장음표시 사용
21쪽
utrum hos de ossiciis, an sitos omne, de philosophia libros dicit ρ non dubito, quin omnes. non enIm υ; detur id, quod sequitur, Qui iam se illi, sere aequarunt, ad hos de insciis. qui nondum exierant,posse per
tinere. Antiquus liber non habet, Hos. QV i tum sie illis sire aequarunt nihil mutor cum de ita tit in plerique antiquis libris . Vtor autem tredecim, aere meo mihi acquisitis Ze ex uniuersa Italia in meam saud forsan contemnendam Bibliothecam accitis. in hoc opere emendando : nullis neque Iaboribus, no-quc sumptibus parcens, ut studiosorum commodo consuam. Quorum nouem faciunt cum uulgata loctione. Quattuor alii. & unus praeterea perantiquus Albuti Tertii, uetere mihi amicitia coniunctissimi.
di pro eximiis animi dotibus, nec mediocri , sed praestanti uirtute earissimi, habent: Qui iam illis sera
aequar uri . Genus autem hoc loquendi exemplis quam plurimis confirmatur . In Laelio et Supcriores se a quare cum inscrioribus debent . In Verr. Aliqti id eum aliquo aequari. conferri l. posse. Non tamen contemno alteram illam lectionem. Nam di in Hirti , lib. rix ubi est in impressis, Collocatur in eo turris xi tabulatorum, non equidem, quae moenibus aequamur: in quibusdam antiquis est, Aequaret. Et illiud Pacuu i apud Agellium lib. xiv. cap. i .eiusdem gentris inrNam, si qui, quac euentura sunt, pracuadeant, Aequi parent Ioui. Fan s aeqνarunt.' laude: parem sere lauilcm confecisti. Ea, quae succedunt loqui de oratione Latina, non de rebus, Ciceroncm ostendunt. Sunt autem dicendi genera; summum, orationum; medium , horum librorum depbilosophia; insimum, epistolarunt, avidi logorum . quibus Omnibus aeque Cicero excelluit. Fe, , dicit , quia dicendi uis in Oratore dominatur
Alii, he e a qui ri; hoc est, rationum numerum, granditatem.&molem aequarunt. nam Cicero breui
tempore multos de philosophia libros scriptit : quod cum ex aliis locis, tum ex initio Topicorumipers
tue apparet re ex procmio lib.IM .horum librorum . V a s enmi ductes maior est in tuis: orationes enim,
renses praecipite, maλυ τύπαθὴ κον ait Dionysius , idest . habere debent mulios as us ... Α Ε mi A B I L E , timerati m l lx utroque mistum, summo, re insim ., Vir item titroqμe in xyriis i buriet mira pro Antia. nam, si dixisset, Excelleret, potius. quam . Laboraret: quod falso dictum iideri posset: non enim nemini Graecorum conligerat, ut in uiroque laboraret; sitis nemini, ut excelleret: nam labrirauerat Phalereus , sed n an exebiliter. t) si dixisset. inquam. Ex teret, adimere Graccis, es ad se transferre uideretur laudem utriusque generis: quod intelligi potius, quam exprimi a se, uult. ita&md- destiae seruit in uerbo Laboraret: quod gloriantis non est: di quia dixerat .. Minuti Graecorum . quod ummim Non erat: correxit uititura , exceptione statim illata unius Phalerei, qui iusputandi dubtiliter laudem
adeptus. quod cst philosophi, dicendi uicaruerat, quae prima laus oratoris est. Fo R x Nis A dtiis lorationes in sorti ad iudices habebantur :&priscis quidem temporibus, in puro comitio, quae sori pars
fuit; exornata autem operibus urbe,in basilicis: exceptis, quae in senatu, ut Catilinariae. 2 Qv i ε Tura learet enim actione serensi, nee illam dicendi uim ad excitandos animosi requirit. Ni s i Duel non sine contemptu aliquo dictum uideri potest,hoc sententiae principio Nisi fine. quas dicat. Opponet ali quis Phalereum qui laborauerit in utroque. Quid tum p philosophum suisseconcedo, oratorem nego: ita que frustra laborauit. Da Mainius Tharrietest Quinctil. lib. x. Cici in Bruto in medio dicendi
genere cum praesert omnibus. Multa eius scripta commemorat Laertius . Alio nomine dictus *ς- ς χληρ ι uero, πιυς-- o'Atticae portu. Sudas Post obitum Deniosi heriis cum Maccdones vili Masubegissent, multum auctoritate apud ciues suos ualuit. apud Macedones etiam gratiosus.. Iandem, r inuidiam, di cum ignominia pulsus, Alexandriam ad Ptolemacum prosectus. lampi, sitreae hiblioth de praefuit: quod N D. Hieronymus in Danielem memoriae: plodidit i θ tandemda tapente occisiis. u Laertius genus dicendi Demetrii philosophicum ait esse, contentione, & ui Oratoria temperatum. Curinus Aser de Orthographia Grammaticos nominati, Demetrium Phalereum. &Hermocrat . Nι mava 462ρη . λαχεν r o A e Mine/υe κνι πιεζὶ γέ- λογου υrαγματ ον ιὰ Narare εξύν Mys ORATOR parum vehemens, i defuerunt enim illi φ τω , di nerui oratorii. D Ci S,m--
in lib. de claris orat. Suavis, sicuti suit, uideri maluit, quam graitis. Et in Oratorere Hie primita inscrat rationem, & cam teneram. mollem i. reddidit. Tria optin Afri dii stami Quid Theophr 3
mitius s' Cicero seriptum reliquit in Hortensio. Laertius e Tωτον τυρπα ν γoptara , ,εος No τη φρ σε υρ Θεσπε om μετιυγομαθε. Quae uerba quasi Cicero interpretans. Theophr)itus ait, dicendi diuinitate nomen inuenit. Vide Agell. lib. x ii l. cap. . Quinctii Lb. x. In Iheophrast tam est eloquentiae nitor ille diuinus, ut ex eo nomen quoque.traxisse dicatur. Prassis artu lognoscuntur saepe in discipulis aut uirtutes, aut uitia praeceptorum, ut in Phalereo Theophrasti suauiis . in Demosthenelsaei uis . de quo iuuenalis r ι u genium uelox. praeceps facundia, scrino . promptus, di isaeo torrentior. Nam in uerbo , Torrentior, uis os cnditur: quae patet etiam in eius, quae exstant, orationibus, Ehi D K cr Platonem e limo , t Draeclara correctio. nani, quia nemini Graecorum parcna inius que generis laudem contigi illa iam ostenderat: subiungit, aliis id non contigisse, quia, clim uellem, non potucrunt, ut psalereo; aliis, quia, eum pollent, noluerunt, ut Platoni, Aristoteli. Demosthem, Isocrati Quinci. lib. . de compos . Platonem, di Demosthenem inter se dissimiles suisse restatur; Platorcuri . compositionis
22쪽
eompedῖtῖonis diligentissimum eodem capite fuisse assimat. illius eopiam huius ulm Cicero Gnxit,leste
eodem Quinct lib. x. Asianum lib. xii. uocat. Dum Plato in Gorgia oratoribus illudit, summum agit ipse oratorem. Idem Quinct. Homericam facultatem ei tribuit. Et Panaetius apud Cic. Tusc. i. vocat eum philosophorum Homerum. Uidendus de Laertius, qui ex Timone recitat, quod ad hane rem facit. Infanti illi, in cunis dormienti, apes in labellis consederunt: de responsum est, singulari illum suauitate orationis fore. Cic. i. de Diu. Pli. lib. xi. cap. 18. Faler. lib. I. cap. de Prodigiis. Chrysostomus de sacerdotio lib. iv. Is rati tersum tenorem tribuit, Demostheni amplam sublimitatem,Thucydidi uenerandam maiestatem, Platoni excellentem dignitatem. Plato, Aristocles fuit dictus a parentibus: sed γι τοῦ πλα - δωρ διώμων, μετων λόγων. I. siue oblatas humeros,siue ob orationis amplitudianem.& maiestatem, Platonis nomen inuenit. Iouem,aiunt Graeci, si loqui more humano uoluisset, non alio, quam Platonico genere orationis usurum suisse . Et Cic. in libris de Oratore, Platonem, in exagita dis oratoribus summum oratorem agere, testatur. Qv AE a Platone didicerat, is multos annos, Pt tone magistro, Demosthenes operam philosopiae dediti postea, cum audistet orantem Callistratum, eius eloquentia delectatus, a philosophiae liudio ad oratoriam artem se transtulit. Plutarchus, Libanius, Ageulius lib. .cap.r 3. Ammianus Marcellinus lib. x xx . alii. Quanti Demosthenes Platonem fecerit, uide eius epistolam ad Heracleodorum. PRONvNCi AR Et proserre, disputare, uel in scholis philos phoeum, uel in libris. Vti uoluit oratorio uerbo, cum de summo oratoreloqueretur,quamquam disputante potius ut philosopho, quam agente ut oratore. nam, si recte animaduertimus, Platonem transfert a. gymnasio in forum,Demosthenem a foro in gymnasium: ut id,quod ei propositum est, probet, utrumque Potuisse, si uoluisset, in utroque genere excellere. ORNATE, stlendideq.l 'profecto nihil hoc orat re prudentius. philosoplio Platoni grauitatem, di eopiam, oratori Demostheni ornatum,de splendorem,sau m uidelicet utrique,tribuit: ut Plato philosophiae scientiam in agendis causiis cum eloquentia coniungeret; Demosthenes in tractanda philosophia oratoria facultatem adhiberet: essetque, si uellet, eorum alter grauissimus, de copiolissimus orator ; alteromatissimus, 3c splendidissimus philosophus. DE. AR s Toma, o Isocrate i De aemulatione Aristotelis, de isocratis, uide Quinct. lib. Iri. cap. i. e Plutarchum ineius vita. Vide de Cie. III .de
Hinc diuersae sectae. De quibus quid senserit Cicero, lege Plutarchum ineius Oratore, de Tusc. i. et Laertium. Suo studis 'ille, philosophiae; hie, crates suum studium thilosophiam saepe dicat et ec iocrates apud Platonem. natura Philosophiam qua dam in anima Isocratis inesse ait.
