장음표시 사용
241쪽
Eo, in M. T. Ciceronis de Amicitia Dialogum Tibi nuncupo
commentarios, mi LAvRENTI Massa. Tibi, inquam, quem honestissimum, & ornati stimum uirum, tum propria, tum maiorum gloria, perillustrem, mihi aristissimo amicitiae uinculo adiungere tanta dignum laude duco, ut maiorem expetere nequeam. si quidem ego, non tantum, honore, amplitudine, aut praepotertium opibus, quae omnia simul in Te maxima sunt)quam animo uirtute praedito delectari soleo. qui ut cum Cicerone nostro dicam amare, aut redamare possit. qualem Tu medius fidius animum sena per erga omnes, & me praesertim, quibuscumque licuit officiis, iis l. minime uulgaribus, ostendisti. Iuxta, Venerem Charites, iuxta Bacchum Aethiopes quondam Mercurium ueteres posuere .& Capitolino Ioui uicina fuit Fides, ut in Catonis oratione scriptum fuit. Tuae uero statuae, quae iampridem tali uirtuti debetur, ad immortalitatis memoriam ali quis amicitiae typus adiungendus prosecto esset, & omnis de amicitia sermo, omnis oratio, & disputatio ad Te merito pertinere debet, Tibiq. dicari. cum sortunas, animique uires pro amicis profundere, ita proprium Tibi sit, &peculiare, ut, quod numquam uulgare suit, numquam permanavit ad multos, Tu uix Tibi patiare commune esse cum paucis. Quod si ego, pro mea tenuitate, pari erga Te officio, & obseruantia, uti non potui: Deum tamen immortalem testor, numquam mihi officiosissimam uoluntatem defuisse. Quae Tuis in primis, ut aequum est, in me meritis, excitari, atque augeri solet, quoties eorum mihi uenit in mentem, recolo autem ea saepissime: nihiloq. minus uetustissimam , &praeclarissimam Massonum semiliam complector animo, ex qua dein MasIac cognominantur, quae postquam omnem suam gloriam in Te, LAvκaNτt nobilissime, transtulit,& illustrior facta est,&gloriosior . Etenim Nicolaus ille, Boccaccii testimonio celebris & alter eius cognominis, uterque singulari medicae facultatis laude clarissimus , Tibi merito cedunt. itemq. tres illi nihilominus illustres eiu sidem item nominis , uirtuti'. Antonii, quorum primus, Theologus clarissimus ordinis minorum, pro Nicolao V. Nuncii Constantinopolitani munere functus est . Secundus uero Antonins Massa Gallaesius, iuris, legum q. scientia adeo clarus, ut nulli suae memoriae in eo genere raestanti uiro secundus foret. Tertius denique doctissimus ille, pater Apollonii, ad-uc superstitis , qui tantum, atque tam praeclaram inter medicos laudem consecutus est, nihil ut ad eam accedere posse uideatur. Hi, inquam, omnes Tibi merito cedant, qui tantam iis reddis gloriam solus, quantam a tot uiris illustribus acceperis. Te enim non temere Secretarium Resp. Veneta complectitur, filium amat, consultorem alloquitur, in Te fidem laudat, amorem commendat, sapientiam admiratur, Te quoque cuiuscumque ordinis homines suspiciunt, Tuamq. immensam uirtutem ,& comitatem, quam uel ex
ipso adspectu,&corporis habitu contemplari licet, diligentissime colunt. Me studiorum paritas, uirtutis amor, communi'. animorum ardor, quo Critonium nostrum, dia
242쪽
tiinum plane iuuenem, prosequimur, subisit, ut Te aeque ac ipsum amem, & , quae ipse de Te cecinit, in primis'. ea, quae hic subseripsi, dulcis utriusque uestrum memoriae e so saepe, ac libenter usurpem.
243쪽
ERRAN τε M ab oris me Caledoniis Postquam triremis per freta Nerei
Conspicere,& populos, & urbes, Musae per undas praecipites piae Vagum secutae, numine candido Saeuis obarmatum periclis Incolumem sine labe seruant. Nati labores seu dea Cypria Secuta, longas per pelagi uias Hostile per ferrum, per ignes, Perq. m inas comes ibat omnes. Si sorte Gades impiger ultimos, Syrtes ue, aut Indos uisere barbaros, Vellem, nec Indos, interue Syrim
En obstrepentis qui oceani freta Mutaui amicae fluctibus Hadriae, Latinus hospes, iam relictis Diis patriis, gelido caelo. At non egenum coetus Aonius Abiecit, adsunt mi faciles deae, Praestanti dulces una amicos, Quos eadem pia cura iungit. Τe, Masta, clari gloria sanguinis , Pars una summi, & maxima consili,
Ardensi uirtus te nitentem, Te decorant & opes beatum. Musis amicus cum uigeas tamen,
Musis amico Critonio Que; O digne Diuarum fauore , Quiq. Deum faueas amicis.
