In M. Tullii Ciceronis De officiis libros tres Aldi Mannuccij, Paulli F. Aldi N. commentarius. Item in dialogos de senectute. de amicitia. in Paradoxa. Somnium Scipionis, ex 6. de Republica ..

발행: 1581년

분량: 374페이지

출처: archive.org

분류: 연설

251쪽

In Laelium. 2 OZ

omnes mei libri. uno cxcepto n quo non est. omnes autem addunt, Respondeo, ante, Caussam. Lo--ius, Cavii M. Citam. Varroneinde re rus L m. Hic simus harum sugae solet esse. l bid. ii x. Cui legatio si morti fuisset. De Grat. Cum illec custodiae in castris diceret remansisse. Ad Att. ix.Cum eius saluti,qui mihi nervi uia. t. H Λ 1 5 T I T I A N l sic omnes. unus, Molestiam. unus, malo, Imccturam.

CICERO

LA .RECτε tu quidem, caevola, O ticis. nec enim est a patribus consscriptis. p ulo R. a is, O latinis,

abso oscio, quod semper Murpaui cum ualerem, pridie quam eacissit enita u.textam altodUnu g abducι mcommodo meo debui: nec ullo cactu arbitror Me duadsuperes uideatur potius, quam ad inseras apertiems' a

constanti homini posse contingere, ut ulla into sis fiat se. neque enim a Pitio, iis, qua haec nuper is exere coe

σι . Tu autem, Fanni, quod θι totum tribui dicis, po visum corporibus sinul animos interire, atque o quatilum ego nec agnosco. nec postulo, facis amices , ut nia morte deleri. plus apud me antiquor auctor Gas Danubi videris, non recte indicas de cvione. aut enim nemo, let, vel vo bomm maioram, qui morauis tam resi Vog ἰuquod quidem magis credo; aut, si quisquam, ille sapiens ra tribuerant; quod non feci se ni profecto, si nihil ad eos

fuit. quo modo enim ut alia omittam) mortem filii tu- pertinere arbitrarenturi, ves eorum, qaia in hac tera a sue Dp me meram Pacidum,uideram Curumhed hi nee comerum, magnamq. Graeciam, quae nunc dem deicta ut, paramur carens, marimo, spectulo viro. quamobrem tunc solebat,institvris,o praeceptis stiis ratissimum; Aricaue Catana anteponas ne istum quidem imum, quem f., qM Apo mis oraculo sapientissimus es iudicatu .polla, ut ars,sapientissimum iudicavit: talus enmasam, cyti non tum nos, tum istud, ut in plerisque, sed idem dicerruius dicta laudantur. De me autem, ut iam cum utro- bat,si peri annuos hominum esse diuinos, isque, cum eque loquar su habetote . Igo,s Scipionis uesidoro me corpore excessient, reditum ad caelum patere, opum moueri negem; quam id tecte faciam, ut derint sapientur que, o iustissimo cuique expediti H mr. γod ιGm ni sed certe mentiar. moueor enim tali amico orbatus, qua- plom videbatur: qui quidem,quas praesagiret,perpaucis dis,ut arbitror,nemo timciam erit; o, ut conti aiens ante mortem diebus, cum est Isilas, E Mamolias a Psum remo certe fuit. sed non egeo med cina me ipse com sensis alη plures Rq.erta Scaevola, Vchm vcniles, solosis maxime idoliolamst, quod eo errore careo, quo, iriduum disserua de rep. cuius disputaiiovis suis eat re μιανε decessu, plerique anisolent.nibit enim mali ac nim sere de immortalitate ant 1 time quae se in quietectitasse Scipioni, puto. mihi acciti, si qMI accidit. Suis per visim ea Africano avdse dicebat. Idsi ita es, κι-um m. Ommsdra graviter angi, non ais m,sed se. ιν πιπυι cuiusque alumus in Morte facillime reolet tam- sum amantis es. cum illo uero quis neget actum esse prae- quum e custodia, vinculi se corporis: cini censen cu I mclare t nisi erum,quod illa minime putabat,nnmortalit, ad deos facitiorem suis quam Scipiorat quocirca, macrerem Omare uellet: quid non est adeptus, quod homini fas re hoc eius euentu, vereor, inu dι magis, quam iarum, esset optares qui summam strvi metium, quam de eo iam D. Sin autem illa uerina, ut idem interittis D anm. puero habuerant, continuo adolescens incredibili uirtate rum, O coiporum,nec ut MIenseus maneat: ut nihil iam Iuperavitnaus conbalatum petiit numquam, vitis es con- es m morte sic certe nihil mali regu enim a Io, pt ιμ, si bis, prιmum ante tempus, ite tum sibi suo tempore, quas natus non esset omnino: quem tamen se natum, reip. paene fero: qui, duabus urbibus euersis, in icis. nos gaudemus; haec ciuitas, dum erat, laetabitur. mιs huic ιmperio,non modo praesentia, uerum etiam sum Quamobrem cum illo quidem, ut supra drai, actum optim bella deleuit. quid dicam de moribus facit Mis3 de pre me est,mecim alitem incommodius,quem μι aequius, ut Gue In mali liberalitate in sorores, benignitate insuos, prius introieram in uuam,' prius exire de uita . sed i rusuia in omnes λ haec notasunt nobis. quam aurem c men recordatione nostrae amicitiae sic fruor, ut beate u Maraia carus fuerit, maerores eris indicatum est. Quia xisse videar, quia c- Scipione uixermi vocum miti conιgitur hunc paucorum an tum acie o iuvare potuisset e iuncta cura de re publica, ct deprauata fuit:γMamd denectus en L.quamvis non 'gravis, ut memini Caloes mus fuit, O militia communia, O, H, ire quo est omnis anno ante,quam mortuus est,mecum, cim Scipione di I uis amicitiae, voluntatum, studiorum, stententiarumsum fere, tamen aufert eam uiridatMem, in qua etiam nunc ma consensio itaque non tam ista me apiemiae, quam inocrat Scipio. quamobrem uua quidem talis fuit uel fortu- do Famus conmemorauit, fama delectat, ut a praesemna, uia xloria At nihil posset accedrata moriendi autemseu ton; quam, quod amicitiae nostrae memoriam sterosemian celeritas absttitit . quo de genere mortis dissicile di- piternam fure et i q. mila eo magis est cordi , quod est: quid homnes suspicentur, uidelis hoc tam n utre ex omnibus saeculιs via tria , auς quattuor nominaminticet dicere, P. Scipiona ex maliis dreb s,quos inuitare ικr paria amιcorum . quo in genere, sperare videor,

EXPLANATIO

VSvR P A v I, I pro, obire solitus sum. nam hoc uerbum consuetudinem fgnificat. de ossilib. I i. C.

Laelius. is. iiii Sapiens usurpatur. CONSTANTI homini l iusto,de tenaci proposim uiro,Hora

252쪽

se sapientiam. Nec postulo: nam arrogans essem, si plus mihi tribui uellem, quam mererer. FAco mice. t qui hoc amori potius des, quam iudicium nequare. AvT e nyirmo, i hoc ex sententia Stoicorum. A v T, si qui siquam, oec. l hoc ex communi doctorum iudicio. Quo modo enim , c. lo, Enim non est in sexdccim. MORTEM N I uide Agellium lib. x Ira .cap. i9. t AvLLvM, l Aemilium , quattuor filiis Orbatum , duobus in Corneliam familiam adoptaris , duobus morte cxili

res. Valerius lib.v.cap. IO. Seneca declaib. IV. Plui. Liu. lib.xLv. Paulli haec sunt, ex oratione, quam de r bu, a se gestis ad populum habuit: Cum in maximo prouentutelicitatis vcstrae, Quiritcs, timercin, ne quid male sortuna moliretur, Iouem opti max. Iunonemq. Reginam,& Mineruam precatus sum, ut, si ad uersi quid populo R. immineret, totum in meam domum conuerteretur. quapropter bene habet .res se annuendo enim uotis in is, id cgerunt, ut uos potius meum casum doleatis, quam ego uestrum inmmiscerem. C Ai v M : l C. Sulpicium Gallum. insta: Paullos, Catones, Gallos, Scipiones, i hilos. Et Fain. lib. Iv.Graechum, tres mei libri. Male. SED hi nec comparamur Catoni, moimo, pectato hiro. t haec uerba, Maximo,& spectato uiro, negari non potest aptius de Catone sene dici, pracssertim a Laelio, summo uiro, quam . de eius filio,qui nec uictorias ullas est adeptus, nec triuinphaui nec omnino pro rep. memorabile quidquagesiit. non enim sileret historia. Quare non sequorcos qui legunt, Sed ii in pueris, Cato in perfecto , dcipectato uiro. Quibus nec adstipulantur mei uete s libri, nam septem habent, Sed cave, ne hos praeponas Catoni, maximo, & spectato uiro, reliqui faciunt cum inistrina lectione) nec canc uideo, a quo uerbo pendeat, aut quo modo consistat per se, Sed ij in pueris. Concedo, ta Paullum, & Gallum puerorum mo

tem constanter tulisse, proptereaq. non medioc in sapientiae laudem assccutos cilc. sed, ut ita sit, compararidi tamen Catoni non uidentur. non solum,quia, erepto sibi filio consulari, maiorem, quam Paullus, & Gallus,qui pueros amiserant,constantiae. apientiaeq. laudem merui sed etiam propter alia multa, quibus ei Sapientis cognomen tributum cst. quod neque Paullo, neque Gallo contigit. in quo ne comparandi quidem stini Catoni, maximo,& spectato uiro. Quod Cicero cum dicit, nes eius uirtutes complectitur, di ostendit praestitisse eum Paullo,N Gallo non solum constantiae gloria sed alijs quoque laudibus, quibus Sapies dictus est. Vr iam cum utroque loquar) l nam supra solum Scaevolam allocutus suit. Eoo, si Oc.l

doleo,sed moderate doleo. V tDERINT sapientes: l eli enim controuerita, itrum nihiI om nano dolendum. ET, ut confirm. p. I sic tredecim. Vtq. cons. p. tro. Utiq. confp. unus. Utunq. n f. p. unus.

