장음표시 사용
31쪽
VICT. TRINCA VEL L. re,quod a particulis sortioribus propellitur. Sed est aliquando in recipiente particula, non solum imbecillitas virium in causa, verum quispiam etiam malus affectus, qui attrahit Diaguinem ad locum morbidum: ut puta calida inteperies: aut dolor. Itaq,hq lunt causae generationis phlegmones quaru vis in indicando pollet antea Q. fiat, vel dum fit. Cum vero facta est phlegmone,et materia omnino influxit, & recepta est,unica ilic causa est eius, unde insurgit ea indicatio quae comunis est omnibus morbi ex plenitudine factis, esse .seuacuandum. Isis sunt ἰgitur res illae,a quibus propriores indicationes 1 exurgunt,& communiores in morbis fers omnibus,qui' fiunt,qui fient,& qui facti sunt: quae tamen non simul &in eadem morbi parte,aut saltem no aequaliter, ut dixi-- mus. vim habenti si enim medico sese offerat quispiam, quem nullus adhuc morbus inuaserit, sed timeat, nς inuadat,cum aliqua indicia iam appareant ostendentia adesse quidpiam quod facile, nisi caueatur, esse possit in causa, cur morbus aggeneretur,aut fortassis solitus sit ille, eo morbo alias laepius laborare, tunc a parte, quae, ne δmorbo occupetur, suspicio est, nulla insurgit indicatio,
nisi ea fortassis,quae indicat robur esse addedum illi parti, ut se possit tueri: sed hoc quidem nihil in praesentia
ad nos attinet,qui eas indicationes inquirimus, quae rationem euacuandi per venam sectam demonstrant: sed uniuersa indicatio eo tempore ab eo loco prodit in quo insidere cognoscimus causas illas,quae irritantes,excretoriam vim cogunt ad expulsionem, unde morbus ipse mox origine habet . quae, ut diximus,sunt succorum, aut multitudo, aut mala & hae sunt quae euacuandum esse indicant . Docum vero unde sit euacuandum,
pars ea iodicat, in .ia collecti resident succi evacuandi, Viputa aut corpus uniuersum, si per uniuersum corpus diffusa sit tapletio,aut pars quaepiam,vel partes plures
32쪽
DE VENAE SECTIONE. Is unde sanguinis plenitudo, si iusto maior est quopiam in , loco, sanguinem mittedum indicare unde vero, &' equa I vena, ea indicat particula in qua est ipsa plenitudo:quia,iquo propinquior est vena,& directius locym plenum ri L --. spicit,eo faciIior,& melio commodiorq; fit euacuatio loci affecti,ut tradidit Galen. in libro de palpitatione, tremore, & spasmo. &in libello de constitutione artis
medicinalis. Vt tamen id non praetereamus, quod etsi haec usquequaque,& in uniuersum sint vera; non tamen semper particulatim eadem ratione sunt pertractanda. quia ut a Gal. expositum est, tum alibi 'saepe,tum maximer 3. libro methodi Therapeutices, S: in commentariolo de ratione curandi pervenς sectionem,cum sanguis mittendus est,aut alia ratione corpus euacuandum ob morbum futurum, qui siue aliqua ex parte iam coeperit, siue omnino futurus sit, duo nobis sunt animaduertendarita s.cut duplex esse potest differetia futurorum morborum .H. - Imm quandoq; morbum timemus alicui certar, & defini-
particulae . puta pleuritim quae costis propria est, au podagram, quae pedibus,Vel chiragram, quί
--vel phrenitim quς capiti,quia vel iam causa morbii factura in eam parte ceperit vergere, sicuti in primis morboru initiis: ves quia M ius alias fuerit ille cui mittὲdus sanguis, solitus ab eo arripi m Istranqivero morbus
quem timemus cois est,& indifferensivi articularis. qui vagatur per stus oes & febris Cum morbus cois est. solum illi attedendum est,quod maxime plenu est ue toto quide si totum plenu sit,partibus vero sit partes: vt.s id evacuetur,quod euacuari expedit,& peream parte, qua facilior,& commodior fiat evacuatio, ut si mittedus sanguis sit, ex ea vena mittatur, quae proxima sit, & recte respiciens locum plenum, si ea commode sese offerat, quando vero morbus est particularis definiti cuiuspiam membri,tuc partita ita sit medici animaduersio,vt alte
