장음표시 사용
171쪽
ses ι idest, ut & communem incertummae casum .' quem neque vitare quissiquam nostrum, neque praestare ullo pacto potest sapienter ferres ; & dolori lartiter, ac fortunae resisteres; cogitainxeri; de in nostra ciuitate, dc in eaeterisque rerum potitae sunt, munis fortissimis, atque optimis viris, iniustis iudicijs, tales casus incidisse. Illud utinam ne vere scriberem,ea te Re b. carere , in qua neminem prudentem hominem res vlla Glectetam tuo autem filio vereor, ne si nihil ad te scripserim, debitum eius vim te videar testimonium non cepisse; sin autem omnia , quae sentio perscripserim, ne retricem meis litteris desiderium, ac dolorem tuum i sed tamen prudentissime facies, si illius pierarem, virtutem,industriam, ubicumque erit tuam esse, tecum esse duces. NEC enim minus nostra sunt, quae animo complectimur,quam quae oculis intuemur. Quamobrem,& illius extroia virtus summusque in te amor, magnae tibi cotisolationi d het esse;& nos,caetern ,qui te: non ex Artuna, sed ex virliare tua
pendimus, semeerq; pendemus; & maxime animi tui conscientia , cum tibi nihil merito accidisse reputabis: & illud ad unges: HOMINES sapientes turpitudine,non casu: s delicto suo, non
aliorum iniuria, commoueri. Ego & memoria nostrae veteris amicitiae, & virtute, atq; obseruantia filij tui monitus, nullo loco deero' neque ad consolandum, neque ad leuandum fortuisnam i m. Tu si quid ad me forte scripseris, perficiam, ne te frustra scripsisse arbitrere. Vale.
Argumentis utitur septem, ut Fabium exulem consoletur
CICERO S. D. T. FABIO. I 8 ETsi egomet, qui te consolari cupio , consolandos Ipse
sum ; propterea quod nullam rem grauius iam lita tuli, quam Incommodum tuum: tamen te magnopere non hortor soli1m,sed etiam, pro amoret nostro roSo, atque oro,te colligas, Utrumque praebeas: Sc qua conditione omnes homines, & quibus temporibus nati sumus cogites Plus tibi virtus tua dedit, quam krtuna abstulit: propterea quod adeptus es, quod non
multi homines noui; amisisti, quod plurimi homines nobilissi
172쪽
mi Ea denim ridetur conditio impendem legumlueliciorun temporum,u optime aerum cum deo viditatur esse, qui quan leuissima tana ab hac Repub discesserit. Tu vero,qui di somnas,& liberos habeas,& nos caeterni ue cessitu ine,& ben uolentia tecum coniunctissimos; quique magnam facultatem sis habuci rus nobiscum,dc cum omnibus tuis vivendi cunia , unum sit i0dicium ex tam maliis, quod reprehendauar,ut quod una sententia, eaque dubia,potentix alicuius condonatum 2CXMstimetur, omnibus his de caussis debes istam molestiam quam leuissi vi ferre. Meus animus nitan pe, liberosque tum scimper, quem tu desse vis, &qui esse drebri. Vale.
t se, paulo ante Quamri suo in Prouincia ,suadet, ut in bet ciuili Pompeium sequatur.
