장음표시 사용
331쪽
In Diuinat. ex Lineamentis in fronte. 7 s
sideria maiori polleret activitate cinteras posset,& multum alterare,atque in viribus suis infirmare. Denique id certius in Metoposcopia supponendum est,quod dat lineas in fronte cuiuscunque natura, Ut per musculorum positionem ad varios motus ordinatam facilius aperiantur, & claudantur oculi, non ut cordis revelentur arcana, vel occulta animorum pandantur;
quod deprehensum est in Nerone
crudelitatis monstro, qui sua imm nitate totum sere orbem absumpsit,&tamen eius in ore, ac vultu leuis qua dam,ac placida morum radiabat elegantia ; ut etiam experimento haberemus non semper excubare in sacie, atque inter frontis lineamenta an, morum imagines.loael. Plura tamen sunt, quae ex frontis lineamentis indicari, atque diuinari possunt sine nota;eaq. sunt,quae frontem ipsam spectant absque correl tione ad Caelum, lineasque intuentur
septem planetis minimό respondemtes; quemadmodum enim dictum est admitti posse diuinationem Chiromanticam ex lineis manus quoad tu Iam partem, qui dicitur Physica comiectatio, ita prorsus dicendum de diuinatione Metoposcopica Physica ;skq. ubi fions parua, & angusta erit, licebit in homine imperitiamo stoliditatem diuinare, eo quod ea sit signum,quod vetticuli cerebri sint parui , ex quibus spiritus maxim opere constringuntur, &incalescunt; hacique ratione, qui angustam habentisontem, dicuntur ad suem reserti an mal valde stolidum, quod numquam erigit caput, nisi cum mactatur: V hi verb frons longa, & valde portenta ab aure ad aurem magna ingenij prς- stantia indicabitur, quod intelligendum est etiam de fronte lata propter
oppositam rationem. Sic ex fronte rugosa vir cogitabundus indicatur, quia omnibus notum est aliquem se, rio de re aliqua cogitantem semper
frontem contrahere, ac corrugare contra ex fronte valde exporrecta sine rugis homo a curis remotissimus
ostenditur, &sic deinceps de reliquis
frontis notis, quae non sine ratioris constitutae sunt a natura. Non admitto tamen ita iacile tres illas lineas transuersales in seonte certa quadam longitudine protractas esse indicia quaedam certae longitudinis, vel breuitatis vitae; licet enim id doceat Ptolemaeus, non video qua ratio. n certum annorum numerum illis lineis respondentem affirmet, cum mors, de vita sint in manu Domini, a quo tantum tempora sunt praefinita.
332쪽
6 Animaduersio X L VII l. Philosophica
In Diuinationem ex reliquis Physio-
nem adhibemus, ea praecaeteris igit anteponeda sunr, quae in potioribus ipsus corporis membris sunt constituta; ac prsse tim ex Egyptiorum placitis ea quae in
capite,thorace, aluuo, ulnis, ac crur bus posita sunt,erunt accurath notan.
da, ut ex illis membris, per quae passi oes, quas indagamus,exercentur, certius aliquid diu πχmuεs quidem,cum caput rationis Regia sit, ingenij m moriaeque sedes, ex illius signis; erunt petenda ingem, & memoriae vaticinia 3 quemadmodum etiamin humeris,brachijs,8t manibus, quibus omne constat corporis robur, ipfius soboris, ει sortitudinis argumenta a & ex Pectore, quod irae,iimorisque subiectum est, harum semirbationum iudicaturae &sic de caeteris; sta filmen in omnibus se gerere debet Physiognomus diuinator, ut Aristotelis cautionem teneat in hoc diuinationis genere, qua monet,non uni tantum signorum credendum esse,sed plura circa unum semper esse pensitanda, ut tutius prinnuncietur iudicium; atqui cum saepis
signorum eiusmodi accidat contrarietas, ideo eorum vires, & facultates erunt ad trutinam reuocandae, ut pro
babiliore conlectatione iudicemuit quo fit ut Physiognomia a plerisque
non existimetur lentia , sed potitis ars,vel opinio, nam licet plura per es- sectus,& causas dignoscat, cum tameinterdum etiam infirmis utatur com iecturis , atque sola rerum probabitutate connitatur,omni excussa certit d ine, potius opinio erit diceda, quam scientia; unde ne facilis sit diainatoK- bus Physiognomicis in errore lapsus, plurima erunt inquirenda, plura comserenda,& exploranda; in piaesertim, quae consentiam, uae ditarimne, quae diuersa declarent ; seque si eidem plura signa sussiagentur, certius diu, natur; si plura alia remagentur, erit cohibenda diuinatio. Cum verb Physiogndmia ad diuunandum procedit excausis certis, aut OOcertis emctibus, tunc certa quoque desinatio existimanda est, ac ruc Physiognomia potius scientia, quam opinio erit dicenda ; non enim improbabile est, scientiam ipsam quandoque in opinionem transire, ea saltem ratione , qua saepe scientia dicitur opinionibus uti; quod in qualibet seth scientia perspectum esse potest, quae licet in quibusdam, demonstrationia
bus utatur, non tamen in omnibus;
porro quam multa habet Physicus,
333쪽
quorum causas ignor si solamque imnet opinionem, aut experientiam, lucet Physica vest dicatur scientia. Sic cum procedit ad diuinandum ex rebus tantum probabilius, incerta quoque semperetit diuinatio, quod tunc potissimum contingit, cum e3 externis corporis fgnis iudicat de occultis animorum affectionibus; potuit enim studium, atque industria ea saepe coser ere Vitia, ad quae natura ipsa nosiacitauit; unae licet ex illis signis bene
coniectet Physiognomus naturae procliuitates, non certo mores ex illis sequentes coniectabit; ideo hominem amplis naribus circinatisque Pinnulis praeditum, ubi quis animaduerterit, probabiliter talum dicere poterit ad ad iracundiam eum actu, de reipsa procliuem esse, eum probabile sit eu naturae suae genio Obteperare, neque eius prauis cupiditatibus reluctari, quamqua sortassis alioqui certum esse possit, eum ad irae excandescentiam propensum esse. Quod si affectio. nes, quas Physiognomus ex signis e ternis conlucere potest , mutari aut aboleri non possunt adhibito quocumque artis, industriae, vel consu tudinis ingenio, tunc non adeo m
rabunt vaticinia, sed ad certitudinem pauid proprius accedist. Persecti nem igitur diuinationis Physiognomicae ille satis suerit consecutus, qui
licet interdum verum no assequaἔuin,
ex signis tamen in corpore positis, ac in potioribus ipsius corporis memin is, probabiles coniecturas sumet.
