장음표시 사용
261쪽
Vis nihil in te sit summissum, & populare, mi Iacobe Critoni quin
omnia tam ampla, excelsa, alq. admiranda, ut elapsi temporis uiris ilia Iustii bus , ac sapientissimis gloriam, suturis uero etiam spein tua amplitudo auserat, nostro autem saeculo singulare asserat ornamentum: cumq. non minus Opiniones tibi, quam uita sint admirabiles: sententias illas, quae Paradoxa uocantur, quae non sane probantur in uulgus philosophorum, in Stoicorum scholis natas, nudas admodum, & squalidas, nunc uero M. I ullii Ciceronis eloquentia exornatas,& auctoritate, meis Cortimentariis illustratas nomini tuo dicare uolui: cui ista maxime conueniunt. non.tantuin, ut amoris erga te mei indicium praebeam, qui nisi iam antea tibi ex tantis constitit argumentis, numquam ex ullo patcbit officio, quam ut animi grati pro Carminibus, quae iii tuo ad urbem Venetam appulsu mihi dedisti. Nunc uero etiam laetor, toti Italiae, & Orbi sortasse terrarum uniuerso perspectum esse iudicium de te meum, & ea, quae', cum huc Denisses, scriptis commendaui . quae tibi ipsi, ac nonnullis acerrimis censoribus, aspera, alq. iniucunda uidebantur. nam, licet tum amorem malui ostendere, quam prudentiam, nunc ambo cum amicis tuis, tum inimicis, si qui amplius tam feri, atq. inhumani reperi-Untur, manifesta sunt, postquam tua uirtus tam clarum sui splendorem diffudit. ego enimi unetam inuidiae, ac multorum inimicitiis eximiam quandam, atque immortalem gloriam sium consecutus . nam, quid illustrius, quid honestius, quid uero etiam gloriosius
ad nomen meum accedere potuit, quam ut a me prolata primum, tum εγη- ρω-κα uiderentur, nunc uero ληρικώτατα ab omnibus habeantur. cum multi homines sui
iudicii leuitatem, infirmitatemque, cum essent stultitia obcaecati, mei uero constantiam, ueritatemq. perspiciant. poteram enim . 'ετιυνὸν mi mi ιυ illustriss . Critoniam,
α Serenissimam Stuardam, quibus oriundus es, familias extollere. Sed, quid Reges tui maiores, licet ea laus Scotorum Regibus merito tribui possit, quod inter omnes Eur Pae Reges uetustissimi Christiani sint quos numquam Romani imperio suo subegeret Cum Caesar, propter tumultus excitatos , & res in Gallia fluctuantes, exercitum a Regni expugnatione reuocaret: Quid,inquam, isti, tuis uirtutibus, animiq. dotibus amplius so
Iidae laudis afferunt Quid Critonii, qui cum Scotorum militiae Imperatores summi plerumque essent, Anglos e Galliae Regno, & Scotiae finibus toties, ac tanta uirtute eiecerunt Θ Quid Robertus Critonius, pater tuus, Fisensis in Scotia,& Storinondiensis,Elio Li, & Clunaei, tot opidorum, tot praesidiorum dominus, qui longo tempore inter om-ra es Regni proceres aerumnosissimae simul , & beatissimae Reginae, quae apud Anglos pro dolor) iam captiua est,& Christianae religionis acerrimus exstitit propuὴnator, Praesertim qui copias ad proelium, quod tangsydium uocan i, duxis Ied quid ille tibi splendoris ueri affert Non tantum illi fortasse debes, quod te genuerit, quod maximos huius tempestatis uiros, Buchananum, Heppurnium, Robertonium, & Rhetorseriem praec Ptores tibi dederit, quod tam amplas pecunias fortuna'. in te erudiendo insempserit, α omnes uires animi, atque ingenii in educando profuderit, quantum quod ob intestinas seditiones, & proelia domestica, contra te suscitata, quae cum patre gessisti, Regno Hiscedere, & Regem relinquere, coegit. Sed laudem, quae a maioribus ad nos derivatur,
262쪽
ne laudem quidem esse, sapientissimus ille uir Ulixes existimauit. Neque te 'em multum
commendo, quod si ecie, & corporis uiribus polleas. fateor tamen aliquid .ine in his, Quod non tan a sertuna,quantum ab animo pendet, immortalitatis memoria prosequendum: quod scilicet Regno, patria, domoq. ob Catholicae fidei ardorem tam longe abes, nec ullum ex his aerumnis dolorem, sed incredibilem animo sentias uoluptatem: neque R eois in consobrinum tuum Iacobuin Stuardum clementia, cui cum Morauiae Principatu stam consobrinam uxorem dedit: neque communis cum Rege educatio permovent, immo ne mouent qui dem. putas enim, maiores quasdam opes, & firmiora, quam quae amisisti praesidia cisse quaerenda. In corporis uero bonis id habes, quod effigies oris, atque sermonis animi nobilissimi filia sit. Sed belli studia in ipsis ephebis mire, eadem animo, atque amore prosequi, & cum litteris, & Philosiophia,tamquam alter Brutia oniungere, nemini umquam ab initio humani generis obtigit. Magna sunt ista prosecto,&inaudita: mediocria tamen, si cetera spectemus. qdod scilicet decem linguarum, multorum idioma tum , omnium disciplinarum cognitionem antes vigesimum primum aetatis annum sis adeptus. & digladiandi, saltandi, omnium gymnasticarum exercitationum ,&eu uitandi studia tanta cum alacritate ingenii, animi q. humanitate, mansuetudine,&facilitate coniunxeris, ut nihil te admirabilius , nihil etiam amabilius reperiri positi . Sed non innumerabiles uitae tuae transactae laudes; non mirificam illam coram Serenissimo Principe, ac Illustrissimis Venetae Reip proceribus actionem; non subtilissimas tuas de Theologia, Philosophia, & rebus Mathematicis disputationes inpletasque maximorum hominum consessibus recensebo; non