Imperiorum mundi catalogus et descriptio

271쪽

DE DITIONIBUS IN AFRICA

ET AETHIOPIA.

tholicus ratione corona Lusitanica post leti ad Fretrum Gaditanum: Naraganum extra Fretum,eto. ab Amita 1lliaribus magis Meridiem versus, Rex Catholicus in Ora Africe a Capite A-guero, ad illud quod Guardam dicitur usque duo ditionum Status vocant genera habet: aliqua enim ipsi immediate,alia confarderatis ipsi is subsunt Pa rent eidem Insulae Maderae, Portus Sancti, apitis viridis, Argutia,Sancti Thomae, Ss vicinae.Haediet e Ii sula non modo se sua annona sustentant,sed, inde in Europam mittunt, inprinus accarum fructusque arboreos milibus maxime , sicut A vino, ab unda Madera.Saccari maximam etiam copiam co-ficit Sancti Thomae Insula.Haeditiones non ab alijsquam a piratis Anglicis &Francicis,qui tamen Ca- putViride non transeunt infestantur. Insulis vulgo Arguin S. Georgi Dellam in habent Lusitani duas institorias quas Faltorias vocat easque ad exemplum Arcium factas,domos, unce cuni gentibus vicinisGuineae libyae negociatur,auruq ad se ex Madinga locisque finitimis trahut.Inter Principes cofoederatos ditissimus honoratissimus i est RexCogo possidet.n. regnii quod luculetu est,aeris' teperie opaca rerumq; copia caeteris Aethiopiae plagitantistat Lusitaniabidem duas colonias habent una in S.Saluatoris ciuitate , alteram in Insula, italo Loandam dicunt. Porcipitini ex hoc regno diuer .

272쪽

sium Mancipiorum,quae illinc quotannis in insulas ct nouum Orbem auehuntur, proque noquoque quod euehitur mancipio,penditur amplum vectigal corona Lusitanicae. Ex hoc regno facile ad presbyterum Iohannem perueniri posset: non enim longissime illinc abesse existimatur.CO, GD NI S regnum adeo Elephantis, annonae copia omnique alia necessariare assuens est,ut ei expeditioni singularem comi r oditatem adferre posset Est etiam Cono confinis reo nolans olae, cum cuius Principe nue ellum gerit PaulusDiar Lusitanorum Capitaneus:

Belli vero causa primaria sunt quaedam fodinae argenti,quae Potofanis neutiquam cedunt tanto autem illis meliores sunt, quanto argentum purum, mixto impuroireptistat. Vt autem quod res est d catur Si Lusitani tanti res vicinas , quanti longin Quas fecissent,easq; vires, quibus Caput Bona Spei superarunt penetraruntq; in Indiam, Malacam, MNoluccas,contulissent in expeditionem Africana,

facilius minorique expensa maiores sibi opes parassent. Nulla enim in Orbe regio auro argentoque ditior est regnis Mandinga,Aethiopia,Congo, An-gola, Butua reroa, laticlica, Boro, Ruitimi M

,, Humana sed enim cupiditas plerum qirem Pluris alienam,quam suam ipsus facit, Remotiusq; res videtur dissita.

is Propiore maior esse re. Inter promontoria Bonae spei Guardassiense habent Lusitani arces Cesalae Morambique: illius opera negociationis regionum circumstantium sociae omnes auro eboreque abundant dominium

273쪽

RI HISPANIAE.sbi seruant, huius autem beneficio nauigationem Indiam versus, faciliorem leuioremque sibi reddunt, propterea, quod ipsorum clastes interdum ibi hibernant, interdum sese ibidem refocillant. Habent in hac plaga Regem Melindar, sibi amici sinatim, Reges Quiolae aliarumque vicinarum Insularum tributarios. Nihil,nisi VI RI Lusitanis desunt Praeter enim alias Insulas, quae quasi se prostituunt omnibus est hic Insula S. Laurenti inter

maiores,aut maxima totius ibis censenda, longa est Doo. lata autem 48o milliaribu S. Qilam uis autem parum colatur , est tamen ob suam bonitatem omnis culturae capax, distinxitq; eam natura Iu mina,Portui Sinus commodissimos. Hae coronae Lusitanicae ditiunes, non alias vires quam maritimas timent, quae ex TurcIs tantum conitare possunt.

