mperce. J Iubet partui vicinam par- L eetesibi,& labore abstinere. Camer. In nonnunquam auget significationem, ut impetor , & hic imparco , de alibi.
3. Tollita. J Insantes olim, simulae nati forent, humi deponebantur : ab humo vero pater tollebat, di in sinum recipiebat. Qui autem non tollebatur, pio abdicato dc projectitio erat. Lamb. 6. ubi fiammu .4 Hoc vult, imperato rem esse debere imperii diligentem. Eo
s. Etuam blande multari palpabitur. 4Palpari, & palpo percutera , proprie est molli Sc blando manus plausu tangere de contrectare, ac veluti popvsmo demulcere : Graecis Hine pro blanditi , assentati de adulari frequentatur. Turnis. aa. Metat,
57쪽
λο AL. Ecastor, re expetior, quanti facias uxorem tuam:
Jup. Satin' habes, si sceminarum nulla' st quam aeque dis ligam λMΕ. Edepol, nae illa si istis rebiis te sciat operam dare,
Ego faxim te Amphitruonem esse malis, quam Jovem. AL. Experiri istuc mavellem me, quam mi iragmorarier. J Prius abis quam lectus, ubi cubuisti, concaluit locus. Here venisti media nocte, nunc abis: hoccine placet ZME. Accedam, atque hanc appellabo, & supparasitabor patri. Nunquam edepol quemquam mortalem credo ego uxorem suam Sic estlictim amare proinde ut lucte emitam deperit. Q Jup. Carnufex, non ego te novi Z abin' c consipectu meo. Quid tibi hanc curatio est rem, verbero, aut muttitio 3 Quoi ego jam hoc stipione. AL. alii noli. JUP. mut
ME. Nequiter pene expedivit prima parasitatio. IVP. Verum quod tu dicis, mea uxor, non te mihi irasci
αἴ Clanculum abii a legione: operam hanc stirripui tibi r
Ex me primo prima scires, rem ut gessistem publicam. Ea tibi omnia enarravi. nisi te amarem plurimum, Non facerem. ME. facitne ut dixi i timidam Pipo percutit. DP. Nunc, ne legio persentiscat, clam illuc redeundum est
o Ne me uxorem praevortisse dicant prae republica.
ramen Alcumena norit, ita prosecto te accipiat, ut simulationis hujus poeniteat. ac malis Juppiter mansiste, quam falsus Amphitruo venisse. O cidat. MT. 'uidam diserte furtu. Fortasse verum est transpositis liteiis, FrMtis rebuι , id est, venereis. De Fruti venere Arn hius de Augustinus de civitate Dei. Scri-
2I. Hane euratis est rem. J Veibalia in io regunt castim verbi sui, passim apud Plautum. Lamb. 33. Nequiter. J Do a Expedioit interpretatur, expedita es, id est, peracta est. ut&Meunius: qui, nequiter eve divit , interpretatur, parum utilis fuit prima parasitatio. qualia illa sunt, Male onm, Male suadus. i et . Non te mihi ira ei decet.' Voss. Ω-cundus : nou te mei um ira si decet. Et sunt Plauti orare eum aliquo,cavere cum aliqu staptare eum aliquo , servare cum aliquo fidem, querι cum aliquo, Gulari cum aliquo, facere mentionem cum aliquo , complexus eum aliquo. Gronou.
58쪽
AL. Lacrumantem ex abitu concinnas tu tuam uxorem. JUP. tace.
Ne corrumpe oculos; redibo actutum. AL. id actutum diu's . Iur. Non ego te hic lubens relinquo, neque abeo abs te. AL. sentio, Nam qua nocte ad me venisti, eadem abis. JUP. mr me tenes 333 Tempust: exire ex urbe, priusquam luciscat, volo. Nunc tibi hanc pateram,quae dono mi illic ob virtutem data' st, Pterela rex qui potitavit, quem ego mea occidi manu, Alcumena, tibi condono. AL. facis ut alias res soles. Ecastor condignum donum , quali' st qui donum dedit. AO ME. Immo sic condignum donum, quali' est cui dono datu's . Jup. Pergin' autem Z nonne ego possum, furcifer, te perdere rAL. Noli amabo, Amphitruo, irasci Sosiae caussa mea. Iup. Faciam ita ut vis. ME. ex amore hic admodum quam saevus est 3Jup. Nunquid vis 3 AL. ut quom absim, me ames, me tuam
43 ME. Eamus, Amphitruo: luciscit hoc jam. Jup. abi prae, Sosia:
Jam ego sequari nunquid vis AL. etiam: ut actutum advenias. JUP. licet. Prius tua opinione hic adero: bonum animum habe. Nunc te, nox, quae me mansisti, mitto, ut cedas dici Ut mortalis inluciscas luce clara & candida. o Atque quanto nox sitisti longior hac proxuma, .hμ' Tanto brevior dies ut fiat faciam, ut aeque dilparet, Et dies e nocte accedat. ibo, & Mercurium subsequar.
s. ME. Eamu/, Amphitruo. J Do minum hoc loco nomine Olmphitruemuservus eo ellat, satis pol familiariter: ut item Sosia multo etiam licentius Alcumenam , non Heram, sed MωIierem vocitat . act. a. 2. Sed & Servius notat contumeliam esse, superiorem nomine vocare. Nam salutare proprio nomine πqualium erat, vel superiorum, ad conciliandam vel firmandam gratiam. r. vi aque, Oe. J Lego e ut araque distares Et dies O nox aucidat. hoc sensu : Quia haee nox longitudine sua proxime praecedenti non respondet, faciam ut nee dies praecedenti diei respondeati sed tanto superiore dis brevior iit, quanto hac nox praecedente nocte fuit longior. atque ita fiet, ut aeque dispares haec nox & instans dies , praecedentibus nocte dc die evadant. Pistori
59쪽
AGe i tu secundum. So. sequor, stibsequor te.