tantorum hominum ad te videndum concurium, ut olim Platoni a Sicilia reuertenti,relicto Olympico spectaculo , tota Atheniensium celebritas occurrisse fertur; cum te omn es signo rubeae Rosiae, quod tibi natura circa de trum lumen impressit, tamquam unicam, & raram in terris auem homines cognoic rent. Quae enim gentes tam serae sunt, quae, tecum adspexerint, non maximum cepi use fluctum putent Sed,his praetermisit nunc propria narrabo : quae scilicet In Pataui na Academia fecisti, tum quae in hac Vrbe, totius Orbis nobilita ma; cuius amplitudinem, & augustissimam maiestatem inter omnes alias ciuitates te accipere, fouere, atque amplecti decuit; te uero etiam, humani generis miraculum, admirandam , rbem incolore, amare, & omnibus aliis anteponere. Nam, postquam aduersia valetudine iam quata tuor menses laborasses, priusquam in integrum pristinae sanitatis stati im redires,amicorum consito ad Patauinam Acadcm iam , tamquam ad Sapientiae Ofticinam, profectus es, ubi Idibus Martii in diem sequentem , suscepto consilio omnes omnium disciplinarum profestares in aedibus Clari si imi uiri Iacobi Aloisii Cornelis,eius auctoritate,&precibus,ut conuocarentur, petiisti. cum autem maximus doctissimorum hominum coetus, di omnes ex insperato paene studiosi,& nobiles Gymnasii iuuenes una conuenissent, statim in primi ingressus uestibulo elegatissimo carmine Patauinas laudes nam ea tibi proposita erat ad dicendum materia ex tempore decantasti: deinde cum celeberrimis illis doctoribus multa eg uariis disciplinis tam acute exagitasti, tam docte pertractaui, crrore'. Aristotelis,ac interpretum tam solide refutasti,tanta denique cum maximis uiris inodestia egisti,ut omnes in uirtutis admirationem, & morum suauita tis amorem simul alli xeris . Neque id silentio praetereundum est, quod ex tempore etiam, poli sex horarum
de re litteraria colloquia, & disputationes, cum oblata tibi esset Ignorationem laudandi occasio, tam ornate de ea re dixisti, ut illi ipsi, qui intererant,potius somnia Quere, quam rem ueram, & praesentem uidere se putasse mihi postea amrmarint. Alium pollea d4em indixisti in aedibus Illustrissimi Patauini Episcopi,non ut altius ingenii tui specime praeberes, quod profecto frustra secisses, sed ut eorum, qui primis disputationabus non m te
fuerant, obnixit precibus fatis accres. variae res huic proposito obstaculo mere . ad secundum certamen uentum non est. sed plerique cum primis Europae uaris sermones habiti sunt. nonnumquam hominum exspectationes, licet propter facta tam illustria de te maximas, plerumq. ctiam & te ipsum superasse dictus es. ex quibus actis cum illico surrexisset magna fama, obtrectatores aliqui, quibus ex aliorum bene gestis, & rebus secundis
inuidentia esse solet, homuli, nescio quid dicam, tuae uirtuti aliquid derogare frustra tentaverunt. ostendentes in obscuro odio apertas inimicitias in quo nihil nocere pol
263쪽
rant, summam uoluntatem nocendi. Tum tu, ut illas obtrectitiones malevolentissimas pusillorum, malevolorumq. prosterneres, atque obtereres, duo haec Theoremata in hac
Vrbe edidisti: ut ijs, qui mirtute, et eruq. animi nobilitate aliis praelucentes P bene de V Iutis omatoribus sentire consueuerunt, gratias agat immortales, IACOBUS . CRITO NIVS. SCOTVS, profligatisque es perditis hominibus omnem in pocterum iactan soccasionem auferate errares Aristotelis paene innumerabiles omnium Latinorum Gilosophorum, siue cum dei us mente dissutant, siue cum res Theologicas attingunt ,-non-
nudorum quoque Matbesios professru omnia refutabit, ω ad obiecta re findebit. Liberam ad baec in omnibus di plinis ,siue illae publice docerisoleant, Despientissi
mis tantum hominibus peruiae sint, arguendi occasionem dat. restonserus, siue Logicis, in consuetis re*οnsionibus, silue per Secretam Numerorum rationem, aut figuras Mathemaricas, siue per Eiquod ex centum carminum generibus: ex propo ventium arbitrio.
D DD. Ioannis , ω Taulti aeri sacra, in se Sanmssimo Pentecostes dae, TH Meridiem, EXORDIUM . SUM ET di per triduum i ndefessiis iustinuisti; quamdiu tua auctoritas tibi desendenda fuit, sic
acriter, & uehementer proeliatus es, ut clamor, concursu'. insolitus ad studia tua lenienda tanta cum laude fieret, ut nihil umquam magnificentius ab hominibus auditum sit. Tu uero me non solum auctorem consiliorum, sed spectatorem pugnarum mirificarum habuisti. Nunc, quoniam laudis semper auidissimns fui, & praeter ceteros νιος ab omnibus habeor, multorum q. odia pro tua caussia suscepi, cura obsecro, & effice,ut facis, ut, quia ueram uirtutem cognoui, ab omnibus amer, amari, & laudari possim, & ut maior in ea mihi in dies spes resideat. Meas igitur in Ciceronis Paradoxa lucubrationes, hoc ipso, quia in Paradoxa sunt, sub tuo nomine prodire uolui, quod ueteribus gratiam, nouis fauorem conciliare solet. Tu autem has nostras uigilias, & Stoicorum opiniones simul ouoad veritas patitur tuebere . id enim tibi admodum erit facile. Iam enim paene
omnes homines aut gratiam, aut eloquentiam, aut tantarum rerum, ne dimin omnium ,
scientiam suspiciunt. Viue nostri memor, &uale. Venetiis, XIV. Kal. Iun. oo D XXCI.