CICERO S. D. RUFO. - , IsET si mihi nunquam dubium iuit, quin tibi silem carissi
mus; tamen quotidie magis id perspicio; extatque id, quod mihi ostenderas quibusdam litteris, hoc te studiosiorem in me colendo fore, quam in Prouinciam fuisses, etsi, meo iudicio , nihil ad ruum prouinciale ossicium addi potestὶ quoliberius ius dictum esse 9osset tuum. Itaquς me, dc superiores litterae tuael admodum dele auerunt, quibus δέ expe atum meum aduen Ium abs te amanter videbam: &,cum aliter cecidisset,ac pu- lasses te meo consilio magnos te esse laetatum, dc his proximis litteri magnum c*γi fiuvim , & iudicii, ik ossicii tui: iudicij, quod intelligo, te id quod omnes fortes, ac boni viri facere t deben e , Nihil puta re utile rise, nisi quod reuum, honestumque, sit: ossiet ij, quod te mecum, quodcui que cepillam consili, polliceris fore: citio neque mibi gratius, neque, ut ego arbitror, tibit honesti0. eue quidquam potest, Mihi consilium captum iams, diu est; de quo ad te,non quo celandus esses, nihil scripsi anteat sed quia communicatio consili, tali tempore quas quaedam
ad cnoditio videtur esse ossicis, vel potius efflagitatio, ac coeunda in societatem, vel periculi, vel laboris. Cum vero, ea tu sit voluntas, humanitas, beneuolentia erga me ; litanteranis
173쪽
lo rogando meon si fecit is id, quod ostendis, magnam habeo gratiam: si non fecistis,i noscam;& alterum timori,alierum mihi te negare non pinuisse arbitrabor. Est enim res profecto max ma: qui re in sit, apparet: quid expediat, obscuruira est rita tamen, rut, si non ii sumus, qui esse debemus, idest studio digni,dc litteris nostris,uubisare non possumus, qui in ea maxime conducant, qua sunt rectisma. Quare io, si simul placebit,st tim ad me venies: sia idem placebit, atque eodem, nec continuo poteriS omnia sibi, ut nota sint, faciam quidquid statueris, te mihi amicum: sin id, quod opto, etiam amicissimum iudica- . Vale,
Turbatis Ciceronis ad Rufum . Quactorem antea summum in Cilicia, A ra tonita prouincialibus, obscura epi uia. ClCERO S. D. RUFO. 2 OVs' uo modo potuissem, te conuenissem ; si eb, quo
onstitueras, venire voluisses. Quare, etsi mei commodi c., uisa commouere me nolitisti; tamen ita existitnes velim , me antelaturinia fuisse, ad me misisses, voluntatem tuam commodo meo. Ad ea , quae scripsisti commodius equidem possem delingulis ad te rebus scribere. si M. Tullius, Scriba meus, adesse: : a quo mihi exploratum est, in rationibus dumtaxat r serendis , De caereris rebus assit mare non possum) nihil eum
secassc is ientem , quod esset contra aut rem, aut ex stimati Dem tuam: deinde, si rationum referendarum ius verus, &mOS anriquus manc rer; me relaturum rationcs ; nisi recuit pro contulichione nostrae necessitudinis contulissem, consecise
semque . non fuisse. Quod igitur fecissem ad Urbem, si co suetudo pristina maneret ε, id, quando lege Iulia relinquererarationes in Ptouincia necesse erat, easdemque totidem verbis referre ad aerarium, feci in Proutriciar neque ita seci, ur te ad meum arbitrium adducerem; sed tribui tibi tantum, quantum me tribuisse nunquam Nnitebit . Totum enim Aribam mel ini. quem tibi video nunc esse suspectum, tibi tradidi; tu ei M. Mindium, fratrem tuum, adiunxisti t ratione ci ndi istae, me abieme, sunt tecum: ad duas ego nihil adhibui, praeier
174쪽
lactionem:Ita accepi librum a meo seruo Scriba,ut eundem a ceperim a fratre tuo. Si honos s fuit, maiorem tibi habere non potuis: si fides, maiorem tibi habui, quam pene ipsi mihi: si prouidendum suit, ne quid aliter,ac tibi honestum,& utile esset referreturinon habui, cui potius id negoth darem, quam Scribae meo. Illud quidem certe factum est,quod lex iubebat, ut apud