33쪽
tum oculum dirigar ad partem plenam quaeimpellit,vel facile impellere potest iteru vero ad illam quae ia coe pit suscipere impulsum succum, aut saltem quam timemus ne recipiat: ita scilicet,ut etiam,euastiano, causas auferat,quae possi int irritare vim e*cretoriam partis repletae, , validioris, praeterea ne succi,siqui ex euacuatione moueantur, qui educi omnino nequeant vi illius euacuationis. raro enim adeo exquisita statim i principio fit euacuatio ut quicquid mouetur id totum educa,tur . ne succi igitur exagitati,& a validioribps particulis propulsi, in eam serantur,cui timemus : quod maxime cauebimus, si motus qui fit euacuando per parte fiat. quae procul sit,& contraria illi cui timemus Itaque hoc ipso casi,sianguis mittendus sit, ex ea vena mittendus est, ubi duae sint coniunctae rationes,quae duabus satisfaciant indicationibus,& illi, quae ab impellente particula Vel impulsura exoritur, quae indicat multitudinem esse euacuandam, quae impellendi causis est:& illi,que a sesci piente, vel sit sceptura summitur, quae indicat alio est e conuertendum impetum smguinis, si ille mouendus sit,& haec reuu lsionis indicatio est: quae quantum ex Gal. q.&. s. de medendi methodo,&. i. lib. sommentariorum
in sextum Epidemiorum & in commentariolo de reuulsone potui solligςre duabus de finitur sonditionibus,ut scilicet procul trabatur succus ab ea parte cui timemus, vel que laborare coepit,& in contrari Vm st ferretur,conuert)t. Vr de etiam graece ἀντ ασις δppellatur, quasi
tractio in contrariam partem, & ideo quemadmodum duplex est contrarietatis, & distantiae modus, ita etiam duplex potest essς reuulsionis ratio,si Gal. etiam sequamur. nam inter extrema est contra rietas,& distantia,& ea quidem maxima,& inter media etiam , verum di ferunt, si extrema verx contraria sunt,& absolute contraria,vel ut Peripathetici dicere conlueuerunt, simpliciter
34쪽
citer contraria, & distantia. sed media contraria sunt respectu aliquo,& secundum aliquam comparationem I& ut iidem Peripathetici aiunt iecundum duidspari ea ctiam passu de reuulsione dixerim,quaedam revulsio est,quet absolute,& simpliciter reuulsio appellari potest,seu in
uniuersalis, iu* terminos respicit contrarios & remo- νώ. si .
tos: quae etiam undecunq; , profuat sanguis, procul & C, in contrarium conuenit,ut fit teste Gai. in libello de ve 'nε sectione, in vertiginosis, & qui morbo comitiali tenentur, in quibu3 sanguine e tibiis missis revulsio admi nistratur. A quavis enim parte ad caput languis feratur, seu alius succus,reuellitur, & detrahitur sebis venis tibiarum M vero reuulsio particularis,quae etiam secuTum quid a Peripatheticis appellaretur, quae quasdatantummodo partes respicit,& haec a Gai localis reuulsio, vel locale remedium appellatur: quae scilicet unius
tantummodo loci comparatione habet,ut possit reuulso appellari. haec enim, ut docet Palladius graecus author, & Ioannes quem Alexandrinum commςtatorem recentiores appellant, in commentariis secundae sectionis sexti libri Epidemiorum, respicit varias, & contrarias differentias particularum eiusdem membri in corpore, utputa occipitis,& sncipitis,in capite,non autem extremas differotias corporis uniuersi,et idoo sicut Gal. huiuscemodi reuulsionem, vel euacuationem locale vocat,ita ille particularem,quemadmodum aliam uniuersalem. Quae quidem revulsiones sicut rationes habet varias ita etiam variis administrandae sunt morborum dispositionibus,& variis temporibus,cum enim totum plenum est,aut plures partes: cum etiam magnus est impetus,& vis moti sanguinis,&principiu morbi adest, necessaria est reuulso quae simpliciter reuulsio est, & non localis,vel particularis: ea enim quae particularis est. cum plenitudo est totius,vel: Trin.m plurium; & si ali-- qua
