장음표시 사용
261쪽
Hispali, quo appellunt classes Nova Hispaniae de
Peruviae,quibus semper maximus Nauarcharum Nautarum numerus exercetur. Meum non est loqui de virtute Cantabrorum in re maritir , qui tum iri arte militari,ium nautica excellentes evadunt,parique ferocia hosti armato undis reiciendis Oceani obuiam eunt. Demonstrauimus fere praeter institutum vires Maritimas Dicamus nunc paucis
de terrestribus.Eae vasistunt in Peditatu Equitatiu Adidum quod attinet, optimus miles pedestris Germice est is, qui vulgo Ualon dicitur:De Hispano non est meum dicere, quod haec natio ab omni suo est bellicosissimis totius Orbis gentibiis extiterit Galli nouem annorum pacto, a Romanis domiti subiugatique fuere:Hispantheria ad ducentos annos duxerunt. Domandis Cantabris Augusti C laris potentia, persona necessariae fuerunt. Hispani suam patriam Mauris eripuerunt,statimque ea expeditione demeti , inuaserui Africa,ceperutq; pr cipua eius loca. Lusitan inuaserutMauritaniam: Imposuerim frena ori Guineae, Aethiopis S Ca-frariae conquisiverunt Indiam, Malacam, Minsulas Moluccas. Castellani nauigando Oceanum Athlanticum Noui Orbis dominium sibi subiecerunt, in quo tot regna, Prouinci φ,pophilique linguis, vesti- tu,moribus disterentes sunt expuleruntque Francos Neapolii Mediolano Hispanorum virtus in sagacitate sita est, nulla enim alia sens melius nolui
titillia bello conducat aut quid obsit: In diligentia , nihil enim per socordiam elabi sinentes, panuis Ear heisiae lyno andropo pragma si risiadai,uti foro norunt Ininione concordiaq; nunquam enim extra patriam inter se manus conserueiunt:Denique in tolerantia famis,sitis,aestus, fri-
262쪽
roris,mcommodorum laborisque qua omnes alias nationes defatigant. His virtutibus ab hostibus pr claras Victorias reportarunt. Quamuis autem aliquando victi fueriint,eos nihilominus a quibus vi cti fuerant vicerunt, sicut accidit ad Rauennam: Nec unquam inligni clade affecti fuere,quamuis ad Cersos fortunae casus subierunt in expeditione Algeriani Anglicana.Tria aut qi a tuorHilpanor urni 1llia sursum deorsumque versarunt nobiliore:ri Germaniae partem, perruperuntque undique per medios hostes.DePeditatu Italico qui Regi Catho aico paret,non est meum dicere Notum est enitri robur militare Marsorum Pelignorum, Hernicoriim,Samnitum, Lucanorum uirod ad equitaturnattinet,Hispaniae Rex generosisimam equorum Europae stirpem habet, nempe AsturconesHispanicos, qui vulgo Giannetti dicuntur maiores Neapolitanos quos viilgus Corsieri quasi equos ad cursu , ut Varronis verbo utar, idoneos dicas appellat: Sequanicos qui inter Francicos antecellunt, Belgicos qui Germanicis praeualet. Hos populos natura suos armasse videtur ferro fodinarum Bucatae mul-puscuari Molinae:Temperatura quae fit Balona, Bilbili,Τolosettae, calat.ὶjut Officinis armoriim Meadiolani, Neapolis,& Busco lucis iii struxisse eos annona, commeatu horreis inexhaustis A puliae, Siciliae,Sardiniae, Λrtesiae, O si ili' fida luctae Eis quoque largita elit copiam viri ni peSon , Calabriae,san Martini totius mundi ut A tonsis Guel arra vult optimi Almontis aliorum 1 e iocoruni infinitorirna: Abundat denique Re C athblii irsau; TO&argento,quo quantum vult e Vitatus pedit Diuso Italici Germanici ne gens hispanica tot io p.rtibus diuersis a expeditationibus intiacat et 'oblitaciatur conduciti
263쪽
ΡRincipes, quorum regiones Regis Catholici
ditionibus confines sunt, respectu virium aliquo in pretio habentur,sunt Veneti , Franiariae MAngliae Reges,&Turca Apud Venetos iam inde ab eo tempore,ex quo ditio Mediolanensis p mes Hispanos est,res in funama quiete,pacatissimaeq;
