Aureus tractatus et quotidianus de protestatione, clarissimo vtriusque iuris ... Constantio Rogerio authore

71쪽

Tractatus. 5 generaliter,sufficit quod fiat parti,non tametrequiritur eius consensus, secundum Bart.indicto k morte.per iura quq s .allegaui. Sed si fiat sup actu, ex quo inducitur obligatio, tuc si protestatio tedit ad declaratione dispositionis ambiguae,multipliciter intelligibilis, quae simul gerit, dico ql no requirit apertis consensus sed susticit, quod non contradicat. Probo euideter quia talis proptestatio po

test fieri etiam secrete extra praesentiam Parotis,ut dixi in k pro cedenti. ubi vide quo casu tenet coclusio ergo multo fortius si fiat in pretsentia partis tacentis Si vero n5 tendit ad declaratione actus ambigui, tunc si sit super o bligatione, que re cotrahitur,de qua in to.tit. instit.quibus more cotrahi.obli.& tunc paria ter dico quod non requirit partis eius,cui fit protestatio ,consensu,sed sufficit quod taceat Ocno contradicat.l.j. cum gl.st de silutio . Et oistud bene vult Bar.in dict-j morte.EtSed si fiat protestatio super obligationequq verbis aut consensu perficit, tunc si tendit ad ener, Handum naturam rei. Inconuentione deduicte,credo quod requiratur expressus conseno I sus partis. Ratio,quia cJuentio talis que ab initio fuit apposita,vitiat totam dispositione.

I.per seruu-9j.supra de usu oc habita.& supra dixi. Si ergo taceat ille, cui fit protestatio, debemus interpretari,ut sustineat dispositio

72쪽

Tractatus. 3σsἴabatur:quod voleat accipere uxore, suseficit,5 haberetur pro consensu. Et sic sentit Butrius duo: Primo,quὀd protestatio .ibi nosit cotra substatialsa dispositionis cuius cotrarium sentitin.c. R.&ibi Panor de codi.appositis .e Secundo sentit,quod in.d.c.diaconi,tonuerit matrimonium:cuhis cotiarium sentit Archi in dicto. .diaconi , 8c Panor. in .d. .cta

M.quia sequeretur absurdum,quod E pisco pus posset dare licent1 a costitutis in sacris cotrahendi mali imo mul:qae est falsum.Nec ob stat.c.diaconi. quia ibi ponderatur protest tio,& co sensus Episcopi solum quo ad hoc, ut diaconus non deponat propter delictum.

Ex quo infero, ' quod licentia habita a supe

riore non habente potestatem licet non conualidet dispositioni, excusatina poena Cuius cootrarium reperio tenuisse Gaudium in titu .de re. venti .versi. hic tamen quero, Et reffert,ac sequitur Alberi .in .ii. parte suoru statutorum quaest.

xj. licens per hoc qubd si officialis, det licentiam alicui faciendi aliquid contra statuta loci, iste faciens,no ab hoc euitabit poenam statuti. Pro quo optime facit. l. prohiberos, plane.ff. quod vi aut clam .Subijcit tamcn Alberi,quod mitius debet puniri propter licetiam. Pro quo ultimo adduco tibi tex. notabilem cum var.Qde adulte.De his tame dixi Iate in.l. qui Romς., Callunachus.ffide verb. obl.ubi omnino vi

73쪽

De protestatione quia articulus est quothidianus, & adde his quae ibi dixi, authoritatem Archi. & Panor.in locis prae allegati. Sed nostraque prin.ιν non sufficiat taciturnitas, videtur expressum in dict.c. cdm. M. Ferrarien . ubi illa protestatio non releuat,quia canonici nouiter recepti tacuerui,&non expresta consenserunt , secundum Panor.

ibi So. potes dicere quod tenendo opinionem Butri .ibi,quod illa protestatio feret super dopendentibus a potestate iuris, n5 autem contrahentium,tunc no obstat. Sed quiaPanor.hoc ibi repraehedit per bonas rationes, potes.ij .loco respondere tenendo secundum intellectum, quem ibi dat Panor.secundum quem non osta-

bit,&dic. ut ibi es t Si autem protestatio ordinatur ad detrahendum partem substantialem facti ,quo casu parte consentiente protestatio iuuat,& vitiat totus cotractus .c.s. extra de codi. Appositis: Ideo requiritur ibi expressus consen. sus, nec sufficit tacitus secundum.Inno.&Ioa. Andr. ibi ac etiam Butrium indicto.c.cum M. Ferrarien .Sc hoc fauore matrimonij, secudum Inno. Ego vero dico quod imo fauore dispositionis,quias interpretaremus taciturnitatem pro consensu,vitiaretur dispositio: ergo potius debemus interpretari pro dissensu, ut sustineatur contractus, per.l. quoties in stipulationibus .ff. de verb.obli. & per consequens no erit

