장음표시 사용
101쪽
is esse exemplum quoddam eorum,quae sponte,& cum utilitate euacuantur,adeo,ut Medicus etiam hac in re naturam imitetur: quod omnes profecto faciunt. lippientibus enim clysteribus, & medicamentis aluum mouent: is qui tamen affectus in superioribus est. sed &. i 3 .Therari petatices methodi ait. Igitur cum circa sedem vel aliis quam aliam partem illi propinquam, c*perit phlegmo- is ne pigni, nequaqua aluum moueris,&paulopost. Itaque is eadem ration si vetriculus,aut intellina csperint phlegis mone teneri,nullo modo expedit uti medicina,aluti solis uete. &,ut similem cum his indicationem habct uterus, se ita cum lotii instrumentis pudenda: nam vomitu uti laborantibus pudendis, reuulsuum remedium est. nec multo post ait. Nec utile fuerit miscuisse aloen medicamentis, quae bibenda sunt ob phlegmonem partium interiorum, quia illi immixta est vis purgatoria. Io.quoq; lib. de compositione medicamentorum per loca,iuuari potius qui coxendicum doloribus laborant, vomitu affirmat,quam aluum soluentibus,& eadem, dum de priapiiamo agit. 3q.Therapeu. metho. repetit. Sed nonne Se
Hippoc. s dolor ad praecordia descenderit, pleuriticis aluum nigro eleboro deiicit. Quare magnus ubiq; videtur esse hic labyrinthus,& fere inextricabilis Ruem tamen,si filum quod nobis Gale. porrigit,sequamur, facile euademusr doet enim cum in libello de venae secto ne : SI. 1 3 de methodo curandi morbos; tum in comentariis de victu salubri hoc esse primum considerandum, si qua sit euacuatio facienda an illa fiat propter corporis custodiam ; quia scilicet timeamus,ne in morbum illaba ruri an potius propter morbum praesentem, quo quispia laboret iam: si propter custodiam,vel morbus ille, quutimemus illius generis est,ut uni tantum particular proprius sit, ob id scilicet,quia sanguis,vel alius succus, qui in corpore exuberat,sit solitus in eam tantummodo partem, i
102쪽
DE VENAE SECTIONE. sole propter illius sortitan imbecillitat recurrere: utputa,cum pleuritim, aut coxendicem timemus, vel potius per uniuersum corpus discurrere,qualis est labris vel articularis morbus,cum per omnes artus vagari solet. si morbus ille communis sit corpori uniuerto, undecunq; magis fuerit commodu,bene examinata euacuandi corporis, &euacuandi succi natura, euacuari poterit: quia undique totum potest evacuari .s vero uni tantum partim timeamus, euacuadum quidem est totum corpus, Vertim ita euacuandum ut reuulso sit euacuationi iuncta, quod fit si evacuatio,vt Galen .docet. 6.&. s I 3 . methodi Therapeutices procul a loco suspecto fiat, & per
aliquam illi contrariam partem. Quod si morbus cmperit iam,corpusq; plenum fuerit,s Gal. sequamur in libello de venae sectione ea ratione agendum est, sicut si, antegmorbus inuasisset curat; aggressi essemus. At,si morbus factus sit,&sanguis,vel succus alius omnino,
aut magna ex parte defluxerit a loco proximo, aut ab ipso loco morboso,& per eam partem, in quam pronus esse videtur succus,euacuandum est. hoc enim Gai. cum
alibi saepe,tum in commentariis in librum de salubri victu docuit, loco superius a nobis citato,cum dixit,.suc Acos collectos & in aliquo loco exuberantes purgare ex- ,, pedit per eas partes, in quas procliues sunt 3 sed cu pro-
hibere voluerimus,ne colligantur & exuberent, percon istraria loca reuellendum est . quapropter cum dolores, si
vel morbi alii supra prscordia, vel iecur insederint,vel susipecti sint,ne insideant,anteu ceperint Vet,si c perint, is res tamen sit in principio, S cum succus defluit, mitten sidus eli sanguis,vel purganda aluus per infernas partes.
