장음표시 사용
41쪽
appellanda quam revulsio: per sectam aure venam, qui in opposito cubito est,uel crure eiusdem lateris,uera erit reuulso ita enim per longitudinem cotraria est haee vero per latitudinem. Et huic conclusioni credimus Hippocr.& sal .consentire. Secundo loconderit alienum a nostro proposito, si eam authoritatem adduxerimus , quam caeteri etiam nihilominus afferunt,decerptam ex lib. et . de natura humana,cuiusculis, modo authoris fuerit is liber,& multa etiam damnauerit Gale, ex his quae ibi inscripta sunt in hunc igitur modum scripsit ille. Oportet autem operam dare,ut quam longissime ab his locis sectiones fiant,in quibus dolores fieri consueuere, ubi perspicue is author profitetur reuulsione esse, quam longissime ab assecto loco faciendam. Hanc difficultatem varii vario modo nituntur euitare, alii enim nituntur persuadere illi non esse fidem adhibendam, qui teste Gai. in aliis multis eodem in libro aberrauerit. Alii vero dicit,nihil habere hanc authoritatem,quod possit nobis deseruire: id enim quod hic dictum est cui Gale. exponit illis pertinet qui sani sunt, sed parati,ut in alique
illabantur morbum, nobis vero in praesenti sermo est de his quae iam morbo teneri coeperunt. sed huiuscemodi responsiones non mihi videntur esse rationi admodum consonae: & si enim quaedam Gale in eo libro variis de causis digna esse reprehensione iudicauit, hoc tamen ea tantum ratione reprehendit,quia no explicatum sit πεceptum, ne hoc sit in fanis seruandum, aut potius in nrotis. Vnde ipse ait suo quidem iudicio, in sanis illud esse exponendum,qui proni sunt, ut in morbum incurrant facili de causa, ut sis praeceptum ad parte potius tutricem
sanitatis attines,quam ad curatricem methodum. Quare non est spernendum theorema hoc, eo tamen modo
intelligendunt in disciplina Galenica. Quod etiam a nostro proposito non sit alienum,nisi velimus plus, quam
42쪽
quam par st, esse protervi, facile probauerimus, cum ratione. tum etiam ipsius Galen .authoritate. Nam indicationes quaesumuntur a particula impellente,& quae a toto, & caeterae fere omnes, vel saltim plures, quae in prima morbi origine vigensia membris, particulis sanis depromuntur: quae veroab assecto loco, prodeunt tvel influxo sanguine,& tandem quae a facto morbo, a parte morbosa prodeunt. Et ideo nulli miru videri deinde debet si ille priores pertractandae sint, & regendae
regulis attinetibus ad salubrem medicinae partem. Imo hoc idem fatis perspicue videtur Gale. affirmare,qui in lib. 33 de methodo curandi morbos,ubi eas indicati nes persequitur,quae a toto prodeunt,cum ob plenitudinem totum aliquid indicat,ait,earum tractationem suin se comprehensam in libro de valetudine tuenda,ubi de praeuisione seu ut iuniores aiunt depraeseruatione amiest: & monet etiam,ea esse inde in hunc locum transs renda. Sed velim praeterea,vt hi mihi respondeant,cur, si revulsio,qus procul fit ab affecto loco,eam vim habet. vi possit corpus tueri a futuro morbo, qui videatur imminere,non possit illa eadem,si inter initia,cum morbus coepit iam inuadere,obsistere ne augeatur; quod prFipue in principio quaerimus,cum eo tempore Omnia fere ex eisdem causis augeantur ex quibus fiunt: ipsiq; Hipp.&Gal. in .6. Epidemiorum lib.&in commentariolo ae venae sectione affirment,ea,quae,cum morbus incoepit,s fiant,remedium asserunt,s antequam coeperit, administrentur,prohibere ne fiat. Vt ita dicamus,s qua sint, usvim habeant ante inceptum morbum prohibere,ne fiat, cur illa eadem,cum iam coeperit,non possunt esse rem dio, quominus saltem crescat. Sed hete omnia fingamunm nullius in hac re sint momenti nonne saltem haerendum est rationi λ quam reddit Gal. cur iudicauerit praeceptum id locum habere in sanis r ea enim de causa --
43쪽
