장음표시 사용
231쪽
vita, tum in scena intefligi potest ex iis statribus, qui in
Adriphrs L quanta in altero duritas, in altero com-ias si . be res habet. ut enim non omne uinumsc non omnis natura uel late coacesicit. Seueritatem in senectute probo, edeam,sicut alia, sicam; acerbitatem nullo modo. auaratra uero It n.tis quid sibi metit,non intectigo. p is enim qui quam esse absurdius,quam, quo minus maerestat, eo plus uiatici quaerere e quarta resat catis, quae maxime angere, atque Iollicitam habere nostram aetatem uidetur, appropinquatio mortis,quae certe a fene- .ctute non potisi longe abesse . omiserum sime qua momtem contimi. dam ese m tam longa aetate non uiderari.
quae aut plane negligenda est, s omnino exstinguit --
aut etiam optanda, si a quo eum deducit,ubi sit futurus aeternus. atqui tertium certe nihil inuenirι potest. quid igitur timeam,si aut non miserpost mortem, atit beatus etiam futurus s. λ quamquam, quis est iam stultus , quamuis sit adolescens, cui sit exploratum, e ad uterum
esse uicturum quin etiam aetas illa mulioplures, quata nostra, mortis caseus habet:facibus in nimbos incidunt adolestentes; Iamus aegrotant; tristzus curotur: It que perpauca nenim. t ad enectutem. quod G ιta accideret, melius, ct prudentitis uinerethr . mens enim ,o ra
tio, o consilium in senibus est: qvi si nulli β: π, xv
Iae omnino ciuitates susent . b ed redeo ad morti vi impendentem.
NON eam non rugae I Seneca de breuitate uitae: Non est, quod quemquam propter canos, aut rugas putes diu uixisse.non ille diu uixit,sed diu suit.
Iuvenalis: - Facies tua computat annos.
AUCTORITATEM aferre posiunt: l Arripere,quindecim. Accipere, duo. Ertinere, unus. E GPere,unus. C4PIT l sc omnes libri. SAL. TARI, i sic coniurati apud Sallustium ineunt comuli uiu de opprimendo Cicerone, ingredi, sicuti salutatum . AssvRGI , t Iuvenalis Sat. I a. Credebant hoc grande nefas,& morte piandum,
Si iuuenis uetulo non assurrexerat, de si Barbato cuicumque pueri licet ipse uideret Plura domi farra,& maiores glandis aceruos. ηΕt Ouidius Fallis:
Magna fuit quondam eapitis reuerentia cani,1 nq. suo pretio ruga senilis erat. DEDvCI, reduci, i nam iuuenes deducebant ad curiam aliquem senatorem, quem exspectabam, ut domum reducerent. Valerius lib.2.cap. I.& Agellius lib.2.cap. I qui hunc morem Romanos a Laccdacmon ijs accepisse scribit. CONSvL I: l atqiii Iuriseonsulti domus,oraculii in ciuitatis.Cic. de Orat. I. di senes consuli multis de rebus possunt,quas ob aetatem experti sunt. Vr quaeque optime morata, I sic sex meia tres addunt, Est.V t quaeque optime moratae sunt, quinque Ut quaeque optimc moderatae sunt, unus. Vt quaeque morigerata est optime, unus. Vt quam optime morigerata, unus. Vt quamve bene morata eli, unus. Vt quaeque bene morata sunt, duo. Vt quaeque optima morata cst,unus. LX SANDR v Μ l uide Plut in Apophthegm. Laconicis. DOMICI Liv M senectutis . l Sic omnes libri. I ambinus,Senectuti. LvD I S, t Panathenaicia. LAc EDAEMONIOS i qui senectuta lυγ rcm habebant. Agelluas. CONΣvRREx I ssa omnes I addunt omnes libri, Illi dicuntur. S E S S usi l Fcs.sam, unu . Ex ijs i Lacedaemoniis. Plut in Apophin.Valerius lib. Iv.cap. . Disseexi squendam: Ilic om SmcL unus adisi DK u quodsipit cloilema. ATMEN NSES scire , quae recta essent, sed facere nolle. l l lator, de Leg. ait, Si quis Atheniensis bonus iit, eum ualde bonum eue. Demosthenes scribit deluis ciuibus, cramnem ἐκ rui ovi emo, οὐ τῆμὸ σι-άνω, ά ά τις μῶ λεσθαι ποmντα Iέοντα. I ri nostra collegio I augurum. In tinctis collegio praeaeluro et sic duodecim. recte. nam, quod additur, ii sex, Sunt; maribus,Cognoui,glollemata sunt. ANTECEDIT, I sic decem uemanus, Antecedat .unus, ni ala, tecellit. SENTENTIAE principatum tenet e I uel primus ante alios sentcntiam dicit. Co ruonas i sic recte decemscptem. Forum, quattuor quibus duo, ord.pracp. IN extremo actu IRI .lib. L ad inst. Illud te ad extremum Soro, de hortor, ut, tamquam poetae boni, & actores industri Jent,sic tu in extrema parteae conclusione muneris , ac negotij tui diligetissimus sinat hic tertius annus, limperii tui tamquam tertius actii spersectissimus atque ornatissimus suisse uideatur. AT 'sic omncsilia ibri. Mo ko s i, i uide Nonium indifferentiis. AN xii, i suis dissidunt. IRAcvNDI, lsi quid cessarum, peccatum ue suerit. D I p F I C I L E S i duri ad ignoscendum . ET 1 ΛΜ μοι. I creatius Adelph. Ad omnia alia aetate sapimus rectius: Solum hoc unum uitium affert senectus hominibus ;
Attentiores sumus ad rom omnes, quam sat est.
