장음표시 사용
71쪽
bandum esse censemus, ut tamen tanquam locale,& par ticulare recipiatur, corpore vacuo administrandum, vel cum aliunde prius fuerit sanguis detractus ad communem uniuersi corporis tum euacuationem,tum revulsionem. Sed unde diuertimus,redeamus. Ait itaque Hip.
lateris dolor,sive statim inter initia fiat, siue posterius', primum non erit a re alienum experiri, an calidioribus D fomentis possit dissolui. Gal. autem. Censet igitur po- nendum esse in primis remediis ad mededum,vel lenien' dum dolorem,auxilium per calefactoria,quae soleant cu'γ tem raram reddere,comodamq; ad difflationes, & sa guinem,qui in phlegmone est,attenuare,& digerere. ν' si haec fiant particula aliqua sanguinis ea ratione euacuata,minus deinde affecta loca distenduntur, & ita minus dolebunt. statim ergo per prima remedia Hipp. si eius verba recte exposuit Gale. id quod factum est,aggreditur,nititur enim exuberantem sanguinem in morboso loco,qui ab eo distentus dolet dissoluere S difflare. Se-'' quitur deinde Hippoe. Quod si vi calidioris fomenti do' lor non soluatur, no expedit, ut diutius illi immoremur, V Galen. vero: Quod si sanguis,qui in phlegmone est, non' imminuatur,etiam si vaporosus spiritus a calore gigna-
tur,tunc euenit,ut dolor increscat. Causa vero,cur san-V quis non imminuatur ea est,quoniam corpus Vniuersum ' succis abundat,et plus ad calefactam partem attrahitur,
' quam dissoluatur: ea enim natura sunt calefactoria, Vt '' non minus e vicinis attrahant, quicquid superflui in eis '' continetur, quam id, quod contentum est in partibus, '' quibus administrantur, dissoluant, quamobrem si cale-'' factoriis dolor non cedit, corpus euacuare prius opus
'' est, Qua parte illud primum est perpendendum, quod
si in causa, cur non modo non prosint; sed obsint potius calidiora fomenta, est corporis plenitudo, manifestis- , simo potest esse argumento, Hippocra. docere curatio-
72쪽
DE VENAE SECTIONE. nem hoc loco pleuritidis,ubi nulla sit manifesta indicatio a plenitudine,vel totius, vel partium aliarum. Quis
enim est,uel mediocriter rei medicat instructus,qui pleuritim curare inciperet calidis fomentis, si per signa aliqua conspiciat adesse in corpore plenitudinem, quae in indicando possit vim aliquam habere, quae, si negligatur, certissime sit ob futura. unde, cum Hippocra. Anaxionem abdiri tam curandum suscepit, cuius historiam retulit. 3. Epidemiorum libro . cuius etiam Galen. non semel meminit, coepitq; curam eius a calidis fomentis,
ruibus dolor non cessit,& tandem sanguinem in octauale misit,& si in eo aliqua forsitan esset succorum exuberantia. ob quam fomentis dolor non cessit, procul dubio tamen ea plenitudo adeo erat leuis,ut nullis conspicuis signis perciperetur: alioquin enim Hippo.vel ignari Medici, vel improbi, nomine esset notandus, qui vel ignoraret calida fomenta obesse pleno corpore: vel si hoc compertum haberet, his uteretur, quae certissime, ob futura cognosceret. Vnde cum fuerit, sicut si diligentius ea quae ab ipso referuntur perpendemus, circa sexta diem accersitus, potuit facile iudicare, vel omnino, vel maxima ex parte, defluxisse sanguinem ad locum affectum, cuinq; non adessent signa conspicua monstrantia adesse quampiam plenitudinem,ideo venam in cubito in octaua secuit, & meo quidem iudicio in latere eodem. Maior enim vis erat indicationis,quae a defluxa materia in locum affectum tum in vicinas, & circunstantes partes,quam quae a totius plenitudine,sumitur. Cum enim qui erat a totius plenitudin leuis esset,& longe minor, quam illa,quae a plenitudine partis inflammatae 3ptia me poterat vena eiusdem lateris satisfacere, quae prius,& magis locum inflammatum euacuaret, deinde vero etiam totum ipsum. Sed reddeamus ad locum in secundo de victu acutorum morborum, subdit, sed si dolor