245쪽
rare de c. Laelio, socero fluo, memoriter, o iucunde sol bat, nec dubitare, illam in omni sermone appellare sapiente. O autem a patre ita eram deductus ad Scaevolam, sumpta uirili toga; ut, quoad posm , O mihi liceret, a sems latere numquam discederem. itaque muli ab eo prudenter dia putata, mulla breuiter,ct commode dicta nemoriae madabam; fio .studebam eius prudent:a doctior. quo mortuo, me ad pontificem Scaevolam contuti t quem unum nostrae ciuitatis O ingenio, iustitia praestantismum audeo dicere. Sed de hoc alias: nunc redeo ad augurem. cum saepe multa narraret, tum memini, domi in se ocis sedentem, ut solebat, cum ego essem una, ct pauci admodum familiares, meum Iermonem illum incιdere, qui tum sere erat multis in ore. meministι en profecto, Mi opinor, Attice, ct eo magis, quod P. Sulycio uteb re multum, cum is trabunus pl. capitati ossio a Q. Pompeio,qus tum erat consul, dii derra, quicum coniuncte me, amanti me vixerat,quanta bominum est ueι ad mratio, Mi querella. itaque cum Scaevola,cum in eam ipsam mentionem incidisset, exposuit nobis sermonem La
iij de amicitia, babitum ab illo secum cum altero geneνo c. Fannio, M. filio, paucis diebus post mortem ossi cani. cuius dilatationis sententias memoriae mandarur quas in Me tibio exposem meo arbitrata. quasi enim ipsuintroduxi loquentes ; ne, Inquam, O Inquit, saepius imterponeretur.atque ideo feci, ut, tamquam a praeserat bus,coram haberi sermo uideretur. cum enim saepe me ii ageres, Attice, ut de amicitia scriberem aliquid; digna mibi res tum omnium cognitionsitum nostra familiarit te uisa estataque feci non multus, ut prodessem multis tua rogatu . sed, ut in Catone maiore, qui est scriptus ad te de senectute, Catonem induxi senem dissutantem; quia nulla uidebatur aptior persura, ae de illa aetate loquer tur, quam eius, qui ct tutissime senex suasset, oe in ipsa senectuteprae ceteris floruisset: sic, cum accepissemus a patribus axime memorabilem c. Laelis, ct P. Scipionis familiaritatem suis; idonea mihi Laelii per otia uisa est, quae de amicitia ea ipsa disereret, quae digulata ab eo meminisset magister meus Scaevola. genus autom hoc sermonum, sitnm in hominum veterum auctoritate, σeorum illustrium,plus nescio quopacto uideturbaberegrauitatis. itaque ipse, mea legens, sic assicior interdum, ut Catonem, non me, loqui existime sed, ut tum ad sinem senex desie nectute,sic in hoc libro ad micum amicissimus de amicitia scripsi. tum est cato loculus,quo erat nemo fere senior temporιbus illis,nemo prudentiore nunc Laelius,
o sapiens, sic enim est habitus amicitiae gloriae
cellans, de amicitia latuitur. Iu uelim a me animum p rumper auertas, caehum loqui ipsum putes. c. Fasenius, o Q. Mucius adsocerum ueniunt post mortem ριcam: ab ijs sermo oritur: respondet Laelius: cuius t ta disputatio es de amicitia: quam legem tu ipse coan sces.
246쪽
. M v C ra augur mlta narrare I post Augur, in omnibus scriptis libris est , scie.