CONTEMNx sieDrant, I sunt enim senes sulpiciosi. Aristoteles Rhet. Ir. DESPICI, IDecipi , unus. Unus non habet . IN s agiti coapore i cuius imbecillitatem anitur quoque imbecillitas sere comitatur. OMNI s o sensim I uel leuis. D Cio fiunt i mitigamur. Is altero duritas, i dissentire uideo ueteres libros, & esse in aliis, Diritas, inui tamen pauci sunt, duo, Malter Iulii Galli in aliis, Duritat. in uno est, Duritia. Sed magis in patrem conuenit Daritas, quam
232쪽
Diritas. Dirus enim est,qui saeuit in aliquem, & ad saeuitiam est natura proponius: quod ad patrem non
pertinet,qui filio multa quidem nega in eum tamen non adducitur ut saeuiatacum uero negat, & nittit imdulget,in eo durus est. Ita Durum senem dixit Cicero in ea pro Coclio,& in Oratore, & Propertius lib. ii.
eleg.3 I. Durus pater, Ouid.lib. I x M tam. Nec nos aut durus pater,aut reuerentia famae Aut timor impediet. Et lib.I.Am.
Dum sallax seruus,durus pater, improba lena
Vixerit,& meretrix blanaa, Menandroserit. Duritas, male bis in Nonio. OMNis natura i Sic recte duodecim.omnis aetas naturae, octo. Om. Dis aetas natura in uetust.unus, VETusTATE coacescit. l non bene actatem fert. supra. RisrAT,IRestet,ires. Deest in duobus. Ap PROPINQFAT Io morti , t Seneca lib. I. p. a r. Aristoteles ait
θανατον τινα πάντων τοῦ δεινων φοβερώτατεν. AVT plane negligevda,aut etiam optanda, i Martialisi Summum nec metuas diem, nec septes.
OPTANDA, i se omnes mei. Alii legunt, Appetenda, Oppote'da. AT uvi tertium certe nihilisu. pol. I sic decen .ex quibus quinque non habent,Certe. Atque, quattuor. Atqui certius certe nihil inu. pot .sex. ex quibus unus non habet,Ccrte. Atqui nihil certius,unus. Qv Aravis sit adolescens, i Sit, abest a duobus meis.&a Nonio in Explorare . An uesterum i hinc illud Caesaris, Kaloidae Martiaeu nere. cui responsum,Sed nondum praeteriere. Et illud Varronis, Nescis, quid serus uesper uehat. My R-T i s castis i sic legendum: dc ita decemodio mei. FACILIUS in morbos incidunt adolestentes i l id Hippocratis aphoritio comprobatur. GRAVI vs i periculosus. TR is rivs i dissicilius. N
Diusassi morbi uehementiam, i extrema renitara sunt adhibenda . Vel, maiore cum molestia & aegrotantis,ta domesticorum, ob adolescentis iacturam, a quo sperari pollunt plurima . P Rr AvCII propter casus mortis plures, morborumq. uehementiam. Popauci; Pauci, decum. Nr i sic quattuordecim . CONSi Liv M l iis o A. IN senibus, i iis,qtu cum naturae sonitate temperantiam coniunxere.
v a sinulti sui sient, i nam adolescentes,uiribui freti,uim potius,quam ius spectant, inuitiq. se legibus. adstringunt. Hesiodus: Υ QOM, x. χ ροδλυ, φύκεες αλοι, ψαθιπι i5τM. N v L L A E omnino ciuitates t adolescentes enim, serocia,& temeritate praediti,nihil constituissent, omnia potius euertissent, ciuiigres: hominum consociationes, Fur emet bilcm,duo. Forent, duo.
QV o n illud est crimen senectutis, cum illud nse Iis dolendum est,quam agricolae dolent, praeterita ut
deuiis cum adolestentia esie commune sensi ego ni temporissuauitat aestatem,autumnumq. verusca reium in optimo filio meo, tum in exspectatu M am enum, tamquam adolescentiasignificat, ostendit .sthctus plissimum digηitatem si uim tuis, Scipio, omini aetati futuros:reliqua tempora demerendis fructibus, o pere mortem e e communem. t sperat adolescens, diu se piendis accommodatas M. foctus autem senectutis est, ese uictui uni; quod sperare id mIenta nounts. IUι- msaepe dixi, antepariorum bonorum memoria, et copia. pienter 'nataruid mi stultius, quam incola piacem omnia vere,quae secundum naturam sunt, Iunt habenda iri habe, e, alba pro veris λ At sene ne quod speret quia in bonis. quid est autem tam secuniam naturam, quam sedem habet: hst eo Meldore condicione, Pam adolescens; mbus emoris quod ιdem contingit adole sientibus, adve tisi uio uehi sperat rhe,lac iam cosecurus est. ille urit diu savie, o repugnante natura atque adolestentes seu mihi iuuerer, hic uiu uixti. quamquam, o du bovi,quid es m ho Mora videmur, ut eum aquae multitudine flammae uis minis vita drat daevmi supremtim tempus: exspectemus opprimitur Genes autem,sicut e suast te, nulla adHTurtes larum regis aetatem. fuit rem, austra um H -bitavi,consumptus ignu exstinguitur. , quasi poma ex c. deo, Arganthonius quidam Gadibus,qui οἱ lagmia regna rarboribus, si cruda sunt, ut auel rum ιβ matura, ct c uit annos , centum uiginti vixit . Ita mibι ne dia: um Ela, cidunt:miratum adolescentibus uis ofert oenibus nam quidem quadram iudetur, in quo es aliquid extre- maturitastquae mihi quidem tam iucunda est,ut,quo pro num. cum enim id aduenit, tunc illud, quod praeteriit, se pias ad mortem accedam, quasi terram ardere αdear, alifiniti tanta remanet riuod virture, o recte facti pM mu quandose in portum ex longa nauigarume esse uenturus: . secutus: horae quidem ceduna, dies, menses, sim senectutis crum nullus cenus es terminus: rectes m eam; nec praeteritum tempus umquam re extimimp c tuta Liuitur,quoad munus ollici, exsequi, O men possis, O raserat uisciri potest . quod cuique temporis ad vis dum Mem mor- contemnere. ex quo sit, ut animosior etiam