265쪽
NIMAD o, Brute, saepe catonem, auunculum tuum,cum in senatu sententia diceret, secus graues ex phil sophia tractare, abhorrentes.
ab hoc usu forensi , ct publico; sed dicendo conseqm tamen, ut illa etiam populon babilia uiderentur. quod eo maius 6ι EB quam avis libi,aut nobis; quia nos ea philosiophia plus utimaliquae peperit dicendi copiam, o in qua dicuntur ea, quae non multum disicrepant ab opinione populari; catoautem, Gems, mea sementia, uoicus, συβentit,quae non sane probantur in uulgus;et in ea Meresi est, quae nullum sequitur florem orattionis, nequed laras artumentum, sed minutis interrogatiunculis, quasimvssis,quod proposuit, escit.sed nihil est tamincredibile,quod non dicendo fiat probabile; nihil tam borridum, ram incultum, quod non hylendescat oratione, o tam- quo excolaturi quod cum ιιa putarem, seci etiam aud Uus,quam ille ipse, de quo loquor. Io enim Gmtaxat de magnitudine animi, de continentia, de m te, de omnlaude uti tutis, de diis immortalibus, de caritate patriae Stoice sole oratoriis ornamentis adhibitis, dicere. o uera tibi illa ipsa, quae uix ingymnasius, o in otio Stoici prὸbant,lucis cometa in communes locos. quae quia sum admirabilis,loni νaq. Dpinionem omnim, ab ipsis etiam appellantunientare uolui sient ne proferri in lucem,id est in siorum, ita dic ut proba entur; Ilia quaedam esset erudita,uia popularis oratio. Gq. fcri psi libentius, quod miti illa*αρα quae a petiatur , moime uidentur esse Socratica,longeq. uerissima. cc pies igitur hoc paruum opustulum, lucubratum ias iam
contractioribAs nostibus:Pomam illud maiorum uigili rum munu1 in tuo nomrne apparuit. σ degustabis genus hoc exercitationum mearum,qvibus uti consueui, cu ea, quae dicuntur inschotis θιτοι , ad nostiam Me oratoriai transsem dicenia genus. Me tamen opus in apertum ut re
feras, nihil postuloaron enim est tale,ut m arcemmpossit, quasi ista Minerua Phidiaeuale tamen est, ut ex eademo cina exisse uideatur.
E T R v Μ Stoicorum sapientia in eo posita erat, ut Flut artibus in libelro aduersis Stoicos tectatur ut nouum aliquid, inauditum, ω admirabilem uulgus proferrent, quod ipsi tamquam peculiaresiti uindicabant. aeuo rum princeps Fus Xenocrates. Sed ictisum opinio de anima admodum I
titis sint. nam eam omnes ante Socratem, cum circulos aliquos confecisset,
a cere, ae veluti conteri affirmabant. Sic idem Xenocrates, in Zeno, istius fictae princites primum elementa, ser id quod est fundum naturam, putabant etsi summum bonum : Deum aerebant esse mentem corpus habentem, cui insit tamquam materiei admissus. diuersam ramo ueet con multo, Socrates, recentiorum Acadaemicorum facile primus,ab hac pla
266쪽
PAR A nox A I Acad. quaest. Iv.uocat Admirabilia: Quinctilianus lib. rLInopinata. An M. Printum. I cuius uitam Plutarchus litteris mandauit.Fam. ii K. ii. Brutum a me amari intelligis. quid est cau ssae,cur mihi non in optatis sit, complecti hominem forentem aetate, opibus, hominibus, ingenio, ii ras, propinquis, assinibus amicis: collegam meum praesertim,& in ipsa collegii laude,& scientia studiosum
mei λ Et lib. ix.Semperam aut M. Brutum propter eius summum ingenium, suauisiimos mores, singula rem probitatem,atque constantiam. Eius nomine instripta a Cicerone oratorum catalogus libri de finibus bonorum N malorum; S de nat deorum. S Tusculanae quaestiones,& epistolarum libri.Brutus autem Ciceroni librum dedit de Virtute. cuius de Pinibus mentionem iacit. ANIMADvERTI, l. Animia Morti, quattuor mei. CATONEM, I fratrem Seruiliae, Bruti matris: qui postca cum se Uticae occidisset, V licensis est appcllatus. nunc autem uiuere uidetur, cum haec Cicero scribit. SEN rENTIAM A ceret, I qualis eius oratio contra coniuratos, apud Sallustium. Vide Plutarchum . MAivs i grauius,ὸissicilius. DisCRapANTI Discrepent, duo. PMILos opili A l Academica. NON sane i sic quat: uota quattuo Non plane. decem, Non rectς. IN utilius; I In vulgo. tres. NvLLVM sequitur Drris ea atronis, i Stoicos eloquentiae non dedisse operar scribit Quin, lilianus tib α&.x O .Fi