Eo, eaerumtuis aliquid hoc tempore ad resoni tabere, et multa posthae, ab eo exordπι uolui max me , quod oe aetati tuae eotapi statim, O ctoritati meo grauissimum: tum , cum mira sau in philosi Macrgrauia, o utilia , accurate, copio'. a philosopbis LPutata; latissime patere videntis ea, quae de ossicisstria ta ab illis, o praecepta sunt. nulla en uitae pars neque publicis , neque priuatis .neque orensibus , neque molicis in rebus, neque si tecum agas quid, neque si
cum altero contrahas, 1- reo io pote9r in eos e tendo sita uitae est bonerias omnis .. in negligendo turpitudo. Atque haec quidem quaestio communis est omnium philo horum . quis est enim, qui, nullis et praeceptis tradendis, μιωμ um si audeat dicere e Myunt nonnullae es climae, quae, propositis malorum,σbonorum finibus, ostium omnepervertunt. nam, qui summum bonum se iamluit ut nihil babeat cum uirtute continctum;i inuis commodis, non honestate, metiatur ; bladi sibi im consentiat, crnam interdum naturae bonitate uincaturi, sit, ut neque amicitiam colore post, nec iunitium, nee liberalitatres: fortis uero, dolorem hummum malam iussicos pauit temperans, uoluptatem summum bonum staturas, esse eerte nullo modo potest. quae quamquam ita sunt in promptu,ut res Sistulatione non egeat; tamen sunt a nobis alio loco distiniata. Hae disiciplinae igitur, si sibi consentaneae esse uelint, de olycio nihil queat iacere: neque ulla osci' praecepta firma, stabilia, contuncta naturae tradipossunt, nisi aut ab iis, quisolam, aut ab ijs, qui maxime honemrem propter β dicant expetendam. itaque propria en ea praeceptio Stoicorum , ct Academicorum , ripateticorum quoniam Aristonis, 're onis , ct Herilli iampridem explosa sintentia est, qui tamen haberent ius suum dissu tori de ossicio, si rerum aliquem delectum reliquissent, ut ad offici, inuentionem aditus est. Sequemur igitur hoc quidem tempore, ct in bac quaestione, potissimum Stoicos, non ut interpretes ἔβd, ut solemus, e fontibus
eorum, iustio, et urioq. norim,quantum,quoq. modo uidebitur, horiemus . Placet igitur, quoniam omnis
dilutatio de osticio furina es , ante de re, quidsit ostiacium e quod a Panaetio praetermissum esse miror. omnis enim , quae a ratione suscitis r de aliqua re, instia
tutio debet a definitione proficisci; ut inrideatis, quid si id, de quo distuletur.
A ET A Tr tuae esset apti mum,l decet enim erudiri adolescentem ossicii potisiimum eolendi notitia i de decet erudiri a Patre. AescKines praeclare dixit, adolestentes poetarum sententias edisc re oportere, ut iis, uiri cum sint, uti possint. Imitatus est hoc loco Cicero Isocratem in oratione ad D Horaeum, de Nicoclem. Auc TORITATI meaegrauissisum: I In argumento leui nequa uam
23쪽
uersiri debuit is, cui magnam auctoritatem honores , magistratusq. peperunt. est autem ossicio nihil gra'
uius. Magnifice ait se explicare hanc materiam ad Att. lib x v. GRAvi Α, i quae auctoritatem habeant..Vri ILIA, I ad tranquillitatem animorum. ΑCCvRArg, lemethodice . Coptos Eloratione orn3La, dc Ciliae splendorem habeat. DIS P vr ATA; l quae .caussis utrimque allatis, uer esse dignouimus. FOREN sinus, lit orenses Domesticis opposuit: cum tamen omnes intelligeret,nqn suae in foro tantum, sed quae ubique prorsus extra domum peruntur. Forense regnum, alicubi se e mitisse, queri ror. N E v v g si tecum quid, i multa enim saepe soli agimus: in quibus ipsis autos scium colitur. honeste; aut negligitur, turpiter . propterea subiungit: In eo'. colendo sita uitae est hon stas omnis, de in negligendo turpitudo. Sen a ait, hominem solitarium tum sibi peccatis interdiccre,cum, dignitatem sui reputa . seipsum reueretur. Huc respicit, quod est apud I cratem ad Nicoclem , dein
Paracncii. Scipio dicere solitus crat, ut hic ait lib. ID. senumquamniinus esse otiosum, quam cum oti O
ses 'ncque in in ux solum, quam cum lus esset. Ait sonius: Turpe quid acturus,te sine teste time. Philolaus autem praecipue ait honi inesse ipsos tri te debere. IN e ur. colendo i sic Cic. Tusc. ix Vt agri non omnes frugiferi sunt, qui coluntur : sic animi non omnes culti fructum serunt. Tota autem haec enumeratio perpulchra ess, re quaecum aliis eiusdem Ciceronis locis utiliter conferri possit. Fam. lib. v. U. S.. Quamobre in uelim. ital ipse ad inescribas. de omnibus minimis, maximis. mediocribus i. rebus, ut ad Ilom inpin amicissi unum , dc tuis praecipias, ut op cra, consilio , auctoritate, gratia mea sic utantur in omnibus publicis, priuatis ; sorensibus, domesticis; tuis, amicorum; hospitum, clientum Maoruin negotiis Sc. PH LObo PD ubi se auerat dicere et Smeca ait Philosoplitam esse uitae legem. NotivvLLAE dσιι Mae,1 ut Epicurea r cui finis malorum est dolor, bonorum. uoluptas. U F v t C i v Μ omne pcrvertunt. I osscium, in quo bonum omne situm est . prorsus e uita tollunt. Qv i si reum hi vum 'seslituit, i ut Epicurus. Si sibi ipse e sentit . O non intertam naturae 'ioni die uinciuinit si semper idem sintiat, nec se doceri, & corrigi ab ipsa, rerum omnium optimae, natu a patiatur.Natura nihil suadet, niti bonum; turpe nihil patitur; consuetudine uincitur interdum; sed ipsit nunquam peccat: ideo laudamus eo ,qui natura duce uiuunt,naturam'. ducem in omni re se quuntur. N x vactanti tuo colire possit. l de Fin. i. Nequc Mera haec oratione solum, sed naulto magis uita, ecanoribus comprobatiit, amicitiam posse coli in hoc dogmate. Nx C iustitiam, nee libuis tem 1 tres a cingit morales uirtutes Iustitiam, Fortitudincin,Tempta n iam, quas & Aristoteles agnoscit. omissa quatta, quam intra nominat, Prudentia. nam Liberalitas iustitiae pars est . infra. Axio locat in libris de finibus bonorum, & malorum. FURN A , stabilia, i cum uero entiri, ut ait Aristoteles, omnia consentiunt: a fallis autem statim discrepat. A v T ab iss , qui Ibiam, i Stoicos primum, deinde Peripat licos indicari, obscurum non est. solam ctim honestat Stoici; maxime autem, sed non solam, Peripat rici ic auebantur. E A praeceptisi de Oiscio, qua carent illae disciplinae. AC A D E H I C o R v xi, linui de honestate sinitebant idem, quod Peripatetici. propterea supra, Platonicos pro Peripateucis accipi.