sunt,quodUeneti tuitione potius nituntur,summopereque oppidorum sitorum Arcium munitioni incumbunt,niinu rerum acquirendarum consi- Iijs: Quum enim eorum Resp. tota ad pacem collimet, non expedit vires in Vicinia turbent. Regi Catholico quoque tot ditiones sunt , t eis contentus sit,gensq; Hispanica tot expeditiones aduersus Turcas, Mailros aliosque hostes in Europa, Asa, Africa, Americaque, easque tam necessarias utilesque prae manibus babet, 'tin eos iram suam plenis effundat habenis:Sed iidimus Hispanos prompte alacriterque arma in gratiam Uenetorum cepisse, iam tu quum eorum Respublica in maximis difficultatibus bellorum esset, quare intulerunt Baiarethes, Soli manus,Selimus Secundus adCephalentam,Pre- uesam, Lepantum Habebant tamen , habentque Hiaspani ad suum Iatus Algierum,Tunetumi Aphrodisium, quae Hispaniae,Siciliae,Sardiniae, Balearibus regno Neapolitano viciniora sunt quam Cyprus, insista maris Ionij. Qito ad Franciam attinet, Rex Catholicus eam protegenda suscepit,fecitque pensas inaestimabiles inlangedocia, Guienua,Pro
264쪽
Rrx Is PANIAE . dissmncia, Normannia,Delphinatu Britannia, Littetiae Parisiorum ali)sq; in locis.Quid autem diceremus, s Francia cum Hispania sub una corona unireturpPrimum id quidem optari magis ab Hispanis,quam effectum dari posse dico:praeterea quod vires Fran
corum in impetu,Hispanorun autem in cunclatione consistunt,nonen; m aliter animi sensa exprimere valeo. Facilius autem est, ut cuneiando i inpetus retundatur, quam ut contrarium accidat Imperiis
enim facila, ridetur, vitatque aut eludit eum vir constans Magnus Consalutis Capitaneusqirum se
contulit in Bariettam, postea substitit ad ripas filui Liris,qui nunc vulgo i Gariglano dicitur,primo eripuit Gallis possessionem regni Neapolitani, deinde spem id recuperandi. Ijsdem artibus fatigauit Antonius Leua Regem Franciscum ad Ticinum: Prosper Columna autem eiecit eius Regis Capitaneos editione Mediolanensi .Fateor equidem impetum multum in oppugnationibus urbium valerer
Fateor quoque Francos hac in re aliquid praestitis ad uosium,Momedium, Caletum, sed in summis praelijs ut plurimum victi filere, nempe Greuel in- ,&Quintini,&lienae: in his enim plus valet ordo ars quam furor:in illis autem, nempe oppugnationibus plus efficit impetus, furor: quam consilium. Etsi autem Hispani,cumclando,praeclaras erit gerendarum occasiones elabi siuerunt,eaque ex causa saepe incommoda patiantur, illa tamen cimetatio
apsis fere semper,cum Gallis iami me , non solum in rebus bellicis,sed, in tractationibus negotiosa feliciter cessit. Veniamus nunc ad Angliam Anglo
ru Arma ad sui defensione quam alijs, ndendi apta ora sunt, idque a natural et Insulae, iri alicii ius momentia potestae sunt aliae nee ollisse da
265쪽
ns HISPANIAE. alios,nec scipss defendendis valent.Vidimus itas; An los,nihil unquam in continente praeclari feci 11 e nisi balijs suffultos Diu exarunt quidem Franciam, sed auxilio Ducis Bbirgundiis Ipsi a nemine suffulti,non solum quod in Francia acquisiverant, sedis ditiones haereditanas amiserunt, exceptis Caleto comitatu Oyen si,quaretriam nostro tem- rore intra paucos dies , per Franciscum Ducein Cuisium eis erepta sunt Angli nunc Belgium ex gitant sed auxilio Belgarum in primis:sic vina lita Angliam finXisse potius ad se suo in statu conseruadam,quam ut aliarum ditionum vicinarum acces . sone imperi sui pomeria proferat,videatur. Sunt
itaque Angliae vires diuegandis Regis Catholici diti hibus, quam ij periculo inuoluendis magis
idoneae. Facilitatem eas diuexandi praebet ipsarii namplitudo Mopulentia, latronibus S pyratis mulatis in locis exposita Sicut autem nemo miratur Turcam adeo potentem Principem , mare a duabus aut tribus Triremibus Sancti Iohannis Equitum biclitensium aut S. Stephani CFlorentinorum Litiatum reddere non posse: ita nemini mirum videari debet pyratis Anglis in immenso illo Oceano,qui Regis Catholici ditiones alluit, iter praecludition posse.
