장음표시 사용
241쪽
tinens una cum Dan. Piscatoris ad illam vi resonsione.
Apud haeredes Andreae mecheli,
243쪽
NIMADVERs Io Ngs tuae ire' siae Piscas) tantum & tam illustre talecticam ornatissime nomen consecutae 1lint, ut qui Piscatorem nescierit, nihil in Dialecticis - exquisitum scire videatur. Ego certe pro eo quo Logicae disciplinae veritatem amore complector,tantulisi tribuo,quantum excellentillimo philosopho tribuere debemus. Nam quae duae res ad summam laudem possunt valere plurimum, eae profecto in te elucent ambae: libertas judicii,& ingenii magnitudo. Illa secit ut te ab eorum hominum erroribus vindicares,
qui nihil solent ad illlis a disciplinas praeter jejunam
sit btilitatem Aristotelis nomen afferre: haec assicit ut certe admiremur, & praeclari deinceps aliqui cupidissime expectemus. modi mu ieret,& tuam in expoliendis dialecticis excellent cvivisce-
ditatem intueretur: equidem gratularetur ipse sibi, Joanni Piscatori sese permultum debere fateretur,quod ad suum stirin imandς veritatis dialecticae industria Piscatoris accessisset. Neque vero tibi verendum erat, ne erroris animadversio minus et jucuda accideret. Fuie
ille vir, si quis alius, in studium disceptandae veritatis, A
244쪽
erroris profligandi tantoperε incitatus, ut si quid aliquando accuIatius occurrisset, sive id ipse invenisset,siqe ab alio vel iniimo accepisset,vehementius laetaretur.A que hoc plane Aam eum est, & pati se de errore admoneri, & laetari si ab aliquo corrigatur. Dum igitur te adam dialecticam perpoliendam Sc erroribus libera
Imretulisti, secuti profectb illud quod Petrus Ramus
factum voluit, deii etiam facere debent, qui Rameae diasciplinae instituta sequuntur, id est, studium excolendae veritatis profitentur. Quanquam hercle,utcunq; fueris in animadversiortibus illis cum summa laude versatus et tamen nescio quo modo non illae mihi ita satisfaciunt, quin putem polle a Joanne Piscatore eruditissimo ho- nune exquisitius aliquid perfectilisque proferri. Ac pr . ita n ibere ad te non alienum visibatur,& vehemen ter rogare ut qua luce ingenii on stere assequeris,eadem in logicisS ad paulo accuratius disceptandis ut re. Atque ut id eo alacrius suscipias,exponam quid mihi in animadversionibus tuis non tantopere probetur. Quod eo libentius facio, cum propter alios qui id a me
contenderunt,tum propter P. Barone Gallum, non ino
do persectum in theologia magistrum, sed hominem etiam caeterarum artium laude excellentem, qui mihi distud suscipiendum author accessit. Cui quidem id Olim contigit quod jam tibi. Nam cum relictis elegat tiis Peripateticae familiae , ad Rameae institutionis discuplinam accelsisset, dc ian propter similitudine studiorum ac ejusdem gentis cognationem familiaria iter uteretur rancidi ille quidem in eas sere difficultates, quibus irretitam esse disseris Mihi etiam de nonnullis in mentem subinde venit dubitare: sed tamen iple me sustineo; ne quod propter infirmit tem judicii non assequor, id propter temeritatem con
demnasse videat. Quid ergoξ Quod ii Ti no ausim,
id in Piscatore audebo 3 Condemnare animadversiones tuas non audeo mino probo Sc laudo: sed ita tamen,ut
earum plerisque non valde assentiar.Scripsi igitur ad te. ut illud
245쪽
ui illud tuum divitium acumen diligetissime in omnem
partem excites: ut mihi homini adolescenti & in liter rum studiis vix mediocriter versato aliquid impertias disciplinamiae. Quod facillirme consequere,si,quae a me pro Ramo levissime disseruntur, in iis erravisse me do cueris. Nam ea medius-fidius instituti mei sumnia r tio est, non ut te refellam: sed ut a te in iis quae nesciam,
erudiri possim. Age igitur: &quid mihi in animadver- .sionibus tuas minus probetur, attende. N on placet ti- Lbi Ramea artis logicae definitio. Qiijdita 3 Quia & vox