73쪽
VICT. TRINCA VEL L. iugulum pertingit,aut grauitas fuerit in brachio,vel cir' ca mammiliam,vel partes supra praecordia, praestat se-
' care interiorem venam cubiti. Galen. autem I euacua-V tionem facit iuxta propensionem,& inclinationem, sec ' ci quo fit phlegmone. Quod enim per eam partem, in-V quam,propensa sunt,ducenda sint,si per ea loca feratur, per quae ferri expedit,verissimum est. Si his addiderimus, quod duplex est motus sanguinis in morbo pleuritico: alter quo defertur ad locum inflammationis, & est
illius causa alter quo vis excretoria particulae inflammatae aggravata,& stimulata,a multitudine delati sanguinis nititur repellere in alium locum vicinii saltem si non' remotum, partem illius aliquam. Motus quide primus, si intercipiatur, prohibemus quo minus fiat inflammatio. Motum vero secundum si iuuerimus,factam inflammationem curabimus. Intercipietur aut primus,si procul,& in contrarium reuellendo evacuaverimus: secun, dum vero adiuuabimus,si per eundem locum,vel vicinudeducendo evacuaverimus. Vnde satis liquet, si, cum ' Hippo. iubeat secari venam in cubito lateris eiusdem ea ratione quia per eam partem euacuatas est sanguis, per quam a natura impelli cepit,vt Gale .exponit: solum respicit id,quod delapsum est,ad phlegmonem,&' ad partem morbi,quae facta est,non autem i quod aliunde impellitur,& ad partem,quae fit; quia id, quod defertur, &impellitur ad inflammatum locum,tantum abest,Vt eo- ducendum si,quo feri coepit,ut potius eius motui sit te nitendum.& in contrarium trahendum: nam hoc Hipp. - praecipit. s.Epidem .libro,commentariorum Vero Gale. lib. 1.ubi inquit. Si inquam partem non oporteat, pro- perent, reuellere. Sed, si quo expediat, ferantur, his o-
' pus est aperire secudum,si unumquodq; pronum est ubi Galen. didicisti iam & de his,* ducenda quide sunt quo maxime inclinant,si per couunientes regiones feranturI
74쪽
auertenda autem,& reuellenda quae recte propesionem non habent. Sed interim lege etiam Gale. in libello de V venae sectione contra Erasistratum ubi huius loci memi ''nit. Audio inquit Hipp. talia eonsulentem, quae iudican- ' tur,aut iudicata sunt integre,nihil medicamentis itinouare,aut aliis irritamentis, sed dimittere. Hoc praeceptum ' tibi sit,cum natura integre mouet. Et aliud deinde hoc ' sequitur. Cum natura ad iudicium quidem insurgit, sed ' non mouet . quantum opus sit,hortatur ad adiuuandum. ' Quae duceda sunt inquit qua Darte maxime prona sunt, ' si per conuenientes regiones serantur, duceda sunt,quia ' illa nititur quidem,quod illi molestum est expellere,sed ' propter imbecillitatem non potest omnino,& ideo no- Vbis eget adiutoribus. Et ob id pleuriticos maxime per 'eas partes euacuat, in quas pronus succus est: alioquin '
enim,quid sibi vult, quod ille ais 3 si dolor quidem adcla
uena peruenit aut grani as in brachio.& reliqua & hoc perpende,s, si huiuscemodi sectio quae se ab interna vena in cubito ab eo theoremate aphoristico pendet,cuius secundo etiam de victu acutorum morborum meminit, cuius tempus est,quado natura crism tentat,nec integrὸ peragit,quo modo negadum sit eam potius moliendam, cum influxit succus,& morbus factus est ex Hippoc. sententia. Sed ad propositum locum in secundo de victu morborum acutorum redeamus. post ea, quae nuper citauimus, non multum. haec scribit Galen. venam secare oportet in cubito,quae vim habeat celeriter,& magis uacuare,& retrahere, sanguinem ab affecto loco. Et re xacte quidem dixit graue linem sentiri circa brachium, no 'autem dolorem,quia grauitas, utq iae ex picnitudine or otum habeat,indicio est sanguinem ibi colligi,& eo ve gere: nam ex solo etiam consensu fensiones fieri solent: is partes enim,quae phlegmonae continuae sunt, distendun- is