Sed perpetuus cursus classium Lusitanicarum quaevit, citroque per illas oras nauigant eas prorsus

securas reddit,ceperuntque Anno Is89. apud om-hagam .Triremes, unam Nauem longam Turca-xum,qui eo usque penetrare sustinuerant.

DE DITIONIBUS ASIAE. NAn ditiones in Persia,Cambala, India, cit

riore Multeriore sunt. In Persia habent Lusitani Armurium: in Cambala Insulam Diu, Damain&Barain. In India citeriore possident Insulam Caul, insula n Goam, cum vicinis Arcibus Cochim, lana,&InsulaMauar,Portum Columbo in Insula Zella. Sed caput est Goa, ubi Pro rex vires Bidia secum trahens .laabita. Armurium Goa

274쪽

R8 HI sp NIAS. Θν agni aestimantur propter dominium Maris S co mercium Sinuum Persidis Cambaiae Cochi muniri Colamum propter copiam Piperis , quod inde

nauibus impositum auehitur. Matiar,propter piscationem Margaritarum, quae in illo Mari fit Co Iombo,propter excellentiam copiam Cinnamo mi vel Cinnami,quod ex ea insula exportatur Damalia Barain , propter fertilitatem Regionum circumiacentium:quam ob rem Iohannes Tertius Lusitanis Rex,ueteranis praedia in dietis regionibus assignauit. Goa maximi momenti est propter stus oportunitatem , cui terrae bertas coniuncta est.

Omnes hae India aegiones,Gos spio,palmis unde maxima incolarum pars se sustentat oryba, Pipere, Zinribere aliisque fructibus abundant. Habet Rex Catholicus hic adhuc nonnullos Principes amicos,alios Tributarios Amicorum primus ditissimusque est Rex Cochi mensis, qui primum hen ficiarius megis Calecuti,fuit,nec admo im potens

erat, nunc amicitiai commercio Lusitanorum

tantas opes viresque acquisiuit, t&Regibus vicinis sit inuisus. R exColami quoque ei dein anticus est. In duobus hisce locis habet Rex ciuitatulas quatiuis pretij. Sunt ibidem nonnulli

Frincipes tribu-

275쪽

Lusitanorum in his ditionibus vires duabus ia

rebus sitae sunt Vna est situs locorum 4 bur:Altera numerus classium Mearum praestantia: ad situm quod attinet , Lusitani scientes,se propter exilem suorum numerum , in Mediterraianeas regiones,magni momenti expeditionem suscipere non posse, nec se viribus pares esse Persis, Gugaratis, Principibus Decam, Regi Narsingae alijs,in hoc incubuerunt, ut eos situs, qui sibi cona modi ideoneiq; videbantur, ad maris negociati nisque dominium sibi parandum, Min quibus pauci maximis copiis frontem obvertere possent, bicompararent.QuumquePortuum Pelagique domini sint,tan9s vires maritim accommode coniungere valent, ut nen o ipsis ibidem resistere valeat N uigiaque eorum talia, eoque modo instructa sunt,

vi nec eoru Vnum,tria, quatuortie alterius generis

extimescat. Atque,Vt aliquid dicatur, ex quo quid ipsi in India possint cognoscatur,Franciscus Almeida cum ri. paliloue pluribus nauibus fuditMamalue nos in viciniarn oppidi AlfosusAlburque citis,

cum classe o. nagnarii nauium oppugnavit Calecutitim: nauibuS2I. cepit Goam: 3 . recepit eadem: 3.eepit Malaca:26. ingressiis est Mare rubrurr 2. recepit

iamvetiti. Deinde rebus eoru magis magisq; inuales celabiis,duxit Lopezius Zirarerius in expeditionem maris rubri 37. naues magnas: LoperiusSequetra, . nauibus sed maiore qua virquam antea militum copia tentauit Gniddain ad mare rubrum: o. Dium

oppidii ma

276쪽

RI HIs PANIAE. oppidum:Henricus Menes usso.nauibus vastavit Patane oppidum. Loperius azius Sam palus reliquit in Armamentario 36. nauigia bellica,Omni ex parte rebus necessarijs probe instructa. Nonnius Acu-gna suscepit expeditionem in Dium Oo nauibus, in quibus erant Lusitanorum tria, Indorum quinq;

millia, excepto famulorum armatoriam satellitio, quos secum magno numero ducere solet.Dominus Constantinus Braganra,habuit in expeditione Onorensi 6o naues velivolas,nec minorem numerum in ea,quam in Ionefepatan suscepit.