datur, eo debet esse contentus. neque onιm histrioni , uoessenectus sit, quam adolescensia, O fortior. hoc istud est, places,peragenda fabula est,modo, in q- Derio quod Pisistrato ramo a Solone re bonsum est, ctim istuam, probetura neque sapienti usque si Plaudite,vemen quaerenIt,qua lata raste fretus, sala tura od Grinia dinn. breue enim ιempus aetatii satis es lorium ad be- Hret, espondissi dicii Asenectute. ne, tantseq. uiuendi . sin proccheus lav&us; non m
233쪽
EX sp ac τAris ad amplissimam dignitatem l magnam sipem de se praebentibus. pueris etiam num. FRATRlaus tuis, i Paulli filiis,qui adhuc pueri stat exstincti Liuiu Velleius, alij. SPERAT
adolescens, i de spe Lucianus νερὶ λ ων. ἐλπίδες ὐπιρ τμ μ λῖς αἰωρούμεναμοῦταν μαλις αν τις οιηται--ληψ-άυτων, ἔχονται ἀποπιαμυμκε χρονίτας ἀυτους απολώπε - Idest:Spes stipra captat agitatae,ubi te illas omnino comprehensurum existimc auolantes ancscunt,eosq. hiantes relinquunt. Diu se esse uictu rum; l Esle,abest a quattuordecim Vnus,Se diu uicturum. INCERTA pro certis i nam,ut ait Seneca, praeterita certa sunt, luptates futurae incertae: quae, paene, ante quam uenian auferantur . NE Quoniperet quidem habet. I Sperat quattuor. Quid octo.Ne quid speret habct,unus. Ne quid speret, habet quia dem,unus. Nec hoc sperat,quod habet,nnus.Id spera quod dc habet, unus. Hi C ram conlecutus est, lHic consecutus est,iac supremas consecutus est,unus. Hic sccutus est, unus. Hic consecutus, unus. Est consecutus,unus. Ru i D est in hominis vita l Seneca, Quod agimus, breue est; quod acturi sumus, dubium; quod egimus enum. Virgilius: Viximus ambo, Rhoebe, diu: res si qua diu mortalibus ulla est.
CENTvM uiginti uixit. ἰ dc numero annorum consentiunt quidem antiqua exemplaria: ueterum tamen scriptorum testimonia dissentiunt. Annos et cxx.tribuunt Herodotus lib. t. Valerius lib. I Iccap.ry.ci Plinius lib.vi l .cap. 8. C L,Censorinus in praeclaro illo libello de die natali,Luciauus ἐνδε ανιμισ. α Anacnon. CC,Silius Italicus lib. I il .poetica it arbitro usus licentia. Arganthoniacos armat Carteia nepotes,
Rex proauus fuit humani doctissimus aeui, Ter denos decies emensius belliger annos. Vide&Taetrem in Lycophronis Cassandram. Cura enim id aduenit, tura i sic quinque. Tum,
quinque. Cum enim id Idem extremum aduenit, tunc,unus. Cum enim aliquid aduenit, tunc, unus. Cum enim aduenerit Extremum, tum, us. Cum enim id euenerit um,quattuor. Cum enim id uenerit, tum duo. Cum enim iam aduenit,tum. EFFLvxIT: I uide Senecam lib. II .ep. q. August. de Ciu. D. lib.
xii. cap.la. REMANET, quod inIute, o recte factis sis consecutus: I Seneca de breuitate uitae scribit, eum male uixisse,qui nesciat bene mori. Ibidemque,uiuere in tota uita discendum monet. Et lib. a. Epist. . .stultitiae proprium dicit,si quis incipiat uiuere.
- praeter laudem nullius auaris. De Exegi monumentum aere perennius.
Ouidius: -perq.omnia saecula, fama, Si quid habent ueri uatum praesigia uiuam. TMocritus quoque:
Ex musis bona fama lienit hominibus. NEC, quid siquasur, Dra potest. l ---α-τω, Isbcrates ait. AD Planite I Ad, non est in quinque. VENIENDv Μ..t Vivendum,quattuor. nec displicet. NON magis dolendum est, i sed potius gaudent. TAM IAM adole centia, i Adolestentiam,quindecim. VT saepe dixi, I si com ne duobus exceptis,quorum unus, ut saepe diximus; alter, Ut saepe dixi iam. SI C v T cum Da sponte,ICui noncst in tredecim. Quo propius ad mortem accedam, IManilias: Nascentes morimur,sni'. ab ofigine pendet. IN portum ex longa nauigatione I Seneca ad Paullinum: In hoc tam procellose mari nauigantibus, nes lus portus,nili mortis in. SE NEC TvTIS autem nullus certus est terminus: l ante haec uerba, legunturalia in quibusdam antiquis libris, sex mei si quae doctis uiris placuiste uicto , haec inquam: Omnium a latum certus est terminus. Ego uereor, ex interpretatione in libri margine adscripta, receptum esse inter uerba Ciceronis. ut ostenderetur, quod cocris aetatibus non contingit, id contingere senectuti, ut certum non habeat terminu Nahi quidem necesse non uidetur.ut quidquam addaturicum in ceteris aetatibus terminum esse pateat,in senectute uero non nisi cum ui mentis, di actiodescit. Quod si ante mors occupet, aequo animo ferendum. id enim ceteris etiam aetatibus potest a idem. E T tamen mortem contemnere. ltollit haec liber Fulvij Vrsini. I um,tres.Tueri possit mortem'. conta Go. Possi quattuor. PISISTRA- To i H ippocratis filio, Athenis tyr nno,regnante apud Romanos Seruio Tullio Isocrates in Panathenaseco.Herodotus lib. i.Iustinus lib. 2. Agellius,& Eusebius. TYRANNO l ut qui libertatem oppressit .
non crudelitate barbaricasaculanu . A SOLON E Vsponsum ι Plutarctus,& Laertius.