75쪽
co perspicue docet Galen. scopum eo loco esse sangui- ,, nem delatum euacuare, non autem, qui defertur, siste- ,, re,vel alio reuellere. Sed euidentius hoc idem indicat', Hippocra. cum ait. nec timendum est plurimum detra- ,, here, donec vel rubicundior multo fluxerit, vel pro pia ,, ro liuens. Et Gale. limites euacuationis ponit ipse co- ,, loris mutationem: quare restat, ut etiam de hoc dic - ,, mus. Itaque ob caloris excessiim saxiguis, qui in phlegmo, , ne est,colore mutatur 3 qui vero est in aliis partibus, imis permutatus sere permanet : Vnde si sanguis, qui per cor
,, pus uniuersum fuerit dispersus, pituitoius sit,si in phlegmonosa parte est,rubicundior efficitur. Sed si rubicundus sit,a calore exustus in nigru mutabitur, in mutatione autem,quae fit ex rubeo in nigrum, liuens color intem
xidit. Quare haec coloris transmutatio signum fuerit ido ,, neum ad monstradum desumptum fuisse sanguinem ex
inflammata particula. Mihi videtur res esse adeo euidens,ut nulla ulteriori egeat expositione. Verum, quia multi his forsitan non acquiescunt, huic loco ex secundo devictu acutorum morborum iungemus locum alium ex Hippo.& Galen. primo libro eiusdem acceptum. ubiis sic ait Hippocra. Dolore lateris continue permanente, is qui calidioribus fomentis non remittatur, nec sputum
is reddatur, imo imputridum lentescat; nisi prius vel aluuis moliens, vel secta vena, dolorem lenieris, horum vero se id feceris,quod expedire magis visum fuerit, & deinde δε ptisanam illi dederis, qui sese hoc modo habeat,velo,, ces mortes superuenient. Vbi Gal. Meminisse oportet,
M s sermonem de pleuritide fecerat gratia exempli,quam
se fieri ostendimus ab inflammatione membranae tegentis ,, costas. Itaque,si quis pii sanam obtulerit.quo tepore in- ,, flammatio in vigore est,plurimum oberit homini labori ranti . cognosces autem esse in vigore, ex dolore conti- ,, nuo,& praeterea, quia fomentis calidis non remittatur.
76쪽
Et paulopost inquit. igitur, si aegrotus in hoc statu fue- rit constitutus,& antequam soluatur dolor vel secta ve ona,vel aluum ciedo tu hominem interfeceris, quibus- ,, dam deinde interpostis subiungit. nunc absolute memi- sinit sectionis venae,& purgationis,quq per aluum fit.sed is postea utriusque usum determinabit. Ecce ergo luce clarius teste Gai. in . 1. R. q. de victu morborum acutorum
scopum Hippo. esse pleuritim curare per proprias indicationes,quae vigent maxime,cum materia fluxa est.&morbus factus est Si ad vigorem, seu ut iuniores dicui ad statum perductus ; non autem,cum fit, de per eas indicationes,quae in primis morbi initiis vigent. Non me autem latet, aliquos vidisse, & pensitasse hunc locum, equo etiam argumenta deprompserunt contra suos aduersarios,ac exposuisse etiam hoc modo,quod per vigorem Galen. intelligit non vigorem, qui a cocta materia r tionem habet, sed vigorem symptomatum,& recte quidem,meo iudicio ex possierunt: eos enim arbitror delirare qui credunt voluisse Hippocra. esse secandam venam cum vigor morbi adest qui coctionem materiar sequitur. Verum ex tali expositione, nihil detrahitur ex argumenti robore: quomodo enim cumq; vigorem accoperis semper cum morbus ad vigorem deductus est, ma. teria fluxit,& tumor factus est, vel inflammatio: unde cum hi, qui rationem docent curandi inflammationes, aiunt,inter initia inflammationis solis es. repelletibus utendum ; in augmento, illis esse permiscendum dissoluentia: cum vero vigor adest, solis esse dissoluentibus insistendum ea ratione, quia in principio defluat materia tumorem factura,quae indicat obsistendum,ne fiat tumor,repulsa materia a loco tumoris vi medicamelorum repellentium,in augmento partim defluat, pati m deflu