Cum vero defluxit magna ex parte,morbusq; factus est, per supernas: contra,cum illi idem affectus partes occupauerint,quae infra iecur,& septu transuersum sitae sunt. Haec vero,que uniuersalioribus cum rationibus,tum at G a thoru
103쪽
moritatibus hactenus monstrauimus , possumus particu
cipuin Medicis imprimis autem Graecis facillimen maretque euidens facer eum esse veru,S stellumum earum authomatum Gale.& Hippoc.seusium,qilem nuper exposivimus. Et ut ab ea exordiamur parteaeua zzreatoriis medicamentis est sermo habitus, pol qui bellarere,quae scripsit Gale.s .lib. de medicamentoru com
in fuerit. nam recte censuit Hippocra. iis Q λ Iς Mς νςδMς0ti purganda, non cruda, neq;
ά- λ. g0 mζας/Menta aluum deiicientia in ventriculi
mordia. omnino repudiauit. Longe etiam pluribus, A manifestioribus exemplis possumus aliam partem expla
cordiaq, sint,venae,quae in cubito secantur interna m
orasnem cu tus Gale. coxendicem redegit,ma is venaSq prope poplitem ut maleolum ceduntur Nos ve-
104쪽
m si ostenderimus,quo pacto Gale. ac caeteri,qui illum coluerunt,ea, quae ad hunc secundum ordinem attinent
tractauerint arbitramur facillime inde depromi posse, quo pacto illa,quae primo ordine comprehela simi, pertractari oporteat. a coxendice autem exordium accipiamus. Itaque Gale. lib. I o. de compositione medicam.
per loca,ut proposuit se primum de coxendice facturum sermonem,quq ut raro a sanguinis multitudine habet ortum, ita citissime misso e tibia sanguine curatur,ta dem post qusdam interposita, h c literis mandat. Quoniam vero ad huiusce affectus curam vim plurimam habet totius corporis euacuatio, ab ea auspicandum est, nec modo, e tibiis, sed e cubito etiam sanguis est detrahendus. Quem locum si methodo antiquorum volueris accommodare, modo alio nunquam poteris, nisi quod inter initia, tum reuellendi, tum totius corporis vacuandi gratia, e cubito mittendus est ; e tibiis vero, cum volumus derivare,& euacuare, quod in partem morbidam delapsum est: quippe ea de causa etiam paulopost vomitoria cientibus aluum praeseri, quod reuellant succum qui deorsum delabitur. & haec est Aetii, &Pau. Aerinetae loci huius lucidissima expositio, authorum non ex plebeo ordine. Libro enim. I 2. Aetius statim sere ab initio hoc theorema in huc sane modum explicat . Igitur,cum coxendicis dolor ex plenitudine ομtum habet,curatur celerrime misso sanguine,primu quidem,e vena in cubito,deinde vero prope talum, aut poplitem ; inter initia enim inflammationum omnium Vena secanda,qus vim habeat reuellendi,vtputa, si pes inflammatione tentetur,sanguis in initio e brachio est d trahendus. Sed, cum affectus inuetera scut in primis ab affectis partibus,vel si id fieri nequeat,a proximis. Vtitur autem Aetius,dum haec explicat, ipsismetGalen.verbis, ut unusquisque,qui illum legerit,potest animaduer-
105쪽
VICΤ. TRINGA VEL L. tisse. Id ipsum etiam Paulo placuisse constat,cum lib. 3. cap. 77. haec scripsit. Itaque, si statim a principio offeratur, qui coxendice Iaborat, eiectis prius aluui excrementi clysteri, venam quae in cubito est, secandam eligimus: si tamen post tempus aliquod accesserimus e dolete crure sanguinem potius detrahemus. res haec adeo est euidens ut ineptum sit diutius in his tempus terrere. Poterunt forsitan it,qui partes contrarias defendut illis obiicere illud quod frequens reperitur in eorum libellis inspersum ; hos dolores no esse acutos morbos, que admodum pleuritis,inflammatioq; iocinoris, plurimum autem esse rationem diuersam curandi acutos morbos ab