35쪽
qua ratione possit reuulsio appellari, absolute tame magis attrahit ad locum affectum g ab eo reuellat: 8c po-aius derivationis si revulsionis nomen meretur I utputa a dolente occipite, si vena frontis secetur ait Hippo remedio est,cuius causiam reddit GaI. quia vim haber re- , uellendi& euacuandi,verum revulsio illa, ut idem Gal. ait. 1 lib. commentariorum in sextum Epidem. localis est, quae minime idonea est principiis morbi, quia cum corpus plenum fuerit quod in partibus infernis continebitur, ea secta vena in caput potius trahetur,il reuellatur,&ideo consulit prius esse venam cubiti secandam, quia uniuersalior est ea evacuatio,vt Palladius etia affirx mar,&cum deinde nihil aliunde emergit,quod peculi rem quampiam indicationem praetendat, solaq; sit ratio capitis quidpiam indicans, vena in fronte secta mire confert: unde etiam in libello de sectione vehet hoc idem se' re confirmat. ubi ait, quod etsi euacuationes hae sint, &incipientibus,& vigentibus morbis comode,tamen semper non sunt moliendar, sed tantum, ubi corpus Viriuersum fuerit effectum iam vacuu. Et ut tandem hoc,quod de reuulsione erat nobis dicendum,concludamuS,id emtiam addendum iudico, etsi revulsio fieri possit per
omnes contrarietates, in illis situs differentiis postas, quarum meminit Gale. in libello de reuulsione, sursum scilicet deorsum,dextrum sinistrum, ante & retro, intus extra; secundum tamen eas tantum revulsio fieri potest, que simpliciter reuulsio appellari meretur ue & quae morborum principiis est idonea,cum corpus fuerit plenum, Vel partes plures,quae sursum,& deorsum,vel dextrum,& sinistrum respiciunt: id quod facile est probatu: inter enim ante,& retro Gai ipse praedicat loco citato reuulsionem localem esse,cui in principio statim raro datur locus: cum tamen inter occiput,& sinciput in homine maximum fere interuallum sit riuod esse possit intereas
36쪽
1,ri , ENAE Si CTIONE. Ireas duas,vel extremas disserentias, ante, scilicet, ὀc reintro : pari etiam passu, ouauis morbus sit interius in corporis profundo,nemo fuerit, qui vel leuiter sit imbutus medendi disciplina, qui inter initia , cum corpus fuerit
plenum,audeat ea remedia administrare, quae exterius sanguinem, aliosve succos attrahat, utputa cucurbitulam,vel quippiam simile. Vt omnia igitur in unam rationem ex longo hoc sermonis eircuitu colligamus, dicamus. Inter initia pleuritidis cum corpus uniuersum plenum fuerit, vel partes aliquae, a quibus depellatur sanguis ad locum morbidum,si evacuationis aliqua indicatio: utputa mittendi sanguinis,alicunde petenda est, ea uniuersa a toto,vel a mandante particula peteti est, ab e vero, in quam pellitur,& morbo coepit arripi.vel
paulopost est arripienda, siqua indicatio a principio statim petenda est,ea non est evacuationis indicatio,sed reuulsionis: arideo si mittendus sanguis inter prima morbi initia, ex ea vena mittendus est, ex qua facile inantiatur partes impellentes: facile etiam reuellatur,& pr cul a male affecta, & recipiente particula conuertatur impetus impulsi sanguinis. Ergo oportet, Vt ea Vena
sit duobus priuilegiis dotata ut scilicet proxima sit,et directe respiciat partem impellentem,procul vero a parte recipiente, imo in parte illi opposita,ut tamen recte illam etiam respiciat. Vnde costali morbo si dolor ascendat, vena quae est in cubito eiusdem lateris, cum non stpr0xima mandanti particulae, sed potius recipienti , de Iaboranti,nec sit contraria, sed potius affinis, magis idonea est ad euacuandum partem affectam, & recipientς, quam propellentem,& demandante. ideoq; & Gal. ῶς eam ob id esse secandam quia inde plurimum, & citissi
me euacuatur phlegmonoia pateticula. ergo ea non est, qua inter prima morbi initia, cum aliude causa pellitur,
ad phlegmonosam particulam secari oporteat. Sed cum
