장음표시 사용
31쪽
mus, Zonara auctore, suaserat, ne adeo praecipitanter bellum inciperent, quae tamen sententia non placuit. Ceterum iobuhrius, nullum tamen , quantum scimus, veteribus secutus, hanc quoque legationem primum ad ducem, ab eo vero ad senatum Carthaginiensem
DR HANNIBALIS ITINERM EX HISPANIA AD RHODANUM, DEQUE HUJUS FLUVII TRANSITU.
De iis, qua huc pertinent, prout alii pauca tradunt, ita qui uberius exponunt, Polybius 2 et Livius O , discrepant tantum in nonnullis. Quare nobis propositum nostrum persequentibus, minus dissicultatum hic quam alibi occurrit. Bello Carthaginiensibus indicto, logati Romani in Hispaniam traiecerunt, ut ibi civitates in societatem pellicorent; qui conatus adeo non cessit, ut a solis Bargusiis , habitantibus cis Iberum 4 , benigno exciperentur. Eos autem se intra hanc Hispania partem continuisse, quae nondum Carthaginiensium ditionis erat, admodum probabile est Hannibal interea copiis I CL nomische Gesta hie non B. G. Niebutir, bearbes et non Schmit , Aus ex Englischen vo G. Miss. ΙΙ, 217. Id. d. Ister II, 2.
32쪽
Hispaniensibus visendi domos veniam dedit postque earum reditum verno tempore ipse Gades prosectus, Vota, antea nuncupata, Herculi exsolvit, novaque suscepit. Haec apud Livium tantum legimus, qui mox etiam somnium Poeni addit, quo ei haud dubie gloriosa ipsius acta praedicebantur , quodque item a Zonara 1 narratur , et una cum alio , eidem oblato, a Cicerone 2 , qui e Coelio talia a scriptore nostro sumta esse persuadet Coelium vero ea Sileno Graeco , Hannibalis aliquamdiu in castris comiti 3 , deber indicat. Tales autem narrationes risit Polybius M, qui etiamsi prodigia multa suisse obiter scribat, singula commemo
Deinde ita copias distribuit annibal, ut Hispania Africae, Asrica Hispania suas praeberet, nuntiosque praemisit ad Gallos , qui et regionis, et incolarum indolem investigarent. Hasdrubali curam Hispaniae, Hannoni regionis cis Iberum reliquit, in qua ante- qnam Pyrenaeos transgrederetur, Ilergetes, Bargusios, Aerenosios et Andosinos 5 subiecit. Via, na progressi sunt Poeni, esse videtur ea, quas ab Emporio ad Nemausum Mames ducit, posteaque magna via Romana acta est. Accuratissimam copiarum recensionem
a Polybio, quippe e tabula Laciniensi descriptam si , i VIII, 22.
2 De Dirin. I, 24. Idem traditur a Val. Max. I, 7. Ext. 1.
6 his populis, ut etiam do transitu Pyrenaeorumos Lachm. 85 sqq. et Alschesthi ad Liv. XXI, 23. Pro duobus postremis Livius habet A etanos et Lacetanos.
33쪽
omittimus. Postquam exorcitus per saltum Pyrenacum traduci coeptus est, certiorique rumore barbari do bello Romano acceperunt 3000 Carpetanorum domos redierunt, quos annibal se iubente abiisse simulans, supra ,000 aliorum, idem consilium ineuntium , in ut sequerentur concessit 1 . Utrum eundem reditum significaverit Zonaras verbis: πολλοὶ scit milites εἰ καὶ αδ. νε ρπιαν Ratquo tempora turbaverit, an potius alium huius similem indicaverit, incertum est. Fama autem, cuius mentio subiicitur, o Hannibale ipso, meditante reditum, omnibus, quae equidem novi, veterum monumentis adversatur. Interea Gallorum legatos expectavit Hannibal R; Boii autem, in primis ob deductas Placentiam Cremonamque colonias irati, sollicitatis Insubribus, a Romanis defecerunt; unde actum, ut non solum magna colonorum pars, sed triumviri etiam , ad agrum assignandum missi, utinam fuga abirent 4 . iautem viri a seditiosis colloquium postularunt, cuius gratia ex urbe egressi, violata fide ab hostibus capti et diu retenti sunt. Etenim verisimilius videtur,
triumviros μὶ, quam Gallorum principes R, i r
I Lucidius hae exponuntur a Livio α 23 quam a Polybio c. o. Vid etiam Frontin Serat . II, 7.