Nos egeo mcdico: l qui plutosophus sim . nam philosophia medetur animis, inanes solicitudines detrahit,cupiditatibus liberat,pcllit timore v. Tusc. 1 I. Quo, amicta. t sic omnes mei. DECES su, iste undecim. Septem, Discessu. Scipio Nil cum emphasi quadam dictum. uiro tam pracstanti uirtute,& dignitate. Suis autem Incommodis Oc. I hoc&in libro de claris orat .dixit, cum de obitu Ho tenti j loqueretur. NON mmicti Jed stipium amantis est. 1 - φιλομου, ἀλλα φιλαύτου δνM J-L IMMORTALiTATEM I ut numquam moreretur. quod quia homini contingere non potest, recte, & Ω-pienter ne cogitabat quidem Scipio. SPEM I quae in pueris laudatur. Vt Virgilius Marcellum, lib. vi. Vbi uide Seruium. PETIIT m quam, i ord.praep. unus. Petiuit, decem. FAC Tu S est con-ρl bis, i Factus est bis consul,ino. Consul est fictus bis, unus. Factus consilii bis, unus. Est sectusco

sit bis, unus. ANTE tempus, i lcge uel uirtuti, uel reip.temporibus id concedcnte. nam uirtutis, quam aetatis, cursus celerior: ut ait Cicero Philipp. Ruide Flor.Epit.xLIx.S: Plut . in Catone. R E i p . Denes re : l ortis iam seditionibus tribuniciis, quae rem p. paene perdiderunt. unde Scipio, in urbem reuersus, Ti. Gracchum,interrogatus a Catone trib. pl.respondit iure sibi eaesum uideri. Quod interpretes non sunt assecuti: qui retulerunt ad N umantinum de decus, in quo certe resp. non periclitabatur, ut in rogationibus tribunicius. D. Anus urbibus euersis, i Carthagine, di Numantia. de Olf. lib. i. Mo Ri avs f cidimis, i qui, Panaetii donicstica consuetudine,oratione,& prae piis, licet Stoici, tristior no est factus, sed lenior. pro Murena. PIETATE in matrem, i Papiriam, a patre,ob latentem caussam, repudiatam. Lia LRA LITATE in Iorores, i quarum unam M. Catonis filius,alteram Tubero uxorem duxit. P trimonium Aemilianum Q. Maximo patri concessit, Scipionis hereditate contentus,de qua S sororum tenuitatem subleuauit. BENIGNITATE in suos, i amicos. Sic tres. In duobus, supra Benignitate, Bonitate. Bonitate, tredeclin. Quo modo si legas interpri lenitate,& facilitate in amicos, & propi quos. Ivs TITIA in omes l qui restituerat Masinissae auunculuin. Valerius hoc humanitati tribuit . Iustitia suit, Gracchum, etsi propinquum, iure caesum pronunciam. In omnes ' ciues, milites, socios,hostes. HAEC nota sunt nobis. I Haec, non legitur in decem septem. Omnibus, unus. Ci- vii Ari cuius t Ciuitati huic carus,unus. ciuitati carus: Pro Milone: Quantum luctum in hae usta fuisse a patribus nostris accepimus, cum P. Africano, domi suae quiescenti, illa nocturna uis esset illata quis tum non gemuit quis non arsit doloreZquem immortalem si fieri posset )omnes esse cuperent: cuius ne necessariam quidem, exspectandam cilc mortem MAERORE funeris indicatum est. l alias, Iudic tum est. QvAM mort m est, i Quam Luci mortuus, quindecim. Quam mortuus fidisset, unus. Eri AM nunc l de praeterito: pro , Etiam tunc. quod alibi quoque legitur. Etiam tunc, cst in dii bus meis. CELERiTAS i hinc Caesar, interrogatus, quodnain mortis genus optimum iudicaret. re

spondit,Inopinatum. Et Horatius r- Mercator, 'it, nauim iactantibus austris, Militia est potior. quid enim concurritur. horae

Momento cita mors uenit, aut uictoria laeta.

253쪽

In Laelium. 2O.9

rti uenturi suspirabantur,ueneno sublatum. App. lib. I. de bello ei. Vide Plut.In Graechis, qui hoc iaFulvium confert, qui eodem die in eum inuectus sui Plinium lib.v r I cap. 4.qui in Metellum H ieedoniacum, qui liberis dixerit, Ite, filij, celebrate exsequias: numquam ciuis maioris funus uidebitis; Epito moentavij lib. Lix. qui in Semproniam ;Valerium lib.V. cap. de Ingratis, de uita ill Orosium lib.v. cap. to Dd F

to: Scipio morietur noctu, in cubiculo suo, ut Oppressus, nccatus. HOC tamen uere licet dicere. t iter m legitur. sic,&mei quattuordecim. Vnus, Hoc uere tamen licet dicere. Unus, Hoc uero licet tamen dicere. Vnus, Hoc uerum tamen lic di re. Vnus, Hoc dicere uore tamen licet. SsNArv dimisso, loraepraep. unus.Sunt,qui lcgan Senato. REDUCTVS i Deductus, unus. Ducius, unus. AD ue

Lati sociis, ct olims: S ij,& Latini, uetere, diccbant, pro, Socii Latini. AD superos uideatur st litis,oc. l sic sex. Decem, Ad superos uictatur d spolius. Vnus, Magis, pro Potius.Vnus, Ad deos superos potius uidetur. IIS, l Epicureis. Fortasse Caesarem notat, cuius hoc est apud Sallustium, in oratione de Coniuratis. DISSERERE l sic omnes mei .A Pomponio Laeto li r scriptus, Asserere. Λ Ni Mos i Animas, octo. Vnus, Animos simul intc ire. AT VA omnia morae teteri . t hic tria rim. Vnus, Atque morte simul omnia deleri. Vnu , pro Atque, El. Vnus neque, Atquc; neque, Et .Rx Licios A iura I Iura, pro Iusta,dicit Cicero ..QVOD non fecissent profecti, i Rut,pro, Quod,

unus; Ne, pro,Non,unus; Nec, unus. Quod D secto non secissent, tres. IN hae terra i italiam interuIinit Pythagoram,& Pythagoreos significat. de Senectute. MAGNAM Graeciam, i quac cur ita diceretur uidendus Strabo lib.v Iaustinus lib. X. DLLετ A est, tunc florebat, i Tum, septem. Deleta est quae tunc,duo. Dulcia,quae tunc, unus. Deletae sed tum, unus. Est v DIERvNT, i ait enim Liuius, eo tempore paruum litterarum usum esse in Italia. v T in plerisque, i legunt alii, ut plerique; reseruntq. ad Academicos maxime, qui nihil afirmabant, uarie disputantes, assensu inq. de unaquaque resistinentes. Ego, cum tredecim meis libris, Ut in plCrisque. Rei croq. ad ipsum Socratem : cuius ironia propria lait: nec assimabat quidquam,sed quasi dubitans disiputabat. quod Platonis monumenta testantur. CVM e corpore excessissent, i Ex, decem.Discessissent,duo. Ex issiciit,duo. Recessi sent,ianus. Excessent,

unus Cum corporibus excessissent unus. REDITUM in carium t sic tredecim.In caelo, tres. In caesis,

tinu, Upτi Monysi, iussismo cuique i Optimoq. uiro,&iustissimo cuique, sieptem. Que, non est in duobus. Rue, &, non est in duobus. In uno, supra uulgata lectionem additur, V iro. V nus, aptimo