xa sit,id vero, quod dei luxum est dissoluentibus solui- tu cum vigor adest,omnino influxerit,& ideo locus est
77쪽
VICT. TRINCA VEL L. solis dissoluentibus, illos etiam manifestum est, temporum morbi distinctionem non eam accipere,quq pedeata materiae concoctione, sed motu decurrentis succi, qui morbum efficit,uel a ratione symptomatu etiam. Cum enim materia coqui coepit seisida medicamenta qualia sunt repellentia,& asti ingentia contraria sunt, S concoctionem impediunt. Quocunque ergo modo vigorem acceperis,cum viget inflammatio, siue vi *mptomatu, suevi coctionis materiae, morbus factus est & materia
defluxa est: Ex quibus deinde colligi potest haec conclusio,quod vena se ada est,in eiusdem lateris cubito, in costali morbo iuxta Hippoc. Gal. dogma,cum fluxa materia est,& cum facta est inflammatio, non autem cum est principium inflammationis. Principium vero non
tantum intellexerim ante materiar manifestam concoctionem, sed antequam etia impulsa materia, magna ex parte sit recepta in inflammato loco. Hoc enim tempore praestat venam quampiam secare,quae sit in parte contraria per longitudinem,uel per latitudinem . Quia vero Curtius ex commentariis Gale. in secundo de victus rationem acutis morbis multa colligit,quibus probasse credit,semper, quavis morbus suerit in principio,& corpus plenum semper inquam venam esse secandam, quae in cubito est ei uidem lateris,ideo videndum etia,s quid roboris habeant eius rationes,ad id confirmandum: primum aut illius fundamentum innititur modo,quo phlegmoue gignitur: fit enim dum succi ad venas, & arterias primum inflammationi circunstantes impelluntur, & in
ipsam deinde infamationem. quo supposito, ab his qui
ad fluxam mate iam confugiunt,cum venam ex eodem latere secandam praecipitur, quaerit eam ne intelligant, quae circa istantes venas ini luxit, an potius eam, quae in
pulegmmum delapsa est. Nos huic petitioni respondeinus, utranq; , quia nullam indicandi rationem variat
78쪽
DE VENAE SECTIONE. haec, vel l lla,dum recens est. Quia,si ad primam & communem indicandi rationem respicianuis,cum & hq &illa repletionem importet,euacuationem indicant:cuq; iam ambς deflux sint in male affectum membrum,licetinon penitus in eandem partem,qua ad euacuandi communem modum indicant derivandum. Vnde autem euacuandum sit, stus,& plasma membri indicat, in quo insurgit tumor phlegmonosus. Itaque cum indicationes non euarient, utriusque dixerim ego esse unam, & eandem rationem. Cum vero ait. igitur in principio erit secanda vena in eodem latere, cum inter inflammationis initia iam defluxerit materia, tu circunstantes xenas,
ct arterias: hoc ego non negauerim: non tamen propterea crediderim confici, quin ratione defuentis su ci a partibus aliis ad circunstantes venas, & arterias, ut alio scilicet eius impetus conuertatur, sit prius Vel E latere opposito, vel e tibiis detrahendus sanguis. Nec aliquid etiam obstare puto, quin hoc, & illud inter . morbi initia possint administrari. queadmodum& ipsi
quandoque ex eodem latere bis sanguinem mitti consulunt in ipso etiam morbi exordio,neque hoc esse interdictu ab Hip. putauerim. Cum autem ad materiam defluxam in phlegmonem conuersus quaerit,eam crudam,vel concoctam velit euacuare. crudam opinor, sed cum infert . ergo inter initia,quia concordes Gal.& Hippo. in libro aphorismorum primo, aptior. a 3 .& 2 s. &. a. aphorism. t 9. predicant. si quid in acutis morbis sit mouendupurgantibus medicamentis id esse agendum tantummodo inter morbi principia,cu vero viget,potius esse quiescendum. Mea quidem sententia,& si ratio prima facie videatur efficax,ex hoc tamen fundamento non minores videntur Curtili angustiae praemere si voluerit prorsus Hippoc. consentire. Concesso enim φ in principio