rens orationis genus uocat in Oratore. SED minutis interrogatiu, cutis, i Sed,abest a quinque. in quia Tum tribus addi turn. R. ASI punctis, i metaphora a Geometris, qui Puncta σημε- dicun parte , ex quibus lineae conficiuntur minutissimae. I liae Oratore, Puncta argumentorum occulere, dixit. QVOD
proposuit, i propolitionem. NON far probabile: l non uerisimile uideatur. SPLENDESCAT iExsplendescat, unus. Quo D cum ita putarem, I Ita, abest a duobus. in quorum uno add. DE myn
tudine anima, i quae cernitur inhumanarum rerum despicientia, & in unius uirtutis admiratione. D Rcontinentia, i De constantia, unus. De continent ιa: ne propter uoluptatem, aut utilitatem, iustitia, dc modestia relinquatur. DE morte, i non esse serti uiro metuendam,sed ibrtiter,propter honestum, op- e: cndam. DE omnι laude uirtutu, i uirtutem solum summum bonum esse, nec aliud quidquam laueandum. DE diis immortatibus , t eorum prouidentia mundum regi, & omnibus consuli. D sic vitate patriae t omnibus commodis, etiam uitae,anteponendam. STor CE i quod attinet ad opini nes,uerum adhibitis oratorijs ornamentis,dicendo consequitur,ut illa etiam populo probabilia uideantur. ORATORI Is omamentιs adhibιtis, i non dubito,quin haec uerba vacent omni mendo.Sed, quoniam
dubitare uideo homines eruditos, & addere negationem, Nullis, quae est& in sex meis non saciam, si
modo consequi potero, ut quisquam, auctoritate commotus,in errore uersetur. Catoni non modo Cic
ro & alibi,& hoe ipso in loco,sed Sallustius,& Plutarchus, di alii eloquentiam tribuunt, qua quidem in s
natu ita disputabat de magnitudine animi de continentia, de morte, alijsq. rebus, quas probare pauci s Ient,ut idipsum, quod ipse scntiebat, populo etiam probabile uideretur. In quo tanto maiorem eloquentiae gloriam obtinebat,quanto dissicilius est,multitudini persuadere,quae Stoici probant,ut, de patriae s Iule, uel cum omni periculo, tuenda, de criminibus acerrime uindicandis, de uirtute denique ipsa rebus omnibus praeferenda. Cicero autem maius quiddam suscipit,cum non illa,quae splendorem ab oratione possint accipere, quae peregregie Cicero in senatu, e Stoicorum scntentia, tractabat, sed illa ipsa probaturum se esse, aut certe conaturum ut probet,quae Stoici ipli in suis gymnasiis non facile probant. Haec est ii
ius loci sententia magna cum Catonis laude exprca a,aliquanto tamen maiore Ciceronis. quamquam ipse, cum dicat,Tentare uolui, arrogantiae culpam uitat. EGO uero libι c. l sic novem. Anoue m abest, Tibi. Qv Aa uix inu . t quo maior est mea laus,quam Catonis. ille enim ornat ea,quae ornari facile possunt: ego autem probanda, laudandaq. sustopi, quae Stoici ipsi,nedum ceteri philosophi uix in gymnasiis disputantes probant. OPINIONEM minium, i Hominum,duodecim. TENTARE uoluι, Isie decem septem. unus, Et tentare uolui. Alias, Actcntare uolui. Ire lucem, ides msiorum, I Et in L rum,duo. vel in sorum, sex.χΑ tribus absunt,idest in serum. Eo Q. scripsi libentius, i Eoq. hos loe scripsi libentiu quattuordecim.Locos scripsi libentius,tres. Em. hos locos scripsi lubentius,unus. χλx appellant, i se duo. SOCRATICA, i non modo Stoica. HIS iam contra oratas noctibus: l a stiuis. R ONIAM t Quando, quattuor. MAIOR v Μ uigiliarum munus t de Finibus, & de nata
deorum. Ex v RC I T AT i ON vM mea um, I Mearum, abest a duobus . in quorum uno add. ωιγμαί, i Quinctil. lib.x.cap. . in hoc optime facient infinitae quaestiones,quas uocari θί- diximus, quibus .Cicero iam princeps in rep. exerceri solebat. Cicero ad Attilib. I x.Sed tamen, ne me totum aegritudini dedam, sumpti mihi tamquam θμεις, quae & politicae sunt,& temporum horum, ut & abducam animum a querellis,ta in eo ipso,de quo agitur, exercear. Θετικάοῦ politiones. in Laelio.Tusc. I.& Iv. IN apem tum uι referas, i Proseras,unu Deseras unus. IN arcet In arcem, Quinque. marcer Athenie I. ILL Minerva Thidrae: l Illa Mineruae, sine, Phidiae,) unus. illa,abest ab uno. Mixerina phiadrae : ex aere.Plin lib.xxx I v. cap. 3. nam aliam non ita laudatam secerat ex ebore. Plinius ibidem, S lib. xxxvi.cap. .Vide Plut in Pericle,Thucydidem lib. D.Pausaniam,& Cic.in Tusc.quaest di Arist. de Mumdo. TAL a tantiness, i Sed tale tamen est,quin'ue.Scd tamen tale est,trcs.Sed tamen,utex, quinque. Sed tantum,ut ex,unus. Ex IasE Upareo. I sic omnes mei.