uiro.& iustissimo cuique . Ex PEDITI S IMUM. t octo addunt, Iter. unus supra addit. Iter expeditissimum unus. Qv I quidem, q- βρωesagiret, i sic duo. Quiq. idem,quasi praesagiret, duo. Qui q. idem praesepiret quali, unus. Qui idem quasi praesegiret, sex. Qui quasi praefigiret, quinque. Quod ec Mem quasi praesagiret,unus. Q quasi praesagiret idem, unus. Εr Philus, i Et,non eli iii tribus. M s c v M uenisses, i odi mutationcs non necessarias . ut hic, non uideo,cur prouulgata lectione reponatur Me conuenisses: cum, Mecum uenisses, & apertam fatis habeat sententiam, & in meis sexdecim legatur' duo alii, unus, Vcnisses mecum; alter, Mecum fuisses Nam, quod Laelius in cadem domo cum Sci-oione habitauerit id mutandi nccessitatem non affert. Scaevola enim socerum suum Laelium, soris repe tum ossicii caussa, domum comitatus est. ibi loqvcntem de rep. Scipionem audivit. Ex TREMvM lin Somnio Scipionis, quae pars fuit extrema libri v I .de Republica. IN quiete i ideston somno. Psae mim sie sex. Ex uis unus.Visu,tres.Vise,unus.Viso, quinque. Pervitum: idcit,peri innium.uissus enim est Asticanus ea narrare nepoti suo Scipioni, quae explicantur in Somnio Scipionis. ID prata est φ Id uero si ita e tres. TAM QVAM e custodia, i Plato in Axiocho: ψυχὰς νάθανατὸν, ἐν θνου ompuένον φρουρIM.L carcere: unde sequitur, Vinculisque. MAERERE hoc in s euentu, l ite

duodecim Euentum,quattuor. Maerere huius Cuentui unus. aerere hoc in cius aduentu, unus.

M s c v M autem incom nodius, i Autem, non zst in tredecim.Sed mecum incommodius, unus. Mihi u ro incommodius,unus. Incommodius: quod eius iucundissimae consuetudinis fructu careo. Rusu uitaramus i Fuera omnes. Quem quidzm fuerat aequius, unus. INTROIER AH in uitam, i Iciuit .non ieeuntur in sex. V o L v N T A T V N , stultorum, sententiarum sum ma consentio i Sallustius, Catilina - Idem uelle, atque idem nolle, ea demum uera amicitia est. Aristoteles Amicum esse dixit unam imam in duobus corporibus habitantem. Et Lyricus, Amicum, Animae dimidium suae dixit. F A L-x, oraesertim: l lic omnes mei libri. Falsa praesertim exempli modestiae Laelij. Vix tria aut quat 3κον nominantur paria amicorAm. l lib. IIIaec OC Nomin IAr: Notamur, unu Unus, Nominemur.

CICERO

FAN.Istud quidem, rarit,ita necesse est: sed, quoniam

tarata mihisiceris , spero item Scaeuolae, si, quemadmodum solis de ceteris rebus, cum ea te quaeruntur, R de amicula disputatis, quidsenti ad qualem existimes, quae araecepta des. SC AE. Δίιθι μὲ operint tacent. atque id ipsim cum tecum agere conarer, ramius ant notis. quamobrem utrique nostrum gratum admodum sieceris. LAE. Ego uero non grauarer, si mohι ι e con fiderem . praeclara insa res est. sumus. ut d

est Fannius, otiosi. st quis ego sum aut quae in me est faculavit doctorum es ista coquet adrieq. Graecorum,

254쪽

ut iis proponitur, de quo dii tent quamvis subito. m

gnum opus est, egeth exercitatione Non parva. quamobrem,quae dissputari de amicitia possunt,ab eis, censeo, petatis, qui ista profitenturi ego uos hortari tantum pose

sum, ut amicittam omn:bus rebus humanis anteponatis. nihil est enim tam naturae aptum, tam conueniens ad res

uel secuntis, tui aduersas. Sed hoc primum sentio , n si in bonis amicitiem ese non pine. neque id ad ulmum reseco, ut illi, qui haec subtilius disierunt,fortasse uere, sed

ad communem utilitatem parum. negant enim, q-

quam virum bonum esse, nisi sapientem . sit ita sane: sita

eam sapicntiam interpretavtur,quam adhuc mortalis nemo est consecutus. nos autem e luae sunt in Uri uitas communi, Non ea, quae singuntur,aut optantur, 'erare debemus. numquam ego dicam c. Fabricium, Man. Curisi, Ti. coruncautium, quos sapientes nostri maiores iudicabant, ad sortim normam fuissesapientes. Qua resibi b beant sapientiae nomen, O invidiosum, O obsurum a concedantque, ut hi boni uiri fuerint. ne id quis faciente negabunt id, nisi sapienti, posse concedi. agamus igituν pingui Minerva, ut aiunt. s)ui ita se gerunt, ita vivunt, tit eorum probetur fides, integritas, aequitas, liberalitas; nec siti in eis ulla cupiditas, uel tibi do,uel audacia; sint φmagna constantia, ut hi fuerunt, quos modo nominavi e hos uiros bonos, ni habiti sum, seu etiam appellandos putemus; quis iuuitur, qἹantum homines posunt, naturam, optimam recte Muendi ducem. sic enim m hi pertisticere uideor, ita na: Os esse nos, ut inter omes esset societas quaedam, maior autem, ut qui que proxime accede. νet. itaqlie ciues potiores sunt, quam per rim; oe propiuqui,quam alient. cum bis enim amicιtiam natura ipsa peperit: sita ea musa is babet firmitatis . namque hoc praesar amicitia propinquitati; quod ex propinquitate bene lentra tollip test, ex amicitia autem non potest. Diata enim bene olei ruta, amicitiae nomen to stitur, propin talis manet. quanta autem uis amicιtiae sit, ex hoc intelligi maxime potest, quod ex in uita societate generis humant, quam conciliauit ipsa natura, ita contracta res est, o adducta in angustum, ut onmis caritas aut tuter os, aut inter paucos ιungeretur. Est autem amicitiambit aliud, nise omnium diuinarum, humanarum . r ram ctim benetiolantia, o caritate Iumma consensio rua quid tu haud scio an, excepἰa Iapientia, quιdquam in ιius homini siit a diis immortalibus datum. Di tias alij praeponmt, bonam a ly ualetudinem, alij potentiam, alij honores, multi etiam uolmptates. bellaiarum hoc quidem extremum est: illa arilcm Iuperiora caduca, D incerta, posita non tam in nostris conplus, quam in fortunae tem ritate . qui autem in uirIute se mum bonum ponunt, praeclare illi quidem; sed haec ipsa uirtus amicitiam gia fuit, continet: nec me virtute amicitia se ullo pacto potest. Iam, uirtutem ex consuetudine vitae, semioni φnostri interpretemur; nec metia r eam, ut quidam docti, verborum magni centia; ui A. bonos eos, qui habenin, n eremus, Paullos, cacones, Gallos, Scipiones, Philas . his communis uita contenta est. ess avt m omittamus, i mutuo πέμ. reperiuntur. tales igitur im uiros amicitia tantas opportunitates habet, qu Mas nix queo icere. Principi, quis potest esse vita vitalis, Mait Ennius, qui non in amici mutua beneuolentia conquiescat quid dulcius,quam babere, quocum omma aud asse loqui, ut tecum quis esset taurus siructus in pro pcris rebus, si taberes, qui rhis amur, actu ipsi gaudere: duersas uero feraciti liciis set, sine eo, quoi es gra in

etiam, quam tu,serret. denique ceterae res, qua e ev

tuntur, opportunae sunt singulae rebus fere singulis; d

uitiae, ut utare; opes,ut colare: honores, ut laudere; uoluptates,ut gaudeas; ualetudo, ut dolore ca eas, muneribus sit are corporis: amicιtia plurimas res contianet; quoquo te uerteris, praesto est; nulla loco exclud tur; numquam intempestius, numquam molesta est: ita que nou aqua, non igui, ut aiunt, pluribus locis utimur, quam amicitia. neque ego nune de s stari, aut de mediocri, ouae tamen ina delectat, prodest, sed de uera, perfecta loquari, qualis eorum,qιι p rucι nominatur, fuit. nam ct secundas res splendestiores scit amicitia, O

aduersas partiens, ora cista pleuiores. cumq. plurΘmas, ct maximas commoditates amicitia continea tum

illa nimirum praestae omnibus, quod bona spe praelucet

in posterum, nec debilitari animos, aut cadere patitur is uerum enim, amicam qui intuetur, tamqum exemplar

aliquos intuetur Iul. Docirca σ absentes adsunt; eregemes abundant; ct imbecillas ualent; O, quod di

cilius dictu est,m tui uiuum: tantus eos bonos, memoria, desiderium prosequitur amicorum. ex quo illaru mbeata mors uidetur, horum uita lautabilis. Quod si ex meris ex natura remm beneuolent:ae coniuncticinem enec domus ulla, e urbs lire poterit; ne agri quidem cultus permanebit. Us minus intel igitur; quanta vis am citiae , concordiaepsit, ex dispinionibus, atque ea di

scordiis percipi potest . quae enim domvs tam stabilis, quae tam firma ciuitas est,quae non odiis, atque dimiis Iunditus post euertis ex quo, quantum bona si in ami citia, iudicara potest. Agragantinum quidem, doctum

quandam virum, carminιbus Graecis vati iratum ii runt; quae in rerum natura, totose mundo constarent, quaeq. mouerentur, ea contrabere amicitiam, di ameviscordiam. atque hoc quidem omnes mortales o intelia

ligunt, O re probant. itaque, si quando aliquod oscium

exsistit amici in periculis aut adeundis, atit coninia candis; quis est, qui id non maximis esserat Iaadibus qui clamores tota cauea nuper, bospitis, O amici mei, M. Pacuvii in noua fabula cum, ignorante rege, uter e rum epet Orestes, Pylades Orestem se in ediceret, ut pro illo necaretur; Oroes autem, ita ut erat. restem sese perseueraret .stantes autem plaudebant in refcta equia artit musim uerasti e faeluros facile indicatae ipsa natura ulmsua cum iamnes, quia facere ipsi nora possent, id recte ferim altero iudicarens.