di ximus. fuerat autem ueteris Academiae princeps se auctor Plato. Α Risro Nis, Pyrrianis, Herilli iam idem explosa tentia est. Hi cum Zmonem Ciliaeuin, Stoicae sectae conditore, audistentiab eo tame . dei pii etiam intersi dissenserui. quaru Opinionum uarietate collectis e Cicerone testi in omis,qua clarissime seri poterit olicdςmus.ZcnO,Polcmonis Academici auditor,cum Academicorum dogma sequi uideretur, c planr in aliqua parte sequeretur, ab iis tamcn deflexit, Stoicam l. disciplinam instituit. nam cum Α -
dcinia, id est cum Platone, ipsius Academiae auctore grauissimo, ac principe, de summo bono idem sensit;
quin nihil diceret uile bonum, priaeter uirtutein; bonum soluin, quod honestum: sti alii , quod turpe; beatam uitam in una uirtute constitutam. in quibus autem ab Academia, idest a Platone Natoni , rati nem, & auctoritate in sequent bus SP sippo, Xenocrate,&Xenocratis auditore Polenione,magistro suo. disscnsu, haec iere sunt. Cum nihil aliud praetcr honestum, numeraret in bonis', id q. appellaret honς- stum. quod esset iis Pilax quoddam. solum, de u quin bonum: cctora , etsi nec bona, nec mala essent, i ancn alia secus dum naturam dicebat,alia naturae esse contraria, his ipsis alia interiecta. N media numerabat : quae autem secundum naturam cissent, ca sumenda,& quadam aestimatione dignanda do bat; co tram contraria; neutra autem A mediis relinquebat; in quibus ponebat nil il omnino esse momenii: sed. quae citcnt sumenda. ex ij alia pluris ussu aestimanda, alia minoris . Cum q. supcri Orcs illi non Omno uirtutes in ratione cise dicercnt. sed quasdam uirtutes natura, aut more pe sectas: hic Omnes in ratione po
nebat. Cum'. ili ea genera uirtutum, quae supra dixi, sciungi posse arbitrarentur: hic nec id ult' modo seri possedis larebat , nec uirtutis usis modo, ut superiores, sed ipsum habitum per se esse pracciarum,
pcc tamen uinptem cuiquam adesse, quin casta Per uteretur. Cumq. perturbationem animi illi t x homine: non tol ercnt; naturaq. S condolvicere. S concupiscere, de otimescere, dc ciserri laetitia dicereiix; sed ca contraherent, in angustum . dcducerent: hic omnibus his, quasi morbis, uoluit carere sapicntem. Cum q. cas perturbationes antiqui naturales cisi diccrent, & rationis expertes; aliaq. in parte animi cupiditatem, si rationem collocarcnt : ne his quidem ancntiebatur: nam deperturbationes uoluntarias est erutabat, opinionis q. iudicio se stipi; dc Omnium perturbationum arbitrabatur cile matrem immoderatam qitandam intemperantiam. Haec fere de moribus: nam, quod ad naturas attinet ab iisdein etiam discrepabat. Sed in moribus a Zenone auditor uius Aristo desine bonorum non diisensite censuit enim nihil esse bonuin, nisi uirtute in; neque malum, nisi quod uirtuti esset contrarium: quae uero in mediis momentarino csse uoluit, ca ipse nulla esse, ijsq. neutram in partem moueri, summum bonuiti duxit . sic enim Cic
miserietum reui it in Lucullo. Idemq. lib. lv. dc Fur. Vt Aristonis,inquit, clici explosa mitentia, dicen
24쪽
tis, nihil differre aliud ab alio, nec esse res ullas praeter uirtut , di uitia, inter quas quidquam omninoi recitet; sic errare Zenonc, qui nulla in re, nati in uirtute, aut uitio, propcntionem ne minimi quidem momenti ad summum bonum adipisccndum csse daccrct; G,cum ad beatam uitam nullum momentum caro haberet, ad Uintationem rerum esse in his momenta dicerct. Et lib. i. de Leg. Sive Aristonis dis scillam, atque arduam, sed iam tamen stactam,ta conuictam sectam secuti liint,ut, ut mitibus caec stis, a que uitiis, cetcra in summa ac lusitate ponerent. Eontra: Si, ut Aristo Chius, solum bonum esse diceret , quod honestum citet, maluinque, quod tu c; Lutcras res otianzs Plane pares, ac ne minimu qui det intum adcsuiu, an a sient merc sic: ualde ex unocrate, ex Aristotele, ta ab illa Platonis Limilia di screparet . Et lib. ii. de Fin. Tres sunt fines expcrtes honcitatis, unus Aristippi, uel Epicuri, alter Hi ronymi, Carneadis tertius: itas, in quibus honcitas cum alliqua accessione, Polemonis, Calliphonis, Di dori : una sit lex, cuius Zeno aucior, Politus in decore totus, idest in honestate . nam Pyrrho, Aristo, H rillus iamdiu abiceti. Et infra: Primum uilissimas res ad uirtut cm addunt, deinde singulas potius, quam omnia, quae prima natura conciliauisset . quae cum Aritioni, ta Pyrrhoni omnino uisa si int pro nihilo, ut inter optii ne ualere, di grauissime aegrotam nihil prorsus dic crat intcrcite: rectu iampridcm contra eos desitum est disputari. dumeni in in una uirtute sic omnia cilc uoluerunt, ut eam rerum selectione exspoli rent; nec ei quidquam, aut unde oriretur , darct, aut ubi nite tur; uirtutem illam, quam amplexaban tur, sustulerunt. Herillus autem ad scientiam omnia reuocans, unum quoddam bonum uidit,sta nec optimuin, nec quo uita gubernari possit. itaque hic ipse iampridem est re vetus. post Christippum enim non sane in disputatum. Et lib. ai. Cum uirtutis noc primum sit, carum re ruin, quae iccundum naturam sint, habere delinum: qui omnia sic aequauerunt, ut in utramque partem ita paria redderent, uti nulla si Iectione uterentur, uirtutem. ipsain sus turmat. Haec M. Cato: qui paullo post negat a se, Stoicis q. rei quis tolli rerum illud discrimen, quod Pyrri , ta Aristo prorsus cilc tollendum ci nicbant . nam, in Cac rosubiunx ilici: Istud quailem optime dicis; scd quaero, non ne tibi iaciendum idcin sit, nihil diccnti bonum, quod non rectum, honcstumq. sit, resaquarum rcrum discrimen omne tollcnti: rc spondet Cato: S quid cin tollerem: sed rclinquo. Et lib. v. Hoc unum Aristo icnuit: praeter uitia, atquc Grrutcs, ncgLuit rem ullam esse aut fugiendam, aut expetendam. Et in Horteiasio : Aristo Chius, praefactus, serrcusin μhil bonum, nisi quod rectum, S honcstum. Rursus ab Artilone Pyrrho distensit inco, quod illi summum
bonum fuit, iis, quae Icno inter ea, quae secundum naturain, contraq. naturam est cui, mcdia numer bat, neutram in partem moueri Pyrrho autem, ea ne sentirc quidem capri titum. Qua tota de re sic lib. i v. de Fin. hiilii itidentur loquitur ut Academicua omnus quia in illi erratii qui finem bonorum ciae divo runt, ironeste uiuerc; scd alius alio magii, PIrritia scilicci maxime, qui, uirilite constituta, nihil omni inis, quod appetendum sit, relinquat: duincie Aristo, qxu nihil linquere in ausus , introduxit autem quibus commotus sapiens appctcrct aliqtaid,quod cui lucan mcntum uicadcrct, ct quodcumque tamquam occurreret. is hoc anchor, quam Pyrrho, quoc uci siquod Scnus appulcndi d in deterior, quam cotcri, quod penitus a natura recessit. Stoici autcm, quod sincm Donorum in una uirtute ponunt, limi lux sent illorum: quod autem principium ostioj quaerunt, melius, quam Pyrrho: quod ca non occurrι ntia lingunt, uinci' et Aristonean: quod autem ea, quae ad naturam accomm adata, di per se assumenda esse dicunt, non adnit punt ad silem bonorum, desciscunt a natura, de quodam modo sunt non dissimiles Atilionis. illa enim i currentia