266쪽
TRransmittamus nunc Oceanum. Ditiones quas Rex Catholicus in Novo Orbe habet
tam magnae, tantaeque potentiae sunt ut hos es non timeant. Hispani fundarunt in omnibus locis oportunis optimas colonias occupant ijs fauces fuminum, Portus Maris, praecipuos transitus, omnesque Situs ad in officio continendum regiones,annona fertiles,aut dites Venis minerarum aptos 'aut ad frenandum populos bellicosos, aut validas ciuitates. Ameridie nullum hae regiones hostem habet,qui eis molestus sit Nulla enim ibid in Insula,nec Continens ipsis ad aliquot Miltiarium millia adiacet. Alatere Septentrionali vexantur aliquando a Francis, S Anglis,qui ut classes portusq; depraedentur,eo Vsq; excurrunt. Maximum damnupassi sunt, Anno is86. quo Franciscus Dracus, An
plus,dia puit Sancti Dominici oppidum in Insula
Hispaniola, Cartagenam in Continente Sed ea Anglorum audacia in causa fuit,vtHispani circumspectiores facti sint, meliusque earum regionuria securitati prospexerint. Eara Septentrionali latere, a natura mirabiliter munitae videntur Primum tot Insulis, quae pro septo, aut Vallo Nouae Hispaniae sunt deinde frequentia breuium, Vadorum,shletituque varietate,qui ibidem cadun vlligus eos curretes dicit Denique uno fuctu rapidissimo , qui per Sinum Pariae ubi os Draconis vocatur in trans, i inde inter Iuca tan cubam transiens, inter Cubata Caput floridae, tam rapide se retrorsum, crii R ut neq
267쪽
1ει REX HIS PAMIA 2. vi nec expansis celox velis, euillo pacto superar valeat: hic fluctu ventoru varietas, aliaq; maris pericuJa eos animi dubios reddet, qui portu, quo se r*cipiat caret. Porro Rex Catholicus eo naturae beneficio, tes dificauit praeclara Arce in quada Insula,
Verae Crucis oppido vicina, in plaga, inqua, exicana sita.Extruxit, alia munitioneq; Hauanar, inCuba ex aduerso Floridae:Tollit illa hostibus oportunitate euhadi fucitu; haec facilitate eo vitidi aedificauit denio Arce validi in saeti Dom. oppido, quod tam oportune situ est,ut obtinendo eius Maris Imperio faetiim esse vidcatur. Et ut concludam:Sicut situs Italia ad Maris Mediterranei dominiti obtinendum factus, ita Hispaniae ad Imperium Oceani obtine- dum videtur. Ipsa deniq; experientia docet, His panos suapte natura varios climatula' egionumque plagis toleradis, magis quam caeteros esse idoneos.
PHilippinae ad Noumispania pertinent,no quod
inter eius aut oui Orbis fines coprehendatur
sed quodan. is 6 .detecti fuervi per Michaeleiopertu Legaspi, qui a Ludqvico Velasqueo Nouae Hispaniae prorege ad detegon tu incognitas regiones missus fuit. Dictae ut Philippuas in honore gloriaq; Philippi Regis Hispaniarii,cuius auspicij ea expedit1o suscepta erat. In illo Oceano qui se inter Noua Hispania & Taprobanam extendit, esse undecies mille omnis generis S mago studinis Ipsulas credi tur. Quariis aute Hispani eas omnes nomine Philippinar comprehendant,id tam nomen proprie iis couenit, tu Septentrionaliores sunt Earum laticus
oue pliis qua o. sibi acquisiverunt, civia Myriade rominu eas inhabitanta u. Praecipua dicitur u ZOn, cuae ducentas leucas quidem longa, sed admodum
Midicit. Ride ad ob ira agni futtii, qui Manila Q-
268쪽
sum ineque cingitur:Ubi fluuius in Mare se exonerat, fabricarunt Turrim robusta ab alia auia fiuiiij parte ciuitatu Iamrius primum ligno terra, deinde muro e lapide talce cingitur. Maioriqnsularii est nomen Uendenao. celebrior Tandata, quae, quod primu detecta fuerit,dicitur Philippina. Inter alias est illic Cebu, in qua obi jt agellanus, ambitur undecim leucis,est in decimo gradu latitudinis hae S Ita insulae vicinae abudant uniuersaliter venis auri frugibus. Vedena quoq, Cinamomo,cuius multu in Nouam Hispaniam atq; adeo in ipsam Hispa nia importatur. Rex Catholic madauit,ut ex Noua Hispania in eas Insulas boues,vaccae,equi, quae ad Propagatione deferretur: Numerus Hispanoru quii ldas regiones coqui fuerunt defendutque accedit hodie ad mille sexcentos Milites qui inter hos, non