EXPLANATIO

S Pasto item scaevolae, i sic decem mei. Spero idem Scaeuolae, quinque. spero & idem Scaeuolae,

unus. Spero item dc Scaeuolae, unus. addito tamen o Et superius. Spero itemq. Scaeuolae, unus. Cu H ex te quaeri l Quae, pro, Cum, undecim. DIS P vrΛBIS, I sic unus. Disputaris,nouem. m. se utaueris, serta. Di ucaucrnia. us. Disputabis et rcin ordine, ac methodo catac xplicabis, ueracon.

255쪽

In Laelium.

t mando, contrasa refutando. Quin sentias, i qua ii rationem putes eiu aere o a te .cu uso di personae ad eam sint idoneae. Q AE praecepta des. l quo modo colendam censeas,& quatentas. NON gratia ιν , t uobis obsequi. S i mihi ipse confiderem. l si eam facultatem differendi esse putorem in me, ut ex tempore tantam rem postem expedire. PRAECLARA ursa res est: l τἰ, Visa, nociest in duodecim . DOCTOR vM est ista conluetudo, i Academicorum,quorum patrium,Sc peculiarem hunc morem suisse, alibi testatur. Quem morem in II i. de Orat. ad Gorgiain refert. His autem Acad miae spatiis plus se eloquentiae debere fatetur, quam rhetorum scholis. VT hs proponatur, i Antep

natur, quattuor. Antepone tu unus. Male. Ponatur,tres. Inde, Positione idest θί-ς. Tusc. i. Ponere

iubcbam,de quo quis audire uellet.Et:Quaestiunculam ponere. t ac orat. Quamquam satis ijs, qui ad rant, ad id,quod erat positum, lictum uidebatur. Et Fam. i x. inod tu unum γημα Dioni philosiophor

suisti. MAGNvM opus es, i requirit magnum ingenium, multiplicem doctrinam, exquisitam meth dum. Nisi in bonis amrcitiam esu non pine . t hoc ait & Laertius in Zenone. Salluli Iugurtha, in oristione Meminij: Eadem cupere, eadem odisse, eiacm nactuere, inter bonos amicitia, inter malos iactio. Plato in Lyside huius rei rationem redditi quod boni sunt similes inter se, ob id a. amici: mali autem ne sibi ipsis quidem sui ullas, nedum alias. Quod ta legitur apud eundem I. de Rop.de apud Arist.lib. i I x. de ι MMor Ilium:de apud Isocratem in Paraenetico . N I s i in bonis e pro, Inter bonos . Graeco more. ILL i, i oc. t Stoici. SusTi Lius disierunt, i scundecim. Tres, Inquirunt. Duo, Dixerunt.Vnus Dissi ruerunt. Stultius dixerunt, unus. AD communem utilitatem l ossicium, quod Os .is ιάσιν appellant. Off. i. Fiescus et v R, i docendi,& acuendi studii caussa. SPERARE debemus. ι sic unus. liis qui omnes, Spectare. C. FABRICIVN, i uide Agellium lib.iv. cap.8.&Valerium lib. iv. camy. M' Custives, i uide Valerium eodem loco. T l. coruncanium, i de Orati m. Pomponius de orig. iuris, Florus Epit xii x. IN vi DIosuri, i Pythagorae, Democriti, & aliorum. OasCvRvM; lcuius nulla exempla ex lant, sicut persecti ossici j. Co N CEDANT uus, i me, non est in omnibus, uno excepto,in quo, Concedant tum,&c. NE id quid tu facient: l Ne tres. Piscvi Minerua, ut aiunt. l non exquisitis argui entis, dixis,planius, α ια istρ0. FiDEs, i quae ut habeatur, duabus rebus effici potest, ii existitit ibimur adepti coniunctatricum iustitia prudentiam. Olf M. I N T EG R i-τAs, i integri sunt, qui se corrumpi non sinunti quod Continentiae est. ἀδια θαρia . Vel καλοκαγαθία, itas totius animi. AEQVITAS , t Aequalitas,omnes libri mei. Aequabilitatem uocat i. OE . cum idem semper uultus, eademq. frons cit. LIBERALITAS; l quae tuli; tiae se ipsa pars eis quae in dando, & accipiendo uersatur,sed magis in dando. VLLA cupiditas, i Vlla, non est in uno meo. cupidι- ras: auaritia, cupiditas pecuniae, atque opum. L I p i D o, I amores impudici. Avo Ct A; limpetus animi, a retius imus his perpetrandis non abhorrens. SINT . t Sit l. omnes: uno excepto, qui non habeto Que. M A G N A constantia, I in uirtutis proposito perseuerantia. SEQvvNrvR,l

Sic legeodui sic quinque mei . QVANTVM hominis possunt, i quasi prorsus non liccat. O M tedie uiuendi duci m. t omnes mei, Optimam ne uiuendi ducem. Fului j v riini liber, optima r

eleuiucndi duce. P Roxi ME acie rex. l sic undecim. Adbactaret, duo. Adcre deletum in uno,&si pra positum, Accederet.Adhacrcrct uc: Accedere duo. Adhiberct, unus. Accederet: ad quemque: is est,ut quisque cuique proximus,& coniunctissimus esici. PE RE GRINI; l alterius nationis. PRO- vix uvi, i ex eadem oriundi familia. AL ENI .l ia ulla nec situdine naturali coniumni non co-

nati. Ex infinita societate OG si comites mei libri. Esr autem amicitia i Amicitiae definitio.

Eli enim amicitia,sexdecim. Esi uero amicitia, unus. Ergo cit enim amicitia, unus. Curi beneuolentia, caritate ι mutuo amore . S v N M A con ense. t sic octo. Summa, decit in septem. In duobus addi tum Coniunctio, duo. Ex CEPT A sapientia, i quae uirtutem omnem in se complectitur: nec ab ea

separari poteth. Qv i D v v Λ Μ l Nibit,o . BELLVARum, I Epicureorum. de Fin. i. Sup nio R caduca, i sic duo. Superiora sunt caduca,rcliqui: uno excepto, in quo, Superiora sunt& caduca.1 N fortunae ι cmeri iure. t quae, caeca, i ta globo uolubili insistens pingitur. de qua Ouidiui: Nempe dat. Se quodcumque libet Fortuna, capitque: Irus ta eii subito, qui modo Crocsus erat. SUMMUM bonum i ad quid omnia rei unius. Arist. I. Eth.& Cic. de Fin. GiGNir, Oc tinei linam amicitia ex uirtute oritur S consuruatur. csi cnim genitrix,& nutrix amicitiae. E x consuetudine u sie quattuor.additur,Nostrae, in rcliqui . NEC metiamur eam, i quidam docti, uerborum magni- Nec eam metiamur, tres. Nuc eam, ut q. l,uzm magia.inctiamur, quattuordecI quorum unus,

Ut cuidam docti faciunt. Lodii: sic omnz, inci recte.imclligit Stoicorum imaginariam persectionem rtios neduaquam pro indoctis habct. Siquidem opinioni illorum derogat, doctrinae immine derogat.

LLO, t C Sulpicium Gallum. supra. PR NC Pio, quis potest is uita uitalis , t pro, Quis

omnino uiuii Fulvii li 0Cui potcsi dici Principio quidem, l& unus.Qx i, septem.m quorum uno audi- tim suora, Invitati italis,unus. Quis PQicit u se uitalis, anus. Qui potuit uita utilis,unus. I, amici isti Quor i. a ι quieμM l in exircino hoc Lactio: Vicissim scnes in adolcscentium caritate a Quiescimus Qv i D dulcitis, i Quid nim dulcius,quinque. Quid dulcitis csl, tres. Quo Curi om

Nemo est meorum amicorum hodie, apud quem expromere omnia mea occulta, Qui pho. auciam.