nescio quae coitiminiscebatur; hi aut in psiliunt illi quidem prima naturae, icd ea seiungunt a sinibus, re a summa bonorum. quaecum pinponunt, ut sit aliqua rurum scicctio, naturam uitantur sequircum autem negant, ea quidquam ad buatam uitalia pertine rursus naturam rc linquunt. Hcrillus autem, cum Zenonem aud luci, ab co tamen, colerisq. Stoicis, dc fine bonorum In co discrepabat , quod in cognitione , & scientia sumi ina bonum post ut . Omitto illa, inquit in Lucullo, quae rolicta iam in dentur, &Hcrillum', sui in cognitione, di sciuntia summum bonum ponit: qui cum Zenonis suisset auditor; uides, quantum ab co dis sci crit . Et litat i de Fina Herillus aci sciviatiam omnia reuocans, unum quoddam bonum uidit, scd nec optimum,ncc quo uita gubernari pol sit . itaque hic ipse iampridem est reiectus. post Chrysippum cnim non sanc si disputatum. Et lib. I v. de Fis n. Vtrique idein faciunr, ut, si laeuain partem negligerent, dexteram tuerentur; aut ipsius animi, ut sccit Herillus, cognitionem amplexarentur, adiit iacm rc linquerent. Et bita via Iunctae, di duplices expolitioncs summi boni, tres omnino luerunt. num aut uoluptas adiungi pol si ad honcstatem, ut Calliphoni, Clitomachoq. placuit; aut doloris uacuitas, ut Di loro; aut prima natura, ut antiquis, quos cus dein Acade inico dc Peripateticos nominamus. Res ant Stoici: qui cum a Pcripatcticis, & Academicis omnia transtulit lent, nominibus aliis casdem res secuti sunt. Iam explosae, eiectae'. sententiae Purrhonis, Aristonis, Herilli, quod in hunc orbem, quem circumscripsinus, incidere non ponunt, itandae omnino non fucrunt. Nana, cum omnis haec quaestio de finibus, quasi de cxtremis bonorum,& malorum ab co proficiscatur,quod diximus naturae ei te aptum,atque ae Hur modatum, quodq. ipsum Per L primum appetatur: hoc totum S ij tollunt, qui in rcbus ijs, 4n quit, Anihil aut honestum, aut turpe lit, neganteisc ullam caullam, cur aliud alij anteponatur, nec linter cas res
quidquam omnino putant uateresse: dc Herillus, si ita sensit, nihil esse bonum praeter cntiam, omnem consilii capiendi causam, inuention q. officii sustulit. Et infra: Saepe ab Aristotele,& Theophrasio mirabiliter est laudata per se ipsa rerum scientia: hoc uno captus Herillus, scicntiam summum bonum esse .l findit, nec rem ullam aliam per se expetendam. Haec ex Cicerone. Laertius autem Pyrrhonis, I Herituli uitam litteris mandauit, Aristonis omist; quaedam tamin de co sparsim tradidit: ut haec iii Menedemi vita. Placet lanicis, rationalem, naturalemq.rbilosophiam tolli, ab Aristone Clito non discedentibus,
25쪽
moralemq. solam coli. Ibi demi in extremor Quapim uirtutem, &uitia sunt, indisserentia, ut Aristo
Chius, appellant. Et in Zenonς Cit in Aristo Chius si non in dixit ad aliquid, inter virtutes, uitia indifferentur unacre, uarici MOxuci modicam nullam Glinquen , sed aqqualitatem seruans omnibus in rebusi es autem sapienaem praeςlaro limitem histrioni, qua inae Thersites, siue Agamemnonis personSm sumaliutrumque dcccntissimo stu imitatur. Naturalem, ac rationalcm philosophiam sustulit, alteram di cms este si pra nos, alter in nihil ad nos. ; quae uero mo S corrigat, sol in ad nos pertinere. Vimulosn que multas, ira, neque una, ut Megarita, quaς militas appciledur nominibus, induxit , De Durri, ne, α Herillo dilui addemus cx Laertio: cum utriusquc ab eo scripta vita exstet. Legendum quoquc Gorulium lib. xi cap.4. 4 I yrrhonis opinione, S ca, quaeanter illum, α Academicos stir, dis linsono, lino
puusin in sicat. nana in explosi reui tur ine sic turpitudo quaedam .estautem uomtatii lini, pro- ritu , histrioni an lo plaud nus an theatra. Paradoxo i c. . Histrio si paullos bimouit extrini menim, aut si tu rsus pronunciatus csti daba unalrevior, aut longiqrs cxsibilou A loditur. Ixhlosa iyitu sit, ut absurda, ollicioque, idest humanae societati, coni aria, Misonis, PHYlionis, S Herilli sententia, sin, ut indigna prorsus haburetur iura quam ulla philosophoriim si stadisi iitaset: nequehan Chri ἐν-
Aristoim opinionen rationdibus multis usu 'comma si usquam bis,litauit . undus lib. iv. de Fin Gloriosa ostentatriam constituenda summo fio .cinia enim, quod honestiun la, id solum honum esse confirmatur: tollitur cura ualetudinis, diligcntia reii miliaris,aditiinistratio reip. loserendorum negotiorum, oficia uuax; ipsum denique illud honestum, in quo uno uult ix omnia, d acrendum et t. qiiae uiligentisii me contra Arrii onc.n dicuntur a Chrusippo. quibux & Arist nis, S reliquorum ossicia, discrimcuq. tollcntium, cxplosi i latentia est. quia idein lib. de Pin. P relio. anqtiit, Aristob, Herillus, iamdiu abicim . Et paullo post: Quae eum Aristoni, di Pyrrhoni sti a sui ir'ptra autulo, ut inter optime ualere, & grauissime aegrotare nil al prorsus diecret interesse: recte iampridem eo tra eos desitum est disputam. Ibidem de Herillo: Hic ipse iampridum est reiectuv. Et Tusc. v. Aristoni Pyrrhonis, Herilli,non nulloriamq. alio sentcntiae ci innuerunt. Hos autem, Aristonem scilicet, P milionem, & Hucillium ait Cicero, nullum rerum dei num reliquisse, idin, dclectum rerum omnium si Itultile, nega te quidqua in in uita ligi debere opinantes, ta ait rentcs-r nullam esse rem, quae probuim gis, quam alia, posset: propterea non patuisse illis aditum ad inuentionem bissc ij . emerstit enim ossicium ex delectu, N ex eo, quod probamus: qui uero nihil deligit, nihil linabat, omelum inti iris quin terit. Iure igitur eorum explosi lentcntia uti, utpote quae a communi censia nimium abhorreia . neque dogma ullam habereti cum nulla praetcro philolbphorum i cta suo domate careret. Laertiui de Arist ne inhil, ut ducimus. numerat enim istones aliquor, opinionibus eorum omistisi inter quos noris isse uidetur hic Aristo, quem cum Pyrrhone,S Hcrillo, quali unum & idem omnes senserint,Cictro conniti est. Vnum ait mulicum illisse, alteruin poetam, tertiuin artis oratoriae scriptorcula: e quibus emetite norin iticum philosephius haberi uellet: tres Pcri latcticos addit. & Peripateticis aditu, ctat ad imienti cimoia: ii, Aristoni uero buic, Pyrrhoni, & Herillo non erat . Herillum autem disi Laertius nominet, non liunc x opinor . mim Carilia uirensis, que i nominat, qui iturin dicebat esse scientiain, & ad virum tum cum
lcientia cuncta reserebat, hic certe non zst. Eorum igitur Opinio,a Laertio praeteri ista , ex Pyrritonis opi- mone colligitur. is autem, ut in eius uita tcstis est Laertius, dogma nullum habuit, res omnes pariter con- tempsit, nullam cx infinita uniuersitate probauit, nihil intereas assirmaus inferes le :'nondi re hon 'una a turpi, tu illam ab iniusta, diuitias a paupcrtate, uoluptatem a dolore: N ohinionem uita comps balle : iram, curretite aduersus cum cirri ,α cane, loco non cessisse, sed a familiaribua eum sequen ibus