234쪽
SED uiuendi finis est optimus, eum, integra mente, Decios,qui ad voluntarriam morum insum e mω i certisse sensibus, opus ipsa suum eadem,quae coagmen citauerunt; non M. Aulium, Pr ad supplicium e P tost, natura diolari. ut nauem, ut aedificium idem de- fectus, ut fidem, bosti datam, conseruareta. xon duos ac prusruit facillime, qui construxit; sic hominim eadem opti- nes, qui iter Poenas uel corporibus surs olstitiere uolue
m quae conglutinavit, tura isoluti. iam crevis com νtini; non avum tuum, L. Paullam, qui morte sua late glutinatio recens,aegre; inueterata, facile diuellatur. ita collegae in camosi ignominia temeritatem; no M. Λων fit, ut illud breue uitae reliquum nec avide appetentam cellum, cuius niter imo ne crudelisimus quidem hostis ho
s ιbus, nec sine caussa deser&ω sit . uetarq. 7γιbagoras, nore sepulturae earere passus est ;bed legiones nostras, iniussu imperatoris, idest dei, de praesidio, o statione ui- quod scripsi in Originibus, in cum jaepe lac M pio ectastae decedere. Sol ιs quidem sapiptis evitatum est, quo sie alacri animo, ct erecto, unde se nu quam redaturas a negat ueste suam mortem dolore amicorum, lamentis bitrarentur . quod igitur adolescentes , O ij quidem non uacare. uult, credo,se se carum suis. sed haud scio, an me Altim indocti ded etiam rustici,comemnunt,id docti senestius Ennius: extime sient λ omnino, ut mrhi qmdem uidetur,rertim omis Nemo me lacrymis decoret,neque funera fletu num suιetas, uitae facit satietatem.Sunt pueritiae cemis Mait. Nyncenset lugendam esse mortem,quam im rastudia: num igitur ea desiderant adolescentes' sunt mortalitas consequatur. Iam, sensem moriendi , si aliquis ineuntis adolestentiae: num ea iam constans requirit a esse potest, is ad exiguum tempus, praesertim seni: post ras, quae media dιcitvr Iunt etiam eius aetatis: ne ea mortem quidem sensus aut optandus, aut nullas est. sed quidem a fenetitate quaeruntur . Iant extrema quaedam hoc meditatum ab adolestemia debet Gomortem ut no studia senectutis. ergo, ut superiorum aeratum studia o gligamus: sine qua meditatione tranquilla esse animo neia cadunt, sic occidunt etiam senectutis. quod cum euenudam potest. moriendum enim certe es; ct id, incertum, an tutas vitae tempus maturum mortis assol. Fquidi meo ipso die. mortem igitur,omnibus horis impendentem, non uideo, cur, quid ipse sentiam de morte, non audeam timens,quι poterit animo consistere 3 de qua non ita lom dicere. quod eo melius miti cernere videor, quo ab ea proga dis latιone opus esse uticetin, cum recorder non L. pius absum. Brutum, in liberanda patria est interfectus; vis duos
TNTEGRA mente, i antequam descientibus sensibus deliraueris. CERT is Q. fresitas, i sic
Mi .Cetzris q. sensibus, nouem.Certisq. rationibus,unus.Cunctisq. rationibus, unus. Ceteri'. sinibus, duo.Recti'. sensibus,alij legunt. N ut M, t Nauim,quinque. I Nivssu impcratoris, i Tusc. 1.dc in Somnio Scipionis. SOLON is qu dem eulogium est, i Tusc. i.
Mors mea necareat lacrumis: linquamus amicis Maerorem, ut celebrent lanera cum gemitu. Graeci leguntur apud Plutarchum:
FvNERA 'etu i sic omnes mei. Funere fletum esse inueteribus quibusdam libris,alii scribunt .La binus, Funmelestum. Si aliquis eo potes, i se omnes mei: duobus exceptis,in quibus, Si quis potest
esse. IS ad exiguum tempus, i I sq. est iisque ad exiguum tempus, unus. Usque ad exiguum tzmpus, quinque. I sq. ad exiguum lcmpiis, fio. Isq. ad exi suum, unus. I sq. usque ad exiguum tempus unus. Post TCmpus,erat, Durat, in uulgatis libris, quod tollendum censuimus auctoritate scptem meorum librorum. PosT mortem quidem sienus e. t Sensus, delendus iampridem putaui. nunc, opinionem meam libro meo uetere confirmari, gaudeo. M EDITA Tu M l Seneca dolet, magnam uitae partem nihil agentibus, inaiorem male agentibus, totam aliud agentibus elabi. MORIENDvM certe est; oeci l Seneca lib. X. Umnes eadem condicio devinxit. cui nasci contigit, mori restat. interuallis distinguimur, exitu a quamur. hoc, quod inter primum,& ultimum diem iace uarium,& incertum est. si labores aestimas,ctia puero longum; ii uelocitatem,etiam seni angustum .nihil non lubricum,ta fallax, & omni tempestate mobilius .i etantur cuncta, di in contrarium transeunt, iubente sortuna.&, in tanta uolutatione rerum humanarum, nihil cuiquam,nisi mors,certum. Pindarus Olymp.od. 2. Τιν Ἀον άψὶχγονον, ητοι βροτών γε κέκριθου πώς
θρωποι ατε ιτον πόλιν ομιοῦμεν. Ides : Aduersus alia omnia praesidii aliquid parari potest: sed, quod ad mort Um attinet, omnes urbem incolimus carentem moenibus.' si poterit i Quis lecem septem. ANIΜo consistere λ l Animo, non es in uno. Animo laeto, unus. ES T interfectus; I ab Arunt Tarquinii regis filio: de ab ipG item Aruns occisus est. Liuius lib.2. Plut.in Poplicol de uir. Ili.cap. IO. V leraib.V.cap.6.Florus lib. I .cap. Io.Cic.Tusc. I.& iv.Sin Paradoxis. M . ATILI vM Z l Regulum. A D supplurum G prosectus, i de supplicio uariant scriptores. uide Agellium lib. VI .cap. de uir. ill . cap. M. Flor.lib. 2. p. a. Epit.Liu lib. xii MValer.lib. I .cap. i.& lib. I x.cap.2. Polybiu, Orosiu lib. I v. cap. Io. Visedc dc D.Aug.de Ciu. U.lib. I .cap. I .dc 2εde Silium lib.va.de Cic.Off. I. Parad. II. in Pisonem, Valerium lib.