37쪽
id quod factum est in morbo,& vicinas,& proxime cim
nitates partes occupauit. Ratio haec meo iudicio enficax est,si ea vera sint, quae longiori sermone exposuia mus,sicut verissima sunt,& omnia deprompta ex libris Hippoc.& GaI. Ut autem rem ita se habere ostedamus. agendum nunc est verbis,& authoritatibus Hippocr. &Galen. quibus eos hoc idem sensisse monstremus, quod nos ratione probauimus. ut tamen id moneamus prius,s, cum rationes huiusmodi indicationum,quas exposuimus,quae . s. vel a totius plenitudine,vel a partibus impellentibus,& ab imbecillitate recipientis particulat. & ab
impetu defluentis sanguinis summuntur,& caeterae, quae eundem cum his ordinem seruant,non modo morbo eo stati,sed cuicunque sere phlegmonae; immo dixerim cuilibet defluxorio morbo,quem Grςci reumaticum appellant,communes sint,non ideo explodendi sumus tanquavel minus vera,vel ea saltem,que extra propositum sint, afferrentes. Et si enim de pleuritide particulatim se mo nobis habendus est, ea tamen theoremata persequi necessarium iudico,quq a talibus indicationibus pendent: quaeq; ex aut horum libris uniuersalioribus communioribusq, sint deprompta sententiis. Qua in re ut
mihi quidem videturjnon parum ab officio docti, & ingenui viri Brissolus defecit, qui,ut vim quarundam ra tionum effugeret ex authoritatibus Hippoc. & Galen. depromptarum,magis esse attendendum ait Hippoc.&Galen, quando de pleuritide sermonem habentes pricipiunt venam secadain in cubito eiusdem lateris,quia sermo is particularis est,quam alibi,ubi communiores sermones proserunt. Hisq; Arist.verba quaedam praetendit afferentis, uniuersales quidem sermones magis esse apparentes,sed particulariores magis veros, quasi Uniuersalia theoremata minus vera sint,vel cum particularibus pugnantia,& omnia sibi inuicem non consentiant,
38쪽
neque in unum,& eund em finem tendant,& scientiarum artiumque omnium ordoscvnio ex connexione, & consensu uniuersalium rationum cu particularibus non pendeat i cum tamen Gal. quem sibi veluti oraculum e finxit,in commentariis in secundo de victu acutorum morborum apertissime dicat constitiationem cuiuscunq; artis δε eiusde iudicium consistere in dearticulatione communium,per propria. Verum tamen illud iam quod fuerat propositum, aggrediamur, & ab Hippoc. tanquam is
primo omnium authore exordiamur itaq; Hippocra, . ,, Epidemiorum,& commentariorum Gal. in cundem li- ,,hro. Σ.haec literis mandarunt. Quae dissimilia sunt, ait is ille.si sursum delata repant,deorsum soluere oportet;& is contraria etiam haec: sicut capitis, purgatio,vene sedito. is Haec autem exponens Gal. sic ait. Succi parrticulis dis. Asmiles in uniuersum ; si sursum efferatur, deorsum opus is est soluere: s, si deorsum repant, sursum sunt reuellen- is
di. Sed dissimiles appellari intelligamus eos, qui in- ,, congrui sunt & inepti locis illis in quibus sunt,ut illi fer rimo hac parte fit de prima affectus generatione, qui iu- is beat statim ad loca contraria reuel lere 3 deorsum quide is ubi in superioribus gignantur, sed sursum,ubi deorsum. is
Vt eadem ratione usi feramus auxilium :&ad differen istes locos ducamus. Igitur si persenserimus fluetem san is guinem aut succos alios in crura,vel pedes,decumbere, ,, e eubito secta vena sanguinem detrahemus, aut vomitu is purgabimus,ut illis neque sit assentiendum,qui opinan- ,, tur nunet esse ad superiora reuel lendum, quamuis etiam ,, succi qui ad inferiores partes delabuntiir mine tur,alio- ,, quin magnum aliquem morbum illis inferre. Sed &id, ,,
quod ait,si sursum delata,facile intelligi potest de suc- ,,
cis,qui inclinationem habent,ut feratur sursum: ut de- ,,
lata sursum sit dictum pro priori quapiam significatim istae: attamen utrobiq; eadem sententia permanet . Nam ,, C i opus
39쪽