uola sic, Q. Mucitis augur Scacuola multa narrare: Non dixit auten , Q. Mucius
Scaevola augur,ut initio. Dialogi 5. concanantium, re uocalium conc. tium uitaret.-
sis ii las c. De. tot Cicero in Bruto,Laelii', di Scipionis dicendi sinus comparans, La I is, ut hμrubus, ct antiquius, sic etiam illustrius tribuit. Hosait horridos, ita uelut Atti eos II hianos, fuisse scriba Quinctilianus El3. xi i. IN omni siemone I qu
tiescumque mencio eius inciui ct . APPELLA RE sapientem. t Sapiens La lius ii aD..ia,cii, quod, unicias se res nouas sine turbatione Gip. moliri non poste, ab incepto destit
rit. Plutarchus in Gracchis. Decius sipientia lib. ii. de Oti Et de Fili. ii. Sapientem dictum scribit, quod non intelligeret, quid esset suavissimum. non quod sequatur, ut, cui cor sapiat, ei non sapiat palatu .sed quia parui id duceret. Hoc autem nomine Sapiciaris S ipse,& Cato censerius appellati sunt. sit, i ii. deost.ί in proo intolle seneetiit c, S in hoc ipso dialogo, infra. Da DuCΥvs i Tacitus in dialogo de Oratoribus: Apud maiores nostros iuuenisisse,qui toro,& cloquentiae parabatur, imbutus iam domestica disciplina, resertus honestis studijs, deducebatur a patre,uel a propinquis ad cum oratorem, qui principeret locum in ciuitate tcncbat . hunc scellari, irim mi eqsar, huius omnibus di utibus intereste,
atque sic dixerim pugnare in proelio discere. Ad hane Grem alludit Cato saepe,d Senectutedisti
rens. SuΜPTA uariti toga, i quae sumebatur in Iouis Capitolini templo. Valerius lib.v. Quo Aispos in, ct mihi liceret, i sic tres mei. in und-- τἰ Mihi dccit. In uno additum in margine. Incuobus additum in spatio quod uersiis dirimit. In uno erat, sed deletum. Quoad possem: per mea negotia. Esmihi lueret: per eius occupationes. M vLTA breuito ct c. I Multa etiam breuiter,&c. sexdecim. Et, pro Etiam,unus. BR sv ITER Lm, i Graecis. COMMODE dicta, i in loco. commode: Iocunde, unus. Eius p deutia I Omiri cum prudentiae genere praestitist e, in libro declaris orat. scriptum cst. PoNrIFICEM Da uolam l lib.IM . de Orat.&lib. I. ET ingenio, o iustitia nautimi sit m l sic uia ecim. duo, Et ingenio, & industria pracst. unus, Et ingenio, ta doctrina
praesaeuitiis, Et ingenit & iustitia audeo dicere pracst. unus, Et in nio,&industria, iustitia praest dii Ingenio,& iustitia additum supcrne, Industria Iraest. Ingenio: de Oratore: Q. Scacvola, Aequalis. ει collega meus, loquitur Crassus homo omnium ci disciplitia iuris ciuilis uritium us, ct oratione maxime limatus,atque subtilis,atquc,ut mos leo dicerc, ruri eritorum eloquentissimus,cloquenti uni iunia peritissimus. Iustiar ut qui illud, Ex side bona, ni agni iaceret. de Oti. ti. Curi saepe multa ora ret, I sic octo. Narrab. it,quattuor. Vnus, Narrabat, Asia P.Ret. Vnus, Dissereret. In uno prius, Diaceret di postea additum, Narraret. In uno dociae Iii duobus additum in margine. Qua ex uarietate opinor omniaci se glossemata: α recti usa sue. IN hemicyclo i corona prudentum. Qv r μωρ ectaem is mare. t aut legendum, cum duobus meis uet cribus libris, Qui tum multis erat in rc; aut, Qui tum fere erat omnibus in ore, ut in quinque; aut, Qui tunc se omnibus erat in ore. Nam,rum multis, absit dum esse,constat. PROFECro, tu opinor, Artice, i sic duo.unus, Profecto, Attic , ut opinor. unus, Prolccto, o Attice. duodecuri non habent illud,Vt opinor. P . SuLPi Ciol orator cgregius, qui l quitur in libris de Oratore. D ssi DERET, i Discederet, unus. Co Niv NCTIs Siras, Oa t. rhine i duo, Comunctissime diu,ta am. το, Et, non est in duobus. Vntis, Amatissime. Q. A N-τA hominum esset I Quanta esset hominum, sexdecim. Quanta esset uel hominum, unus. Quanta esset omnium, unus. ADMi R Ario, i ob rei novitatzm. QvERELLA .l ob damnum,&periculum, in quo resp. ob eorum odia uersabatur. Culus disputationis Oe. I Eius disput.nouein. Eiu'. disput. duo. E. iis uero disputiunus. Eius iplius disput unus. IN hoc libro I abest τό,D,a nouein. Hoc in libro, tres. MLo arbitram. I ord pracp.omnes