235쪽
lib. .e p. Horatium Car lib.tv.od. s. Duos Scipiones, I Liuius lib.xxv.fisitis lib. xIN. Appianua in Lib)co, Orosius lib. iv.cap. 17. Florus lib.2. p.6.& Valerius lib. I. p.7. Vide Parad. i. L . t AvLLvM , l l imus lib.xxm. Polybius lib.v. Plut.in Paullo Aemilio,Silius lib. ix. Florus lib. a. ap. 6. Oroc lib. v.cap.16.dc Valer. lib. H.cap.2. MORTE u i Sua, non legitur in decemodio meis. Morte lutent,unus. M . M ARCELLvM, i Limus lib. xxv ii .Plut.in vita.Valerilib.v. piae humanitate, de uita ili. eap. F.Silius lib.xi I.Oroslib. iv. p.IS.& OTI. LEGIONES nostras, i idem Tusc. i. Quo D I as,duodecim. Eri Axi rustici ex agris enim in militiam proficiscebantur. p.7. lib.H. Fam. Ex agricolis ait Cato de re rus & uiri fortissimi,& milites strenuissi ini gignuntur.Columella quoque idem dicit.Et Xenophon in Oeconomico stribit, Rei militari non aliud hominum genus magis idoneum esse, quam agricolas. SuNT pueritiae certastudia: I Mineruae haec sum ad Telemachum, apud Homerum:
' -pueriles spernito nugali Confirmata uirum cum te iam fecerit aetas. Λ senectuse quaeruntur, I Quaeruntur in senectute, undecἰm. OCCInv v τ, ' solis instar. Sic occidunt etiam senectutis . l Etiam, non est in uno.Iam, unus. Et, unus Occidunt sic etiamson. unus. Occidunt,non cli in tribus. NON audeam dicere. l Vobis,addunt omnes libri scripti. Vobi M. ades scentibus generosis, liberaliter institutis,acutis, praeclare de me sentientibus, qui q. nihil in malam partem sitis accepturi. Quo ab ea propius absum. l pr miniis disto.Sic locutus es'. t .ad Att. Illam manum tu mihi cura ut pracsies,quoniam tu propius abes,Pompeia nostri. Alibi:Loca, quae a Brundisio propius a sunt,quam tu,biduum, aut triduum.Tusc. I. aequo propius aberant ab ortu. Et Plinius lib.x i v. Tum prope ab origine rerum sumus. Quo ab eo propius absum: sic quattuordecim. unus, M. unus non habet, Ab co. Male in quinque, Quod. Adsum, quinque.Assu unus.
EG o uestros patres,P. ycipio, tuq. c. Laeli, utaros
clarismos, hiq. amicissimos,uiuere arbitror, et ea quidem uuam, quae est sola uua nominanda . nam, dum sumtis in bis inclusi compagibus corporis,munere quodam necessitatis, graui opere persu mur.est enim animas
caelestis ex altissimo domιcilio depresus, ct quas δε-
mersus in terram, locum diuinae naturae, aeternitatiq. nIrarium. sericredo, deos immortales Disisse Mannos in corpora humana, ut essent, qui terras tuerentur, qu que, caelistium Oratnem contemplantes, imitarentur euotitae modo, atque constantia. Nec me solum ratio, ac distulatio impulit, ut Ha crederem, sita nobilitas etiam su)nmorum pbilosophorum, O auctoritas. Audiebam, Tybagoram, IIthagoreosque, Incolas paene nostros, qui essent italu ι phi ιυ quondam nominati, num Φουam diubitasse, quin ea umutua mente diurna delibaros animos haberemus. Demonstrabantur mihi praetre
ea, quae socrates, supremo vitae die, de immortalitate animorum disseruisset, is, qui seisapientissimus Antilinis oraculo rassicatus. Quid multa sic mihi persuasi ,
se sentio:cum tanta celeritas sit animorum, tanta memoria praeteritorum, futurorumq. prudentia, tot artes, Issciensiacitot inuenta; non pose eam naturam, quae res eas contineat,se mortalem: cumpsi per agitetur an mus,nec principium motus habeat, quia ipsese moueat, mee finem quidem habiturum esse motus, quia numquam
se inest relicturus:&, cum simplex amimi seu naturasereque habera in se quidquam admisium, distar sui, atque dissimile,non pote eum diuidi: quodsi non possit, non posse interire: magnos esse argumeuto homines scire pleraque ante,quam nati sint;quod iam pueri, cum artes di ciles discant, ita celeriter res innumerabiles arripiat, ut eas non tum primum accipere uideantur ed reminisci,et recordari. Haec Plazomssere.
COMPAc inus comporis, i uide Lactantium cap.9.de orig.erroris. GRAvx opera I sederem
octo. Graviori Oper unus Gravi op unus.Graui opera,unus.quomodo Lamb.citans Lucretium. parua perstinctus opella. TsT enim animus caelesti l probat sex argumentis animorum immortalitatem. Animas raelisis r
Denique caelesti sumus omnes semine otiundi. Omnibus ille quidem paterest. vide Lactantium de opificio hominis, cap.is. Ex altissimo domicilio I ex primo orbe, qui continet
cetero qui summus ipse deus est de Somnio Scipionis. ConpoRA humana l ex humo 'ria. TvEn EN TvR, t excolerent,gubernarent. CAELEsTIvM ordinem l de nat.de. II. Qui primum eos humo excitatos celsos,& erectos constituit,ut deorum cognitionem, aelum intuentes,capere possent. sunt aenim e terra homines non ut incolae, atque habitatores, ted quasi spectatores superatum rerum, atque caeaestium: uarum spectaculum ad nullum aliud penus animantium pertinet. Et de Somnio Scip. Hominescant hac lege severati, qui tuerentur illum globum, quem in hoc templo inccium uides,quae terra dicitur.