267쪽
.m μυον ἀγα Λ, τοῦ καλιν : quod honestum sit, id si tum bonum est b. VEREOR, ne em uestrum, ex stoicorum hominum di tutationibus, non ex meosiense, deprompta haec indeatin oratio' sicam tamen,quod sentio; dicam breuius, quam res tanta dici post. Numquam mehercule ego neque pecunias istorum, neque tecta magnifica,veque opes, neque ιmperia, neque eas, quibus maxime ad icti sunt, uoluptates in bonis rebus esse numerandas duxi; quippe cum tittirem, mines rebus his circum furetes, ea tamen desiderare morme, quibus abundarent. neque enim umquam expletur, nec satiatur cupiditatissitisr neque ea solum, quae habent, libidine auge di cruciantur,std etiam amittendi metu. in quo equidem commentissimorum hominum maiorum nostrorum saepe requiro prudentiam, qui haec imbecilla, ct commutabia ιιa pecuniae membra, solo uerbo bona putauerunt appetilanda cum re, ac factis loge aliter iudicassent. potest enim bonum cuiquam malo ego aut potest quisquam in abundantia bonorum ipse e e non bonus atqui ista omnia talia uidemus,ut etiam improbi babeant, ct obset probis. uamobrem, licet irrideat, si quis vult: plus apud me tamen uera ratio valebit, quam uulgi opinio.neque ego umquam illum bona perodisse uicam, si quis pecus, aut su- pedestilem amiserit. necnon saepe laudabo sapientem i
tam, Biantem, ut opinor,qui numeratur inter septem .euius cum patriam Prienem cepisset iastis; ceteriq. itas gerent, ut multa de suis rebus secum asportarent; tum esset admonitus a quota ut idem ipse saceret, ego uero, inquit,facio inam omnia mea mecum porto. Ille haec ludibria fortunae nesia quidem putam,quae nos appellamus etiam bona. quιd est igitur, quaeret aliquis,bonum
si quid recte sit, o boneste, ct cum uirtute, id bene feriuere dicιlmi ct, raod rectum, o bonestum, σ cum ui sate Uil id solum opinor bonum. Aed haec uideri p sunt obscuriora, cum sine appositione exemplorum lentius disputantur: uita , vique factu ιllustranda fiunt summorarinunitum haec, quae uerbis subtilius, quam satis est, dis ars videntur. Quaero enim a uobis, num ullam coinritarimnem habuisse uideamur u,qui hanc rem'iam praeclame Iundatam nobιs relinquerum, aut auri,atque argAD ad Ru risiam,aut amoenitatum ad delectationem, aut supellatiιlis ad delicias,aut epularum ad uoluptates. p nite ante oculos unumquemque regum. Multis, incipiam
ε Romulos uastis, pus liberam ciuitatem,ab ηs ipsis,qui tiberauerunt eam Quibus tandem homulus gradibus Ucendit m caelum N ne, quae isti bona appellant au re
bus pestis,atque uistatibus Quid autem Numa τρωpilius minus ne gratas duis immortalibus capides, ac sectiles urnulas fui se, quam filiculas aliorumpateras, ἀθbitramur omitto reliquos .sunt enim omnes pares inter se, praeter Superbum. Brutum uerosit quis roget , quia
egerit in patria liberanda; si quis retiPm item, ei di mconsilis socios, quid spectarmi, pudsiecuti sim: num quirexsistat, cui uoluptas, mi diuitiae, tui dentque, praeter osticium fortis, ct muniuisi, quidquam aliud p opo tum fuisse uideatur Quae res ad necem Porsenae Q. Mucium impulit, sine tistaste fututis Ioc aeuis II
ratium Coclitem contra omnes hostium t ias tenuit iaponte solum i quae patrem Decium, quae filium deuouit, ac immisit in armatas hostium copias ρ quia continentia c. Fabricis quid tenuitas uictus M iaris sequibatis equid duo propugnacula belli Punici Cn. P. Scipio nes, Pi carthaginio sum aduentum corporibus suis in tercludendum putauerunt 3 quid Africanus maior quid minoi quid inter horkm aetates interiectus cato e quid innumerabiles ali λ nam domesticis exemplis abunda mus. an putamus quemquam horum cogitasse quidquam
in uita sibι eapetendum,m si quod laudabile esse, o praeclarum uideretur ueniant igitur irrisiores huius orati vis, ac sementiam, O iam uel ipsi iudicent, utrum se h rum alicuius, qui mi moreis rectιs, ebore, O auro su gentibus, quisignis, qui tabulis,qui caelato auro, O cmgento, qvi corinthiis operibus abundant ;o c. Fabrita, qui nihil eorum habuit, nihil habere Mitiit , similis esse malιnt. Atque haec quadem, quae modo huc, modo i luc transfertintur, facile adductDlent, ut ni 1ebus bonis esse negent: illud tameu arte tenent= accurates dissemdunt, uoluptatem esse summum tonum . quae quidem mihι vox peι udum uidetur esse, non hominum. tu, cum tibi siue deus, siue mater, ut ita dicam, rerum omnium natura dederit animum, quo nihil est praestantius , neque diu mμs; sic te ipsie alus cies, atque probiones, ut nihil intote, quadrupedem aliquem putes mures, quidquamne bonum dist, quod non eum, qua postar, meliorem civi ut exim quisque est maxime boni particeps, ita σlaudabilis maxime: neque est ullam bonum, de quo non ιs,qui id habeat, possit honeste gloriarι. quid autem est horum in uoluptate λ metiorem ne efficit tui laudabiliorem uirum o qu quam in potiundis uoluptatibus gloriasse
se,cν praedicatione, effert e Atqui, si uoluptas, Τμ
plurimorum patrociniis defenditur, in rebus bonii tabenda non est; eaque, quo est maior, eo magis mentem xx sua sede, flatu dimouet profecto nihil est aliud bene, o beate uiuere,msi bonesti, recte ut cre.