74쪽

Tra ctanis. 37 recesse restrigere ad fauore matrimonii. E Pro hoc etiam facitquod supra dixi circa protestationem,quae est contra naturam rei in conuen

s tionem, deductae. Et sic expraemissis patetiquod pactum,sive protestatio,cui pars consensit,tendens contra substantialia contractus, reddit contractum nultu dicto.c.fi.qui tex. se duPanor.ibi multo fortius procederet in alijs contractibus quod verum credo per illu tex.in sine. que bene pondera V videtur cotrariu.l. cu praecario,& ibi Bar.T.de pcario,& ide Bar.i.l.ubi ita donatore & ibi do.ffide dona .cau. mortis reperchi LIii. C.deiur.emphy.vbioes cocludui,

pactum contrasubstantiam contractus non inualidare contractum, sed potius reicitur ipsum pactum, per dictam .l.cum praecario , quod est contra dict.c.f. ESed reperio quod Panor.in. c.insinuante extr.qui cleri vel vo.dicit quod in. l.cum praecario costituitur praecarium no tam ex verbis,quam ex cocessione re ipsa facta quasi dicat quod in contractibus, qui re contrahuntur,si apponatur aliquod pactum contra substatiam contractus,tuc reicitur pactum, remanete cotractu Valido :secus in cotractibus,qui verbis aut consensu contrahuntur,qui a tuc vitiaretur contractus, dict. c. fi. quod est bene notandum Imola.vero in. l. ubi ita donatur, de dona.cau.

Omortis ait ' quod quando coditionaliter ad ijci

75쪽

De protestatione . tur aliquid contra substantiam contractus, viatiatur disposito, propter repugnantiam , per dictuae.s. secus s non agiicitur per viam conditionis,sed pacti, vel modi. sta loquitur dicta.I. cum praecario. Ex quo in seri duo corellaria primum,quod si in .l.cupraecario dixisset,concedo praecario,si mihi non liceat reuocare,tunc vitiaretur actus repugnantiam continens,quia nunquam actus fuit purus: sc econtra si in.c.si. non fuisset locuutus conditionaliter, sed di xisset contraho matrimoninm tecum, hoc pacto quod generationem prolis euites, tunc teneret matrimoniu,nec procederet illud. c.s. Ehpro hac distinctione adduco Bart.& Sali. post

Marti. Sali. in authe.ingressi. C.de sacrosanct.ec cle.in illo articulo,de ingrediete monasterium cum retentione propr',quo casu,distingui ρος fati docto. an dicatur ingredere monasterium si mihi.dominium talis rei raemaneat,& tunc vitiatur ingressus, quia talis coditio facit deficere voluntatem ingredientis. Et est glocinae.ij. extide statu mo.& in dict.c.f. secus si retineret proprium per viam pacti,vel modi, quia tunc notivitiaretur ingressus.Ita intelligatur glo. in dict. Authenti. ingressi. Pro hac etiam distictin.

adduco quod etiam voluit Inno. in.c. scripturae extr.de voto&facitae.vltimu. xxij. q.ulti. Sed

hec distinctio videtur eonfundi per illludae .s .

76쪽

Tractatus t

In quantum loquiturdeconditione resolutiva ibi donec inueni &c.Et ibi hoc ponderat Pan.& adde pro,eo quia illud adverbiuvidetur limitatiuum potius quam suspensuum dispositionis,per. l. foeminae .ff.de senatori. Tamen sustinendo priemissam opinione potes dicere,quod illud adverbium etiam importet conditionem.& facit dispositionem conditionalem. Tex.est cum glo.in .c.ex literis extr.de matrimonio contracto contra interdictiim eccle. de quo tamen dic. ut per Barto. in .l. ij .sside condi.& demon.

Pro euitandis tamen praemissis difficultati bus , cogitabam dicere ad dict. l. cum praecario , vel quod debeat intelligi, quando illi pacto non expresse consensit pars,sed tacuit, iuxta praemissa.vel melici dic, m loquitur,quado pactum tendit ad derogandum liberae facultati

concessae ex natura contractus super re mea, &quc durat mea,& si ponderabis,nihil aliud vult

ratio,quae ibi exprimitur. Et pro hac solutione adduco tex.optimum in. l. j 9 poenultimo. g. depositi. Et etiam pro hoc adduco vobis gloseum notabilem in . c. s.de procur. libro sexto iin Verbo, reuocatus. vel aliter dico, quod non mirum , si ibi pactum contra substantiam,non inualidat contractum , sed re icitur , quia etiam remanente contractet valido, non propterea magis pr iudicatur concedenti pretcario

77쪽

De Protestatione.

quam si esset nullus,quia quemadmodum si ens e nullus, posset ad beneplacitum rem petere,