aliis,qui minime sint acuti. illi enim quod maxime urgeant,remediis praesentaneis atq, adeo celerrimis eget, cum in mora non exiguum vite discrimen immineat nisi statim laboranti particulae opem feras. Proinde eas venas statim aggredi est opus,quibus celerrime possit succus noxius,tum vacuari,ium reuelli. hoc vero expedite,& valide agunt venae proximae I sero,& languide, remotae. Qui vero non aeque acuti sunt,no id discriminis annexum habent,ideo,ut lubet,agere licet,& ob id Gale. admittit in coxendice phlebotomiam venarum,quae contrariae,&remotae sint. Arguta sane obiectio luat tamen nihil nostrae detrahat sententiar. Primum quidem quia, si oporteat Galenum sibi ipsi consentire ubique, & conformem esse,cum ait venas in affectibus, qui superiora viscera detinent, secandas in brachio, in cruribus vero, cum infernis molesti sint,necessum est,ut quocunq; modo tu partem unam exposueris, patiaris eode modo me
aliam exponeres qualescunq, sint illi morbi. Deinde ut hoc nihil sit quis est adeo ineptus qui nolit fateri esse officium optimi Medici, ut morbos omnes, quo citius, &comodius potest,curet,& expediat. Vnde si tuto,citoq; per sistam potest derivationem sectis venis proximis,&
106쪽
asfinibus loco laboranti tolli morbus,siue acutus sit ille, siue non, cur sint remotae reuellendi causa secanda: λ Adouid.n. permittere diutius hominem vehemetioribus distorqueri doloribus, si cito potest ille his venis proximis sectis citra incommodum vendicari in libertatem. Sed si id citra incomodum fieri nequeat,magis illud in mo bis acutis est timendum,ubi quantumlibet minimum in- comodum vitae affert periculum. Sed & id addiderim , si in acutis morbis si vehementior, & celerior motus defluentis succi. Cum aute maris in motum succi procliues sunt si verum est Galen. Theorema. q.meth.Therapeu. descriptum,ab Hippoc autem in lib. de succis,luc in primis reuellendum,& maxime per contraria, in acutis, 2 maxime per contraria reuellendum est. Vt autem exacte huic rei satisfaciamus ad eos etiam morbos, qui in acutis poni possunt, transeamus, e quorum numero
phlegmonem uteri esse putamus, in qua idem Gale. sensisse arbitramur, quod de coxendice diximus . nam si iis, quae in Therapeuticis a Gai . literis prodita sunt, loco nuper citato, ubi inquit principis phlegmone, dum fluxio
viget,esse reuulsione occurendum,cum vero resederint succi,fluxioq; fuerit intercepta,deriuatione ea addideris quae idem. 1 .lib. ad Glauc.scripsit, reuellere in uteri affectu,venam in cubito sectam derivare vero prope poplitem,& maleolum,conficies Gal. sensisse initiis phlegmones succurrendum esse venae cubiti sectione,factet vero phlegmone,prope poplitem Ze maleolum.& re hanc in istum modum Aetius &Pau. necnon orbasus intellexere,qua parte de uteri inflammationibus sermonem habentes,a venis in cubito incidendis exoldiuntur. Et si quis nobis Gal. obiiciat, qui in libello toties citato desectione venae damnare videtur sectionem venae cubiti in uteri inflammationibus,quod praeter alia incommoda,quae affert,menses quoq; supprimit, quemadmodum,
107쪽
fi in cruribus secetur, eosdem suppressos euocat, dicemus cum eodem Gale. r3 .Therapeu. inter initia non expedire menses cieri,non modo medicamentis, sed nulla praeterea ratione a lia. non enim possunt cieri, nisi sanguis versus uterum conuertatur,in initiis vero procul reuellere oportet, non autem ad ipsas affectas particulas trahere. Cum igitur solam curamus uteri inflammationem, nec aliunde alia viget indicatio, venas in suris causa derivandi ferimus. cum vero a fluxione succorum