PR i v v Μ, siex opinionum admirabilium, quae in hoc libello a Cicerone noshro, comprobamur , est ι - ἀ- ἐν quod sedum bonum, bonesum. hic satus est quae itionis, haec primae ae putationis Amma. Sed Ciceronis argumentandi modum, qui imniores fra tedia Boos latet, quod cum dicendi flore coniunctus sit, hoc parito in ratiocina nouem redigemos. Solamid, quo adepto, mens nostra acquisit, nil amplius desiderans, esi
268쪽
senum .solum uero honestum est tale. ergo filum honestum en bonum. De sumpta eadem
propositione, a contrario, Nullis oribus, diuitise , tectis magnificis, aut huiusmodi, mens emt tW . ergo non sunt bona.
drιμοῦνον ἀγαθήν, τι καλὼ : l Graecis utitur inscriptionibus, quod declamationum themata sint hare, a Graecis sumpta. Ex stoicorum hominum I sic quindecim. Vnus, Ex Socraticorum hominum. nus, Exacticorum hominum.V nus,Exoticorum hominum.Exoticum autem est,quidquid peregrinum est.N6- auus, ex Plauto . Placet, Stoicorum. Non enim de Graecorum omnium, idest peregrinorum hominum, disputationibus licet accipere: quod alii arbitramur. sed hoc disputat Cicero e Stoicorum dumtaxat sententia. atque etiam illa ipsa tantum, quaen Stoicis ipsis probare lacillimum est. quod supra dixit. Qv AMνes tanta dici possis. I Quam res tanta posti alij legunt. Tanta res,nouem. Potest, quinque. PECUNIAS i M. Crassi. Is ToRvM, i cum contemptu dictum. TECTA magnifica, i L .Luculli.
Alibi Insinas uillarum substructiones dicit. OPES, impiria, i Cn. Pompeii. ADsrRicri suut, lStricti unus: male. Alias, Affecti. IN bonis rebus ei e numerandas duxι: l In bonis rebus, aut expeten dihelle num.duxi, quindecim: a quorum septem abest Numerandas. In bonis rebus,aut in exp. esse num. duxi,unus. In bonis rebus aut appetendis esse num.produxi,unus.In bonis rebus,aut pctcndi,, dclidera dis esse duxi, unus. Qui pus cum uiderem, mines rebus his cir A . t Quippe cum uiderentur, duo.
Homines, abest a duobus. Ex tamen desiderare t Tantum, pro Iamen, duo.Ea tamen, non te itur intinci. Ind. Amicitia consertur Hydropiti. Horatius: Crescit indulgens sibi dirus hIdrops, Nec sitim pellit,nisi caussa morbi
selum ea, quae hab. sex. Nee ea talum, quae hab. sex. SAEPE requiro, i Semper, octo. HAEC amb. I sic omnes. IM RECILLA, i imbecillia, quattuor. PECVNIAE membra solo uerbo bona putauertim appellanda, i Bona non recte dicuntur,quae fortuna tribuit. D. Aug.in serm .v. in Evang. sic. I latthapsae ergo diuitiae bonae sunt: sed ista omnia bona, quae commemoraui,a bonis,& malis Haberi possunt; di, cum bonae sint, bonos tamen sacere non pollunt. Solo, abest a septem. in quorum uno add. IvDiCAviss NT. I I udicassent,ino. Alii legunt, Indicauissem: ostendissent, demonstrassent. AT Qv I ista omniet i lictredecim tres Atque i. o. unus, Aut quii.o.unus, Ani.o. ETIAM' probi l Vt improbi sex. Etiam impiobir Diues cnim aut iniquus est,aut iniqui heres. D. Hieronymus. Oa-Si Νx probis. l obsint bonis, octo.V nus, Absint a bonis. idest, ut boni non habeant.) QvAMoa-REM, licet irrideat, siquis utili: l Lim abeli a quattuor. in quorum uno add. Alii scribunt ede inqui bustam, Quamlibet strideat,&c.Quod tamen non probant. PLUS apud me tamen uera ratio i Tamen, abest ab uno. Vera ratior Oratio,duo. ILLVM bona perdidisse i Illum, abest a duodecim. B ia. ANTEM, I cuius multa apophihegmata leguntur apud Plutarchum,Laertium iobaeum. INTER si ptem: l In septem, unus. PR4ENEM l loniae urbem, Thebarum coloniam. Laertius. ab Aegypto, Nelei silio. conditam di pollea a Philota Thebano coloniam eo eductam, atque ab eo etiam Cadmeti diaciam. Strabo. qui ai cuin prius maritima esset, alluvione limi, continenti iunctam ad stadia cc L.& ab H lice Or. ginem traxisse. Hanc Ardys,Gygis, v. Lydorum Regis,filius expugnauit. Herodotus. Scribit Laeetius,eam ab Aliacte, Arduis filio, o MLydorum rege, bellis, cum hic Bias floreret, afflictam. Thucydidescam bello Euboieci esse afflictam dicit. SsCvM Uortarent; l Secum, abest a quattuordecim.in qu rum uno acad. tamini A mea mecum porto. t uirtutem,& sapientiam, quae homini non nisi cum uita eripi potiunt. vide Valerium Maximum. LvD R A fortunae t ludit enim fortuna, diuitijs nune tria huendis, nune eripiendis.De ossiciis: Diuitiae,nobilitates, honores, magistratus, imperia, & quae sunt his ἀontraria in casu posita, temporibus gubernantur. Ouidius a
Nempe dat, de quodcumque libet fortuna, rapitque: Irus S eli subito, qui modo Croesus erat.
Si fortuna uolet, sesde rhetore consul; p. V . Si uolet haec eadem, fies de consule rhetor.
Ludit in huntianis diuina potentia rebus.
VERE Gitui: l, ere,abest ab uno.Et recte dicitur, Lambinus impressit. ET, quod rectum, i Et, sit ab octQ. O stscv R i GRA, i Obstura,unus. Odiosiora,esse in quibusdam libris,alij scribunt.