VICT. TRINCA VEL L. luit ille procul esse secandam venam a loco, qui sit alias solitus laborare, ut assuescant succi in alias partes ferri. Sed si res ita se habet,& eam vim habet venς sectio,quq
procul fit a loco cui timemus,ut reuellat, & conuertat
sanguinem alio gipse pronus sit,& ab ea parte,in quam
ipse solitus sit deferri Mnihil aliud quaerimus in prima
morbi origine,cum sanguis defuit morbum effecturus. nisi ut illum inde reuellamus , & alio conuertamus, cur non sit vena secata procul inter prima morbi initia cui sententiae adeo expresse assentit Gal. in libello de rone curandi persectam venam, ur mirum si, quonam pacto hi qui se magnos profitentur Galenicos,locu illum non animaduerterint. Sed nos eum iam ostendamus,ubi ait: is Quibus in corporibus nulla adhuc pars laborat,de tames accedete vere volumus aliquam praemittere euacuatio-
αν nem,quando fuerit ille assnetus aestiuo tempore a febres, arripi,cuius fomitem subtrahere volumus,tunc quelibetis pars idonea est,ut inde sanguis detrahatur: & eode mois do si quis morbo articulari,& eo passim in omnibus ar-- ticulis sit solitus laborare. Sed cum timemus,ne peculia is riter in una quapiam particula tantum laboret, nisi sanis guis mittatur 3 nequa ι in his eodem modo agedum est: ,, non. n expedit Vndequaq; euacuare: sed eadem rationeis in his agendum est,sicuti in illis qui iam laborare coepe,, runt: & hac de causa podagricos euacuamus secta venais in cubito, vertiginosos vero,& qui morbo comitiali aris ripiuntur in tibiis. Ecce qua lucide Gai. hanc sententiam astruat,& breui quidem sermoue,ea ratione inquit sunt pertraitandi illi qui vel natura,vel quopia alio accidente,morbo cuipia particulatim sunt obnoxii,antest arripiatur ab illo,qua essent pertractadi,cu cspissent iam laborare. s. ut revulsionibus insistamus & qualibus et exponit multis exeptis diis,quar. fieri tolent: procul,& in traria parte. V ore nonnulli l queu hunc pretesum,
44쪽
DE VENAE SECTIONE. x Idi quadam huius loci acuta expositione excogitata, putarunt se illum posse declinare. Eos inquiunt,qui nodum laborant, eo modo esse vacuandos docet Galen, quo hi qui iam coeperunt laborare; nempe ut no indiscriminatim illis ex qualibet parte sanguis detrahatur, sed ex ea, quae e directo,& κατῆιν respicit imbecilla, aut iam affectam particulam. Non erit me hercle ab hoc negotio alienum si in presentia locuta ex academicis. M.T.quε-stionibus depromptu nostro huic proposito accommodauerimus. Sed nescio inquit ille quomodo pleriq; errare malunt, eamq; sententia, quam adamarunt pugnarisiime defendere,q sine pertinacia quid constantissime
dicatur exquirere. Si rationem sequaris,si verba diligenter examines,si verborum seriem. si exepta a Gal. proposita, luce esarius intelliges omnia huiuscemodi explodere interpretationem. Na hi,qui iam laborare ceperunt, & illiclui expositi sunt morbi,nondum tamen ciperunt ab illis arripi,aliqua coia habent,in quibus coueniun et aliqua peculiaria,in quibus disseiunt; cois utrisque est primum succorum vel in toto corpore redundantia et talte in partibus aliquibus,quorum stimulis quandoque excitata expulsoria facultas assurgi, ut illos excutiat &ali' propellat. secundu ,partis illius imbecillitas,quae vel copii ia, vel alias solita est laborare: haec vero in causa est cur propulsi in eam decumbant,cum eas no habeat vires ut obsistere,& repellere possit. Sed ii c habent peculiaria,quibus inuicem dissident: quoniam in illis succi paratissimi sunt,ut moueantur: immo,ni praeuiderint, paulo post movebuntur: in his non modo parati sunt,sed mouentur iam. Praeterea in illis particula imbecillis eit, &in promptu,ut recipiat, in his,prompta, parataq; est, recoepit iam recipere : unde viriq; quasdam habent indicationes pares & omnino fere similes,quasdam vero differentes. Indicatur enim utrobiq; euacuandum esse, t