256쪽

Vide Oviditim Trist. b. I ii .eleg. 6. ADVERs As vero ferre I Aduersas uero res serre, tres. Qui is I au. l illas, non est in duobus. illa,unus. Qui etiam illas grau.duo. iat illas ta frau. unus. OPPOR-τψN unt singulae rebus feres bigulis; l idcst, earum utilitas non ita late patet, non habent usum tam multiplicem, uam amicitia. Opportunae sunt Digalae: Opportunae sunt&singulae, unus. Opportunae sunt fere singulae, unus. VT Mare; l nam diuitiarum finis usus est. V r in are; l ut habeas plures famulos, multos equos, magnificas edes. VT Liindere; l quod fieri non porcii sine praestat ii uirtute. DOLOR E curras, o muneribus fungare corpori : l Vt mula. duo. Dolore careas; uircs, ut mun. scorp. duo. PLvOMAS l inimo omnes. N v Μ v A M intempestiua , t Plautu

Mercatore:

Quamquam negotium est, si quid uis, Demistho,

Non sutii occupatus umquam operam dare amico.

N v M Qv A ri moletia i Horatius: LAt, pater ut pnati, sic nos debemus amici Si quod sit uitium, non fastidire.& Da uulgari, i quam ex utilitate tantum,& iucunditate metimur. D s uera, persem l quae ex

mutuo bonorum consensu constat; cuius'. cauisa ciliciens est incra uirilitis admiratio. Qv I paucin minantur, i Perpauci, unus.in altero additum, Per. Numerantur,unus meus. Intellisit autem amicorum

paria. SPLENDI Di OREst ut in nuptiarum apparatu. BONA ID I Bonam spem, sex. pro, spem

ostendere tamquam lucem quandam praelatam. Sic Lucretius lib. I .Lumen praepandere. Bon. semper sip. duo. in quorum uno supra additum τοScmper. PRAELvCET in posterum, i non modo praesentibus malis inedetur, sed cita ueluti occidentis Solis rubescentes nubes futuram animorum serenitate pollicetur. CADzRE l desperampcnitus. VERvM enim amicum qui intuetur; l sic tres. Etiam pro Enim,quindecim. Ei enim. pro, Enim, Fuluillit r. Ex EMPLARI Exemplum,unus. Exemplare, unus. A

sENTEs adsunt, i nam amici non minus absentium, quam praesentium,meminerunt: eos amant,c Iuli eorum'. partes agunt.Inde Ii rates, ueros amicos a lictis dis linguens, ait: οι πιν τι ἰς φίλαις am ιοῦσιν , . Ii ἐμακραν ά πίντας ἀγαπῶσι. EG ENTES abundant: l nam, ubi amici, ibi opes: amicorum

omnia communia. IMBECaLLES ualent; I nam amici id praestant, quod illi ipsi per ualetudinem non posuit:.Ouiduis lib. I. le Ponto ad Rusinum. Et Seneca lib.Lpist.x imbecilli tres. Monae v t x uunt: l quia ab amicis supcrstitibus honorantur, desiderantur, crebra eoru in sit mentionit non tam esse mortui, tuam peregre abi j c uideantur;& eum quidem in locum, in quem non multo post & ceteri sint peruenturi. TANTvs eos honos, i Tantum,tres. Ex φιο istorum beata mors i quorum felicitas ctiam post obitum duret. HORvΜ uita laudabilis. l propter constantem amicorum culturam, dempta omni spe utilitatis. unde apparet, honestate illos,non Emolumento, duci. Ex natxraterumi humanarum. B E N EvoLLNTi AE coniunctio iam: l Mentionem, duo. Iunction unus. Vinctionem, alij cxuetilib. Quo uerbo utitur Varro lib. iv. de lingua Lat. N E agrι qui rem cultus i ii ne hominum studiisDico . nam aa haec potius referre hoc placet, quam ad tempcstates. ciam hic de moribus,non de natura rerum, dissicratur. CONCORDi Ah Q. I inde Sallustitis: Concordia, paruae res crescunt; discordia, maximac dilabuntur.

Ατus E ex discordals i τὸ Ex non est in duodecim. PER Cipi l Intclligi. unus ineus. Sed glossi mi est ad, Percipi. AGRAGANri N v M l Empedoclem. uide Plui. in libro de Ilide, N Osiride: quamquam aliter Aristotcles lib. t ix. Ethicorum, & Simplicius lib. a. Phys & lib. i. de Caelo. Ambitiosisiimus

omnium.ut se iam ardciatis Acinae spccum nocte intempesti deiecerit,ut,cum repcnte non apparuillet, ab ijsse ad deos creecretur. Laetantius lib. I l l .cap. I 8.Strabo lib.vi.Vide deco& Lactatium de orig.crr.cap. 13 Laertium in Parmenide, Agellium. Plinium, Quinctaib. iii Aap. r. IN pertim natura i Vide Plut . in Placitis lib. i.cap.3.5 cap.ῖ inde Ovidius: Dii sociata locis concorde pace ligauit.

Vide de Eryximachi apud Platonem in Conuiuio sententiam. Er reprobant. I sic duodecim. Et

approbant,duo.Atquc probant,unus. Et inteaigunt, reprobant: inde Euripides: r. Dpri' ἰππάρασθα, γινώσκομεν, υκ ἐκπονοοῦμεν δί. Et Seneca: Iii situm etiam malis, probare mcliora. IN peruulis aut adeundis, aut communicandis , Iamicitiae experimenta sunt is rati, με ι, τὸν βονἀ λἰά, ἐςἐν τοῖ Mνδ-,air κMr in L. CAvE A larea in theatro. Ridicule nomen tragocdiae nonnulli putarunt. HOSPITis, amici mei, M. P i,uir tu noua fabula λ l In hospitis, ta amici Scioinnes mei libri. Mei, non est in uno. In amici mei, de hospitis, notrem. Nota, tinus. λnte HO .Fucre,unus Fuerunt, quatilior. PYLADas Oti em 5e sic t ut, de Ouidium Trist. lib. iv.cleg - .ci Manilium. STANT Es autem plaudebant i Autem, non est in tri' istantes in re sidia plaudebant, unus. Sunt, qui Flentes, lcgant. quod fieri solitum,legitur apud Ilocr tem in oratione ad Nicoclem,ta Paneg)rico. IN refcta. t a minori ad maius. FAci L si indicabati a natu a ui suam; l significat natu ram conciliatricem este amicitiae: quae si negligatur, id deprauata iisuetudine fieri. T v dii bom,nes, ruod acere ipsi non possent, i sic nouein. Fere, pro Facere unus. Quidem, pro Quod, unus. Ipsi facere, anus.Cum homines,quod sacerent,unus. Cum homines quidem quoci sacere, tres. Possium, duo. Quod facere ipsi non possent: propter φιλαυτίαν prat iam, S antini imbecillitatem. In recte seri in altero iudicarent. l sunt hi candidiores,& mcliores hominibus,ut ait Coinicus,imperiti

rui nihil ut ii quod ipsi faciunt rectam effecensent..inuidi uero sunt omnium pcssunt, qui etiam praeclari inius facinoribus obtrectant, e q. aliqua uitiu labe contaminare nituntur.

257쪽

In Laelium. zI3

CICERO

HAcri Nus mihi ultior, de amicitis, is seno tero, propter probitatem eius, non alienos an mos ba

tirem, potis: me diit se. si qua praeterea punt, cre- mus; alteri , ptopter crudelitatem eius, si biee cido autem esse multa ab iis, si Midebitur, qui ista di m uitas oderit. quois tauta uls probitatis est, ut eam uel

rant, quaerι otc. FAN. is aut a te potius. -- in eis, quos numquam uidimus,ue uia maius est, inho

am etiam ab istis iaepe quae rei, o audim, non inuis se etiam diligamus: quid mirum, si animi bom:num moro ut it insedes Dd quoddam ea Amtis filum orati et Meantur, cum eorum, q ibuscum usu coniuncti elli ρομnis tuae. SC AE. Tum magis id diceres, si - s ut, uirtutem, o bovitatem perspici re uideant tisequam per in hortis icipionis, tum de ν 'blita dijutatum est, Pani confirmatur amor o beneficio accep o, sudio affinis a. qualis tum patronus ι duo fati contra accu- p specto, consuctu me aluum. quibus rebus ad il- ratam orat cum Thil f FAN. Facile id quidem fuit, tu i m niatium motum animi, amoris adlabitis, admira iam, in Isimo uiro, defendere. s C AE .Qada i- bilis qua dam exardescit Dueri olentiae magnitudo .ctitam ξ non ne sacile ει erit,qui ob ea summa si cicon q iam si qui para it ab imbecillitate promisiti ut sit persantia, tu liti - eruatam, maximam gloriam ceperit 3 quam Pisis os equatur, quod sideret: humilem sane x A E . Von boc quidem es afferre. quid enim refert, qua relinquant, or min ne generosum, ut ita dicam, ortum