3 Pol. III, 34. Cl. Hanniba meretus aber die Alpen, aus dem Englischen vo F. H. Mulier, l. 4 De discrimine, quod nonnullis hie inter Polybium et Livium esse videtur, cf. ischetihi ad Liv. XXI, 25, quem omnes dissicultates iusta interpretation tollere u
6 Ut tradit Pol Ια, 40. 6 Ut tradit Liv. XXI, 26.
34쪽
gasse, qui quae dicerent profecto non multa habuerint, actis satis .entem qua erant, monstrantibus.
L. Manlius iis deinde auxilium serens, insidiis a Gallis in saltu paratis, magnam copiarum partem amisit, reliquam Tanetum, locum tutum I , duxit, ibique a C. Atilio praetore, cum Scipionis consulis legione adveniente, plane e periculo servatus est Apud Romanos consules erant Tiberius 2 Sempronius et P. Corn. Scipio; alteri provincia Africa, alteri Hispania decreta erat. Sempronio data 160 naves longa ot 12 minores , 2 legiones et sociorum 16,000 peditum, equites 1800; Cornelio G quinqueremes, 2 legiones et 14, 0 sociorum peditum, equites 1600 Hic, praster oram Etruriae Ligurumque navigans, Massiliam pervenerat, et ad proximum Rhodani ostium castra locaverat, vix credens mannibalem Pyrenaeos montes transiisse. Sed Poenus iam ad Rhodanum pervenerat, et se continuo ad traiiciendum paravit. γaccolarum, lembos accepit, praeterea ουgnam materiae copiam, e qua ipsi milites alveos informes fabricaveis runt Quum autem in eo osset, ut signum transmittendi daret trans fluvium barbarorum multitudo hostilem animum in Poenos ostendebat Hannibal igitur Hannonem, Bomilcaris filium , iussit adverso flumino ire, et loco, qui occurreret, idone cum parte exercitus transgredi, ut deinde barbaros inopinato a tergo aggrederetur.
Et hi quidem , millia quinque et viginti serme progressi,
feliciter transierunt, ac, dum Hannibal a fronte aggre- I le, Polybio auctore Romani a Boiis oppugnabantur is Lachm. 37.
35쪽
ditur, Gallos ceciderunt, horum tentoriis ab Hannona igni datis. Sic omnes: unum vero discrimen deprehendimus apud
Zonaram , qui quod auctoribus Polybio I et Livio 2 ,
Hannoni adscripsimus, Magoni, ducis fratri, tribuit 33, cuius apud illos a proelio demum adorobiam mentio
occurrit Equidem Zonarae sequendi causam video nullam, nam quod quis cum auctor indicis Liviani μ)putans, annonem, ad Rhodanum partes agentem, eundem suisse atquo Hannonem , ab Hannibal tractui cis Iberum praesectum, miretur huius ex gravissimo
praesidio abitum , nihil probat, unum eundemque duco intelligendum esse. Contra quum Polybius et Livius non in rebus ispaniae, sed hic demum addant verba: Bomilcaris uti, eos admodum verusimila est hoc loco do viro loqui nondum mem rato R. Quaeritur de loco, quo Poeni flumen transierint. Parum dissentiunt recentiores, quorum audoncouri Rcredit locum hunc esse, ubi hodie aderotiae T); Melville 8), uti etiam Marti do agnoi, Fortiad'Urban, 'An ville, iatronne, alii, putant transitum
ibi obtinuisse, ubi inodis Roquemuro paulo su- i III, 42. 2 XXI, 27. 3 VIII, 23.