illa bene redundat, & disserendi verbo non omnis logiacae doctrinae vis comprehenditur. Redundantiam esse vis, quoniam idem tibi expressum videtur, quod artis vocabulo continetur. VerEne istud a te dicatur, vide mus. Artis integra natura, praeceptis &praeceptorum methodo consumitur. Nam si arti praecepta perpetuae veritatis 'iomogenea, partibus reciproca, & aci elegantem ordinis formam revocata, concesseris: nihil a te ad suam iptius constituendam essentiam requiret amplius. Atqui vero quod arti tanquam summum bonum proponitur , id nullam partem e materia formaque constitutae artis assumit. Quid enimλ ecquid finem constructi redificii, materia ejusdem ac forma,siqua ex parte conistineri dicemus 3 Tu cum fini nomen externae caussie aD singis , eumq; extra effectum consistere, non autem effecto inclusum esse disseris: non vis hercle aliquam finis partem materia rei compositae formaque comprehendi. Sed quamlibet artem habitum esse dices bene agendi. Quid tum 3 Illa ευααἱία, quae finis est cujusvis cliscuplinae, nulla ex parte, materia aut sorima artis continetur. Quod vero de arte generatim dicitur, id ex lege ναθολου-ωτον speciatim in dialectica explicatur. Artis finis, est bene agere: dialecticae vero, bene disserere. Quae ergo inquieo vocabulo Bene subjecta viserit 3 Equidem illius actionis, quae totius artis viribus efficitur perseistionem notabit.Persectio auten, hujus actionis,nonne ab arte profecta est ξ Quis negatὶnon tamen
246쪽
in ipsa arte inclusam esse concedomis fortasse quicquit
ab essiciente in effectum transfunditur,id essiciente coprehendi fatedum sit.Ne lanterim ἄλογον est,ut eadem actio &effecti&finis ratione obtineat. Verum tu ista 'videris ornatissime Piscatorceso satis assecutus sum si te ista quasi velitatione, quae ipsi mihi non tantopere probatur, ad illustriorem quandam explicationem provo-2. caverim. Agedii: Vox illa disserend/ non arridet. pumelle, non inficior. Sed ita illustris tropus est, ita indisertissimis auilioribus frequens, pene ut vox illa non tropo modificata, sed a natura ad eam significationem faeta videatur. Quid tropo illo declaretur, nemini o sturum esse potest. Omnem prosecto dialecticae vim com p rebent t: sive rei inveniendae colitium spectes,sive dispoitionis alicujus in enunciato & sillogismo & m thodo ratione consideres: adeo ut tropi liti us reiiciendi
justa caussi subesse non possit.Sed tua hujus definitionis
correctio quae-nam estZ Ais dialecticam melius definiri artem docendi. Non valde tepugnarem, nisi docere nihil aliud tibi esset, quam enunciato quaestionem deci rare,vel syllogismo eandem demonstrare. Ex quo fit ut
allata abs te clefinitio, καΘολουσκωrον non sit. Nam qui
dialecticam sic definit, is rem generalem per duas in re erati comprehensas particulas interpretatur. Dialeisicae definitio, ad omnes dialecticae partes communia ter attinebit. At ubi in tua desinitione, arsumenti inventio 3 ubi methodi disciplina3 utraq: certe exclusii est; cum tibi docendi ratio, enunciati & syllogismi usti tota vertatur. Non minus mihi tua illa de materia & ma dialecticae, aliena videtur explicatio. Materia inquis) dialecticae argumeta sunt. Quod si materiam quae ad logicae M is structuram requiritur, intelligis ut ce te intelligis) dabis veniam si a te dissenserim. Nam inconstituenda dialectici artificii fabrica, ipsa praecepta
materiae rationem obtinent. Quod ex artis definitione perspacitur. Sed quae sorma dialecticaeξ argumentorum
inquis cum quaestione dispositio. Non placet hercle. Artis
247쪽
Artis enim forma,toti arti convenire debet. Hanc vero quam affers,nec capere inventio,nec sustinere en unci tum,nec methodus ferre potest: immo vero nec doctrina syllogismi. IIbi ergo argumentorum cum quaesti ne dispositio consistet 3 Cuj us rei forma erit 3 certe oporis illius, quod syllogisini praeceptis contiritur.Nam in eo ad vim consequentiae deducendam qtuustio cum a gumento perartificiose disponitur. Argumenti defi- nitio satis tibi accurata videretur, nisi arguendi vocabulum displiceret. Ustirpatur, si placet, καὶαχροςiκως, in quo tamen non valde tibi assentior.) Quid tum 3 Nullum certe ex omnibus vocabulis aptius huic loco, nutilum elegantius occurrit. Nunquam ego declaramentum illud tuum,vel documentum, cum verbo arguenis