me ratione cogartsλ cogitis certe .siti s en gene ora , amicitiata, quam ex inopia, atque indigentia natam Do-

praestriim in re bona, cum discile est, tum ne aequum ti t. quodsi ita seni ui quisque minimum in se e se arbi

ruidem ob sistere. Saepi siue igitur mihι de amicitia co- Darei si ita ad amicitiam ellit aptismus. - longestst tanti, maxime ιllud consiserandum uiderasolet, num cui est.'ι euim quisque sibi urimum confiit, ut qκόpropter nnbecillitatem, atque inspira desideraura sit que mairme ut lute, sapientia sic munitus est,uintil- amicitia, ut tu dandis, recipiendi meritis, quod qui se iis egeat, uas o ua vise o m ita iudicet; ita in a que minus perst psit, tu accis rei abal uicis q. redicitim expetendis, corcndiis marme excellat. quid en:m cererit an es t hoc quidem proprium amicitia , si d anti canus erat indigens meis mitti ne hocule. at ne ego qui or,s pulchrror, magis a natura ipsa Uecta alia q idem illiu .sed eg'admiratione quadam uirtutis eius. caussa est. amor enim, ea quo amicitia est xv mata, ire uicis' opinione so lasse nou nulla quam de meis moprinceps en ad beneuolentiam conitin udam. - u ili ribus habeb u, me dilex: t. auxit beneuolentiam conju aures quidem etiam abi' percipiantur faen,qui simula- ιδ o. se ,quamquam uitlirates mutiae, O nugnae co raone amι atrae colanititio ob cruaurtur ira, poris ratis secutae limn non sunt tamen ab earum De catillae druge

La in amicitia autem nihil um, nihil tilarim; er, di profectar. ur enim benefici, literare . sis cis, non titquidquad ιnea est,ido verios, uoluntarium est. qu igamus gratiam, ueque erit m beneficium seneramur propter a natura mihi tudetur potius, quam ab indigem seu vatura propensi ad uberalitatem sinnus : se .u Mi-gia,Orta amicιtla,applicatioue magis animi cum quodam ii , onoc mercedi; adducti, bed quod eius omuis si I sua audi,quam cogitatione, quantum illa utilitaris ctra in ipso amore inest, pereuron putamus. - ηs u Uet habrtu .Podquridem, qualesia,etiam in boles qui ro,qM,pecudum ritu, vi uoluptatem omnia referunt, Duhusdam ammaduertι potes, quae ex se natos ita aviant geuiseniimus: nec mirum: nihil enim alu , nihil m mi quoddam temptis, ab eis ita amantur, ut facile e g umi ncc diuinum subuere posiunt, qui omnes suas Tum appareat sinctus. quod vi homine nihilo est euideo cogitatione abiecerum in rem tam humilem, tam. contrus: primum ea ea caruale, quae est inter natos, ph temptam. q amobrem hos quidem ab hocIram e rem

ventes; quae dirimi, nisi detestibili si iere, non potest: de η ipse t u ituestigamus, a natu a signi sensum inde, dum similis se sus ea titit amoris, si a uera nacti diligens, u uolentiae caritalem, amygnificati sumus,cuius cum moribus, r natura congruamus: quod η Robuoi qum qui appetiuerunt, applicant sese, au eo quasi lumen aliquod probitatu, uirtutis per ju- p π ui admo cot, ut o Wu eius, quem diligere coepe-cere titiamur: mia si enim amabilius m tme; nilat, o im , o moribus , set q. pares in amore, o aemod ma is allaciat homines ad aligendum: quippe cum qμψις , propcnpse ad bene merendum,quam ad repopropter uitautem, O probitatem eos etiam, quos nzm- hcndum; Mquc haec intcr eos sit honesta colatio sic quam urdimus, quodam modo di bramus. quis est, qui viilitates ex amicitia maxime capientur; erit erus orC. FGων, At cui cum caritare aliqua, G seMaolen ius a natur ,quam ab imbecillitate, gramor, ct umor . tia me mam non usurpet, qnus numquam uiderit 3 quis nam,s militas amicitias conglutinaret,eadem commuta autem est, quι quivi m ,uperbum, qui Sp. ca pum, ia dis ueret; μή, quia naim a mutari non potest, ιμι resu, Maelium non odem λ cum driobus. ducibus de imp uerae amicitiae D Gemaesunt. Ortumqvidem a uo

PO Tissius dixi se . t omnes mei libri ueteres habent,potuisse dicere. E x p v et I M v s I sic s

258쪽

mplexus est. p ATRON v si cuius mens etiam in scriptis spirauit. initioncm Phili. t sic omnes mei. alii scribunt esse in ueti libro, Accusatam. ei Bruto. ACCvRATAM . ex quo reponunt, Accusantem.

De Philo, in Bruto: L .Furius Philus perbene Latine loqui putabatur litteratiusque, quam ceteri. V id e dc

Laet lib.v. cap. I 2. curatam: ingenios ' cogitatam. Ius viri AΜ i lismo Mim l rectius enim artifex de artificio tractabit . AMiciri AM Z l quam cum iustitia in eodem esse, Aristoteles scriptilia reliquit. NON NE facile ei erat, i Eli, pro Erit, nouem.Fuit unus.Erat, duo.In quinque non legitur. In uno erat, sed deletum. SERvATAM, I sic quinque. Decem,Seruata.Vnus, i .eseruata. V nus,l uatam.Vnus, Seruant. Male. GLORIAM et erit i Gloria est uirtutis umbra , t ine etiam utilitos se quitur. Quo modo autem Gloria capiatur, uide Oti. ii. S r v D ii s. gener um i uehementi cupiditata . Nuri propter c. t site unus.Vnus, Verum propter Reliqui, V trum propter . DE si DERANDA sua icitia, I Desiderata, sex. Considerat Munus: male. Vae in dan.d.f. t Iii,non cli in undecim. In duobus additum. Quo D quisque t Quo, sex. Quo, sed additum D, in uno. PER se posset, i Perse ipse

possundecim. Perseminus posisquinque. Possit, unus. An alio, i Ab aliquo,unus. Ab aliis, duo. Ab illo,unus. Male. AN Tiuvio R, i amicitiae caussa quaeritur. Autiquior: inde Pretiosae res Antiquae dicuntur. PROFECTA alia causia esiet. l Euci, non legitur in septem . in quorum uno additum. Est, pro Esset, undecim. Profecta, siue, Periecta,delendum putat Lambinus. contra omnes vel .libros. AMOR reisu, c. I Cicaib. I i. de Fin. Quid est autem Amare, e quo nomen Amicitiae ductum est, nisi,uelle bonis aliquem attici quammaximis, cili ad se cxliis nihil redeat. Di iv caps est lprincipatum obtinet in amicitia concilianda. UTILIr Ar ES l cx quibus uulgus amicitias probat. Ao indigentia, i A non est in uno.Ab ipsa indigentia, us. Ab imbecillitate, alias legebatur. SENS eam di, i ut uterque mutuum amorem sentiat. Qv AN Turi illa utilitati, i Quantum illa res uti sexdecim. Quam illa res util. unus. Quantum illa rescitet util. unus. Qv Invs DAM I sic omnes mei libri Alias, Quiddam. Avi MADvε Rri l Aduerti, unus. Ex se natos ita amant, i hoc omnibus animantibus ex aequo naturae lex dedit.OTI.Videre Plinium lib. Lic&ix. AD qu9idam tem 3ur, lnam adultos negligunt. quod toto die videmus. Si MI Lis 1 Simul, duo. Constandis, tres. IN eo quoi thmen aliquod probitatis. I Fam. lib. ii I. Insignia uirtutis inulti etiam sine uirtute assecuti sunt. t hum uirorum tanta studia assequi sola uirtus potcst. PERSPICEREI sic unia vinetis.Reliqui, Prosiu-cere. NIHIL est amabilius uirtute; l Virtus maxime omnium rerum beneuolentiain conciliatia sola propter se expetitur, reliqua omnia propter ipsam. A L L I C I A T homines aI diligendum. l Homines, non legitur in quindecim. C. FABRi Cii, M'curis i &similium optimorum. ET 'obitat meos etiam, i Et probitatem etiam cos,quindecim. Dii Probitatem,Sc uirtutem. MEMORIAM novu-pet, I sic unus. Reliqui non habent το Non. Quo s numqvam viderit ρ I sic omnes mei. Alias, Nuia quam . TARQ vi N ivra su erbum, i qui cognomen traxit ex moribus. Florus. De co uide Liuium L 2. Plui. in Publicola, Dionytium lib. I v. Sp. casam, i cui Bus lino cognomen fuit.de 'uo in or. Pro domo, Plin.lib.xxxiv. cap. q. Valerati vi .cap.I. Sp. Memm l Liu.lib. I v. Plut .in Bruto.Cic.or. pro domo Valerius ibidem, O T. II. Catil. i. Florus lib. i.cap. ult. Cuti di obus ducibus i sic sexdecim. Cum duobus ducibus est in Italia de imp. unus. PvRRito, i cuius uitam scribit Plut. Vide Florum. Erit. xi .dcxv. Orosium lib.iv. cap.l.Iustinum lib.xv I 1.dcxii Agcllaib xvii. p.ult.Plinium lib. rex cap. s. HANNin ALE. t Liuius. P Roni TATEM eius, non alienos animos habemas, i iic quinque . Prob.