tractum: eundem Anaxarclio, magisl suo, in scroben prolapso, opem non tul ille. Recte isti riir Cicem dixit, nullum eos rerum d lectum reliqui O. Qui tamen Miarentius suum distulandi deo m. premis alniuem delectis i reliqui sent, quomodo enim disputarc de ossicio possunt, qui ea tollunt, unde oritur oricium t tolluiit enim dulcctuin discrimenq. rerum; cum paria omnia cile putenr, solii in famem honum. ς te, honest transit. Illustralat hunc locum uerba illa lib. i v. de Fm. Cum, honesti iiii quod si id Gludique bonum confirmatur: tu litur cura ualetudinis, diligznriaci ei familiaris, adminis ratio reip. ordo gerendorum negotiorum, facticia uitae; ipsum denique illud honestum, in quo un- uultis esse oninia. serendunt est. Et q- proxime sequuntur: Ossicia tollebantur, delectu omni, & distrinii ne remoto: quae
.cnim esse potera 't, hu, Osnuibus sic acquatis, ut imor eas nihil interest . UYVado se rementionem' ueloctu rerum i cruenitur ad ossicium et desectu autem sit blato, filium tres illi tollebam, adi
cum non simile, rba declarant . est enim paspicuum, hoc dici r se quidem hoc temnore, & in hae quaestione addictum uel tu Stoicorum doctrinae ratio tonP- , de iii bae qu lostione non iteui P is T I s s i M v Μ Stoicos, i, mi spolius, quam alios, quod cadasciplina honestat ni , Nossicium in priamis coleret. re e igitur, cum de moribus agcrct, eos m1Aimo, qui moribus exediterent, imitati dossito proponit . ut, si minus ad staminui .perueni .it, i..udem talium, in medio consistens, haud pamam asse ita tur. Hos se. i. giaticos sitos dicit. NON ut mire etesi ι interprenes nullam euus libre, quem inter pretantur, nicturam praeterim unt. Id culm corum munus cst. eam Cicero exiguam laudem putriri te subrungit: Sed, ut soleinus; quia, cum uotorum Graecorum sicientiam Latine reserret, de suo mulsa: iolitus eiic re, ire tantuin seritu e vidcretur industriae: nullius addictus iurare in uerbam
. P Ui:, L sont/υM cor mi I Cicero Acad. l. Me , inquit, mucos, in quibus est studium, in Graeeium D mitto:
26쪽
mitto - idest ad Graecos ire iubeo, ut ea e sontibus potius hauriant, quam riuulos consectentur. Qv om lavid iis , t addendo, minuendo, mutando: quo sint illa ipsa, quae de Graeco uertuntur, & utili ra. Latinis hominibus, de iucundiora,quam si Graeca legerenturi propterea ductum est in prima Pro iiiij parte - Vt non modo G raecarum litterarum rudes, sed etiam docti, aliquid se arbitrentur adeptos S ad dicendum, de ad iudicandum. A PANAETIol Stoico, clari nominis philosopho: quem in hac potiis mum quaestione sequebatur. Rhodi natus est, ut di Posidonius. docuit minorem Asel canum. P R Ahetast Missu M l Miratur Cicero a Panaetio ossici j definitionem praetermistam esse: atque ita eum simul reprehendit: in quamquidem reprehensionem ipsum t Ciceronem, qui, quid sit ossicium, definire pollicitus est, docti uiri incidisse aiunt. non enim lubiicit, quid sit ossicium, sed diui . At dicendum, oraeclare fecita Ciceronem, qui, cum sciret, non unam esse hominum actionem, sed multiplicem: a A e etiam uaria ossiciorum genera : iccirco non potuit unam ac simplicem ossicii definitionem tradere.
notest enim esse, sine ratione, recta institutio λ DEBET a definitione proficisci; l mitium sumere . hoc uitur ab Aristotele inomnibus sere libris . quod si omittatur; incerto quasi gradu procedamus ad id, demo sutura disputatio est. nam host definitionem considerantur paries, ex quibus constat: quibus cogni--, obscuritatis in subiecta re nihil relinquetur.
OMNis de Oscho duplex est quaestio. unum g
nus es, quod pertinet ad finem bonorum: alte-νum , quod positum est in praeceptis, quibus in cimnes partes usius uitae conformari possit. Superioris generis huiusmodi exempla fiunt: omnia ne Mycia perfecta sint: nummiad ostium alaudatio maius sit: ct quae fiunt generis
ei dem. Quorum autem officiorum praecepta traduntur, ea quamquam pertinent ad finem bonorum , tamen id minus apparet, quia magis admolutionem uitae communis spectare uidentur. de quibus est nobis bis libris explicandum. Atque etiam alia diuisio est officii . nam σmessium quoddam os cium dicitur, σ perfectum. persectum Hycium rectum opinor o uocemus, quod Grae
ct 3 ιτορθωρωι, hoc autem, commune, quod ηκον uocant. atque ea sic definiunt, ut, rectum quod set, id
perfectum oscium esse definiant; medium autem o δε-cium, id esse dicant, quod cur factunest, ratio probψ. lis reddi possit.
Velle se ossicium des nire, ut diximus, pollicitus est,& dia
a in diuisione continetur ipsa definitio . nam, cum ossiciuan
MN is de officio duplex est quaestio. I
ita iditur: Officiorum duo genera, unum, quod periinet ad finem bonorum; alterum, in praeceptis, quibus in omnes partes usus uitae conformari possit: quis non uidet, duas oriri desulti nes λ unam prioris generis: Ossicium in illud, quod pertinet adsi nem bonorum . alterum posterioris. O ficium est illud, quouita communis instituitur, diconLrmatur. Haec igitur est prima diuisio, Spruna a ri , ri simul iunctae. Altera diuiso,&altera desnitio, separatim traditae, sequuntur inse in iis uer& medium qdoram est ossicium, di oerfectum. atque ea licdefiniunt, ut, rcctum quod sit id persectum esse dicant: medium autem ossicium id esse dicant, quod cur fictum sit, ratio probabilis reddi possit. Quo D pertinet ad finem bonorum: l quo ignorato,
norum nosse, & consequi non licet. ad finem enim bonorum ducimur ossiciorum uia . V v s uitae conmformari possit. l mirum est, quam multis in locis, pro, Conserinare, scripserant imperiti librarii, Coi firmare tenoratione pulcherrimi uerbi, quod Etiam hic reposuimus: nec ueremur, quin herici Latini se monis nostram coniecturam probent,ac sequantur. quitur enim hic Ciccro de uita hon ' nuin,praereptis emendanda, ossiciorumq.obseruatione ad uirtutem dirigenda. quae si pcr se esset optima, quid praeceptis orius esset aut cur hos libros de Ossiciis Cicero conscriberct Ergo praecepta tradenda fuerunt: ut uirus vitae ad honestam, laudabilemq. sermam redigeretur. In quo non quadrant, aut cerχc multo minus co Denit. Confirmari. Mecum faciunt duo ex incis urieribus libris. P E R F E C T A l i.co&iudicio, de u Iuntate succepta,& ad exitum perducta,ut nulla ignorantiae nubecula, nulla prauae cupiditatis labe admisna contaminemur, ut ad uerum scopum, citra ullas ambages , contendatur, nec usquam ab eo dccrrctur. N v M o v i D oscium aliud alio maius sit haec quaestio altera pendet. si .mmon omnia esticia pertrecta sunt:aliud ossicium alio esse maius, aut minus,satis apparet .perfecta enim, te magnitudine,& dignitate in
versectis praestannminoraq. sunt. Τά --. A τ a etiam abadiuusio est officis s alL Teii diuisiote qua item oritur altera definitio. P E R F s C T v M oscium, i quod in Tusc.Cic.oste i in auit de contenenda morte, de serenda paupri tate. itaque pertino ad Blum sapientem.Lib.m. Illud et honestum,quod proprie, uereq. dicitur,id in sapientibus est solis, neque a uirtute diuelli umquam po-n iis autem,in quib. Lientia persecta non est, ipsum illud quidem persectum lionestum nullo minio es est similitudines honesti esse possunt. I.ossicium pesiectum, quod uir sapiens facit.