sunt pluresnogentis. Aedificarunt Arces in locis portunis maxime in LuZon, in Patiat,&Cebu,tenet
que ibide aliquas Trit emes celoces. In Mamla ciuitate habet domiciliu Episcopus curi 3. viris Eccle-sasticis,Patribus ordinis Diui Angustini, A Societatis Iesu,quorii opera studioq; ad sacram fide circiter treccia hominil millia conuersa sitiat Maximae difficultas qua in eoita conuersione est consistit in Polygamia,quae cum s ctibus comunis est.Sunt harditiones maioris monacti qua quis existimet. Ultra
copi uenim alimentorii,&auri quod ibidem reperitκr,stit in situ percommodo, tum ad subiuganduInsulas vicinas .conseruadu Moluccas mina ad introducenda nauigatione in illu Archipelagura Noe ua Hispania, s t comercisti ater China Mexicu: hae
re magni ponderis sunt sed id quod grauitate rei vincit hac omnia,est, quod inde aqua freno,coepta sunt
269쪽
Ο4 HIs PANIAT.sunt cohiberi secta, S arma Mahumetana,qsiae paulati, sibi do in inium tam In hilarum qiram orae Asiae palabant. Qii in castellanis, ex Noua Hispania Peruviaq; expeditio quam Arabibus ex sua ditione facilior est.Praeter lus menti quod illi viribus superiores istis sint,compertum fuit,nauem bimestri' pacto ex Peruvia ad Philippinas quae minus ab Apulco D Salisco,qua in Peruvia distant appuliste, quo nauis semestri ex Arabia non pertingat:non ob
id modo,quod Arabia a Philippinis longius dissita
sit quam Periclita, sed quod venti communes naui pationi Castilianorum hi enim recta illi curua nauigant linea fauent impensius. Conficiunt prSterea
Castellani institutum uer uno tractu, Mauri autepluribus, mutatur enim eis ad caput Comorinum temptita aestiuum in hibe inum. Idem quoque fere eis accidit Malacar ubi venti quos vulgus Mon onos
dicit expectandi sunt. Quod amplius est Castiliani
semper vento secundo, in a i tranquillo,quodque inde mare Pacificum dicitur : Arabes autem in Archipelago,in quo varios improuisosque ventos experiuntur inciduntque in latrones homine ae facinorolΘS,nauigant. Adde supradictis,quod sicuti existimatio Castilianorum opitulatur Lusitanis ob icinitatem, Lusitanorum virtus id Castilianis ab unde beneficium foenerat:ac si contingat ut hi dii opopuli coniungantur unianturque, nihil non in illo mari efficient, quod cum Chinenses probe no- Tint,prospiciunt caventque sibi, Christia . , , Qxumque vicinitate mi aruia
270쪽
LUSITANIA Icamus nunc de ditionibus, ad Regem Catholicum propter Coronam Lusitanicam pertinentibUS.HCc regnum,quod ro mil-haribus longum. o.autem latum est, quamvis nec regione, necteria valde maenum, ne per se pro uentibus valde diues sit,in stu tamen ad nauigati nes com nodiis o, faciendis acquisitionibus oportunissimo est. Inhabitatur enim a populo tali animi,ut expe litiones in Barbariam, Aςciopiam, Indiam,Brasilia . que fecerit. Iamque perso an in OS, dominium Iocolaim,&portu Em maioris momcnti dictarum Prouinciarum , latronatum nauisationis Oceani Athlantici, Eoi sibi vendicat. Antequam autem pergamus,opus est , pauca dicere, de Insulis Terre is, quae etiam coronae Lusitanicae sunt. Hae Insulae propter earum situm,adeo oporturiae iecessariae sunt, ut absq; eis ipsis nauigatio in Aethiopiam,Indiam, Brasiliam Nouuorbem vi feri possit. Clames enim quae ex dictis regionibus eniunt Hispalimi lysipponem eas vix vitare
pomunt,quin in eas descendant Classes Occidentales ut ventos sequantur Orientales autem ad comparandum sibi ventos secundos Celebres non itat pridem factae sunt, primum propter obstinationem incolarum contra Regem Catholicum, iam tum,
quum Rex Catholicus regni Lusitanici successor factus est.Denique ob vietorias, quas aduersus classe Franciae: Angliae Hispani circum ipsas sibi pe