cius nominis,non alien . .hab.deccm.Prob. suam, non minus alien. an.hab.unus. ProbA ius, no nimis allen.

an. hab. duo. Quam ueram lectionem put icta inde factum, Nominis. CR. DELiTATEM e us, ἰLius,non est in quattuor. re finis'. abcs Qv i D iutinum, si I Quid mirum est, ii, quattuordecim. Mova AN TvR , t incitentur ad mutuum an Orcin. CONIUNCTI esse possum, i sic omnes,uno excepto, in quo, Possint. Ali.is, Postumus. PERSPICERE I Prospicere, undecim. Srv o po* Do, lbenemctandi de nobis. CON sv Ervi IN B adiuncta. t quae, si congruunt ingcnia, amicitiam confirmat; sin discrepa dirimit . QVAM lii qui potam i Quam ii quis putat, duo. PER quam quisque ast sequatur uod des deier: l Perquam ait equatur quod quisque des nouem. Per quam alifillud quod qu. desquattuor. Perquam conscquitur quod qu.descunus. NATAM Duunt. l sic omnes,excepto uno, in quo Nata. Lambinus, Nasci. VT qui oueminimum inse esse arbitraretur, i uirtutis,&probitatis:idei quo quisque egentiore e co ctialia aptior foret ad amicitiam. Male alias, V t quisque ualetudinis minimum in se cile arb. Quo modo S unus ex meis. Q i D enim s i uide Agellium lib. xvii. cap s. Ap Ric Α- Nus erat indigens mei λ l sic tres. Asticanus indigens mei suit, unus. Micanus suit indiscns mei, duo. Asricanus indigens mei, reliqui. HERCULE . s Hercle, duodecim. Ar ne ego quidem . tus 2 l Ac, novem. An, duo. NE Qv E enim beneficium feneramur ἰ unus meus tollit τι Earim. Sunt,qui pare thesim tollant,dc legant,Funeremur. Ei vs O is structus in ipso amore inest, i ad Appium, Fam. lib. iii. .uit Itaque mihi propono fructum amicitiae nos irae, ipsam amicitiam, qua nihil est uberius, praesertim in ii, studiis, quibus uterque nostri im eiunctus cst nam tibi nae prosit cor & in rep. socium, de qua idem sentimus,de in quotidiana uita coniunctum cum ijs artibus, ibidi; squc, quae colimus. PE C v Duxi ra-ium t hos,de Oisciis, Homines nomine tantuin, non re, appellat. SuSPicti RE'l sic recte M in duobus mei s. Λ N TvRA gam c. t A, non cit in nouem. V τ uetus, i Et, non legitur iciuno. Illius, quattuor. AD o ne merendum , t Adb zpmm cndum, tres mei. A v v vs haec ι to Oci l Atque hoc inter, tres. Atque inter, x.Atque sit intcrcostata unus. CERTATIO. I Con-xertatuo, quiaqueaturusnossi sunt ilia,F in lab.vit .vide, quanti apud me sis, etsi iure id quidemmon enim

amoret.

259쪽

In Laelium. 2I s

amore te vinco. Alibi dixit,Vt ossiciis inter se cenen quibus alter alterum us umeat,uel aequo 1nimo uincatur. MAxi ME capientur: l ut fructus cx arboribus. ET erit eius oratis a natura, i Male alias, di in uno meo, Et erit potius cius ortus a nata Et in alio meo, Et crit eius Ortus a natura potius. EADEM commutata i Isocrates,ad Demonicum: r πῖν ς- ων σι-ηθειαι ολίγως πένος διέλυσε, τας τε σύν σπουδαίων φιλύαι ei Io ἔπιπις αιων Vide&Senecam lib. I. ep. 9. N A TvRA mutari non

potest, I quam licet expellas iacca, tamen usque recurre Horatius. Natura: uniuersa. I CCtRCoxerae vimicitiae siempiternae Iunt. l naein natura pulchri desiderio capitur,ex Socrate in Platonis Conuiuio. Verae amicitiae: quas uirtus conglutinauit. ADHUC l Adliare,octo mei. Ad hoc,quattuor. TE l pro,Fortasse. ad Alib. I ix.cr.3δε lib. III .de Orata Fortasse, duo mei. V vLTI s. t Vclitis, tres mei. velletis,unu

FAN. ureo perge, faelnpro hoc enim, qui minor est berone, aequalibust. amici derelictum uidebamusin ta

quae siepisme inter me, o Scipionem de amicitia disse silio deprecatum uenisset; banc,m sibi ignoscerem, causi rebantur. quamquam ille quidem nihil di citrus esse di fam asserebat, quod tanti Ti. Gracchum fecisset,ut, qui celas,quam amicitiam usque ad extremum vitae Δε per quid illa hellat. ibi facientam putaret.tum ego, etrum ne, manere: nam, u l ut nou idem expediret utrique, incide- inquam, si te in capitolium saces sti re uellete numquam, re saepe; uel ut de republica non idem sentirent. mutari inquit,uolui sies id quidem; si uolasset, paruissum. vi etiam mores hominum saepe dicebat, alias aduersis re- detis, quam nefaria vox. ct hercle ita fecit, uel plus

Gallas aetate ingrauescentciatque earum rerum exem tram, quam Lxit: non enim paruit illa D. Gracchι teme

plum ex similitudine capiebat ineuntis aetatis:quod sum ritati, sed praefuit; nec e comitem illius furoris, sed dumi puerorum amores saepe una cum praetexta, sumpta cem,praebui tritaque hac amentia, quaestione noua per- toga,deponerentur: sin aure ad adoles ita perduxissent, territus, in Asiam profugit: ad Milessee contuit; poenas vir i tamen interdia cor Arime, uel luxurιae coici ovis, rei graues, iustasq. perso t. nulla est igitur excusationes commovi alιcuius, quod idem adipi sic, uterque no pos peccati,si amici causia peccaueris. nam,cum concιlivirix Ρι: quod si longius in amicitia piovem essem, tamen amicisiae Airtutis opinio Iuerit; discite est amicitia m saepe labefactari, si in honoris contenti em incidissent: nere, si a uirtute defeceris. quod si rectum statuer pestem raum maiorem esse nullam in amicιtμs, quam in mus,uel concedere amicis, quidquid uelint; uel impetr plerisque, pecuniae cupiditatem, in optimis qui 1que re ab amicis, quidquid uelimus: persim quidem sapienm νιs certamen, O gloriae. ex quo inimicuιas mam tu sumus, si nihil habeat res utiq; sed loquimur de iis a mas saepe inter amicissimos exs/tio: magna etiam dis mcis,qui ante oculos sunt,quos uicimus, aut de quibus dia,et plerumque iusta noci,cum aliquid ab amicis, quod memoriam accepimus,quos nouu uita communis. ex hoc rectura non esse postularetui , ut aut bruinis ministra, numrro nobis exempla sumendasunt, ct eorum quidem aut adiutores essent ad iniuriam: quod recusarent, maxime, quiadsapientium proxime accedunt. Vesimus quamuis lamesse id sacerent,ius tamen amicitiae desere- Papum Aemilium c. itisimo familiarem fuisse , sicari arguerentur ab hs,quibus obctequi nollent; ιοos autem, patribus accepimus bis una consules, Gllegas incen- cui quiduis ab amico auderent postulare,postulatione tr stira. tum etiam,cum 3s, O inter se coniuncti Os suissa pros eri,omnia se amιcι caussa esse ut umi: eorum que se Man. Curunn, Tι. Coruncorum, memoriae tria rella Drueterata non modo fumlιaNIaies ex lingua sol tum est igitur ne jugicari quide possumus, quemquam redes Gram odia gigni maim,atque sempitema: haec borum ab amico quippiam contendoe, quod ι otrastam, ita multa,quasi fata,impendere ammths, μι omnia subri contra lusurandum,contra remp. esset, nam hoc quidem ter 'gere, non modo sapientia sita etiamst oratis dice in talibus iuris quid attinet Δcere si contendisset, sciomet sim uideri. Quamob, em tu primum uide ut, sis petraturum non suis: uin .sti sanctis mi uim seuerιnt; cet, quatenus amor in amιcit 1ap tarci cibωι. Num, aeque autem nefas sit,iale aliquid σfacere rogatum, et scoriolanus habuit amicos, fore covir Hi iam arma rogare. At vero Tr. Gracchumsequebantur c. taxis, C. illi cum comtando debuere Busi eιmum amici, νω Cato, o minime tunc quadem carus frater, nunc Idem a viam appetentem,num V. Maelium tuuare debuerurit se cenistis bostis. oberium quium Graccbum, iamp. ut iam, a Q. Tu

EXPLANATIO

MINOR es natu, i in Bruto. AvDITE uero, i Ergo, pro Vero, quinque. AD extremum

uitae ciem l sic credeci Unus, Ad extremum uitae tempus. Quattuor, Ad extremum u.tae. Quod tortule rectius. V tyo' Diem N T cinpus, sint glostemata. NON idem sentirent. I lic unus. unus, Sentis Gntur. liqui,Sciati ictur.uno occpto, a quo abcae M v TARI mores hominum i Horati et Oderunt hilarem miles,tristemq. iocosi,. Scdatum celeres, agilem, gnauumi remissi. .