i VLCT. Τ RI NC RV E L L. ,, opus est,ut succi,qui in sublime serutur, deorsum reuelis tantur,siquidem motus eorum expediens no fuerit:conis tra vero, si in contrarium ferantur.-Vt in capitis affectuis purgationem eligimus,&' per pharmacum quod aluum is ciat, de secta vena in cubito: utraq; enim & euacuand&is deorsum revellunt. Nec minus etiam consentaneum estis ipsum contraria dixisse secundum hunc intellectum: anis sectus,qui sursum seruntur. vel generationem habent, si exposcunt I ut statim,deorsum reuellendo,occurramus: - & deinde vi,quq his cotraria sunt,agamus. hoc vero ni- ,, hil aliud est,nisi localiter euacuare,queadmodum in ca-- pite; si quidem capitis pars posterior doleat,vena recta si in fronte si secetur, remedio est: quod tamen remedium ,, est locale. Sed,quia eadem Hippoc. in libro de succis repetere videtur,ideo eam sentetiam cum hac iungemus: 'is igitur statim fere e principio libri haec ait. Deriuatio ad si latera qua parte vergut,revulsio in his,qui sursum deorsum; sursum vero,in his,quae deorsum. Ex quibus locis multa elici possunt tum ex Hippoc.tum ex Gale. qus pe. nitus euertunt Bris licum,Curtianumq; decretum. Primum, P prima affectus origo evacuatione exposcit,quae sit uniuersalis, non aute quae localis,& particularis,quae etiam contra impetum impulsorum succorum, & propensionem renitatur, & in contrarium retrahat, & non
inquam partem illi inclinat,moueat; hoc enim propria. ratio reuulsionis expostulat. Quod si qua euacuatio fit secundum inclinationem sanguinis, & succorum, quandoque reuulsio appelletur, ea improprie accipienda est, . &confuso vocabulo, ut revulsionis nomine derivatio. etiam comprehendatur. Deriuatio enim, & si omnino in eandem non attrahit partem,in quam propensus est succus facturus morbum, tamen in vicinam detrahit,Ae. ideo potest in ea seruari inclinatio,& motus sanguinis,& aliorum succorum. Vnde cum de derivatione meminere
40쪽
minere & Hippoc. & Galen. derivandum aiunt maxi- et me, qua parte sponte vergunt,vel seruntur . sed in vera revulsione.ut nunquam memini quempiam ex anti-iquioribus medicis praecipisse inclinationem esse seruandam,& motum impulsi sanguinis: ita eos semper legerim consulentes tunc esse veram revulsionem necessariam,cum opus sitireniti contra impetum,& delationem impulsi sanguinis,vel alterius cuiuspiam succi,ad locum aliquem,irique delatus laesionem inserat. Hoc autem non modo Iocis nuper citatis palam praedicant Hippoc.& Galen. sed multis etiam aliis in locis,& inter alia in racommentariis in primum aphor. commetatione aphon raxo. in fine haec ait Gal. Medico autem opus est,ut motu nnaturae,&eius propensione obseruet: quia,si ea sit com ximoda,& recte se habens, iuuanda est,atque adeo illi mi- nistrandum, cotra autem,si cum discrimine aliquo, & da ramno: tunc enim illi occurrendum est translatione,et re uulsone. Sed hoc idem etiam testatur Gal. . lib. de me isthodo curandi morbos. ubi ait, huiuscd rei determina- πtionem tradidit in libro de succis: praecipit enim ad con Utraria reuellere,ad latera vero derivare,&priterea,Vt quo rempore maxime prona sunt,tunc esse reuelledum et isnam de hoc etiam dictum est eo libro, & nunc dicetur, isu, cum vehementer fertur defluxus, tunc per contraria is reuessemus. Ex quibus deinde nos id iudicamus,satis aperte fieri posse,ut cum secundo de victu morborum acutorum Hippoc.&Gal. ascendente dolore consulant ve . nam secandam cubiti eiusdem lateris,quia in eam parte Vergere videtur causa phlegmonae,ea sectio reuulsionis nomine donetur,improprie tame,& lata quadam significatione reuul ais. Haec. n.propria,& iusta. significatione accepta, culiare ac necessariu remedium est principiis morborum reumaticorum,cum vehemens est impetus defluentis succi: proprie vero potius est derivatio': C s appetr