67 ita etiam eo remanente valido: quia ista est natura praecam ,ut reuocetur ad beneplacitu concedetis. Et istae erui meliores solutiones, quam

alis solutiones premissoper quas nimis restringitur,& limitatur dictum .c.n. Adde etia quam ricut in praemissis casibus, pactum Geu protestatio tendens contra substantialia, non vitiat dispositionem,ita etiam dico quod pactum,quod est contra substantiam non originalem,sed accidentialem, non vitiat dispositionem. Ita dete minat Butri.& Panor .in.c.f. de c5di. appositis.' p.c.diaconi.xxviij.dii ubi et valet ordinatio eius quiprotestatus est,se velle habere uxorem:quia hoc olim licebat, licet Ecclesia postea cotrariustatuerit,quod est bene notandum:'uam variis dispositioibus reperies multa substatialia, quae originaliter non fuerunt, sed postea accidentaliter accesserunt,seu addita sunt. An autemindic.c.diaconi tenuerit matrimonij propter protestatione,dixi.s.Adde etiam quod licet proteo statio quantum ad primam frontemverborum videat contra substantialia, si tamen per interpretationem potest reduci ad formam alterius contractus,sine hesione signiscationis verborutunc ad id reducitur,& sustinetur dispositio. Et

iste e st casus notabilis ina. ubi ita donatur .sLde

78쪽

Tractatus. 'donat cau .mor.& ibi Bar. Na ibi statim valuit donatio, tanquaminter vivos,quia licet dicam dono causa mortis, ita ut non liceat mihi reuocare, certe ex quo nolo posse reuocare, est donatio smplex inter vivos. Et illa verba,causa mortis , sunt fignificatiua cauta contrainus, non autem significant nomen contractus ,hoc est, quod velit esse donatione causa mortis, sed fgnificatur quod propter causam mortis mouetur ex nunc ad donadum inter uiuos,ut vult ille textus expresse ibi dum dicit, causa donadimagis,quam mortis causa donatio est.Et ita etiadeclarat ibi Bart. Et per haec substineo glo.quae est in. l.s.C.de pact.in verbo, acommodauerit

in fine, quae prauupponit, quod possit donari

post mortem, Ita & taliter, ut sit donatio inter vivos. Et potes exempliscare, quando dicens, dono bona mea inter vivos,post morte meam, quo casu prima fronte videtur repugnatiarquia si est dilata post morte ergo no est inter Uiuos.

, EtSedhoc no obstate,dico praemissa, illa glo. posse saluari,quia verboru significatio patitur dissolutione istius repugnatiae,quc est prima facie:& est sensus,* donat ex nuc intervitios,ita quod tia,ut effectu,& exequutione sorti atur donatio,post mortem nam: Sc sc donatio est simplex, re pura sed exequutio differtur post morte,quq dies mortis omnino est extitura,

79쪽

De protestatione. ut infra dicam.Ita quod tunc substantia obsis; gationis non est inpedenti, quia statim cediti dies obligationis, sed nondum venit.l. cedere diem.T.de ver.signifi.oc sic statim debetur, licet peti non possit, usque ad aduentum dies, videlicet post mortem jonviis verssid autem quod in die. institu de vςrb. oblig.sicut vidi mus in eo,qRi stipulatur post morte, vel proomittit post morte. Nam statim valet stipula. tio quoad substatia,licet no quoad effecitum exayionis,ut est lex cum gl.in j post morte.

in fine nae de inutili stipul. E Sed pone ladiecerit conditionem,quae non potest euenire nisi per mortem, ut in donatione illa, qua

habui defaeto, S de qua s. tetigi, illius qui dixit,dono pure, re inter vitios, cumprotestastione,quod habeat locum post mortem mea, si decessero sine liberis, an tunc erit id quod supra.Dico breuiter quod non. Moneor Priamo,propter illam repugnantiam, quia dixit, pure: oc deinde adiecit coditionem, ut est demente Bai .sia saepe allegato g morte. secundit quod supra declaraui. Et addo etia, quod est, de mente Imoliem dicta l. Vbi ita donatur, 5caliorum, quos supra allegaui, volentix mςo quod ubi conditionaliter adncitur aliquidi repugnans dispositioni , quae simul geri tur, tunc vitiatur dispositio: N hoc propter

repugnantiam, secundum Imo. Et sic iacta

80쪽

Tractatus. orationem Molae. Nec ista repugnatia potest dissoles sine laesione verboru sicut precedensae facit etiam Q sequitur. es Ite moneor quia

dicit,intervitios, ecsimul adiecit coditionem si decesserit sine liberis: quam conditione nocst possibile existere in vita, etiam in Ultimo Vitae momento: tum quia dixit, post mortem

si decesserit sine liberis,adhuc 1aricam illacoditio respiciat ipsum decessum, Sc per futura subicine tui quod denotat perfectionem, seocundum Bar.in.l.si cui.ec ibi dixi.S.delegat.j. Et adde mirabile consideratione gl. de triabus temporibus ind.sed re partus in fine.T. qci metus cau.perquam apparet, quod ante decessum,nec in ipso actu decedendi,pot disci verificata conditio in si decesserit sine lisberis.Et illam glo. Iac.Butri.& Alberi.ibi,dcidem Alberi.in. .parte statutora suoru quatostione.j.inferunt ad stariitu Bononien . quo ςauetur quod si capitaneus aliquid propo fuerat contra statuta Bononie, sit priuatus Osticio suo.Nam dicunt pi stati doctores per illam glo quod licet proposuerit contra statutiano iii unqua itelligitur priuatiis,quia ante proppsitionem ito est priuatus nec tempore

propositionis etiam debet pretiari:quia proepositio nondum est persecta: post aute ipsam propositione nihil facit propter quod sit pristiandus. Vade debet dicere statutum, si capi,