45쪽
occasiones resecetur fluxionis, & quod ea fiat evacuario,qua aliorsum succi, quam versus imbecillam particulam detrahantur ea propter per contrarias partes in hac ratione pares fiunt,dispares vero ea parte, P innis,qui laborant aliquid facti adest, quod propriam &. apium indicationem sortitum est,quo carent, qui nondua grotant. A d id ergo,quod in utrisq; pariter conspicitur,aspexit Gal. cum ait,eodem modo hos esse euacuandos,quo illi. Sed & paulo post modumilium innuit,quorunt viriq; euacuandi,dum ait. His omnibus instante veandaen vena: quos si quampiam habuerint imbecillam particulam,in quam collecta deserebatur muli, ludo,revulsione expedit euacuare. si vero nulla sit tali , Undecunq; magis gratum fuerit,poteris euacuare. Haec GaI. quibus si ea etiam addideris,quae ille. . metho.Therapeu .lib. scripsit,ubi de reumatico ulcere agit,ibi enim ex Hippoc. libro de succis authoritat qua docet tunc inprimis reuelledum esse, cum succus maxime pronus est, hanc quasi conclusionem elicit.Quare nos etiam in pre-Ienta morbo,si vehementer reuma feratur,per contrariareue liemus, utputa si loca superiora ulcus tenuerit, per interiorem ventrem purgabimus,per stiperiorem vero. Ranteriora: & paucis deinde interpositis, eadem haec venae lectioni accommodat. Atque si eisdem ea iunxerimus,quae idem. 33. metho. Therapeu. literis mandauit.
D portet inquit ut in his qui fluxione vexari incipiunt,
quam remotissime reuellantur,quae superfluunt. Et iterum, non muliopo 'inter initia phlegmonae reuulsione, quam longissime facito,&alia quoq; qua plurima,quae his consentientia scripsit Gale. s omnia contuleris cum Hippoc. aut Polybi a nobis nunc citata aut horitate, agnosces facillime & lucide quis modus sit ille,quo tum qui iam laborare incipiunt, tum qui nondum coepere, sunt evacuandi,reuissoria cilicet hoc est procul,&per
46쪽
contrarias partes laboranti, vel imbeciIIae particulae, I haec est genuina loci huiusce expositio a quo illi toto ut aiunt coelo aberrant,qui modum illum ad rectitudino
reserunt seu, ut Hippo. ait,το κατ ιξιν partis,in qua vena est incidenda cuius non modo non meminit, sed ne somniauit quidem,quod iusti series Gale. tum exempla apertὸ ostendunt. Cum enim nedici consideratio, aut . ad prisentes morbos vertatur aut futuros,& presentes, aut nuper inchoantes, aut qui iam veterascunt, primis ait ille occurrimus αντισπιαςικως κενου τες, reuuls rie euacuantes, secudis,ab ipsamet affecta particula, aut
ab alia illi proxima. illis vero qui nullo adhuc morbo sunt impliciti, sibi tamen timent, quia alias soliti stat arripi morbo quopiam,si morbus,quem timent omnes in uniuersum corporis partes soleat affligere, undecunque euacuaveris recte feceris: si uni parti peculiaris fit,reuulsorie agendum sicut si coepisset iam inuadere hominem. iamobrem insere sal .podagricis E cubito sanguinem detrahimus,epilemicis vero. & vertiginosis, e tibiis. Sed quaeso quaenam otest esse particula aut quae vena , qu e directo & κατ Eγν sit laborantis particular in morbo c'mittat aut in vertigine,vel affectu melancholico, smilibusq; capitis morbis: sunt enim totius capitis affectus hi,in primis autem ventriculorum cerebri,ut tertio de locis affectis scripsit Gale. qui cum Palladio secundo in sextum Epidemioru libro eo loco,ubi Hippo. in quPstionem reuocat,virum omnes apostases ouae salubriter sunt, κατειν fiant,in multis,ait,non modo arduum verum 3e impossibile est hoc agnoscere, ut in melancholicissum mariscis innatis a morbo liberi evadunt. Sed& qui sunt podagris obnoxii,vel nunquam,vel raro admodum non utroq; pede laborant,vel simul,vel alternatim saltem. Quare aliunde illis petenda est fusa.