269쪽
v M satis est, i Est,abest ab uno.Male alia legum, Quam saltis. Nuκ assam cogitationem Illam,
tredecim Male. Ullam: Non modo non maximam, ut plerique; aut aliquam,ut non pauci sed nec ullam prorsita. ΑTQ si argent ι ξ Aut, quindecim. Et,tres. AN OENITA TvM l quarum compi ra lunt genera. Amoenitatis, quἰnque. Amoenitates, unus. AD Doluptates. l sc omnes mei. Alii logunt, Aut uoluptatis. LιBER Am mutarem, I sic omnes mei.Male alij, Liberatam. Lia ERAvε RvNT eam λ l Lam, abest a sex. Roxiv Lus i Ennius,apud Cic. Tuscir. Rontulus in caelo cum dias agit aeuum.
An sc ENDIT in cauum l quia,subito exstinetus,non apparuit,adscendisse in cactum ereditus est vio autem I Autem abest ab omnibus. recte. Poripa Li us l abest ab uno Quid N ma Pompilius λ: quia uerbum subauditur; uereor, ne quis temere locum mutarit; cum in quibusidam liabris impressum hoc modo legatur: Quid Za Numa Pompilio minus ne gratas Jcc. Quod mihi quidem. dixerim doctorum hominum, haud fatis probatur. subaudirita hoc uidetur posse, Salia consimilia
Quid Numa Pompilius λ uidetur ne uobis, aut uidere cuiquam potest., deorum beneuolentiam ideo non esse consecutum, quia non silicatis pateris, ut luxuriosa posteritas, iterum fictilibus umulis,& eapidibus ianctificando uteretur. Nec dubito, quin huius generis exempla inter legcndum alia occurrant CApt-Dss, at fictiles uinulas, i Capedines, Omnes mei. Atque,duo.Capedine'. ac f. um. unus Uasis oenus a Numa sacris adhibitum. HI .denat.de. Doccbo meliora me didicisse de colundis dijs immortalibus.iure pontificio,& more maiorum,capedunculis,quas Numa nobis reliquit.& Viae Varronem tib iv& lix deling.I.at.Fcsius autem,Capis, poculi genus, a Capiendo dictiim. Urnulas: Vrnas,septem. Lambinus Hirnulas . FI L I C A T A S I Delicatas, omnes.Deliacas,quidam legunt. Filicatast a Filice herba euius imago in poculi Sc pateris caelari solita fuerit:quae Felix,de Fesicula Catoni. B Rux via Leis lxint, i Rald cxpectauerint, nouem. Quid Exspectarint,duo.Quid exspeti erin t Eliu in disse
ctauerunt,utilis Quid expotauerint, unus. Quid computauerunt, unus.mse. R, i D secuti me Com uti, quattuor. Alii notam esse in '. l. A stecuti. NVΜ quis rasistat, cus I Num quis exi vi, unus. Exsistet quattuordecim. Exsui duo.Exmimet, mendose, unus. O . M vCIvΜ Ualerius lib. I cap.de Patientia. HORATI v Μ coclum i Valerius lib. Ii I. cap. de Fortitudine Qv Azoti Detium, quae Mitim l Liuius lib. I Nalerius lib. v.cap. o. Quae uis patriDcc.quae fI.sexdecim. Da ivtir, i Dc uota ui octo. AC Immisit i inmisitque,quattuor.Lt immisit, uattuor. Misit ue Drpatrem
Seipiades duo fulmina belli Et Silius Italicus: Belligeri Mavortia pectora fiatres.
Vide Liuium lib.xx i. x xli.xx I II. CORPORI sv S suis interclud. I uide, quam eleganter eam dem rem expressit in Catone Maiore . DOMESTICIS exemptis abundiamus. t nam nulla reso bonis exemplis ditior fuit. Liuius in Praciatione . AN puι-ud quemquam horum cogitasse oti de uana m visa sibi ορ. Putamus nos quidquam illos cratiasse in uita s. e. quattuor . Putas ne illos in uita ciuiduuam s.cqgitasse exp. quinque. An putamu nos illos cogitasse quidquam in uita s. e. tres. Putamus nos illos quid uam iii uita s.c. unu .Putas ne non illos cogitastis, quidquain in uua s. e. unus. Putamus ne illos e git iste quidquam in uita s. e. duo.Ancogit se aliquid in uitas. e.& additum, Putamus nost An.unus An cogitasse sibi in uua quidquam exp.d additum, Putamus illo4,unus. Lx PETENDvM msinood
Expetendum cse,niti quod, Mem. LA DAE. L s esse, I Esse, abest ab uno. sed additum nostea.Ecset. quoi oculo est uin sc xdecimatus. V NFANV igitur u Arra I Veniant isti igitur irrisores, undiscini.Vem ni istiusaguut irrisores, duo. VEL ipsi iudicem, i Ips,abest a duobus. Conium nil ao ribui l ex aere serinthio post ipsam Corinthum a L. Mummio euersam. Sic sex duodecim Ombi, Res Corinthium Virg.Georg. M. Ephyrea aera appellat. ATQUE haec quidem, ' alia totie hi out dem. quomodo unus meus.Atque hoc quidem,unu .Atque hacc hi quidem,unus.Atque ad haee diis Alis, unus. Mo Do huc,modo iIuc l τἀἀι--. V LvPTA τε ri essesummum bonum, i quod sense sit Epicurus. MATER , t aliquando nouercM INTER quadrup. l sc nouem.Inter te attiue quadr.septem. Inter te,inter quadr.du . QV A D R v P ε D F Μ aliquem l Aliquem,abcst a sex Alio , o, unus. Aliqui riduo Aliquam, tres. Malc mumpe mἰ uoluptas homini eum bruti, commun est. Ru i D Q v A Μ ne bonum est, i An quidquam bonum est,unus. Sunt,nui testanti Ari A '
no se, I Sic decemseptem.Gloria, unus. E T. l sic omnes mei. Etiam, Fulvii liber P κ λ io N L exto ii l Et praedicarione esturi,quattuordecim. Et prae licando cineri,duo.Effert in oe,oA Ilionem,unus Et m pracdicationem extollit, unus. in O est maior, i uoluntas otio matrie
