Imperiorum mundi catalogus et descriptio

281쪽

, O MAGNvs TvRCA. quam non longo interuallo post se relinquatriamea alij Cano urbem ei magnitudine parem faciunt. Alyayrum quasi horreum non solum Aegypti,magnaeque partis Africae; sedi India est,cuius Thesauri in mare rubrum , deindeque dorsis Camelorum Athayrum deuecti,distribuuntur per regiones,quas

mare Medi erraneum alluit Imperium Turcicumo paruis init ijs, in magnitudinem PrincipibusChrisianis extimescendam excreuit per arma, quibus nostrae discordiae ipsis percommodar,utilesque fuerunt,ansamque praebuerunt Artes bellicae Turcarum fuere, semperia fatum instructumque esse ad offendendum, praeueniedum hostem:Vti inexpeditionibus celeritate admirabili habere vires in promptu,&quasi ad manum Vno tempore plura non tentare: Non diu cum aliquo belligerare, ne in armis exercitetur Non consumere tempus pecunias in expeditionibus parui momenti: Non acquirere,quasi per saltum, sed pedetentim Multuquoque profuit, quod Principes maximae expeditionum parti praefuere. Alijs quoque artibus si

sunt Turcas, quibus trecentorum annorum spa-cio donnisOttomanica sibi maximorum reg- norum dominium paratiit,idqtie ab Anno lueoo.ad hoc tempus Vsq; ,sere duplicauit.

282쪽

cum. Magnus enim Turca adeo absolute Dominiis rerum onmiun intra fines sui domini contentarum est,ut incolae se sua mancipia, non subditos nuncupent. Nec sui trisquam iuris est, multoque minus domus,quam inhabitat; aut derra

quam colit, tominus est, exceptis aliquibus familijs, in Constantinopoli,quibus praemii loco, priuilegio, id concessiim , a Mahum et secivado fuit. Nec aliquis adeo magnus est,in de vita,non dico de fortunis,aut statu, in quo est,securus sit, nisi quamdiu Magno Domino id gratum est. In hoc adeo pleno Dominio,conseruat se Tuxca duobus medijs: Auferendo nempe subditis arma Deinde ponedo omnia in mani Apostatarum,quos in ipsorum pueritia,tanquam decimas accipit. Hac arte duo bona cosequitur Primum est, quod Prouincias store ner-uoq; virorum spoliat: deliguntur enim uilenes robustiores,armisque aptiores: Alterum,quod his seipsum armat,securumque facit:Ianirari enim e gremio parentum,in pueritia erepti, huius , aut illius curae tradui,prius quam id aduertauit,evadunt Mahumetani, nec amplius mirem aut matrem agnoia

centes dependent prorsus a Magno domino, qui eos pascit fovetque Expectant itaque ab eo omnia, illaque acceptum illi serunt

283쪽

TVrca robur consistit in equitat , peditatu,

classibus,comnaeatu,pecunijs. Quod ad pecunias attinet,communi opinione receptum est ipsum plus minus odio illiones aureorum ordinarij reditibus habere.Etsi aute videri possit,ipse iri ex adeo amplo Imperio multo ampliores Reditus percipere posse, id tamen non fit,quod Turcae nihil

esuid in animo habeant,nec alterius rei curam gerant quam armoriun,quete sua natura ad excinden dum destruendumq;,quam ad conseruandum ditandumque Prouincias aptiora sunt. Turcae quoque,Ve exercitus conserti erat, suasque expeditiones contianeant, ita spoliant populos , ut vix ipsorum sustentatio m necessaria eis relinquant:Subditi itaque de sperantes se comoditatibus , multo minus opibus

quasdabore industriaque sibi parare possent frui

turos,agricluturae columercioq; ulterius non in cunabunt quam eis opus est, imo quam ipsa necessi tas flagitat. Quid enim prodesset sementem facere quam alius meteret Metere,quod alitis ab inaptu ius esset3Itaque inditionibus domus Ottomani caevisuntur sylva immensae otamia ubique vasta, paucissima ciuitates populo frequentes,potissimaque agrorum pars deserta iacet. In distris regionibus ex populi frequentia oritur annonae caritas, in Tu cia audem ex hominum penuria Maxima rusticorupars moritur ducendo commeatum Miasque res necessarias, in itineribus quoque, per quae tendunt exercitus: In classibus etiam, nam ex decem remigum illibus, qui de domo sua revelluntur, ut plurimunm euertitur quarta pars Pereunt in comoditati