. t L medium, quod iaccre potest illa, qui perseela sapiens non est. nam Stoici tum L
27쪽
pientem uocant, quI numquam fuit, neque zsse poterit, uel futurus non est. qui uero sariens non est, perfectum ossicium facere non potest. Hoc autem, commune, i de quo dixtinus his l. bris explicandum.
TR i ph a x uitarest, ut Panaetio videtur, con- ras adst rapere, honestas contra reuocare ad se uidetur ;ylij capiendi deliberario. Nam,honestum nefacta fit, ut distrahatur m det berando animM, asseratq. ansiit, an turpe, dubitant; id quod in deliberationem cadit. cipitem curam cogitandi.Hac in diuisione,cum praeteri- in quo considerandosaepe animi in contrarias sententias re aliquid maximum uitium in dim nost, duo pra distrahuntur. Tum autem imumuit, auc consutiant, ad termissa sunt. nec enim solum, utrum honestum, an tu ν-
uitae commoditatem , iucunditatemque, ad facultates pe sit, deluberari solet; sed etiam, duobus propositis h rerum, atque copias, ad opesis potentiam,quibus 9 se nestis, utrum honestius; itemque, duobus promptis ut possint iuuare, O suos, conducat id, nec ne, de quo deli- tibus, utrum utilius. ita, quam ille triplicem putauit ese herant: quae deliberatio omnis in rationem utilitatis ca se rationem,m quinque partes distribui delare riperitur. dit. Tertium dubitanda genus est, cum pugnare uidetur primum igitur est de honeso, sed dupliciter: tum pari raevm honeso id, quod ridetur esse utile .cumemm utili- tione de utili; post de comparatione eorum dissi rendum.
TR i p x et x igitur est, ut Panaetio uidetur, consilii capiendi deliberatis. I uide Ciceronem ad Att.
lib. xvi. Sunt autem quaestiones de Oricijs quinque, i. Honestum, an turpe. it. Honestum hon Rohonestius. iri. Vtila, an inutile. Iv. Vtile utili utilius. v. de Comparatione. Tun autem inquirunt, aut conpultant, I in quaedam ingeniorum prodivitas ad mutandum. qui morbus multas corrupit Latinae linguae partes. Aeque Latina uerba sunt, Inquiro, & Anquiro: aeque igitur in libris retineantur, nisi si consensus omnium ueterum librorum aduersetur: cum pracsertim, utro modo legatur, sententia lucri nihil ficiat. alioqui lusus quidam uidetur, si, cum nihil accedit ad sententiam,verborum mutatione delect mur. In meis quattuordecim antiquis libris in, Inquirunt. quo libentius, quod receptum iam cst, tueor. unus Tertii habet,Tum autem aut anquirunt, aut consultant. VITAE commoditatem, i alia enim aliueommoda sunt, pro ingeniorum, corporum, sortunarum, studiorum uarietate. IvCvNDITATEM, lAristoteles, qui certa aliqua re delectamur, τοιουτου appcllat. FACULTATES rerum, atque copias, lnon tantum, quantum opus in, scd ctiam ut supcriit. O P E s, i Lamici, gratia, auctoritas. inde Ad gium, V bi amici, ibi opes . non enim pecuniam tantum significat. und opem ferre,i.iuuare. POTENTIAM, i i defensionem sui, di suorum,offensionemq. aduersariorummon modo ut tuti ab iniuria, uerum etiam inimicis sormidabiles, amicis autem Glatio, pracsdioq. sinus. IN rationem utilitatis cadit. l O
seruandum hoc loquendi genus, Ratio cum sonitivo. VIDE TvRl hominibus leuiter eruditis, populariterq. & sentientibus, ta loquentibus. Stoici cnim nihil putabant utile, quod honestum non esset. Inde Auscimus: Numquam discrepat utile a decoroLib.III .coniungit utilitatem,& honestatem. C v si honesto iquod lucet ipsum per se. ID, quod uidetur esse utile. l quodialsa specie utilitatis blanditur, naturamq. boni fallaciter imitando adulterat . RAPERE I utilitatis maiorumcne uim indicat. R Evo CARE I ducere, allicere, pcrsuadere. Reuocare, autom dicat, ut ostcndat hominem natura esse honestati coniunctum,
a qua interdum abstrahitur specie utilitatis,& illecebris uoluptatis. AN C I PI T E M curam l Ouidius et se aliudq. cupido, Mens aliud suadet. Video mcliora, Proboquς, Deteriora sequor. Imitatus autom Ouidius Euripidem Iscdea. - Qui & in Hippolyto Coronato idem dixit. Demosthenes quoque de sitis Atheniensibus queritur, rei bene gerendae plerasque occasiones eos musisse,non quod ignorarent, quid ossicij sui esset, sed quod id cxsequi nollent. haec autem eius sunt: o' εω γο
m v M igitur est de honeso, sed dupliciter; tum pari ratione de utilις post de comparatione eorum disserendum. lbia uerbis argumentum horum trium librorum perscquitur.
PRiNcipio, generi animantium omni sana- lum, quod adest, quo . praesens est, se accommodat,
tura tributum, ut se, uitam, corpusq. tueatur, de paullulum admodum sintiens.praeIeritum, atii sutu- GHq. ea, quae nocι tura uideantur; omniaque, quae rura: homo autem, qui rationis es particeps, per quam sint ad niuendum necessaria, inquιras, o paret, Dipa - consequentia cernit, principia, O caussas rerum uidet,su ut luribula, ut alia eiusdem generis. commune item earumq. progressus, o quas antecessiones non igno- animantium Muruum est coniunctionis appetitus pro--rat, sentitudines comparat, rebusq. praesentibus ad- creandi caussa, O cura quaedam eorum, quae procreata iungit, atque annectit futuras ; facile totius uitae cum sunt. βd inter hominemo belluam hoc maxime inter- sum uidet, ad eam.d pia praeparat res necesarias e
28쪽
O ad orationis, O ad uitae societatem; ingenerant. imprimis praecipuum quendam amorem in eos,quipro creati sunt; impellitque,ut hominum coetus o celebrari inter se, o sibi oboedire uelu ; ob easq. caussas δε- deat parare ea, quae suppeditent ad cultum, O ad uι-ctum, nec sibi foli, sed coniugi, liberis, ceterisque, quos caros habeat, tueriq. debeat. quae cura se citate. tiam a rimos, ct maiores ad rem gerendam facit. in primisq. ho rus es propria ueri inquisitio, atque inuestigatio. itaque, cum sumus necessar Is nego: s, cWιμ.