Tertio etiam mihi videtur non parum hule proposito fa
47쪽
VICT. TRINCA VEL L. Gre locus destriptus ex libro de victu salubri,que Gale. refert in authorem Polybum Hippo. Iezitimum distipuIum: qui dicit hyen e expedire, ut vomitu corpus expurgemu eo P pituita eo teqore plurima gignatur, de ma xime morbi circa caput sat, & locus is supra praecordi st: & clysteribus viamis cum calor viget; quia tempus
illud aestuosum est,& corpus biliosium,& grauitates fisit
in lumbis,genibus,& tormina laventre. Quare oportet ,, corpus, si quae sursum serantur,deorsum piuigare. Gale. M autem in expositione haec ait. Consulit ergo,ut hyeme, in quando tunc pituita plurima pignatur in ventre, per V D mitus purgetur,aestate aute bilem,quae supernatet, deor,, sum detrahatur: attamen, si uniuersum corpus purgarEis volueris,contra aestate tibi per superiora erit purganduῖis hyeme vero deorsum per aluum ; ut in aphori sinis do- ,, cuit . quae enim iam exuberauerint purgatio sanat, quae
is fiat per loca, in quae vergit succus. ducenda enim sunt G Ilia maxime prona quae duci oportet,si per loca seruntur, per quae ferri expediat: sed ea, quibus obsistere
M Volueris,ne exuberent, per loca contraria sunt reuellenda. Gale. verbis addideris,stopum medici in principiis reumaticorum morborum esse, obsistere, ne impetus delatae materiae augeat caulam morbi in membro male affecto,& exuberantem iam in impellente & demandant'euacuare, facile deinde intelliges eam eua cuationem recte eo tempore fieri, per partes quae contrariae sint membro laborantis vicinae vero, & affines
membris impellentibus, quia facillima, & optima, est
evacuatio per partes proximas, & communes, ut docet Gal. in libro de constitutione artis medicinae. Quarto etiam locum ex Hippoc. afferemus depromptum, & ex Galeno, libro de fractitris secundo, ubi de calcaneo agens,ita ait Hippoc. Sed melius etiam fuerit veratrum: propinare, aut die eadem, aut postridie,&tertia die sol
48쪽
uere deinde ligare. Quem locum exponens Galen.
ait, Non modo,ut excrementa evacuet,veratr im tradit, verum revulsionis etiam gratia: nam satis constat,s, al- bum tradi velit: cuius vis est ciendi vomitum. etenim N prius in superiorem ventrem ex corpore Uniuerm attra-
hit,qnam ipsum in intestinoru inuolutiones deseratur. Paret vero quod album velit ex his,quae paulo post sitib- dit, dum ait. & siquidem Auris nulla adderit, oportet per superiora purgare. Quippe eorum,qui se eo habent Vmndo,excrementa euacuare, ut tamen succi ad partes reuellantur,quae locis affectis contrariae sunt,confert rum in modum. Restat praeterea,vt etiam his authoritatibus agamus,quq decerpis sunt ex libris Gai in quibus non amplius expositoris fungitur munere, sed quasi liber suam profert sententiam: expositoris enim partes sunt, ipsemet teste, ut sensum authoris,quem suscipit exponendum , quam lucidius explicet, qualescunque fiat sententiae illius . Cum autem de illis disserendum est, veret ne sint,an falsae,alio ad id opere dicato, agendum est. Et, quoniam communis ratio pleuritidis est, ut inflammatio sit,uel ut graeci appellant phlegmonae,ideo illum citabimus his maxime in locis,ubi comunes phlegmones indicationes persequitur. Itaque. r 3. lib.de mcthodo curandi morbos, in hunc modum scripsit. Nunc is autem ad sermonem de phlegmone reuertamur, & di- iscamus,quod earum omnium communis scopus est, eua- iscuatio. Sed cum fiunt adhuc, ante euacuationem co- is
hibendus est sanguis, ne defluat ad inflammatum lo- is eum: quod recte fieri poterit,si defluxionis causas fue- is rimus nacti,quae duplices sunt: aliae enim ex ipsa mor- is bosa particula exoriuntur, aliae vero ex quapiam alia, is vel ex aliis pluribus; ex ipsa quidem, quia vel calidior is sit,quam sit par,vel etiam doleat: no ex ipsa verb,quo niam aliunde, quae exuberan immittuntur: ita ut quan- is