236쪽
Quo loco uide Macrobium. Et Xenophon lib. i. de dictis, & factis Socratis. NOBILITAs i atqui P1thagoras aurifabri filius fuit, sua tamen sapientia nobilitatus . AUCTO RiTAS: l inde , A τ uc:4. CONTEMPLANTES, I Platonis crymologiam de homine posivimus lib. I. Oct. Monet &D. Gregorius,
PY T M A G ORE Os Q v E , t Pythagoricosque, duo. INCOLAs pune nostros, i tenuerant enim Italiae partem, quae Magna Graecia uocabatur.In Lactio.Vide Laertium lib. m. de omnino Augustinum lib. ii x. de Cin. Dei. DELIBAT Os animos' idcli,deriuatos,infusos. alias I libratos.Tus v. Hum nus animus decet plus ex mente diuina. SOCRATES, I apud Platonem in Phaedone . SApIEN ris- Sirius t Omnium sapientissimus, omnes mei libri, uno excepto.Graeca oraculi uerba:
Sic mihi persuasi, i Sic mihi prorsus persuasi, leeti in uetere libro, scribunt docti uiri. Sic persuas mihi, duodecim.Mihi sic persuasi, duo. C v si tanta ceteritas sit amniorum, O c. t argumcnta quattuor, adprobandam animorum immortalitatem, cx Platone sumpta. PRvDE T IA, I ita legit Nonius perspicue itaq. cstinantiquis meis sexdecim. quinque, male, Prouidentia. TOT scientiae, i sic decem. Tantae scientiae,scptein. Tot, sentcntia tres.Tantae sententiae, unus. SCIENTIAE, i Iureiurando assirmare quidam non sunt ueriti, Scientias non ropcriri plurali numero. C v ut . animus simper ag retur, i sic decemnouem. duo, Cumq. semper agitetur animus. SIMPLEx animi natura, i contra Aristoteles in fine lib. v i l. Ethicorum. Dis PAR sui, i sic omnes mei, uno excepto, a quo abestra; Sui. HAEC Platonis fere. I sie septem. Haec sunt Platonis sere, quattuor.Haec Platonis fere sunt, duo.Haec Platonis fiunt,unus. Haec Platonis esse serunt, ii nus.Hacc Plato uesicr,unus. Noster, unus. Hoc sententia Platonis sero, unus. Haec Platonis sunt uer unus. Haec Platonem serun unus.
R PUD Xenophontem autem moriens Drus maior corporis uinculis relaxaris. Quare, si haec ita sunt; sic λ haee dicit: ' uerte arbitrari , o mihi cara i filii, me colitore, inquit, ut dium: sin interiturus una est an
me, cum a uobis discesro, nusquam, aut nullum, ore. nec mis cum corpor ; vos tamen, deos verentes, qui hanc Omel im,dum ram uobiscum, animum meum uidebatis sed, nem pulchritarinem tuentui, o regunt, memoriam n eum se In hoc corpore, ex iis rebus,quas gerebam, intel fra pie, inviolares seruabitis. cytus quidem haec in ligeb.ιtιs. eundem igitur eo creditote,etiamsi nustum ui riens : nos, si placit, nostra uideamus. Timo umquam debitis. Nec uero clarorum virorum post mortem hono- mihi, Scipio, persuadebit, aut patrem tuum Pati lim , res perra merent ,s nihil eorum inorum animi eges aut duos auos, Paullam, er Asticam , aut Africauirent, quo diutιus memoriam μι teneremus. mihi quodem patrem, aut patrunm, aut multos praestantes viros, quos numquam persuaderi potuit, animos, eum in corporibus . enhmerare non es necesse, tanta esse conatos, quae ad poesi ι mortalibus,muere; cum exissimi ex iis, emori: nee seritatιι memoriam pertinerent pmsi animo cerne ut, uero tum avimm esse insipientem, cum ex insipienti cor posteritatem ad se pertinere. An censes ut deme i opore euasi siet, sed,cum, omnι admissione corporis itisera- aliquid, more sentim, glorien me tantos labores, diu rus,purus,σ inseger ei coepisset,lum es sapientem.at nos, noctureo'. domi, militiosuscepturum suis si V que etiam, cum hominu natura morte disioluitur, cetera dem finibus gloriam miam, quibus uuam, et con δε mi rum rerum, possucuum est,quo quaeque discedat. abeunt naturus 3 non ne melius multo fuisset, otiosam aetatem , enim illae omnia, unde orta seunt; animus autem solus O quietam, De ulla labore, ι contentione, traduc re pnet,cum adest, io,cum discessit, et paret. Iam uero, uide- scd nescio quo modo animus, erigens se, posteritatem Iemtis nihil moris tam ess simile,quam bomnum. atqui dom per ita progiciebat,quas,cum excesssiet e vita, tum d Gentium animi maxime declarant divinitatemfuam . nique uicturos tot.quod quidem ni uase haberet,ut animulta enim,cum rem tiberi sunt, futura pro G- νυ immortales ebenniaud optimι cuiusque animus maxitini. ex quo intelligitur, quales suturi sint, cum sepia e me ad immortalitatis gloriam niteretur.