AM. Scelesti stimum te arbitror. So. nam quamobrem AM. Quia id quod neque est, neque suit, neque futurum est Mihi praedicas. So. eccere, jam tuatim iu aluein
3 Facis, ut tuis nulla apud te sit fides. AM. Quid est i quo modo i jam quidem hercle ego tibi istam
Scelestam, stelus, linguam abscindam. so. tuus sium: Proinde ut commodum est & lubet, quidque facius: Tamen, quin loquar haec uti facta sunt hic, io Nunquam ullo modo me potes deterrere. AM. ScelestisIime, audes mihi praedicare id, Domi te esse nunc, qui hic ades λ So. vera dico. AM. Malum i quod tibi dii dabunt, atque ego hodie dabo. So. Istuc tibi est in manu: nam tuus sum. II AM. Tun' me, verbero, audes herum ludificari Tun' id dicere audes 3 quod nemo unquam homo antehac Vidit, nec potest ficti, tempore uno, Homo idem duobus locis ut simul sit 3 So. Prosecto, ut loquo si ita res est, M. Juppiter te perdatiao So. Quid mali sum, here, tua ex re promeritus λΑΜ. Rogasne, improbe, etiam, qui ludos secis me λSo. Merito maledicas mihi, si id ita sectum est. Verum haud mentior, resque uti facta, dico. . Homo hic ebrius est, ut opinor. So. utinam ita essem lAM. Optas
i eellus. Ex quo probaverunt Lambinusi di Gulielmius. Neque aliter ΜT Lan-
l 13. Otque ego hodie dabo. J Id est, sta
2o. Tua ex re. J E re tua. id est, ex tuo commodo. Nam utile tibi est, te servum habere, qui duobus in locis uno
I. Etundum. J Id est, post me; sequei reme. Lamb. Sequor, Oe. J Bene: aliud enim est sequi, aliud subsequi. sequitur quis eminus; subsequiti comi
q. Licere. J Eccere, jusjurandum est, ac si dicatur, per Cererem, ut Scastor. Festus. Id cum significat , Mere icribendum est: at eccere idem est, quod ecce. Lamb. Tuatim. J Sosipatet Charisius i. a. Tuatim. Piaut. in mphit. jam tuatim Def. ubi Sisenna, ut Nostratim. Sigηscat aut- tuo mora. SimIlia Nonius Har- tempore esse possit. Bostin.
22. Si id ita factum est. J Nempe, ut te ludificaverim. T. Acidalius legit: Nisi id ita factum est, scit. ut tiabi narravi.
60쪽
ACTU s IC E N A I. 3 1PI A M. Optas quae facta. So. egone Θ A M. tu illic. ubi bibistii So. Nusquam equidem bibi. AM. quid hoc sit hominis lSo. Equidem decies dixi: Domi ego sum, inquam 3 Ecquid audis 3 ct apud te assum Sosia idei
3 o Satin' hoc plane, Satin' diserte, here, niinc videor tibi locutus Esse ξ AM. vahi apage te a me. So. quid est negotii ZAΜ. Pellis te tenet. So. nam cur illuc dicis 3 Equidem valeo, & salvos sum recte, Amphitruo. 3 J A M. At te ego faciam hodie, proinde ac meritus es ,
Ut nunus valeas, & missex. si , . .
Salvos domum si rediero jam Sequere sis, herum qui ludificas dici is delirantibus :Qui quoniam herus quod imperavit, neglexisti persequi,
O Nunc venis etiam ultro irrisum dominum. quae neque lieri Possunt, neque fando unquam accepit quisquam, profers ca
Quojus ego hodie in tergo faxo ista expetant mςn-
So. Amphitruo, MISERRIMA istac miseria est servo bono , Apud Eurum qui vera loquitur, si id vi verum vincitur. 4J AM. Quo id, malum, pacto potest, nam mecum argumentis
Fieri r nunc uti tu his sis & domi :, id dici volo. So. Sum profecto & luc & illic. hoc cuivis mirari liceti Neque tibi istuc mirum magis videtur, quam mihi. AM. Quo modo Z So. nihilo, inquam, mirum magis tibi istuc quam mihi. o Neque, ita me dii ament, credebam primo mihimet Sosiae,. Donec Sosia, ille egomet, siccit sibi uti crederem. Ordine
26. II minus J mr g nititium inju- l vertim dicenti sit infestus. Boxhorn.riose dicitur ε, per nominativum honorifice. Don. 3s. Te ego faciam. J Ceniis loquendi Graecum, irequeus Comicis, pro, re fa
4 . Si id vi ν rum. J Si omnino nolit velum esse, quod tamen verum est. α
ε s. Nam mecum argumentu.J videtur distinguendum: Duo id , malum, pamyrtest nam mera m argumentia puta Fieri Atque ita proisus vos s secundus. Tonam per tmesin,quam vocant, sejunctuma τῶ cujus pars est,ut solet Plautus. Aulul. r. a. Ma m cibus qui ri r meuc nam