ulla ex parte conserendum putabo. Hic de duplici usitargumenti sic disputas, tanquam C E plane si silet: aisque, ab eo declarationis & argumentationis. istinctionem minime explicata esle. Etenim in comparatorum animadversionibu ist*M P. Ramo insciatiam attribuis. Quid dicam λ Nulla mihi ingenio Pisc toris indignior animadversio visa est. Quorsium illa P. Mi de axiomate instituta praecepta orsium tot locis & tam solicite contendit alia enunciari judicio e sicari, alia disceptari syllogistico 3 Quorsum de sopkistaruin vanitate conqueritur, quod omnem logici judicii usum ad syllogis ni subtilitatem transtulerint & alli pari mῖEcce Piscator a Pistatore refellitur. Arguere sin- qui, iasignificat non selum veritatem aucujuS aianrmationis aut negationis probare seu demonstrare,. qui vulgaris hujus verbi usus est: vervetiam rei ςujuspianaturam declarare seu explicare absq; ullo syllogismo. Fateris igitur,duplicem argumeti usum,alium in deci ratione in demostratione alium, fuissen i cognia
tum satis & exploratum. Ut vero tuam de argumeti bipartito usu sententiam magis illustres,rem universam a capite repetitam,& tuis praeceptis comprehensam,velut
ob oculos proponis. Hoc nempe modo:
248쪽
Dialectica est ars docendi. Quod ad docendum proponitur, vocatur quae
Quod ad docendum adhibetur, vocari potest
documentum. Documentum est duplex: declaramentum aut argumentum.
Declaramentum, est documentum, quod antiabetur ad explicandum quaestionem simpliu
Argumentum, est documentum, quod adhibetur ad explicandum quaestionem conjun
s. De logicae artis definitione jam diximus. De sibi cto dialectic 'itius quiddam desplendidius requiro. . Nam si emicat is ecti informanda fuit, equidem ejusmodi subiectum notari debuit quod generale est &totius artis commune. At quaestio,non est inventionis, non semper axiornaticijudicii, n5 methodi subjectum. IIbi igitur luc καθόλου σαωτον λ Deinde prarceptum quaγstionis, utpote quae ex argumentorum conjunctorum
ambi uitate oriatur, in arte dialectici judicii expia L. 6. dum titit. Quod quia alibi fuit,id καὐαυτο non est. Pe ge vero. Documentum est duplex declaramentum aut argumentum. Non probas mihi ista quae dicis. An una eademque res, pro duplici usu duplex statuetur 3 idem equus arationi scilicet&vecturae deservire potestride ne in duo genera distrahetur 3 An Sequati Maensis propter multiplicem iissem multiplex erit 3 sed mittatur partitio: & partitionis membra separatim persequere. Primo definiatur quid sit declaramentum. Peracta res est. Tum in partes tribuatur. Quomodo igitur declar mentuisti 3 Haud dubie in caussas esse sta,subje- et , adjuncta, distentanea, comparata, & reliqua εἰ priamis istis derivata. Bene est. Postquam omnes declar . - menti species singillatim explicaveris, argumenti tr 'Hionem aggredere. Definiatur consimiliter: destris in
249쪽
in membra dividatur. Sed in quae obsecro3 an in illa ipse in quae declaramentum distinguitur ξ Atrem trafactam repetis,& dissidentibus generibus easdem species assingendo, distributionis legem violas. Quod si alias argumenti partes Anstituis, quam quae declaramento triabulae jam sunt, veras argumenti species pinermittis. Vides quid ego in tua illa logicae arcis inchoata delineatione desiderem. Tu vero ad elegantiorem deinceps nina adversionem meditare. Quin etiam illud atten- Π de,rectene argumenta per se considerari dicantur. R clamas.Cur tandemξ quia argumentum inquis sine eo
quod arguitur , esse aut inteissi non potest. Quid
velit, non assequeris. Rationes solae & per se consideratae hic dicuntur,quae non in unam sententiam conjunctae,sed liberae ab axiomatica dispositione spectatur: adeo ut etiamsi mutua relatione contineantur, possint tamen absolute & per se, id est,enunciato non dispositae considerari. Non minus in primam umenti partitio- λ,
ne reprehendenda erravisti. Qui istum artificiale aut inartificiale efficitur. Hic propter membri posterioris tem, distributionis elenchum esse vis.