Λ PvD MnvianIem l argumenta sex Xenophontis, pro animorum aeternitate. Euri e ' rum, abest ab uno. NEC uno i probat, cile animos in eorporibus. Quo diatias I ob eorum merita. nec clama diu memoria manet,nisi causa sit,cur diu maneat. Inde natum est glossema, Quo iustius, diutius; quod est in uno mcob quod alij probarunt, sententia parum examinata. TEN E RE Mus. lsis tredecim.Retineremus, octo. AB EvNT illac omnia,tinde orta sunt. l .Euripido Supplicibus :
Nau IL mriit mepesimile, qua orata . I Ouid .lib.II.Am. u . . .. ia: stulte,
237쪽
stulte,quid est Somnus, gelidae nisi mortis imago
sorgias,extrema actatricum in Gninum se delabi animaduerteret, Somnus, Inquit fratri suo me traditurus est. AT L E l sic decemseptem. quattuor, Atqui. CVM I Quoniam,lcgit Langius, ex Xenophonte. CORPORIS uinculis i Corporum, tres. SIC me colitore, inquit, ut Deum: l lic de Som. Scip. Deum te igitur scito esse.Colite,septem. Inquit, abest a quattuor. HAN C omnem pulthritudinem lmundum uniuersum. AFRi CANI parrem, aut patruum, i uterque periit in Hispania. PosrERITA
γιγνο αενα r. IPSO I Ipse, quattuor. MORE senum, i supra: Nihil necesse est de me ipso dicere mihi: quamquam est id quidem senile, aetatiq. nostrae conceditur. DOMI, militiae i lib. ii. Olfine tremo, dixit, Vel belli, uel domi. AD immortalitatis gloriam I sic novem. Ad immortalitatem, gloriam, unus. Ad immortalem gloriam,decem. Ad immortalem maxime gloriam unus.
V io, quod capienti usquisque aequissimo
nimo moratur, fuit. unus iniquos mesῖnm ne v bis ludetur animus,se, qui plus cernat, O longius, uidere se ad meliora proficisci;ille autem,cuius oblinior sit acies, non uidere ρ equidem efferor studio patres uestros, quos colus dilexi, ludendι. neque vero eos solum conuenire - , quos ipse cognoui sita iuros etiam, de quibus odim,
O lexi, ipse conscripsi quo quidem me proficiscentem
haud sane quis facile retraxerit,nec tamquam Peliam recoxerit. quod si quas deus mihι largiatur,tit ex hac aetate repuerascamo in cunis uagiam: ualde recusem nec vero uelim, quasi decursu latio,ad carceres a calce reuoc M. quid enim habet tuta commodi λ quid non potius lab νι,3bed habeat sane: habet certe tu en aut satietatem, aut modum. non libet enim mihi deplorare uitam; quod multi, o h docti, saepe fecerunt. nec me vixissipa tetrquoniam ita vixi, ut non frustra me natum exi Am m. ex hac uita discedo, tamquam ex hostilio, non tamquam ex domo.commorandi enim natura uiuersorium,nou h bitant dedι t. o praeclarum diem, cum adillad diuinoium a tumorum concilium, coetu . proficiscar; cum exbac turba , colluvione discedaH. proficisior eivm non ad eos solum uiros, de quibus ante dixi,uerum etiam ad caronem meum: quo nemo Dirmetior natur est, nemo pietate praestantior: cuius a me corpus crematum est: quod contra decuit ab illa melimr animus vero, non
me desierem,sita a sectans, in ea profecto loca discessit,
quo mihi ipsi cernebat ese uenien sim . quem ego meum casum fortiter ferre uisus sum: non quo aequo animo femrem; sed me ipse consolabar, existimans non longinquo inter nos digressum, discessum, fore. Dis mihi rebus, Scipio, id enim te cum Laetio admirari solere dixisti γleuis elisenectus, nec solum non molesta, sed etiam iucunda. quod si in hoc erro, quod animos hominkm im ora les esse credam e libenter erro; nec mihi hunc ororem, quo delector, dum uiuo,extorqueri nolo. mortuus, ut
quidam minuti philosophi censint, hilaentiam: non uereor, ne hunc errorem meum philosiophi mortui irrideat. Guod si non sumus immortales futuari:tamen, sitam homini suo tempore,optabile est. nam habet natura, ut aliarum omnium rerum, sic uiuendι modum : senectus atitem peractio aetatis est, tamquam fabulor cuius desar gationem fugere debemus, praesertim adiuncta satistate. Haec habui,de senectute quae dicerem: ad quam ut in peruenmtta , ut ea, quae ex me audistis,re opemti, probare possitis.
VIDERE Crc. I non enim aeque uident omnes animi. CONVENIRE aveo, i Habeo, omnes libri scripsi. NEC tamquam Peliam recoxerit- l Diodoruidib. Iv.Ouidius Metam.Ne si, tamquam Pelias,recoxerit, Langius prodat; & dictum ait,Tamquam, pro Quemadmodum.Neque tamquam pilam retor scrit,quamior.Nec tamquam pilam retorserit,ire . Nec tamquam torserit pii na, unus. Nec tamen retorserit pilam,tres.Nec umquam pilam retraxerit, unus.Nec tamquam retoxcrit pilam, Peliam,unus Nee tamquam recoxerit pilam, unus. Neque tamquam retorserit pilam, duo. Nec tamquam retroxerit pilam, unus. Neque tamquam retorsit Pelliam, uno. Murcius Variarum Lecti lib. vI. cap. Io.e, Plauti Pseudolo uersus ad hunc Ciceronis locum facientes ponit: Quia sorbitione faciam ego te hodie mea, Item ut Medea Peliam concoxit senem: Quem medicamento, de suis uenenis dicitur γFecisse rursus ex sene adolesccntulum,
Est & illud apud Nonium,in, Puellus,ex Varronis Marcipore:Peliam Medeae permisisse, ut se uel uiuum degluberet, dummodo redderet puellum. Vide di Catullum epig.L. Petiam: Iasonis patrem, quem a Medea n Iasonis gratiam, medicatis aquis, coetum,& iuuentuti restitutum, poetae tingunt. QuoD sit Et si,decemnouem,& in Nonio,Repuerascere. Qv i s I sic omnes libri. D E vs mihi l ora. pracp. septem. REPvERA SCAM, I sic seMRepuerescam,octo.Repueriscam,septem. C v N i s l sic omnes libri. Apud Nonium, loco citato, Cunabulis, legitur. Qv ID enim habet uita commodi l Euripidcs:
Non uita uita est,ita grauio labor,dolor.