libri. R A S I l quod reuera non loquerentur, cum citent mortui. INTRO Duxit induxi, quinque. N F, Inquam, ait, sacpius inte poneretur. atque ideo siret,Ere. t haec omnia, practer ucrbum, Atque, tolluntur a diligentibus uiris: idq. se facere auctoritate antiquorum librorum auctoritate, admonent. Ego nihil muto: quia consentire meos omnes ueteres libros uiueo cum uulgata lectione. In uno mco, Ne, Inquam, bc Inquit, saepius interponeretur. atque ut iam . Imitatus cst Platonem, cuius haec sunt in I hcaci et Ozirit auris D γ ραφοῦ Mii πα:ενοιεν πλαγματα αἱ ε ιτα P νων λογων ri γ συι πι Ιαύτας τε δνοφε Mγn ἰγώ ἔφην, ι λ, εγώLπον. p AM IMPαπι
ME C. M age es, Attice, αι deamic. I Mccum ageres,o Attice, duo. Mecum saepe agercs, Attice, unus. Mectim ageres, ut d cisi x. inutio supiadditum, V Attice. Mecum ageres deamic. ut, duo. Mecum saepe ageres, ut de . i. α.tres. Mccum agercsoit de amicitia seriberem Attice aliquid, unus. PRODEssEM mι 14 l nillil enim utilius, quam in cognoscere, quae tum ad instituendam, tum ad conseruandam amicitiam pertinent. Pro si multis: ord.pra p. trcs. Tvo rogatu . I Ord.pracp. O . VT in assuema-
iure, qui I se scx. Vt in Catone maiore iaci,qui, ino. V tria Catone maiori,qui, unus. Vt in Catone in tori Dei, alii duo. Vt in Catone feci maiore, qui, unus. Esr scriptus ad ιe I sie quattuordecim. Est scriptus,Attico,ad te,unus. Est scriptus,o Attic'ad te,unus.Lst conscriptus adic unus. Est inscriptus ad te, unus. IN ip ajenectute i In ipsa actate, sex. PRAE ceteris i Pracccr culcros, sex. Praeceteros,
247쪽
tinus. M Acts xv K meus I in iure ciuili. Sic in Melibra I τα I abest a septem. In uno additum sup. SCRi Psi. t sic tres. reliqui omnes, quindecim, scripsit. TEM post in v filiis, i I
lis temporibus, tres. Absunt haec duo uerba a duobus. sed in uno additum in margine. A ME animum parumper auenas, i sic duo. Animum a me parumper auertas, sentem. Animum a me aduertas, unus. Λuimum parum a me auertas, unus. Animum ad me paullisper aduerta unus. Animum a me paulli sperauertas, tres. Animum ad me parumper aduertas,unus. Patillisper animum auertas,unuς. Animum a me rumpere avertas,unus. Poar mortem Africam: l minoris. quem a propinquis occisiam et se, Cispieiosuit. de Somnio Scip.
-VNT icta uera, Laeli. nee enim melior uir fuit b sitiano quisquam, nec clario ν . sed existimare debes,
omnrum o Eos in te esse comems . tinum te sapiemt m, O appellant, ct existimant. tribuebatur hoc modo M. Catonι . scimus L. Acilium apud patres nostras appellatuis esse sapientem: sed uterque alιο quodam modo: Acitius, quia prudens esse in iure ciuili putabatur r
Io, qura multarum rerum usum habebat, multaq. eius
o m. enatu, O in foro vel prouisa prudenter, uel acta constanter, vel re ponsa actite ferebantur, piopterea quas cognomo iam habebat in senectute sapιeutis . te a tem alio quodam modo dicunt, non forum natura,ct moribus, uerum etiam fluvio, cir doctrina esse sapientem; nec , Mut uulgus, sed, ut eruditi olent appellare, sapien-
tim; qualem in reliqua Graecia neminem. Uam, qui se
ptem appellamur, eos, qui ista Iubtriuis quaerunt, in numero Iapumum non babem. Amenis unum accepia
mus, o eum quidem etiam Apossinis oracola sapientisimum iudicatum . hanc esse in te sapientiam exis mant, ut omnia tua in te posiva esse ducas, humanosis
casus uvirtute inferiores putes. itaque ex me quaerunt,
credo ex hoc item scaevola, quonam pacto mortem Africani seras, Gq. magis, quod his proximis nonis, cum in
hortos D. Brutι atiguris, commentandι caussa, ut asesolet, uenissemus, tu non quili , qui diligentissime semper illum diem, ct illud munus solitus esses obire. S C A E. Quaerunt quidem, c . Laeli, multi, ut est a Fannio dictum: sied ego id respondeo, quod anι maduem
tt,te doloremquem acceperis tum Rumi uiri, tum amaritissim , morte, serra moderate, nec potuse non inmmoueri, nec iuisbeid humanitatis tuae: quod autem his novis in collegio nosero non assur sequaletudinem causia tia maestitia M'.