Atqui ver sententiam non satis acute interpretatis. Non em testimonium ideo inartificiale dicitur, uia nullVrs illius inveniendi traditur quorsum enim. idae liceretur cum excogitandi testimonii rationem praecepto comprehenderit Z sed quia arguedi vim ab artificialibus assumit. In Ramea caussarum tractatione non pauca corrigis. Ad perficiendam causse de- ρ. finitionem verbum PDt adjungendum esse putas. quasi particula illa nempe γ' non cujuslibet caussae in effecto constituendo vim satis enucleate complecteretur. Nam quod novam caussae partitionem erinxeris, & in I Q. ea finem materiae formaeque praeposueris: vide ne dum partitionis elegantiam consecteris, a lege melli odi descivisse videare. Nam si rei essectae finis extiterit,necesse est praecessisse materiam &formam: at si materiasueri non ideo sequitur finem esse.Nec si in re cc
250쪽
da de fine primum cogitetur, idcirco caeteris caussisti M. tura prior dicetur. Eiscientis prima distinet io,quibus, dam a te pntibus amplificata est. Ego partitionem iulam, si defuerit, non valde dcliderem: si adfuerit, non magnopere recusem. Fuit illa quidem . Ramo comperta: sed illius judicio non tantopere nece staria vid
batur. Brevissime admonere satis erat: praesertim cum illorum contrariorum ea ratio sit, tit alterum ex altero 12. statim citicescat. At vero cum tuam in formae partiatione dilicentiam attencio . venit mihi in mentem H ratianum illud: Aliquando bonio dormior Homerus.
Ad enim 3 Qualem nobis formae distributionem e bibes3 Logica forma est entium & no entium cola nis. Tirin forma partienda duas particularis Entis species proponis: Formam scilicci rei physicae seu natur lis.& externam c6rporis figuram, sive id natura sive a tisicio constet. In quo omnes illae de artis materia in M. inaque leges viol tur. De finis distributione quid
loquar 3 da iij judicio quodam seponendum.
e dialecticis putavit, id tu denti repoliis. De partiti num veritate Bon pugnabo: de necessitat duci non possim ut assentiar: praesertim cum vn ' inque desine praeceptio, ad quemvis finem cogi una &in-IA. telligendum commodillime pollit satisfacere. Quod vero at parem rei explicandae & ill ustrandae ni attinet, quam in siil ecto Sc adjuncto esse vis, in eo mihi non persuadebis, in aliqua ad authoritatem tuam: ratio accesserit. Illud certe ausim dicere: quod abs te affertur, id κατα - ντορ non este. Nam utitutis utilitas
magis e subjecto, in quo exercetur, quam ab ad junctiis. lauae illustratur. Est etiam in consequenti animadversione,quod non valde approbem. Duas illas particulas tramui desomoeo in proprii definitione redundare disseris: quia proprium est quod Qti convenit. Primo aliquod de qualitate praeceptum in adjunctorum loco, subtili & accurata definitione coprehendere, id nunqua' logicae disciplinae leges sequenti, propasitum alia