4 CL didie in Edit Tauchn in voce. 5 Mihi avet Drahenb ad Liv. XXI, 27. 6 in ames 'Anniba I, 38. 7 Usus sum opere laudato sineri. 8 Cuius iudieium de toto Hannibalis scripto mandavit de Luo: iistolae si passus de Alpes par Annibal. 2.
36쪽
pra venionem Arignon , quod quam parum disserat ab altera opinione quisque videt. Eo tamen praestat Melvilli descriptio, quod in omnibus cum Polybii indiciis congruit primum locus , quo Hannibal transgressus est, secundum hunc auctorem distat a limi sive
Insula Allobrogum 600 stadia sive 5 miliaria: nam ab Alpium radicibus idem locus distat 1400 stadia sive 17 milliaria 1 , ab illis autom usque ad Isaram iterest 800 stadiorum his itaque detractis, manen 600. mplemure autem eadem loci distantia est remota a Pori de Issere. Porro situm indicat distantia amari, quam Polybius dicit esse quatuor dierum 2). Si unius diei itor 1 milliaria esse ponimus, inde essicitur, mare distarem milliaria id autem minime dive sum si ab hodierno intervallo si milliariorum, quod est a Noquemaura ad ostium orientale Rhodani. Etenim , ulterior inquisitione Molvillo intellexit, hodie hoo plane eum Polybio congruere , nam paulo ad orientem huius ostii osso pagum For, sero 60 milliaria a Iloquemur remotum animadvertendum insuper Polybium hic verbo σχέδὸν uti. uno pagum Aa 'Anvillo finem esse putat fossae arianae 3). ertium argumentum est fluvium hi adhuc simplici alveo fluere, quem Polybius is μην ρυσιν' vocat Denique, si- I III, 39. id totius itineris longitudo inde a Carthagine Nova usque ad adventum in Italiam apud Pol. III, 39, ibique Schweio. 82x III , M.
3 Not da a Gaula, ari fossa Mariana et Ostiummodani.
37쪽
tus admodum opportunus estHannibalis consilio mare a tergo relinquendi, et Rhodani cursum sequendi, ac si sontes eius adire velit I). Locus, quo Hanno transmisit, paullum, ut videtur, supra Pons St. Espria situs erat ob insularum autem multitudinem in hac fluminis parto dissicile est accurate ipsum locum indicare. His traditis ad res gestas redeamus. Die insequenticum Carthaginiensium damno consertum est proelium equestre inter Numidas et 300 equites, a Scipione missos, ambos speculatum prosectos, dum elephanti traiiciuntur, de quo non dissentiunt script
res R, nisi quod Nepos 3 et Zonaras 4), ut fit, duci tribuunt, quae milites agunt M.
I Pol. o. 47. Haec, quas summatim attuli, uberius explicantur in ulteri lib. laud. 44 sqq. 2 ordo et dispositio actorum nonnihil differunt in Polybio et Livio. a mann. 4.
o Perperam iudieat de Zonaras a Nepotis locis onVincke, De Gesta unische ris tin der rima pira der
urthager 247, Not. l. Lachmannis Nepotem et Zonaram sequitur , ne eos universe loqui animadvertere videtur. Praeter errorem in numeris ibi obvium, alius os in his verbis D se Livius solos Gallos commemoravit.
38쪽
DE IIS, QUAE ANTE ADSCENSUM ALPIUM EA. TA SUNT. ANIMADVERSIONES DE LIV. XXI , C. I.