duas ciuitates, Laodicensem, & Apamensem, quae nGIS m, lximae videbantur,quoniam i a necesse erat,rationes conlaetas, l& consultas deponeremus. Itaque huic loco primum responsdeo ; me, quanquam iustis de caussis rotiones deferre proper rim; tamen to expectaturum fuisse, nisi in prouincia relictas ra- ltiones pro latis haberem. Quamobreua, de Volusio quod scribis,non est id rationum: docuerunt enim me periti homines,in his cum omnium peritissimus, tum mihi amicissimus C. C, millus, ad Volusium transferri nomen 1 Valerio non potuisse, sed praedcs Valerianos teneri, neq; id erat H. S. XXX. ut scrita, sed XIX. Erat enim curata nobis pecunia Valerij mancipij
nomine: ex qua, liquum,quod erat, in rationibus retuli. Sed
se me & liberalitatis fructu priuas, & diligentiae, quod minime tamen laboro, mediocris etiam prudentiae: liberalitatis, quod mavis Scribae mei beneficio, quam meo legatum meum, lpraesectumque maxima calamitate leuatos, cum prςsertim non ldeberent esse obligati: diligentiae,quod existima' de tanto officio meo, tanto etiam periculo, nec scisse me quicquam,nec cogitasse, Scribam, quidquid voluisset, cum id mihi ne recitasset quidem,retulisset:prudentiae cum rem a me insipienter quidem cogitatam putas. Nam & Volusij liberandi meum fuit consilium: &, ut multa tam grauis Valerianis praedibus, ipsique T. Mario depelleretur, a me inita ratio est, quam quidem omnes non solum probant, sed etiam laudant: &, si verum sci e vis, hoc uni Scribae meo intellexi non nimium placere, sed ego putaui esse viri booi, cum populis suum seruaret consulere Brimnis tot vel amicorum et ciuium. Nam de Lucceio est ita actu, ur,auctore Cn. Pompeium, ista pecunia in fano poneretur. Id lego agnoui, meo iussu esse Distum, qua pecunia Pompeius estvsuMVt tuam, quam tu deposueras, Sextius, sed hoc ad te nihil lintelligo pertinere . Illud me non animaduertisset moleste se
175쪽
tem 'ut adscriberem, te in fano pecuniam iussu meo deposis isse nisi ista pecunia grauissimus esset, certissimisque monumen i itestata, cui data, quo S. C. quibus tuis, quibus meis itteris P Sextio tradita esset.Quae cum inderem tot vestigijs impressa, veiti his errari non posset;non adscripsi id, quod tua nihil reser hal ; ego tamen adscripsisse mallem, quando id te video desiderare. Sicut scribis tibi id esse referendum, idem ipse sen-
tior neque in eo quidquam a meis rationibus discrepabunt, tuae: ades enim tu, meo iussu; quod ego nunqua m addidi; nec caussa est,cur negem, nec, si esset δc tu nolles, negarem. Nam de H. S. non gentis millibus certe ita relatum est, ut tu, siue
frater tuos referri voluit. Sed, si quid est quando de Lucceis parum prouisum est in quod ego in ration hus referendis etiamnunc corrigere possiit; de eo mihi, cum S. C. non sim usus, quid per leges liceat, considerandum est: te certe in pecunia exacta ita efferre,ex meis rationibus relatis non oportuit, nisi quid me fallit: sunt enim alij peritiores. Illud caue dubites, quid ego omnia faciam , quae interesse tua, aut etiam velle te existimem, si ullo modo facere possim . Quod scribis de he- nefici js scito a me,& Tribunos militares, & Praesectos, & contubernales dumtaxat meos delatos esse. In quo quidem ratio me se fellit: liberum enim mihi tempus ad eos deserendos exia simabam dari r postea certior sum factiis, triginta diebus d ferri necesse esse, quibus rationes retulissem . Sane moleste tuli, non illa beneficia tuae potius ambitioni reseruata esse. , quam meae, qui ambitio nihil uterer. De Centurionibus tamen, & Tribunorum militarium contubernalibus res est in integro genus enim horum beneficiorum definitu lege non erat.