49쪽
que etiam ex totius dispositione proueniat. Ecce emgo palam asserit indicationes,quae vel a toto prodeunt, vel amandare particulassse priores quam illae,qtiae locum ipsum affectum relpiciunt, quaeq; indicant pluriamum, & celerrime esse a laborante parricula evacuandum,& ideo prius ratio earum, quae a toto, & implente membro oriuntur,habenda est, uam earum,quae a laborante membro. Quod si leg. &cousideraueris,que paulomst sequuntur, comprehendes, iudicationes eas, quae prodeunt,vel a toto, vel ab immittente particula, esse euacuationis indicationes: nam & varias docet euacuationis formulas,secundum variam rationem plenitudinis: si enim sit ea plenitudo sanguinis, quam ple thoram Greci appellant 3 eam esse soluendam docet ingeniis variis,utputa, secta vena, lotionibuspluribus multo exercitio,frictionibus, & similibus,& praeterea inedia : multitudinem vero vitiosi succi, purgatione,& tandem docet adeo aperte,ut non parum sit admirandum, quomodo non animaduertant oculati isti Galenici Omnes illas euacuationis & reuulsionis formulas,quo tempore inflammatio fit adhuc utputa in principio morbi, esse faciendas, i longissime fieri potest a membro aegrotante,& in contraria parte,quia ratio reuulsionis id expostulet. quae est commune prsceptum in omnibus istis. Et non modo haec omnia simplici sermone exponit Gal. sed variis etiam exemplis aperit. Facta autem reuulsi ne consulit deinde euacuationem affecti loci succedere debere Brissolus tamen huiuscemodi laqueum calide admodum effugere nixus est,cum dicat Gal. hoc loco rationem habere reuulsionum, & euacuationum, quae Vel purgante medicamento,uel frictione,vel motu, SI exercitio, aut quopiam alio organo istis simili,non autem secta vena fiunt Horum enim non est una,et eadem ratio, cum ea omnia aliquid habeant,quo potest irritari locus
50쪽
affectus & dolens,motu enim illum agitare,vel callacere, vel quidpiam aliud noxium possunt inducerer quamobrem procul ab affecto loco sunt administranda Vens. autem sectio cum ab his omnibus se immunis,parti vicinae tuid potest accomodari. Sed multipliciter hic mihi
videtur aberrare,& a veritate,& a doctrina Galenica. Primu quidem quia si hoc haberet revulsio ratione instrumentorum quibus seri solet, si procul fiat, non autem ex propria reuulsionis natura,& conditione, cu illis et Hem etiam ingeniis fiat, non posset derivatio fieri per vicinas partes,quod absurdum manifestum est,quare ex propria reuulsionis,qua reuulsio est,ratione prodit,ut procul fiat. Quod etiam Galeni doctrinam hete non sapiant,potest illius verbis pluribus in locis probari. Primo hoc eodem loco nuper citato de his, quae r citauit aus summatim agens,&se quasi excusans,ait plenius aliis locis esse pertractatum,& in parte ea,vbi de tutela sanitatis actum est,quo loco de praeseruatione ser- monem fecit,& in libro de plenitudine,& praeterea in libello de vena secanda : quibus verbis potest facili coniectura deprehendi in eundem ordinem a Gale. reponi, quantum spectat ad hoc,sectionem veni cu aliis instrumentis,quibus revulsiones fieri soleant, nec multo post eodem loco ait Gal. in omnibus talibus comune si praeceptum revulsionis,quale vero fit praeceptum illud ipsemet exponit 3 cum ait,ad longissima semper facies reuulsionem, sed apertius etiam. s. methodi medendi hoc idem videtur explicare,qua parte de reuulsione,& deriuatione agens, earum differentiam ac rationem explicat, quod derivatur quidem ad propinqua loca, reuellia. 'tur ad contraria,&. . etiam eiusdem methodi non m do hoc idem asserit,sed postea quam multa de aliis reuulsionibus dixit tandem ad illa eadem resert venae sectionem ι ex quibus omnibus patet esse Galec. dogma,