Pervenimus ad rem, unam in paucis dissicilem, non adeo ob eorum, quae antiqui de ea tradiderunt paucitatem, quam potius propter recentiorum de hoc argumento scriptorum in diversas partes abeuntium multitudinem 1 . Quaestio autem est haec utrum Polybius, an Livius veram, qua Hannibal Alpes transierit, viam indicaverit tum vero utriusque descriptio possitne conciliari Mihi quido ii recentiores placent, qui, ut in conciliandi conatu utilem operam poni negant, ita omnia eo serre contendunt, ut Polybii sententiae plurimum tribuas. Praecipuus, quem Secutus sum, est Molville σ). Sed veniamus in rem praesentem Numidis reversis 3 Post magnam, quam secerant iacturam, vel ante eorum reditum M Hannibal, concione advocata , Bo-
1 Anno 1828, quo unde edidit opus suum Dermerru Hannibala Uer die Alfen,' iam erant 2 de hoc argumento commentationes. id eius opus laud. 130 sqq. 2 In opere ulteri laud. cuius coni praefati P. 4 sqq.
39쪽
iorum legatos et regulum agitum , qui e campis i
cumpadanis accesserant, produxit, quibus se duces itinerum periculique socios ore pollicitis, ipse milites hoditatus est, eosque ad fiduciam prosperi successus incitare studuit. Verba eius magna alacritate excepta. Interim equites Romanorum victores, hostem quum insequuti essent, et usquo ad vallum processissent, Scipioni adventum Poenorum nuntiant, cuius a Livio tradita haesitatio parum respondet dimicandi cupiditati, quam hic statim apud Polybium ostendit Hannibal autem iuxta Rilodanum adverso flumine versus mediterranea Gallias tetendit, Livio iudico se non, quia rectior ad Alpes rivia esset, sed quantum a mari recessisset, minus obiso tum ore Romanum credens cum quo, priusquam, in Italiam ventum oret, non erat in animo manus, conserere l).' an vero cogitationem alienissimam amento Poeni fuisse credo. Nam praeter Polybi hac dore silentium , ex eiusdem libro ΙΙΙ, c. 34 9 patet, Hannibalem iam antea expeditionis rationem eoum constituisse, regionem , incolas, pericula , omnia inquisivisse, eumque ad itinerum dissicultates superandas ducibus indigenis , eorundem secum fatorum sociis, usum Sso. Praeterea optime norat Hannibal, Scipionis exercitum. si ipsum sequeretur, a Gallis unditus deletum iri. Itaque scriptor Romanus hic explicare studet, cur Hannibal a via, quam , se auctore, prius sequi in animum induxisset, abiet it Verum ponamus, hane brevissimam viam eum in animo habuisse et cur tunc Rhodanum non ad eius et Druentiae confluentem transmisisset, quaerere
saltem subit L mo si secisset, statim breviorem illam th XXI, l.
40쪽
viam I sacilius et tuto intro potuisset. Scipio autem triduo post Carthaginiensium abitum, ad transitum fluminis venit, unde quum hostes iam abiisse vehementer miratus esset, Hannibali, ab Alpibus descendenti, occurrere decrevit copias itaque naves adscendere iussit, fratremque naeum in Hispaniam, provinciam suam, misit. Non enim audiendus Eutropius, scribens , , Tum is P. Cornelius Scipio cum exercitu in Hispaniam pro- is sectus est 2).V Poeni vero quariis castris ad Insulam pervenerunt, cuius descriptionem Livianam audiamus: , ibi Isara 3 Rhodanusque amnem, diversis exis Alpibus decurrentes , agri aliquantum amplexi, con- fluunt in unum. Inde mediis campis Insulae nomenis inditum 4,' Dicat quis, in huius regionis eum insula similitudinem sibi nondum magnopere patere.
Verum duo monenda alterum, vocabulum inde a recentissimis Livii interpretibus recto e textu eiectum emovideri o), quo sublato Livius simpliciter nomen regionis , non causam nominis, memorat. Alterum, causam
nominis intelligi e Polybio. Hic, quod deest descriptioni, supplet depingit enim regionem sertilem et ultoribus abundantem, atque, ut nomen iure inditum
3 Si enim legendum esse pro Arar, uti recto iam monuit Gronovius ad Liv. XXI, I, si hodio dubio caret. Vid. Αlschelahi et Fabri ad Liv. l. l. Lectio Biaa--r, quam eodem Cant exhibet, corrupta est in Arar.