Reliquum est de H.S.cenium millibus:de quibus memini mihi a te Myrina litteras esse allatas, non mei errati, sed tui, in qRopeccarum videbatur esse, si modo erat, fratris tui, &Tullij. Sed, cum id corrigi non posset, quod iam depositis rationibus ex Prouincia decessissemus: credo me quidem tibi pro animi mei voluntate, proque ea spe facultatu, quam tum habebamus quam hiabaanissime potuerim scripsisse. Sed neque tum tiae hi
manitare mearum litterarum obligatum puto,neque tuam h
die epistolam de H. S. centum milibus sic accepisse,' voi aceia
176쪽
pmni,quibus epistolae pei hac tempora molestae sunt.' Smullud cogitare debis, omnem pecuniana, quae acl me saviis legis hi: spei ueniuet, Ephesi apud publican .s deposuisse: id fuisse oH.S.XXII. nillia Mam omnem pecuniamΡ mpe tum abstulisse qu id ego siue aequo animo sero,sue iniquo:rude H. S. centum millibus aequo animo ferre debe s:& existimare eo minus ad te vel de tuis cibarijs, vel de mea liberal care peruenisse. Quod si
mihi expensa ista Sestertia centum tulisses, tamen, quae tua est sua uiras, quique in me amor, nolles a me hoc te Ppore aestimationem accipere: nam trumeratum sicueerem a erat.Sed hςciocatum me putato,ut ego re existimo.Ego tamcngari, Tullius rure redierit, mittasti eum ad te. si quid ad rem putabis perr inere. Hanc epistolam, cur non scindi viaim caussa nulla est. Uale.
Cupidum 'ege sigm Par Mebcisi' sidendi: eumque hortatur
ut acerbitatem temporum litterarum studio,optimaque com scientia recordatione minxer.
GRaiae mihi tuae litterae iueiunt: ex quibus intellexi, quod etiam sine litteris arbitrabar, videndi mei te summa cupiditate affectum esse o Quod ego ita libenrer accipis, ut tamen tibi non concedam: na a , recun esie fila mihi communia is omnia,quae opic , contingant) Vt vehementer velim. Etenim, cum esset maior & virorum, δc ciuium bonorum, dc iucundorum hominum, de amantium mei copia , tamen eras nemo ψqui cum esse libentius, quam tecum & pauci, quibuscumque libenter: h xcvero tempore,cum alij in erierint, alij absint, alij murati voluntate sint; unuin medius Olas tecum diem ii n-tius posuerim, quam hoc omne rempus cum pleri'ue eorum, quibuscum vivo necessario . Noli enim ex stimare, mihi non solitudinem iucundiorem essest qua tamen ipsa uti non licet, quam sermones eorum,qui frequentani domum meain,excep to Uno, aut ad summum altercν Iraque utor eodem perfugio, quo tibi vienduiri censeo, litterulis ni stris; praeterea etiam conscientia consiliolum meorum. Ego enim is sum, quemadmodum tu facillime potes existimata , qui nihil unquam mea potius,
177쪽
Dtius, quam meorum ciuium caussa fecerim: tui nisi innidisset is, quem tu nunquam amasti, me enim amabas & ipse beatus esset,& omnes boni. Ego sum,qui nullius vim plus val re stolui,quam honestum orium:idemqtie cum illa ipsa armitas, quae semuertimueram, plus posse sensi, quam illum e -- sum bonorum, quem ego idem effeceram ν qua uis tuta eondi tione pacem accipere malui, quam viribus cum valen trire a pugnare. Sed & haec , & multa alia coram breui tempore licebit. Neque me tamen ulla res alia Romae tenet, nisi expectatio rerum Africanarum , videtur enim mihi res in propinquum adducta distrittien, puto autem mea nonnihil interesse equanquam, id ipsum quid intersu,nori sane intelligo; veruntamen, quidquid illinc nunciarum sit, non tange abesse a consi-thsamicorum. Est enim res ipsa ita in in eum locum adducta,vr quanquam multom Intersit inter eorum caussas, qui dimi- eant; tamen inter victorias non multum interfuturum putem. sed plane animos,qui dubijs rebus krsitan fuerit infirmissidess,eratis confiimatus est multum: quem etiam superi ores tuae litterae confirmarunt: quibus intellexi, quam sortiter Iniuria inferres; innuitque me, tibi cum summam humano ruit etiam toas litteras profuisse. Vevum enim scriba neriore