284쪽

hus, munitionibus aeris,laboribus: Idq; tanto plua accidit quod Turcae classes hyeme semper exarmet: itaq; remiges epibataeq; nunquam mari eiusq; incommodis affirescunt. Mercatura deinde,omneque fere comercium est in manibus Iudsorum autChristianorustu opaed pidauriorum;Venetorum, Fra corum, Anglorum:In tanta ditione,quantam Dircae in Europa habent,non est alia mercimoni; celebris ciuitas praeter Constantinopolim, Capham,& Thessalonicam. In Asia,quam Alepum, Damasciis Tria Polis, Adena: In Africa Alliayrum, Alexandrii, Augerium. Reditus suppeditat arii cultura, eadem artificijs materiam praebet. Artificia mercaturam instruunt deficiente autem agricultura, deficiunt onania. Etsi autem ordinari Turcae reditus eo, quod diis dicimus,maiores non sint, extraordinari tamen magni faciendi sunt,praecipue confiscationes & donativa. Bassae enim alijque ministri Turcs exsugunt ta- ira a harpyaesangiunem subditorum,accumulantque Thesauros inaestimabiles,qui, ut pluminum,Fisco Magni domini cedunt. Existimatur Abaahimum, nassam, Athayro auexisse valorem sex illionum, multo natore summam habebat Mahumetes Visir Occhiali praeter alias diuitias tria mancipioru millia possidebat.Sullana soror Selimi secundi, percipiebat quolibet die bis mille quingentos Zec-chinos, in carpitq; ad peregrinorii comoditatem -- qua ductum ab Alcayro Mecam usques Opus pro- .secto immensum:Magnodomino facile est occasione arripere ut cuiuis pro libito vitam cubonis auferat.Donaria ad magnalia summam accedunt: Nemo enim legatus coram ipso coparare potest absq; donis Nemo aliquod munus , aut dignitatem pracipuam speret,nisi pecunia adsit Nullus a pro-

285쪽

MAGNV TVRCA. uincia cui praefuit,aut ab expeditione quam conse-cit, vacuis manibus in conspectiim tanti Principis venit, nec tam potenti Principi dantur eruncij. Diuod Moldaui UUalachiae,Transibianiae, conseruant 1e in suis Principatibus idonatiuorum, mutanturque quotidie Valuodae alachiae Molia dat e dantur enim Principatus plus offerentibus, qti ut praestent quod obtulerunt, opprimunt populos, rediguntque ad inopiatnProuincias. Nihilominus vidimus bellum Persicum exhausisse Turcae Aerariae, Meius Thesauros consumpsisse.Annis postremo elapsis tum Constantinopoli,tum per Omne Imperium Turcicum crevit supra quam credi potest,precium Auri, ita ut Aureus duplo plus quam prius valuerit, materiaque auri argentiqtie adulae- rata adeo fuit,ut Ianir Zaris occasionem dederit ignem ciuitati Constantinopolitanae inijciendi,pauoremque Magno Domino,non solum ali)s, incutiendi praebuerit. In Vrbe Alepo nuituum 6o millium Mareorum nomine Magni Dominia mercatoribus petitum fuit Quamuis autem Turca Reditus non

tam magni sunt, ita in amplitudo Imperi,& regionum fertilita exigere videri posset habet tamen in sua ditione fructum maioris valoris quam sunt ipsi

Reditus, nempe multitudinem Timarrorum, vel Feudorum:vendicant enim sibiPrincipes Ottomani agros,quos bello hostibus auferunt, prioribusq; dominis talem partem , exiguam aut nullam pro ut ipsis visum est relinquentes, reliquum in Timarra quae sunt tanquam Commendae repatiuntur, aut dant agros bene meritis millitibus dum vivunt, ea

lege atq; conditione, ut aliquot equssin belli usus

paratos alant. In eo sita est omnis r identia Tur- cὸrum,&cura quam de cos' seruando Imperio ha -

286쪽

MAONvs TvRCA. urbent Nisi enim hac ratione militibus, telluris colandae,propter utilitatem,quam ex ea sperant . cum

demandaretur,omnia vasta iacerent:Ipsim et Tures

solent dicere,quod ubi MagniDomini equus pedem ponit,ibidem amplius herba no crescat:his Timarris iso. millia equitum parata tenet,qui armis probe instructi,eo tendunt quo Princeps libet, nec ipse