238쪽
Et Virgilius roptima quaeque dies miseris mortalibus acui Prima fugit: subeunt morbi, tristis q. senectus, Et labositi durae rapit inclementia mortis. Pindarus etiam conqueritur,
t a D non ratis laboris ρ l Homerus:
I et ex hac tilia discedo, i sc quattuor. Et ex uita ista discedo tres. Et ex uita ita dic edo,sex. Exuita ita disred duo.Et ex illa laqua ex hospitio discedo duo Et ex uita discedo,unus.Et ex uita hac ita laqua ex hospitio discedo,duo. Vcru Jx hac uita discedo, unus. COMMORANDi enim natura diuersioriti, iii tabitand dedιt. lComm .e.n.d.nobis,nsi habitadi,dedit,undecim. mm .e natura d.dedit non habitandi,duo. Comm .e.n.d. nobis dedit, no habitadi,tres. Comorandi enim,no habitandi natura diue socium dedit, unus. Male alias, post haec uerba erat,Locum,sic,Non habitandi locu . quod male est di in duobus meis. Non habitant: cunatura nobis dcderit usuram uitae, quasi diuersorium: cur uelimus esse perpetuum,quod ad tempus datuest Commoramur enim, non habitamus, in diuersorus. A D utati ei timorum animorum concilium, lyiuinum,dccemscptem. PROFICisc AR; digcedam. l μεριν πιο ι ιν. dicendum enim primo loco fuit, Uilccdam; donde, Proficiscar. VERvΜ etiam ad calon m metim. l sie sexdecim. Verum S ad Cat.m.unus. erum ad Cat in unus. Verum etiam ad Catonem filium meum,unus. Sed etiam ad Catam. unus.Sed ad Cat.m.unus. V In melior l Plutarchus in Catone maiore, filium eius uirum optimum ab eo laepe in libris nominari,prodidit: periisse autem, cum bellum gereret reip. catissa. Cur us a me compus ciemurtim circuod contra deitiit ab ιIo meam: l pro, Cum contra deceret, ab illo meum. Sic locutus in I aelio: Peccasti se,non angulur:obiurgari,moleste ferunt:quod contra oportebat, delicto dolere, obiurg tione o audere.Et pro Quinctio: Reliquum est, ut eum nemo iudicio delenderit: quod contra copiosissime cctentum esse contendi.Sc. Haec luco colligi,ne quis,duriore sertasse offensus loquendi gener mutandi occationem,quo morbo laborant multi, iccipcret ex inscitia sua.
Placet hoc loco ueteres Inscriptiones adscribere,in quibus idem legitur. Romae, mutassus Delphimorum.
DIS . MANI BUS FLAVIAE . APOLLINARINEPTI . SVAE. VIX. Α. VIIIQV OD. NEPTIS. AVRAE. FACERDEBUIT. AVIA. FECIT . NEPTI
an Foro Trato' in aedibus Io. corisii, Verius. hunc. tumulum. matri. m. nata. dicasses Quam . mater. miserae . nunc. tibi. nata. facit Bis Zenos. completam. annos. te filia. matri Eripuit. miserae. mortis iniqua dies optestor. manes. meritae. sanaaequC. patronae Li. comprecor. ut . lani. terra. tegat. tumulo
239쪽
. Manibus. Suetesii . Fit Caesia . Gemella mater . piissimo filio . de . suo Vix . ann . IXM . IIII . Dieb. xv
Fatis . peractis . mater de . est . condita . quae post . obitum . Ut Vix .ann. III. M. x I. D. VIII.
Vixit . annm . quod . miserrimum mater . secit . filiae Canula . C . F . Polla stFleris,in agro Brixiamo, D.Zenonis.
suissent ponere in . nobis debueras
240쪽
Oppia . Calsiane . nister . seci . fili ae . meae Quod . aequom . fuerat fila . hoe . faceret . mihi
Vitelliae . L . F . Talliae V . A . XXISeptimius . Profuturus . optimae . coniuginsim ad D. Aia reae, prope colamnam Antonini, Marum citatorum, Forum capy c. Iulio . Celiano .
i . a . filio fieri . optabant ipsi .
Aemilio . Paulo. Papiniano . praefecto . prae
xxxv Idies . x . mens . I II . Papinianus .
turbato . ordine in . scnici heu . parentes secerunt filio . optimo Leninis agro Brixi 'ad bbatiam
Attiae . Innocentiaesiimmae . eastitaris ac . sapientiae . seminae, quae . uixit . ann
III . M. VIII . D . IV Augustinus . subdiacconiugi. dulcissimae
cum . qua . uixit. ann. VII. M. IID . xx . contra . uotum B. M. M. P.
fremarem: In Epitome Livii legitur, Catonem filisi funus paruo sumntu secisse. Demur Debuit,unus. Ab illo meum: Meum, non est in uno. Α N In v s Merra i Catonis filii,euita discedetis. Fost vir an sine i hoc Laelius de Amicitia,de Catone laro praeconio praedicat. NON molesta, lNec, unus. I v C v N D A . t propicr conscientiam recte factorum, ne actae uitae, & immortalitatis spem. Quo D animos hominum σΩ l Qui, tres. Quia,duo. MINvTI philosophi l Cyreanici, Epicurei, minorusentium. V o R, ne i Vcrco ut,unus. PHILO sopui minus I Philosophi morituri, dum Philosophi minuti,unus.Philosephi,non est inu Nortui, non est in uno. IRR I DE AN T. I Rideant. duo.Hulosoplii mecum mortui, unus.