morbi velit Hippo. aluum purgati cum dolor descendit
79쪽
ad praecordia,constat autem Hippo c. purgatoria phar maca in principiis admisisse cum surget morbus. Vnde
Gale .libro secundo commentariorum in sextu Epidem locum illum Hippo. exponens ubi Graece ait, τάς εφορο - ἀνε μουσθαι &c. ita inquit,quando tempus in quo evacuandum est aperte indicat,quia vel inter initia at te
morbi coctiouem,quando scilicet ut ipse ait turget &
Vis,quae animalia regit, iccos excernere properat, Vel .post cococtionem noxiorum succorum . nam & hoc ipse
prius in aphoris docuerat: Quare necesse est etiam fa-reri,semper pleuritim, saltem in qua dolor descendit, ex materia turgente pendere, quod alienum est ab Hippocratica doctrina,raro enim dixit ipse Hippocr. in acu is morbis turget materia,& ideo haro pharmacis in principio purgandum est. ipse autem viderit, quomodo sit soluendus hic nodus. Sed ad dubitationem, quam habere
videtur ratio illius nos hoc modo respondemus,*,si tς- pora inflammationis ea ratione accipiantur, qua coctionem materiae respiciunt,in pleuritide cum vigor adest, neque vena secanda,nec quicquam medicamentis purgatoriis mouendum est, sed nec in augumento cum coqui tur,quia motus concoctioni contrarius est,ut Gal. docet
in commetariis in quartum librum de victu morborum acutorum . sed in principio antea, videatur manifeste materia coqui. Uerum in hoc principio,si non semper,saepissime saltem, & praecipue in morbis reumaticis, tria cotinentur tempora, si symptomata resipexerimus,& motum defluentis succi, principium,augumetum, & Vigor.
Quae quidem tria tempora,& scostituant unum princi pium uniuersale,quantum ad concoctionem materiar,tamen,si inuicem coparentur,no suntvnius,& eiusde conditionis,& naturae:quod maxime inde patet,quia in illis continue aliae,& aliae vigent indicationes,quae aliam,&
80쪽
DE VENAE SECTIO didi. 39fluere sanguis,indicationes illae maximam vim habent, quae indicant motum esse intercipiendia, causis remotis, quae ad motum excitant,vel alio auertedum. Cum vero continue magis fluit,vi partim fluat partim fluxerit,mi xtas etiam oportet esse rationes indicationum,& remediorum ut partim respiciat id quod influit,& sit partim id quod influxit,& factum est. Cii vero omnino,vel magna ex parte fluxit,ea sola ratio relucet,quae fluxa materiam,& morbu factum respicit. Et hoc quidem tepore scopus est, ut citissime, & maxime evacuetur aegrotans particula,sed in principio,dum fluit adhuc,ut evacuetur partes illar,unde defluit,& occasio auserat, cur defluat.
Et ideo, si necessaria sit in his morbis sectio venae, ea in principio,cum fluxus incipit,in parte quapiam opposita secada est,ut partim eo pacto subtrahatur occasio impellendi,partim alio conuertatur impetus irruentis sanguinis . cum vero maxima ex parte,aut oino fluxit,ea secanda est,qua facillime possit euacuari id,quod iam influ- ''xit,qualis est,quq in cubito est in eodem latere .ut tamen haec ota fiant4n principio, in quo nulla adhuc videantur signa manifestae alicuius concoctionis; non autem in ea- de istius principii parte,quia in prima illius parte locus est reuellentibus euacuationibus,& quae maxime pertingant impellentes particulas, in postrema, quae maxime morbo sum locum,& defluxam materiam: cum vero signa manifesta visa fuerint indicantia materiam coqui , nullo pacto mouenda est,sed quiescendu . Dicimus et ad id, quod Curtius asserebat,ut probaret,cu descendit dolor,ee statim a principio euacuandu soluete pharmaco, quia tuc mouetur succi. na cum stabiles sunt,& loco , ni narren mouendi medicamelis no sunt,sed cocoquendi:& pari modo,si secanda vena,in principio secada est. Dicimus,inqua, s in morbis duplex est motus materia quε causa est morbi 3 ut paulo etia superius exposuimus,pri