PRaeter Principes cofoederatosae tributarios, sunt his ditionibus cofines potetissimi hostes nimirum Persa, qui in Armurium quod sub clientela eius fuit ius sibi vendicat: Rex Cambaia , qui Di vi qua Insula illi quondani paruit aliaque Ioca quae prius aliquando fuisse diximus, repetit: Nirramaluccus adalcamus ita vocamur a Lusitanis duo potentissimi Principes rQgni Decan seges calecuti,& Narsingar.Sed Rege Persis mai sin- nunquam Lusitanos bello impetiuere, quod eis semper cum alijs longe potentioribus hostibus res fuerit. Alij quamuis ad recipiendum Dium , Chaulem Coam aliaque loca , omnes neruos intenderint, nihilq; in eo molimine intentatu reliqtierint, nullam tamen expeditionen alicuiq; momenti ad felicem optatamque catastrophen perducere valuerunt: Situs enim locorum, maritimis auxilijs

recipiendis commodis sinu sunt. Ac quamuis hostes

277쪽

M', RE HIs PANIAE, expeditiones hyeme ut facultatem auxili serendi

Lusitanis eriperent susceperint,nihil tarmen prose cere quod nauium Lusitanica ruin conditio lapia paratus, EorOces Lusit moria ammim iniis pers cula coni 'mpserinthium itaque certatim operadant,obsessi ut perii tirent,&patienter vincant. Alij ut socijs obseisis succurrant , omnibus ventorii nimatasque periculis se exponunt, omnes hostiurn

conatus irritos reddiderunt. Nullus autem Lusit

nis acrior formidabiliorque hostis est ipso Turca.

. ut ea commoditate fretus utensque,quam urbi ena ei praebet,ex mari rubro,identidem eos India expellere conatiis est,ad ea n expeditionem modo a Rege Cambaiae, modo ab ambitione sollicitatus. Maxima classis quam Turca instruxerit 6 . nauum fuit,quas aduersus Dium misit: sed ea in turpem filia gam acta est. Misit deinde aliam classem 22. magia rum nauium in expeditionem Armii Zianam , quae

classis fere tota oppressa quassataque fuit. In Zeilaanihil praeter arcem Colombo Lusitani habent Rex enim qui eorum Tributarius erat, Mauro, qui Sin gapanda dicitur, regne exutus,nunc tanquam exui vivit, Iustinetque se auxilio,quod ei suppeditalit Lu- stanti

IN India ulteriore habet Lu tanica corona regnum Maia cense&Insulas Moluccas. Malaca ropoli caputque regni est, lilod ad 27 o. ii iii a ria patet: sed ob aeris paruulia ubi is ite . iape meri

278쪽

magni momenti,quam ipsa urbs Malaca conspici

tur.Haec ita sita est, ut non tantum omnia commeriscia, sed citinera quae per immensum illum Ocea in a faucibus maris rubri ad Caput Liampo fiunt usque)coniungat ni atque:Eo quoque importantur

opes Continentis, totque illarum Insularum,ut omnes simul copulatae,amplitii line Europs non cedat. Malaca quondam multo maior erat extendebatur

enim secundum maris plagam ad plus quam tria milliaria sed Lusitani, it eius defensio facilior 8 expeditior esset in Arcem eam redegerunt, quae supra milliaria in circuitu non continet. Duos po- sentes hostes habet, nempe Reges Ior&Achem, quorum ille terra potens est, hic mari potentissimus,a'iubus ipsa obsessa fuit, nec semel in magnudiscrime adducta est, sed auxilio, quod ei ex India venit, semper cum strage ruina hostium seruata est Tandem Paulus Lima Regem Io fudit,arcemque ab ipsis in vicinia Malacar extructam expugna uit, in qua praeter alia spolia 9oo tormenta bellica aerea reperta fueriint. Haec ditio magno periculo

vel ob potentiam Regis Acirem sequar tota in eius perniciem se conuertit exposita est. Ideoque Rex