mihi animo videbare,sicut om nes sere,qui vita ingeniri,in beata,& libera ciuitate viximus. Sed ut illa secunda moderate tuli mus ; sic lianc non solum aduersam, sed etiam landitus euer-lam fortunam, sortiter serre debemus: ut hoc saltem in maximis malis boni consequamur, ut mortem, quam etiam beati contemnere debebamus, propterea quod nollum sensum esset habitura; nunc sic assecti, Don modi, contemnere debeamus ssed etiam optare. Tu, si me diligis,fruere isto otio: tibique pers de , PRAETER culpam, ac peccatum , qtio servi per caruistia & carebis homini accidere nihil posse quod sit horribile, aut pererimescendum. Ego, si uidebitur recte fieri posse, ad re veniana breui,si quid acciderit, vi mutanduna consilium sit,ie certioremfacram statim. Tu ita sic cupidus mei videndi sis,ut istinc te ne moueas tam infirma valetudine ; nisi ex me prius quaesieris per litteras, quid te Qelim facete . Me velim, ut facis diligas: v letudinique tuae,&tranquillitati anilinsertans. Vale. .
178쪽
Ad Torquatum, i alios. LIBER SEXTUS.
A. Manlium Tota tum, qui Pompeianas partes secutus erat consolatur in eo, quod Roma non ut ; oe aliquam simul spem, mitus ostendit. 'a I IECICERO S. D. TORQUATO. Ira perturbatio est omnium rerum, ut suae quermi fortunae maxime p niteat,nemoque si quin ubiis,quam ibi,ubi est,esse malit,tamen mihi dubium non est,quin hoc tempore bono viro, mae esse, miserrimum sit. Nam etsi,quocunq;in loco quisquis est idem est ei sensus, & eadem acerbitas ex interitu rerum, & publicarum, de suarum,tainen uti augent dolorem ,qui ea,qua cateri audiunt, intueri coguntur ἔ necauerterea miserijs cogitationem sinunt. Quare, etsi multarum rerum desiderio te angi necesse est; tamen illo dolore,quo maxime te confici audio,quod Romae non sis , animum tuum libera. Etsi enim cum magna molestia is tuos, tuaque desideras; tamen illa quidem, quae requiris, suum statum tenent nec melius, situ adesses, tenerent, nec sunt ullo in proprio periculo: nec debes tu, cum de tuis cingitas , aut praecipuam aliquam fortunam postulare, aut communem recusare. De re autem ipso, Torquate , est tuum sic agitare animo, ut non adhibeas in consilium cogitationum tuarum desperationem, aut timorem; nec enim i , qui in te adhuc iniu-
179쪽
iniustior . quam tua dignitas postulabat, fuit, non magnamgna dedit animi erga te mitigatir nec tamen is ipse, a quo sa- ius petitur, habet explicatam, aut exploratam rationem salutis suae . CVAdura omnium bellorum exitus incerte sim ab altera victoria tibi periculum nullum esse perspicio, quod quidem seiunctum sit ab omnium interitu; ab altera te ipsum nunquam timuisse, certo scio;. Reliquum est, ut teipsum, quod ego quasi consolationis loco pono , maxime excrucier, commune periculum Reip.cuius tanti mali,quamuis docti viri multa dicant, tamen vereor, ne consolatio ulla possit vera reperiri, praeter illam, quae tanta est, quantum in cuiusque animo roboris est, atque neruorum . Si enim BENE sentire, recteque facere, satis est ad bene,beateque vruendum;vereor,ne eum,qui se optimorum consiliorum conscientia sustentare possit; miterum esse, nefas sit dicere. Nec enim nos arbitror, victoriae
praemijs ductos, patriam olim & liberos, & fortunas reliquisse: sed quoddam nobis officium iusium, dic pium, & debitum Reip. nostraeque dignitati videbatur r qui neque, cum id faciebamus,tam eramus amentes, ut eXplorata nobis esset victoria f.