S V N τ ista uera, Laeli. t se octo. tres, sunt ista uera, o Laeli. tres, sunt ista uera,ut dicis, Laeli. unus ,
Vcra, ait, sunt ista, o Laeli. Vnus, Haec sunt ista, o Laeli. Rectius in duobus non legitur, τι V ra, tali adultum sit in margine. Quomodo locutus Acad. I. Tunc ego, Sunt, inquam, ista, Varro. Plato inultis in libris, Eci In Axiocho autem, AMNτλῖτα ,: Σώ ατες. NEC enim melior μιν sui , I Vir, non est in duobus. Melior: uirtute praestantior. CLARio R: l rebus gestis trui uitrior . OMNI v M oculos in te esse mel ios . t ut remp. defendas. In omnibus libris additur, Nunc, sic: Omnium oculos nunc in te esse coniectos. Recte. L . ACILiv M l L . Atilium, omnes sere Iiori; etsi inulti mendose, L . Actilium . unus, L . Acalidium, emendatumque, L . Atiliam. ΑPPuLLA TvN Oe Sapientem. t hunc non nominat lib. I I i. deost. Sta Catonem dumtaxat, di La Ilium. ACILI v S, t Atilius, iidem libri. CATO, i de cuius laudibus uide Liuium lib. xxxiv. svM habebat, I sic omnes libri. Vsum: Asranius, apud Agcilium, lib.xI I I .cap. S. Vsus me genuit, maleer peperit Memoria, loquitur Sapientia MuLTAm eius oec. I abest, Quo, ab omnibus libris. In quattuor pro, Eius, Enim. PROvr-RA prudenter, i ne uel rei caussa eaderent, uel resp. aliquid detrimenti caperet. ACTA constanter ι lcum inuidiae lion cederet, neque periculis ab honesta sententia depelleretur. REsPONSA acute lingeniose, S ad rem propositam accommodare. Ru A si cognomen i ut semper Cato Sapiens dic xetur. Vci, ut, si quis , Sapiens diceret, Catonem intelligeret. ALIO quodam modo diacuat, I Dicunt, abcst a sexdccim meis. α recte abest. Dicent, unus. Dicunt hominis, unus. NATv-RΛ, i ingenisi bonitate. MOR illus, i quotidiana uitae consuetudine. STvDIO, O doctrana l. Si Cur uulgus, i quod calliditatem, dc ostentationem pro sapientia celebrat.1 N νι liqua Graecia neminem. l sic quattuordecim mei. recte. unus, Neminem in tota Graecia. alii a dunt, inuena, lnvenerim, Audivi. Qui Septem appellantur, i de quibus Laertius in Thalete. Vide Aulbnium. Qv I ista subtilius quaerunt, i Stoici : qui eam Sapientis ideam fingunt,nuae inter homines non reperitur. VNvM, i Socratem. de Senectute: Socrates, is, qui esset sapientissimus Apollinis oraculo iudicatus. APOLLINis i Pythici. Laertius in vita. Vide valerium lib. DI. p. Plinium Iib.vIi .cap.3. Solinum cap.7.& Xenophontem. HANC I Socraticam. V T omnia tua tu te essem ra ducus. ι despicientiam rerum humanarum significat, ut nihil admireris, praeter uirtutem; nihil tuum aeue putes, praeter ani uti bona. HvMANOSQ, tactus i quidquid homini accidere potest: siue morbus corporis, siue iactura rei familiaris, siue amasio dignitatis, aliarumq. rerum, sine quibus aut plane nou uiui, aut non satia commode uiui potest . V IRTu Ta inferiores, i ut semperi animi conita
248쪽
1 Iam retineas. CREDO ex hoc l Credo&ex hoc, quattuor. Has proximis muli, i hie mo, lib. i. de Diu in signiscatur. Vide a Ciceronis epistolam, lib. Fam.IX. ad Varronom. Quod promta no nur sic unus. nouem, Quod in his proximis nonis. duo, Quod in proximis nouis. duo, Cum in his nonis proximis. unus, idem proximis nonis . duo, Quod proximis nonis. Quo D or his nou l ite quattuordecim. duo, Quod autem in his nonis. unus, Quod autem lias proximis nonis. unus, Quod li' autem in nonis. IN coli o nostro aser es, i ncomites indi. Futurus Vrsinus tollit,ces lictere suo li. bro, illud, Nostro. dc ueterem formulam cilcait .Quaecum legatur in duabus uete bus inscriptioni ibus, quas Patri meo Horatius Fuscus olim dono dedit, cael dignac sint, quae hoc loco adstribant ut, ito ut liu-δosis rem gratam facere. Hae autem sunt.