in locum morbidum,& a totius plenitudine exorta indicatio viget, ut & totum exinaniamus, & pariter delabentes succos ab affecto loco reuellamus iudice etiam Galen. venas cubiti aggrediemur. Vt illi alioquin sint deridendi, qui ut hunc laqueum effugiant, varias commenti sunt expositiones: alii enim inquiunt Galen. authoritatem intelligendam in mensium profluuio immoderato, non in phlegmone. nonnulli in phlegmone qui- .dem, sed ubi illi mensium iungatur profluuium. Omnia sunt deliramenta, series enim, & locus, & scopus Galen.in libro illo clarissime ostedunt illum eo loci de
phlegmone in primis verba facere. Has etiam rationes sequuti Graeci authores, curam phlegmone Ventriculi,& intestinorum a venae cubiti sectione auspicantur. Haec autem volumus nos esse satis quantum ad primam authoritatum illarum partem, ubi sensit Galen. scindendas esse venas superiores, cum superiora viscera laborant, inferiores vero, cum inferiora. Vbi satis liquido constare puto, non esse a Galen. dogmate alienam eam sententiam, ut inter initia pleuritidis vena prope talum tundatur. Nunc vero ad aliam accedamus partem,qua praecipit venas eas esse eligendas,quae κατ' ξιν sunt hoc est e directo laborantis particular, cui adeo tenaciter haerent hi qui huic sectae sunt addicti ut nulla ratione videantur posse diuelli, utpote quia credant ea se
108쪽
quam validiori tormento demolituros aduersam sententiam. Verum experiamur nos si possumus illos inde reuellere,adiunctis tamen nobis Hippocra. & Galen. sociis. Qui ergo adeo obstinate profitentur ea tantum exHippocra. & Galen. decretis sese κατηξιν. Se e directo aspicere, quae in eadem sunt longitudine sta: 4ινq; longitudinis rectitudinem solummodo significare: ut hallucinari ita Galan.&Hippoc.vel non legisl e,vel illis diligentiam non adhibuisse videntur. audiant itaque quid illi de hac rescriptum reliquerint: ut tandem resipiscant. nam, si animaduerterint, intelligent Θν Hi pocra. & Galen. significare rectitudinem insitu, & p studiuersarum, tum rerum, tum eiusdem rei partium δ&id per omnes stus differentias, nec quippiam aliud. itaque, cum aliquid est e regione alterius ψ& e directo, atque per lineam rectam,vel per rectam ut aiunt diametrum respicit, secundum quascunque di mesiones hocst, κατ' i ιν esse dicitur. primo quippe libro operis iutius quod κατ πητρειον inscribitur, exponens Gale.Verba, quae Graece hoc Ieguntur modo ro, δε , κα
commentario haec ait. Nempe non immerito Hippoc. suam uniuscuiusque ad seipsum in sedendo moderationem ex habitu,quo se se partes respiciunt, definiuit, cum poscit, ut pedes e directo genuum contineantur,quod bifariam esse potest: nam aut per longum membrum distendimus, aut in altum eleuamus: unde non sine ratione addidit in superiorem ξιν Consueuit autem rectitudinem, quae in stu est appellare. Tertio vero defracturis, ubi ea verba Graeca exponit, β ιλλε υ μ ἐν
Gale. semper rectum rei progressum appellat,quandoque per corporis longitudinem, nonnunquam etiam
per latitudinem, sicut in hoc loco, ipse vero Graece ita,
109쪽
κατα το μηκος του σωματος, ε ι δ'οτε Titio κατοι το , πλατος , εὐσα ρ νῶ . sed, & primo de articulis libro, ubi de brachii luxationibus agit, inquit Hippo. cum uniuersa manus ad anteriora fuerit extenta,caput brachii κατ ειν concavo scoptulae opei tae respondet. Galen. vero exponens κατα τη θυωρίαν
dixit. Eodem etia lib.ubi succurrere docet illis, quibus facilis est humeri luxatio, vult,ut cutis apprehendatur.