260쪽

Alio alios.Legitnue, Aliorum, aliorum. CVM praetexta toga, i se recte septem mei. Cum praete thuel toga, unus.Cum practexta,& toga, quin qu Cum praetcxta ec sumpta toga, duo. Cum praetexta aia . sumpta toga, tres. DEPONERENTvR;l POncrcntur, sex. SIN arit m ad adolesientiam per taxi sem, i duriuscule omnino, Si amoros usque ad adolescentiam perduxissent; pro, Perdueti essent. Placere eruenissent; uel, Perdurassent, quod olim in Varijs Lectionibus a Patre notatum est. sed ueterem ii. brum, qui adstipuletur, nullum ii uenio. Produxissent, tuo. DIRIΜI tamen intreduvi conestione,uel luxuriae conicionis, vel commodι alicuius , t hic ego,quid quisque sentiat, non reseram: meam ipse breuiter sententiam exponam, comprobatam quinque meis ueteribus libris. Duas catillas ponit, cur dirimantur amores in adolescentia, qui fuerunt a pueritia semini: unam, quia propter luxuriam contendat, quod alius

alij praeserti uelit; alteram,propter commoda,quae sibi quisque appetat. Nihil sane, nisi uerbuin Condicio,

perturbasse uidetur hunc locum. Quod tamen apte, ut cminor, di proprie sic cxplanatur: conicionis luxuriae r quod meliore unusquisque condicione uelit elle in luxuria. Ex quo oritur contentio. Luatiriae condicionis: Luxuria, ait Festus,morum elisolutio. IN amicitia prouesti I In amicitiam prouecti, luattuor. IN amicitu s, i τι In, abcst a duobus. Quo D resum non esiet, i quod cum officio pugnaret. Livi Di NIS ministra, i in prodenda suorum, uel uiolanda aliorum pudicitia. AD iv το- a s ad iniuriam: l uel ad opprimendos insonte uel ad opes, N honores per fas, di nefas consequendos. v Ativis Minoe id facerent, i nam, quod iniuste petitur, iure negatur. SED etiam ovia gigni maxima, atque se uel na. t unus, Sed ut iam odia gigni solere sempiterna. reliqui Sed etiam odia gigni sempiterna. HAEC ita multa, i Itaque,quattuor. QvASi fata, I sic omnes mei libri. Fato, La

sius. IMPENDE RE l sic omnes mei. unus, I inminere, i inpendere. Vt est crum, Imminere scilicet, situlossema . CORIOLANvS l Plutarchus, Halicarnaseus lib. v D. N ox. Liuius lib. a. de uir.ili. cap. 19. Alib.va ap.:.Sq.Florus lib. I .cap.22. Appianus lib. I. bel l .ctu. BusCEONvM l in magna ueterum librorum uarictatricx iis clicio coniecturam meam,qui haben Vulsclimis, S Becili nus,& Viscelinus, S ex Dion)sio, in quo, /σκεύνας.Nam, Bus linu uocabulum cst, cuius etymologia cognoscituriciam alij,

cur aliter lcgant, certam rationem non ancrant, nec, ut arbitror, ait tre possint. Buscelinus autem a Gra

ca particula Bis, quae in compositione auget,& aDαλος,quod est Crus,deducit umquod insignis esset magnitudine crurum, unde notari, di disiungi ab aliis proprio cognomine debuerit, Sp. Casiius, Me enim arbitror, Cassiae gentis commune, sed proprium huius Casiij cognomen sitisse, qui postea regni astectati crimine necatus est. Neminem enim, praeter hunc, sic appellatum reperi. Sic Bucephalus Bucentaurus, de alia,de Graeco sonte nomina derivata.Decem mei,Becillimurn.Vnus, Beccilinum. Vnus, Becillum. Tres, Becilium.Vnus, Bilillium. Unus, Atallinum. Ab uno deest. IvvARE I Adiuuare, sex. TI . Gracchum, i Plutarchus, App.lib. I.dcbest Aleuir.ili cap. Flor. lib. II IA q. t Epit. Li ix.& Lix. Oros lib. v.cap. 8.&9.Sall.Iugurth.i, Porcius Latro in Catilinam, V al lib. I .cap.de Ausp.lib. I Ii .cap. de Fortitudine, lib. Iv.cap.de Amicitia ib.vi I .cap. te lapicia ter dictis, de factis, Aug.de civ.D.lib. ii I. cap. 2 . O . Tv-B ONE, i homine Stoico, & aust cro. de quo pro M urena,ta de claris oratoribus, Valer. lib.v II .cap. s. Iinom p de orig. iuris,l'lui. in Acmilio, Plin.lib. I IX.cap. I T. A E Q v A O v v s Q, amicis I M . Octavio. Plut.b Appianus. BL o Sslvs l Blosius, tres Bosius, tuo. Blelius,unus. Glosius unus .reliqui, Eliasius In Valerio liba v. cap.7.& Plut Blosius. Antipatri, a bar selisis philosophi, discipulus Cici in Rullum, MPlutarchus in Gracchis, qui tribuit Nasicac,quod hic Laelius de se narrat. sed cuin Cicerone iacit Valerius lib. iv. cap. 7. FAMILIAE titsrae, I Nostrae, nouem. Ru i aderam i cuius consilio praecipue

consules utcbantur.V alerius. Quo aderam, nouem. Ru PILIO i sic octo recte.unus, Rupcllio. duo, Rupillo. unus, Ruptilio duo, Pupilio.unus, Rutulo.trus, Rutilio. late omnes. IN consilio, i in quo, quid agendum contra socios Ti . Gracchi, deliberabatur. DEPRECArvM Me siem, i uide Agellium lio.vr .cap. I 6 & V auidivi .cap. 2q. VOLVISSET id quidem :Iec si brasset, paruissim . t Id quidem, absunt ab octo. a quorum uno abest δύ τι, Inquit, quod praecedit. Alias legebatur; Voluiss)t.si uolui siet pa

ruillum. Ita parui licm,iunt,qui legi dicant in uot. libro. HAC amentia, quaestione noua peri. I sic novem. Dementia,unux. Quaest: one, unus. Noua quacstione, inus.Hac amicitia noua quaestione, duo. Male. Hae amentia,& noua pollulatione, unus. Male. Hac amentia,& quaest. noua peri.tres. IN Asiam profugit; l ad

Aristonicum, regis Eunenis filium, qui Asiam occupauit, cum testamento Attali regis legata populo Romano libera esle deberet. Rebus autem Aristonici profligatis, sibi mortem conscivit. Plutarchus, de Florus, Cic. in Rullum. GRAvEs, iustasiq. l quia uitam amisit,&seditionis supplicium luit. Alii Ciri Arimanere, I Remancre, umis. Pcrmanere, tres. Dissicile est amicitiam manere: quia cessante causia cessat

diei ictus. VEL impetrare ab amicis, i Abijs, quinque. Ab his,nouem. Ab ipsis, duo. PERFECTA quidem sapientia sumus, sin hil habeat 1es Mitu: l persccte sapientes fuimus, in eo, cum statuimus, ronum esse,& concedere amicis, quae uellcnt , & ab ijssiem impetrare, quae uellemus ipsi ita uero perfecte sapientes fuimus,si nihil ex eo sequitur inremmodi, quo Vieri uix potest.Sed ostendit Cicero,uitium in ea re essentaque perfecia sapientia minime nos este, si rccturn statuerimus utrumque. Haec est praeclara, nec ad in dum obscura, huius loci sententia, confirmata dia cxim meorum ueterum librorum test unonio. Itaque ualde miror, qui uenerit in mentcna nonnullis, de mutatione cogitare. O vos videmus, i Vidimus, unus, rcctius. Qv I ad sapientiam proxime accedunt. l qui prauis affectibus minimum indulserunt, Momnis ossicij summum studium habuerunt: ctiamsi alicubi errarent, & laberentur, quod humanum est. Vi Di Mus t Videmus, quattuor. PAPYΜ Aemilium I Paullum Aemilium, alias. P . Aemilium,

omnes libri mei. C . Lusci No.l Fabricio Lucino, Parad. r. vi. MEMORI Ap tradat m c .e Memoria

SEARCH

MENU NAVIGATION