270쪽
ti, quo uirtus ti ei nihil deesse ad beate uiuendum. NE c uno ego λs. Regulum actumnosum, nec ins
licem, nec serum umquam putaui. non enim magni do animi eius cruciabatur a Poenis, non gramias,rum fides, non constantia,non ulla uirtus, non denique ani us ipsem, qui,tot uirtutum praescio munitus,tantoq. c mitatu ιι cumsaeptus, cum corpus eius caperetur, capierrtet e non potuit. carum uero Marium vidimus: qui
mihi secundis in rebus unus ex fortunatis hominibus, maduersis unus ex semmis uiris uidebatur: quo beatius esse mortali hi hilpotest. Vestis, insane, nescis, quantasiares uiνtus habeat. nomen latum uirtutis usurpas; quid ipsa ualeat, I voras. nemopotest non beatissimus esse, quies istus apras ex sese, qui q. in se uno sua ponit omnia. cuius autem lyra Omnis, o ratio, o cogitatio pendet ex fortuna; huic nibit potest Ge certi, mbique, quod exploratum habeatpermansurum sibi ne unum quidem diem. eum tu homonem terreto, si quem eras nactus istiusmodi, mortis,aul exsuli, minis. mila uero quidquid accideriι in ram ingrata ciuitate, ne recusanti quidem euenerit, non modo repugnanti. quid enim ego laboraui, aut quid egi, aut in quo euigilauersit curae,ct eogitationes meae; siquidem ni bil peperi tale, nihil consecutus sum, ut in eo statu essem,quem neque fortunae temeritas reque mimi corum labefactaret iniuria λ Mortem ne mihi minitaris, ut omnino ab hominibtis, an exsiulium . t ab improbis domi grandum sit ἰ mors rerribilis est νι, quorum cum uitamma exstinguuntur: non iis, Porum laus em ι non potest: insultum autem terribile illis,quibus quasi circu-- scriptus est habitandi locus; non iis,qui omnem orbem ter
yarum unam urbem esie ducunt. te mi Ieriae, te aerum nae premunt omnes, qui te beatum, qui testorentem p tas: tuaelibidines te torquent: tu dies, nocte'. cruci
ris ; cui nec satis est, quod est; σ id ipsum, quod habes,
ne non diuturnum sit futtirem, times: te consilentiae β' mulant maleficiorum tuom .ie metus exanimant iudi crorum, atque legum: quocumque a persi,ut furiae, siletuae ubi occurrunt iniuriae, quae te respirare non sinat. Quamobrem, ut improbo, O stulto, inertι nemini bene essent est seu bonus uir, er fortis,s sapiens miser es
se nemo potes. nec uero, mius uirius, more q. latitandi sint, eius non Ladanda uita est: neque porro sagienda u
Ia,quae laudanda est. esses autem 'gιε ,si esset misera. Quamobrem,quidquid est laudabile,idem σ beatum, erforens, rapetendum ruderi debet.
-OM IN Is hirtutis gemitionem pro medio termino accipit , sed quae ex sese omnia Ad cere, Crin si ipso ponere omnia potest. nam ea emurtutis propria , σ maxime lata si
gnificatio, ut-ristoteles in i i Rhetoricorum notat, omnem alicuius rei in βιo genere em gentiam denotare; ut equi, bene incedere; canis, currere; σc. Sic igitur conficienda estim eum robur, ac Iundamentum huius disputationis complectens ratiocinatio. Nemo potest non
beatissimus esse, quiinsteipso, . ex e facit omnia. Nemo uirtute praeditus potas non esset lis. Ergo, Nemo uirtute praeditus potest non esse beatissimus. Nunc Logici obstupefiunt,
Ciceronem necessario, CTex omnibus negantibus concludere. Mirantur quidem: σ me rito: cum causas ignorent. Sic contrarium de eo, quι non tam uirtute, quam fortuna deleta Elatur, concludit. Defortunae uero ,σ uirtutis ad inuicem comparatione uide plura apud Plutarchum in commentariolo, quem de uirtutis, oe fortunae Romanorum inter se collitione scribit, qui soliti erant Virtutem placida est is , nonnihilin uultu roborisbasentem, obgbriae stadium, σ uictoriae desiderium,pingere; Fortunam quoque frangestu, Cradspectustem arrogantem praeseserenti, uirtutem postse relinquentem. iat nostrum est,prae termisso Fortunae, quam non agnoscimus, momin de Dei, c nostra uoluntate in uitae nestraeae bonibus loqui.
Nac uero I ex abrupto, exordio prorsus dissimulato. MAGNI Tu Do animi l lib. I Mase Fin.in
extrem Laert. μεγαλοψυχια. TOT uirtutumpraesidiommitus , t Munitus, abest a quattuor. in qu rum duobus add. T AN Tom comitatusaeptus, i sic septe Tantoq. comitatu uirtutum saeptus,nouem.Sa plus, non est in uno. Tantocl. conatu, comitatuq. uirtutum saeptus, duo. CAPERE TvR, capi I se omnes mei. NON potuit. l cum esset munitus, ac saeptus tot uirtutum praesidio, tantoq. comitatu.
C . Marium t Plutarchus,& Valerius,& Cicero in Pisonem, di post red. ad Qujr. Ovr mila secundis in rebus i Mihi,deletum est in uno meo. FORTv NATIS i Fortissimis, unus. FORTUNA Tra minibus, in aduersu crc. I Fortuitati miro in aditidis. unus. IN adhaesi l quas constantissimercrtulit.