I, tum aciemus aliquid videre, auire, ac disce re ἔ-c tutionem. rerum aut occultarum , aut admi
rabilium , ad bene, beateq. uiuendum necessariam ducimus . ex quo intelligitur, quod uerum, simplex, sinc rum. sit, id esse naturae hominis aptismum. Huic neri mindι cupiditati adiuncta est appetitio quaedam principatus; ut nemini parere animus bene informarus a
natura uelit,nisi praecipienti, aut docenti,aut utilitatis caussa iuste, O legitime imperantι ex quo animι magnetudo exsistit, hisnanam . rerum conremptio. Necu ro illa parua uis naturae est, ratiouisque, quod unum hoc
animal sentit,quid sit ordo, quid sit quod deceat in factis,
dictisque, qui modus. itaque eorum ipsorum,quae adjectu sientiuntur, viarum aliud animal pulchritudinem,ue nustatem, conuenientiam partium se l. quam si si rudinem narura, ratioq. ab oculis ad an um transsc-rens, multo etiam magis pulchritudinem, constantiam, ordinem inconsiliu , facti N. construandum putat; ca uetque, ne quid indecore, effeminate ue faciat; tum, in
omnibus ct opinionibus, factis ne quid libidinose aut faciat, aut cogitet. quibus ex rebus constatur, O e citur, id quod quaerimus, honestum; quod etiam se nobilitatum non sit, tamen honestumst; quo . vere dic mus, etiamsi a nulla laudetur, laudabile e se natura.
T 'R INCIPIO, generi animantium omni est a natura tributum, Oc. t Stoicos imitatur, qui initio di- I sputationis prima quaeque a natura duccbant. quod Plutarchus de Ch sippo scriptum reliquit.
Idem i. tradit Cicero lin. v. de Finibus . Principio et Sic Liuius: Iam primum omnium satis con stat. Praeclara autem est scribendi, atque etiam dicendi ratio, cum a genere ad partes,& a partibus ad unum illud, quod propositum nobis est, oratio deducitur. VT se, vitam, corpu1q. tueatur, i Taurus apud Agell. lib. 2. cap. . Natura, inquit, omnium rerum, quae nos genuit, induit nobis,inolevit q. in ipsis statim princini js, quibus nati sumus, amorem nostri, dicaritatem, ita prorsus, ut nihil quidquam esset carius , pcnuusq. nobis, quam nosmetipsi . . Se , totum cst. Vitam, idest animam, quae est uitae caussa. Tveatuνe ui in ui repellat chinc bruta, dentibus, cornibus, unguibus, testis, crustis, Ru mis, spinis, & id genus alius rebus armata ,& munita sunt, ut aut uim propulsar aut quomodocumque se tueri queant, alia minus, alia magis . Vnde illud Phocsulis: O ιν c. mriam ι . Rarociustein generis animantes mutuo se deuorant, aut laedunt, nisi irritatae. quod Plinius tradit lib.v ii. & Iuuenalis Sat. xv. Solus homo homini inimicus. Quo nocitura videamtir ;έ Plin. lib. Iax. cap. q. Nimirum haec est natura rerum, haec potentia eius, saeuissimas ferarum , maxiniasque,quae numquam uid illiciat, quod de ant timere, statim intelligere, cur sit timendum. OMNIA QvE, quae t ud uiuendum necessaria, i Plui. πουφα των φρονιμώτερα, ἰ χε=σαυα,i τά ἔνυδρ t. xiii Grypo, siue reui του υἰαλαγα λέγω χ σθαι--CONIvN CTIO S appetiIus,l Aristoteles: φυ -τατον ε ι τὰ ο εννῶν - ῆ 'μ ιον : Pr creare sui similem, est maxime secundum naturam. Plato in Conuiuio, partum, serumq. ex congrcssu uiri, & mulieris proueniciat cm, diuinum opus appellat. ET cura quaedam eorum, quae procreata sunt. Iscilicet, nutriendi. Vide Phavorinum apud Agest. lib. xH. cap. I. Macrobium lib. v. cap. xl. & Plut.in lib. de liberis educandis. SED inter bomnem, cT belluam hoc maxime interes od haec tantum, quantum se su mouetur, ad id solam, quod adest, quo . praesens est, se accommodat, i V idetur Aristotclem imitatus in eo loco Pol. I. κ. ὀ κοινωνῶν λίγου τοσαυταν , οσον αἰσθανεσθαι . Sensiti mouetur et Proucrbium: Eκ τω ἐσορῶ γίγνεταsάνυμος το ἐρανοῦ Ainor cx adspectu nastitur mortalibus. Horio autem, qui rationis est particeps, per quam consequentur cervix , O caussas rerum uidet, earum progressus, O quas antecesones non tenorat, O similitudines comparat, rebusq praesentibus adrengit, atque annectit futuras; l hoc plane totum sumpsit ex Polybij litavi I irme τῶν inquit,ταντη δια εραντος των αὐών ν, νοις άπιοῖς
. . tria αν ἐκλοις τῶν συγκρίσει. Quibus tamen in uerbis suspicor esse mendum: nec Perottus inter pres locum recte uertit: qui mihi uidetur ex Cicerone posse corrigi, aut egregie saltem intelligi. Quinctilianus lib. ii. cap. I. Atque adeo naturalis est homini ratio, ut, sicut aues ad uolatum, equi ad citrsum, ad saeuitiem serae gignuntur ; ita nobis propria cst agitatio mentis, atquc sollertia, unde origo animi cael sis creditur. hebetes vero, de indociles non magis secundum naturam Muntur, quam prodigiosa corpo ra, de monstris insignia. Vido Cic. i. de Leg. Lactant. de opificio hominis , cap.1. eundem Quinet. lib. r. p. i . Senecam lib. X. Epist. qui ait, Rationem hominis ede propriam, cetera illi cum animalibu s coui uiuacile. In quo Drteritillotelam sequitur, 1. de hist. anim. Phocylides:
Idest: Ratio, & oratio sunt arma hominis, acutiora serro. a. a
Idest: Exiguae quidem sunt hominis uires: lud ingenij sollertia
29쪽
Domat marinas belluas, & uarios terrestrium animalium scius . . . . . . PRINCIPIA, o caussas rerum uidet, i glossema suspieor fuisse, Principia: nee est in antiquis libris, nec requiritur a sententia: quodq. ualde me mouit, librum habeo ueterem, in quo scriptum ci up iuerbum Caussas, Idest principia. Vt lain, nisi fallor, de loci sinceritate dubitatio nulla relinquatur .E A R V M Q. progressus, o quasi antecesiones non ignorat, i earum rerum, non, carum caussarum, inter pretor . homo enim rationis ope intelligit, quo modo res N progrediuntur, & quasi antecedunt. Addidit autem Cicero, Quasi, quia proprie res non antecedunt, sed uidentur antecedere, cognitis earum caus iis ex quibus ipsae res oriuntur, di in quibus inesse quodam modo uidentur. Progressus, non, Praemitu , ω sententia postulat, iam a nobis explicata, & eo libenti ux retineo, quia testimonio comprobatur mzorum omnium ueterum librorum. Er mltitudines comparatri ne c. scere uidear ab antiquitate, quam sequi me profiteor, addidi copulam: cum in ueteribus cunctis exemplaribus uel ea ipsa sit, uel, Sta; quia minime placci. REBusin. praesentibus adiungit, atque amessit futuras, i Homerus de Calchante.