Quare, si id euenit , quod ingredientibus nobis in caussam propositum fuit accidere posse, non debemus ita cadere animis , quasi aliquid euenerit, quod fieri posse nunquam putarimus. Simus igitur ea mento, quam ratio, & veritas praescribit: ut NIHIL in vita nobis praestandum , prater culpam Diemus eaque cum careamus, omnia humana placate , ct moderare: Ieramus. Arque haec eo pertinet oratio, ut perditis rebus omnibus . tamen ipsa virius se sustentare posse meatur: sed, si est spes aliqua rebus comm.nibus, ea tu, qui qui diatus est futurus, carere hon debes Atque haec mihi scribenti veniebat In mentem, me eum esse, cuiui tu desperationem accusare solitus esses 3, quemque auistoritate tua cunctantem, dc dissidentem excitare. ab quidem tempore non ego caussam nostram, sed consilium improbabam: sero enim nos ijs armis aduersari videbam, quae multo ante confirmata per nosmeti
180쪽
ii, EPIST. LIRVL& fieri postis, 'de exitiosum λre, si euenisset, videliam ; id ne
accideret,iimebam:praesertim,cum si mihi alterutrum de everi tu, atque exitu rerua rominendum esset, id iuturum , quod euenit exploratius possem p mittere; ijs enim rebus praeη bamu ae non prodeunt in aciem: usu autem armotum , α militum robore inferiores eramus. Sed tu illum animum nunc adhibe, quaeso, quo me turn esse oportere censebas. I Iaec eo scripsi ; quod mihi nunc philargyrus tuus, omnia de te rςqui renti , fidelissimo animo, ut mihi quidem vissis eri narrauit, re interd*m inllicitum istere esse vehementius : quod facem non debes: nec dubitare , quin aut alis 3 Republica sis suturus, quiesie dc hes, aut perdita, non afflictiore conditione, quam cata Ti. Hoc vero tempus, quo exanimati omne δc suspensi inmus,hoc moderatiore animo ferre debes,quod Sc in ea urbe es. ubi nata, dc alta est ratio, ac moderatio vita : & habes Seruium
4ulpicium, quem semper unicὰ dilexisti, qui te profecto, de beneuolentia, & sapieistia consolatur ; cuius si essemus auctarita tem, & consilium secuti: rogari potius potentiam, Oam a mali victoriam labissemus. Sed hEc loni ora istasse Herunt, quam necesse tuit: ina, quae maiora sent, breuius exponam. go habeo cui plus, quam lipilae am, neminem quibus tantum debebam, quantum tu intelligis: eos mihi huius belli rasus eripuit et qui si utem h tempore , intelligo, sed quia Nemo
est tam assiictus, qui si Eihil aliud titia i ,sisi id, quod agit,
non possit nauare aliquid σ en e; omne Heum consiliuntiis,' operam, studium certe relim existimes tibi, tuisque libetis esse
Primum se excissat, quia miniis scribiat deisse de reditu
Torquati esse impetratum, signipeari or consolationis loco με iungit nihil ta prac e timendum.
ΡΕ- a te, ne me putes obliuione tui ratius ad te scribere , quam Qlebam e sed aut grauitate valetudinis,qua tame