Catholicus, ut ditionem Malacensem , a pericillo tutam seruet,expedition Achensem Matthiae Alburquercio, quem superioribus annis cum alitho ritate ingentique manu in Indiam misit commisis se existimaturi Reliquiim est regnum Mahicco, ubi I usitani,quo sibi commercium Caryophyllorum,quq in Mohicis nascuntur,&Moschocaryorum qui Insula Bandae peculiares sunt securum efficerent, in Insula Ternate Arcem habebant, qtiae auxiliorii minopia his retroacticaninis se Mahumetanis dedulit

279쪽

αν RE HISPANIAE. Nihilominus Lusitani qui se in Insulam idorvs ceperunt, ibidem mercemoniorum artem in se

transerentes remanent.

ri In Orbe,terra qua patet,nulla integro, Regio aut ditio est, gens cuius e si pluribusis Conflata nationibus,quae vel magis, Animisque moribusque ritibusque,vel

Sermoni S inter varietate differatis Se:gente sed qua nulla constans sit minus, contra,minus sincera,fida,& candidaris Hinc fit ut ibidem nulla pax unquam,quies Nec ulla,nec sacri, vel hilum sit boni.

MAGNVS TVRCA.

TVRc comprehendit suoImperio prscipuas

partes trium Orbis teriae partium Habet Gnim in Europa totam maris Oram,quae a finibus Epidauri,ad fauces Tanais usque excurrit:Quidquid inter Budam constantinopolim,&a Ponto Euxino ad hoc latus Saulis' est.Eo pacto comprehenditur melior Hungariae pars,tota Boseia, Sertita,Bulgaria,Macedonia,Epirtis,G cia,Peloponennesus,Thracia, Archipelagus cum suis Insulis. Tenet in Asia Africa id on ne quod ab oppido Belis dela Gomera,ad Alexandriam Aegypti: Bugia ad Guai Valam: AhAlexandria ad ciuitatem Siene Et ab Heroiam ciuitate qtiamnunc Sue appellanto ad Suachen usque est. Imperi huius magnitudo, comprehendi potest eis amplitudine aliquarum eius Partium. Palus Meotis quartota est inpexiI

280쪽

MAGNv TvRCA. a s. rureici mille Milliaribus in Orbem patet. Pontus . ixinus bismille septingentis milliaribus ambitur. Vniuersum Maris Mediterrai rei quod ei subditum littus,continet in clicuitu odio milliariorum millia.Aegyptus, quae tota sua est, quingentis milliariabus longior aestimatur. Taurisio,iter in suo facit audam usque,per ter milles ducenta in iliaria. Tantinadem spadirest a Derbento ad mare spirim, indenam ad Sinum Arabicum usque A Balseia, ad Sinum Persicum. Tremi senam in Barbaria usque, paulo minus quam quatuor milliariorum nullia iumerantur. In Mari nobilissimas insulas Cyprum, Eubaeam, Rhoduna,Samum,Chiui Lesbum Malias

Archipelagi habet.

annona abundantes.Quae terra enim frugibus ditior Aegypto,iarica, Syria Asa est

Qtia opulentior omniq; bono affluentior Hung ria,Graecia, ThraciaλIn his ditionibus habet Turca quatuor ciuitates maximarum diuitiarum,Constantinopolim Alyayrum, Alepum, aurifum. Constantinopolis omnes Europa ciuitates, populi frequentia,superatri arstimatur enim in ea plus quana

septingenta hominum millia esse , quo ius ita est,

duas fere Parisiorum Lutetias a quaret. Al um est niaxima Syriae ciuitas,&quasi cetrum, quo mercimonia Asiae confluunt. Taurisium maxima Imperii

Persarum quibus nostro tuo erepta est ciuitas , habet plus quam ducenta hominum millia . Alyayrum , inter omnes Africa urbe principatum obtinet, non enim ulla alia est,