νος μισῆει, hoc est,e regione partis illius,qua excidit caput brachii . Possemus alios locos afferre ex primo,secundo,tertio,& quarto eiusdem operis, quibus manifestissime licet intueri,quddτο κατ ιξιν, aut κατzθυ non aliud significat, nisi rectitudinem in stu vel corporis dimensione per omnes stus differentias,quas ne plus iusto sinus longiores,omittemus nunc,& ob id quoque, quia illemet authoritates quibus illi agiit,hoc ipsum possunt monstrare,quod nuper exposuimus . Primo enim, cum in pleuritide ascendit dolor, vena interior brachii recte loco dolenti respondet, non quidem per rectum in longitudine, sed potius in latitudine nisi cecutire volumuS.
Deinde, si Hippoc. naturam imitatus,atque eum secutus Galen. eas tantummodo,aut revulsiones,aut derivationes, aut euacuationes admittunt, quae καμιν, & per rectum fiunt 3 cum vero dolet capitis pars posterior, bono esse credunt, si vena frontis secetur, quod reuellat,e- vacuet: contra vero, si frons doleat, necesse est, ut credant fieri illud κατ ξιν. Cum etiam buboni in inguine dextro occurrunt, secta vena sinistri cruris & laboranti brachio dextro,sinistri. docent pretierea posse comm de fieri revulsiones a dextris ad sinistra ab ante retro, a superioribus ad inferiora,ab intra extra,aut igitur illud
110쪽
per rectum fit,aut a proprio aberrant instituto,nec lege, quam ipsi tulere,patiuntur. Et ex his facile videre unus. quisque potest, quam frustra Britatus laborauerit, ac alii nonnulli sequaces illius, qui quandam aliam commenti sunt rectitudinem ab illa, quae in stu, & consensii naturali partium corporis posta est,quam ipsi in ratione,& progressu fibrarum,vel stamentorum, ex quibus
contextae sunt venae,constituunt. Res enim ea commentitia est ; na,s ad haec filamenta respexerint,ne scio profecto,quam sint ratione allaturi, cur directius vena interior sinistri cubiti lienem respiciat, si iecur,cum vena lienis a portis iecoris exoriatur,& sit necessum,si secta vena sinistri cubiti sit sanguis per venas, & amplas vias aliene reuellendus,ut illum reuelli putauit Bristatus, adiecur primum attrahi. N ec video etiam,cur magis ea vena lienem,quam iecur evacuet. Et praeterea Gale .nul-Iam videtur habuisse huius filamentorum progressus rationem in commentario aphoris. 36. libri sexti, cum ait ipse,uel nullam vel paulo admodum maiorem habere vim venam interiorem prope maleolum, vel exteriore cedi, utpote quia ab uno,& codem ramo dispartiantur. Rectitudo itaque partium corporis humani in solo earusitu constat,& earum affinitas tum ex inconspicuis illis
meatibus,quibus corpus peruiuest, tu ex naturali quodam consensu,& propensione. Cum enim ex natura corpus bipartitum sit per longitudinem,maior est ex earum situ inter partes,quq sunt in eodem latere,ium per meatus, tum per naturalem propensionem, affinitas, & consensus,quam cum aliis quae in alio sunt latere. Sed,Vnde diuertimus,redeundum est,ut unum pr*terea nodum soluamus,qui occasione eorum,quq nuper exposita sunt, exortus, potest animos haec nostra legentium turbare:
Quia, si nos defendimus statim a principio esse pleuriticis reuellendi causa venam in opposito latere secadam 3 id vero