Quae sint, quae suerint, quae post uentura trahantur. VT hominum coetus o celebrari inter se, siti oboedire uelit; ἰ quis non intelligit, ciuitates destriabi coetus enim multorum hominum, legibus utentium, Ciuitas est. Verbum, Celebrari, secquentiam congregatae multitudinis ostendit: oboedire, leges: quae rusi sint, coetus ille hominum nemini obo diat ; sed ex libidine sua, temere ferarum more uiuat . celebrari autem, pro Coire . ex quo, Cclebris i cus, & Desertus, opponuntur. SuPPEDITEN Tl sunt, qui legant, Suppetitent: ut sit frequent tiuum a Suppetis. CETERIS QS E , quos caros habeat, i In cam se nientiam Euripides in trago diae, quae Ilρακλειαι inscribitur, exordior
τῆό' ἁρπας. Sc. Idest : Iam olim in ea sententiam sui, Virum bonum si s esse natum . Cuius uero animus pecuniae imhiat, is & Reip. est inutilis, de ad commercia dissicilis, de sibi ipsi uero optimus. Exsu SCIT A et I a somno ignauiae. Sic Virg. Ge. I. de Iove:- curis acuens mortalia corda Nec torpere graui passiis sua regna uetemo, Vt uarias usus meditando extunderet artes. HOMINIS est propria uera inquisitio, atque inuestigatio. t mctaphora, a uenatoribus, qui e uestigiis Iustra serarum indagant. unde illud apud Comicum: Pedum uisa est tua. Natura enim habct quaedam sensibus obuia, e quibus concludit ratio, quae sensus perspicere nulJo modo potest. Inde Ovidius erecto satu corporis sumani colligit homini res caci csto esse propositas, bictam.I. Pronaq. cum spectent animalia cetera terram , Os homini sublime dedit, caelum'. uidere Iussit, di creetos ad sidera tollere uultus. Et Sallustius in Catilinae prooemio: omnes homines, qui sese student praestare ceteribus animalibus, summa opera niti decet, ne uitam silentio transeant,ucluta pocora, quae Natura Prona, atque uentri obo dientia, sanxit. Cicerotro Milone ex humana incnte ratiocinatur, Mundi univc sitat in diuina quadam mente gubernari. eius haec sunt: Neque in his corporibus, atque in hac imbecilJitate nostra, inelli quid dam, quod uigeat, & sentiat: & non est in hoc tanto naturae, ει tam Praeclaro mo tu. Cic. de Leg. l. i. scde Nat. de. La. Naturam, inquit, nos celsos,& rectos constitui sic, ut acorum cognitioncm, caelum intuentes, capere possemus. Et Plato in Craulo. IIa esse naturae hominis aptissimum. l natura enim omnis homines scire desiderant. Proverbium est, Veritatis simplex oratio. Mendacia, M simulationem Lui sedes insectatur, Andromacha:
Uest: O Spartant,omnibus mortalibus inimicissimi, dolosi consiliores, mendaciorum rege callidi malorum concinnatores, sine ullo candore, perplexis, & intricatis animis: iniuria selices eius in Graecia. Vzn i videndi cu ditati l Videndi. participium praesentis passivi est, Linacro. APPETITIO qua
dam principatus ; I hinc Caesar in paruulo vidulo primus, quam Romae secundus, esse malebat. Hinc illud:
: 'Idest et Peleus grandaevus nato mandabat Achilli, Fortia
30쪽
se Fortia facta gerens alios sileraret ut omnCI. Et apud Lucanu me
Cacfar non ferre priorem. Pompeius ire parem uoluit. -- . VT neminiparere ammus t Aristoteles I v. Politic. c. ii. E x quo animi magnitudo exsibiit, hinu -- cum rerum contemptio. proxime dixit. Vt nemininarere ammti hera iri ,r 'rrae sinu Macra vitimi
' 'iptio .l prexime dixit, Vt nemini parere animus bene informatus a natura uel thnis prae iuste, ta legitime tui peranii. Quae uer sitis ostesidunt, se
picnti, aut docenti, aut utilitatis caussa iusto, IeSIrime imperanti. .uae vcma Iatis ottendiunt, ic monem de uirtute subiungi. Est autem uirtus, Animi mignitudo, humanarumq rerum consumptio. non, Humanarum q. rerum contentio; ut alii malunt. Ego, praeter sentcntiam, satis, ut arbitror, pompi-c am,ucteres etiam libros, concentientes in Aon: pub, i cutia sum. E o ii v si ipsorum, quae ad p eiu in tum , t cum oculorum fictisu bruta quoque utantur, ouinein tamen in i silibus non agn9stui L. Vitrum, Tarium' Aristoteles αὐλάς se, hoc est intemperantes, dixit; Gellius', bellu ilitis, quod ex ridis
Quam inauistis est homo, si sit homb. I IN D ECO R E, i Wintra modestiam, siue temperantiam. E GONA τε ux'l molli )r: mu- in rum more: contra uiri decorum . nam Mulierem dictam, quasi Mollem aerem, ab animi mollitie, GA marici aiunt: Gracci uero Virum , Aεθα, dicunt, quasi ανω μα. Li v j p ik o Νε l cxclusi ratione. Πηλ' TATVMl 'c explanatur proxime sequentibus uerbis. Nobilitatum: multorum sermotu-
FORΜΑΜ idem inam, Marce fili, O tamquam O acutissme, O celerrime totest O uidere, ct expli-
. faciem bonem uides et quaest oculis cerneretur,mι- care rationem, prudentissimus, O sapientismus ruerabiles aMores ut ait Plato P excitaret sapieutia . Sed haberi solet. quocirca Mac, quasi matera , quam Ocωι, omne, quos honestum cI, Id quattuor partium oratur ex er in qua uersietur ,subiecta est ueritas. reliq1ueardhn liqua: aut tum m p φκtentia ueri, sitaernaq. De a. tribus uretiuibus necessitates propositae seunt ad ta. resor; aut tu bamurum societaIe tuenia, tribuendosum parandas, tu dassur, quibus actio uuae continetur; ut que, Tir rum contrariarum De paut in animi ocet societas Mutium, coniunctior. straumr; ct animi ex
et stentia, maniit udoq. ctim in augendis opibus . utilitatibusq. sibi , ct suis comparandis, tum multo niaxis in his ipsis destriciendis elucea r. ordo autem, constantia, ct moderatio, ct ea, quaesium his si lia, versa tur in eo genere, ad quod adlabensa est actio quaedam , non se inmolns agitatio . his erum rebus, quae tractantur in uita,uaed inquendam adhibentesicr ordincm,h
Dat ei nuim magnitudine, ac robore; aut in omniγω, quae fiant, qMN dicuntur,ordine, O modo . in quo in .ssi distra, ct temperavim. quae quattuor quamquam mer se coitigata, atque tueticita sunt i tamen tu si u. Iis certa osciorum g era nascutitur: uelut ex ea parte, quae prima descripta est, in qua sapientiam, o petiden . Dum pommus, iurit indagatio , atque inuentio uerit tur in uua,mommiqumuama 19ei et q. mrtutis boc munus est propriain. ut en m quisque vestatem.edec Icens inabimus.
FORMA M quidem ipsam, I, Homines ait habere semina quaedam, & uirtutis ianiculos a natura datos, ex quibus conflatur honestum, quod est secundum naturam, ta diuiditur in quattuor partes, Pru. ntiam, Iutimam, i Ortitudinem, semporantiam: quae sunt magnae, & uerae uirtutes, quod ex ratione tramur: aura nihil in homine diuinius. De hiscrgo disputat, quos appestat sontes omnium os sciorum. Nini praus de illaciis, i. op rarionibus studiosis, quae ab ipsa Prudentia oriuntur; inde a Iustitia.& Fortitudine ; postremoa Temnerantiae ubi declarat, quid sit illud decorum, quod ubique seruandum est. de-muiu, propositis duobus noninas,utrum sit honestitis. V v ait Plato, i in Phaedro. Mi R Ani Luso res mittaret Dyonnae. 1 indo natum adaetium: εκ το chri re ali is A. Quod Graecorum seriapto Glita est. Sur, pro Sapientiae, reponendum quidam putarunt; cx Platone, cuius haec sum: Mise 'ν υτατη Ur λα του σωματος ἔρχε - σθήσεων, Q νη ς ο 0 - δεινολ γυ ἰσαρι γεν ἴ--δm τω πιν - - εωργοι - ετο εἰς αν. Cicero ctiam lib. I 1. de Fin. Quam illa, inquit, ardentes amores excitaret fili, si uideretur. Sed si retineas, Sapientiae, ita explana et Sapientiae: fons enim, unde in in it lapientia, honestiam cst. Cossi LIGATA I unam enim uirtutem qui possidet, reliquas item possidere dicitur. quod Aristotclica, teste Laertio, neganti SUBIECTA Gueritas. quae animae an tum oculis cc tur, ut ait Plato. R si Lu i v I S autem tribus uirtutibus t Aristoteles Prudentiam omittit . nec enim uere separata quaedam uirtus in, sed communieatur omnibus ulmitibus. PARA N-DAS, tuendasque, i non crum minor uirtus est , quam quaerere , parta tueri. Demosthenes Oluntli. I. - ρ πιλλα ις αλι τερον υνα Πωῖτὰπ τ,ν Sallust. Cat. Virtus, atque sapienm ,. maior millia fuit, qui ex paucis opibus tantum imperium secero, quam in nobis, qui ea,bcne paria,