vel Teriancium expendit. Tam magnus equitatus. mietoris i .aureorum illionibus nutriri non ponset. Mirandum itaque,quod aliqui Reditus Turcaru.eu Christi norit Reditibus colarentes, tanti inebriopum Ottomani caru nullam faciant mentionem FerturΤurcam,bello quod cum Persa gessit,tantum sibi terrae subieci se,ut αTimarrorum millia in ea erexerit, institueritque nouum agophylacium Taurisj,unde aureorum Millio ad ipsum redit. Institutio Timarrorum Helectus Aromogianorum ita vocant iuuenes qui educantur ut fiantIaniarari simi duo praxipua coluinina imperij Turci ci. trumque ad imitatio aem Romanorum institutum videtur:Romani enim Imperatores utebantur sius subditis ad bella, constabatque ex ijs exercitus Praetorianus,qui nunquam ab Imperatoris latere discedebat. Tacitus docet selectionem iuuenum, quae ad hunc fioem fiebat , Batavis rebelladdi occasionem dedisse.In Imperio Romano dabantur Timarra militibus in sum fructum,& in compensationem bene fortiter factorum, dicebanturque Beneficia, qui ijs fruebautu Beneficiarij. Alexander Seuerus concessit haeredibus militum, ut ijs beneficijs

frui possent,ea tamen conditione,Vt militarent, alias non Constantinus Magnus, dedit suis Capitaneis de se bene meritis,haereditario agroS, qui ha- t mi vita tenus tantum concedebantur. Feuda in

287쪽

ita MAGNUS VRCA. Francia extemporarijs perpetua facta sunt regnantibus vltimis Regibus Carolo 8 Ludovicis Dictus equitatus Turcicus,duos effectus valde egregios in Imperio Turcico facit: Unus est quod subditos tanquam freno ita coercet, ut non tam cito se move repossent,quin hos sicut tot Falcones, in ceruicibus haberent: sunt enim in hoc per totum imperium ditiisi. Alius effectiis est, quod una eorum pars dum altera ad continendos retinendosq; in officio p pulos domi manet yseper ad eas quae Occurrunt e

peditiones parata est. Est igitur pro pruesidio perij

ad coercendos tumultus qui oriri possent, iro praecipuo belli neruo Praeter elim equitatum habet Tiirca penes se bonum equitum numeriim, quibus

stipendia pendit, hin Spachi, iungi, Caripicidia

uiduntur,suntque tanquam Semmaria ministrorum Z Prae et rum Imperi j Inde enim ordinarie sumuntur Basia Beglexbegi.Sangiaci Praeter hos sunt Alcara 1 S auxiliam Tartari, UValachi, Moldaui. Itera viri u pars est peditatus qui in IaniZetaris consstit:in ijs duo considerantur, nempe nati, specialis dexteritas in armis Qtiod ad natione attinet ordinariae non inscriblintur albo Ianiggarorum ex Asia oriundi, sed ex Europa. Habent enim illos proetnollioribiis, sicut semper fuere, is agis pronos ad fugiendiim,qiiam ad strenue pugnandum Europa populi autem semper pro bellatoribus piignacibiisq; habiti fuere. In Oriente A siatici milites Turcae,nomine nationiS Turca Vocantiar: Europaei autedicuntur Rumi, id est Romani in od ad dexteritatem attinet seliguntur pueri, in quibus maiora indicia roboris,agilitatis S audaciae apparent: Hae e nim tres qualitates in milite requiruntur. Deleetiis quoquo temo anno fit,nisi necessitas eum cstius fie

288쪽

MAGNvs TvRCA. 2r ri urgeat,sicut bello Persico accidit, quo bello,non solum frequentior delectus habitus est, sed etiam Aromoglianis Turcicisis sunt, quod nunquam antea fieri solitum erat, inina Diuuenes Constantinopolim additisti sunt, lustrantur ab Asa, qui nomeiuvenis,quo patres ex qua patria sit in tabulas sfert.Eorum deinde pars in Ariam Minorem nune Natolia dicitur Min alias Prouincias mittitur, ubi linguam & legem addiscendo, imbuuntur viiijs

moribus eorum, cum quibus degunt, evadunto id non animaduertetes Mahum et i A lia pars distribuitur per Septa quae iircae Serraglia vocant quae Magnus Dominus Constantinopoli, Perae habet:

Aspectu pulchriores melius' copositi destinantur Consepto Magni Principis. Toto eo tempore quo jiuuenes, Iomogliani vocantur, non habent certum Praefectiam,nec occupantur praescriptis exercitijs, sed hic operam nauat colendis hortis, ille fabricis, olius seruicijs domesticis sit libusque alijs rebus. Post certum tempus reuocantur in Consepta Aro-moglianorum ita vocantur toto tempore donec albo Iani Iarorum inscribantur tradunturque Praefectis,qui eos operis manuarijs laboribusque exeriscent, habenturque satis male quoad victum ami-Ehimque dormiunt in spaciosis aedificijs, dormitorijs Religiosorum similibus, in quibus luminaria

ardentia custodesque sunt, sine quorum permissione se loco mouere non debent. Arcu Sclopetoque ferire discut,cumque in exercitio aliquem habentvsium,adscribuntur numero IaniZIarorum aut Spa-

chorii: Illi no minus qua quinq; nec amplius quam octo A speros monetae genus est percipitit: hi decῆ. D lbum Ianiazarorum adscripti, in bella, aut in

289쪽

iu MAGNv ΤvRCA praefidia eunt,aut manent ad portam hi ultimi ha bent pro sua habitatione tria loca amplissima, sicut monasteria Uiuunt ibidem sub suis Praefectis cIaD shminoresque inseruiunt maioribus in expendendo,coquendo, similiaque ministeria obeundo cum magna obedietiari silentio. Qui unius classis sunt, Vitrunt incommuni ad unam mensam dormiunt in atrijs longissimis.si aliquis per occasionem absque venia foris pernoctasset , seqvcnti vespera egregie vapula tanta cum disciplina,vt posteaquam apulauit si imam im more manus sui Praefecti deosculetur. Gaudent Ianugari multis priuilegi P , honorantur quamuis sint insolentiores timenturque ab omnibus: In Profectionibus aut itineribus depraedantur cas sci donios Christianorum, nec vel verbo cuntra mutire licet:Dum quid emunt, pretium pro libito rebus dicunt: millo quam ab Aga iudicaripo sulit, nec plectuntur extrenao supplicio citra periculum seditionis,ideoque id raro valde secreto fitddille Regalia habent Aliqui ex eorum numero adiunguntur Legatis custodiendis: Alij

dantur peregre proficiscentibus,maxime cum sunt honesta conditionis.ut securi sint in ditione Turci-ca,recipiuntque Iani Iaari bonas Straenas:Eorum est

electio Principis:nisi enim ipsi Magnum dominum

approbent aut proclament creatus esse dici non potest. Unusquisque Princeps adeptus Imperium dat eis aliquod Donatiuum, augetque stipendium. In graui bello egreditur eorum pars cum ipsorum Aga aut suo Legato,ultimique omnium confligunt. Apud Turcas Munus cui plures inuideant non est quam Agae:Ipse&Beglerbegiis Graecia soli non eligunt legatos, sed Magnus Dominus nominat COS. Agae iantagatorum nihil certiori exitio esse potest

290쪽

MAGNVS ΤvRCA. os quam eximius Ianiararorum fauor. Numerus Ia- sirrarorum est a duodecim ad quatuor supra de- cem millia.Haec militia nostro tempore multum euiluit,quia etiam Turcae in Iani ZZaros assumuntur,

sicut siatici,quum primum non alij quam Christiani Europaei admitterentur: inde quia uxores ducunt,praeter antiquum morem , nec id ipsis vetitum est Propter longam molam quam Constantinopoli, qua non alia urbs magis est letici, dedita

multum viluerunt segniortas insolentes, Immo intolerabiles evaserunt. Dicitur communiter robur Turcicum consistere in hac militia Ianigrarorum:

sed alibiostensum est hoc esse falsillimum Praeter Ianiretaros habet Magnus dominus Raappos pedita tum vilem qui plus Ligone quam ense utitur,maetisque ad hostes multitudine delassandos, quam ad eos virtute superandos,conducit,solentque an irrari Arapporum cadaueribus fossas implere, ijsque uti pro scalis quibus hostium muros scandunt.Sicut autem Romani habebant milites legionarios de auxiliarios quorum illi praecipui,nerui suae militiae,hi autem Velut additamen vel auctarium erant ita &πurca equitatum,quem stipendiarium habet,

reui marriotta pro robore exercitus aestimat Ancangos pro accidentali: Ianiazaros tanquam Legionem praetoriam, Azappos, tanquam uni erum ducit.Sed tempus est Ut duo verba de armatura nauali dicamus. Primo non est Princeps,qui maiorem opportunitatem habeat instruendi classes qua Turca,syluae enim Epiri miliciar, sed plus ali)s Nicomediae Trapezuntinae tam magnae ac des sunt,plensq; altis arboribus fabricandis omnis generis nauibus aptissimis, ut creditu difficile sit. I in videntur Triremes quasi lana fabiicatae sponte de syl-