In Diuinationem ex notis bonae, vel malae Valetudi-
plomatibus corpus aeque, & animum
afficientibus, sicque insitis praesagijs
etiam ea quae extra corpus iunt, v dentur includere; quorum tamen an
certa, vel solummodo piobabilia habeant indicia, apud ipsosambiguum esth Galenus namque ea vocat fgnaeerta, & necessaria, quae rem unam semper, atque eamdem Perpetuo, ac necessarib citra aliquam ambiguitatem demonstrant,nec fortuitis notantur obseruationibus, sed ratione logicas X illa medicinae parte, quae agit de signis, arguentibus in hominibus aut firmam aut affectam, S in det rius libentem valetudinem ducunt Medici plures diuinationes, quibus etiam plerumque de totius hominis natu solent iudicare; atque non sin4um praenotione 6c praedictiones se mant de morbis imminentibus, atque oboritutis, de conualescentia, de vim , ac mone, sed etiam de alijssym.
334쪽
8 Animaduersio XLIX. Philosophica
gi ea , firmaque demonstratione ex
veris causis, vel issectibus certo e gnitis colliguntur; signa vero tantum probabilia compellat,quae cotra, nec necessarib, nec perpetuo, sed ut plurimum eamdem rem indicat, &constant, a c nituntur consentienris experientiae argumentis; horumque discrimen explicat potissimum ipse Gai nus lib. 3. de prognos . ubi etiam ex tota signo um congerie ea excipit, quae sunt, aut signa tantum, aut signa simul &cau', aut signa simul &symptomata, atque ex his omnibus docet posse prognostica, & diuinationes fieri aliqua consecutione logica demonstratiua , vel saltem aliqua consecutione probabili; hocque modo diuinantes, semper Physice agere, nihilque contra rationem deducere.
ae tamen, licet apud Medicos extra dubietatem sint, eb ducenda sunt, ut animaduertant Medici ipsi tu serendis prognosticis, an signa illa,
di causae tot adsint in homine, eoque uexu sint colligittae , quot opus est, ut effectibus illis, qui praecognoscuntur, producendis si sciant;aut si de genere symptomatuin sint per se comit tium aflectiones illas, quas indicare pertentant; eam enim debent in arte medica diuinatoria rationem sum re, ut eadem ratio semper sit signorum ad res significata, quae est, vel causarum ad effectus, vel cffectuum ad causas,vel eorum, quε causis, & eL sectibus adiicia cohaerent ad eorumdem correlatiua . Porro cum signorum alia de integra, &constanti valetudine attestentur, alia degenera tem, aut iam affectam prodant, alia iam prostratam, & morbo succubemtem, alia denique victricem, ac se sievndequaque recolligentem naturam arguant, erit accurate Obseruandum a Medicis, quid quaevis moneant, indicent, aut praesignificent, antequam ad iuditium diuina rivum accedant; praesertim vero signis demonstrativis uti licebit, & pr. elagis, quorum usus praecipuus erat apud veteres, quae licet differre videantur, non mullum tamen inter se dissentiunt, cum, ex ijsdem petantur sontibus; eadem namque, cum ad assectionem quae actu inest corporibus accurath exploramdam adhibentur, demonstrativa d
cuntur, cum vero ad invasuram, aut consecuttiram assectionem, dicuntnrpraesaga; sicque demonstrativa sal bria & sunt, quae existentem indicant in corporibus sanitatem, Viriumque praecipuarum integritatem, & comstantiam, prisaga salubria sunt eorum indicia, quq vel in aegrotaturis deis prehenduntur , vel in conua Iituris ex morbo; ex quibus facilh erit Medicis petitis de futura corporis sgritudine, vel valetudine diuinare , cum semper cum suis causis, vel effectibus connectantur in natura. His verb omnibus cellius,ac firmius indicium bons, vel malae valetudinis a pulsu petem dum est; ex hoc enim seque viuida,ac constans, ac nutans, & prostrata vi tus animalis innotescit, cum ex eius moderatione, ac mediocritate viges, ac integra salus ostendatur, e1 vehementia vero, atque immoderatione, vel laesa, vel languida,vel luctans cum morbo virtus denotetur; Verum tamen est, quod pulsuum exploratio, cognitio, & deiudicatio, non dicam exacta, sed quaiacumque difficili
335쪽
In Diuina t. ex morborum cognitione. 79
ma est, cum paucissimi illi sint e nu- rumq. fallacijs absterriti; quo postea
mero medicorum, qui etiam a prima fit, ut medicorum prognostica,quq ex aetate, totoq. vitae tempore in ea tra- pulsibus fieri solent, caeteris omnibus ctatione exercitati, vix tandem pul- fallaciora sint, cum obseruationes in suum discrimina perdiscant, imo ne- eo faciendae pene sine numero sint,&quide ea attingant difficultatibus eo- nondum etiam peritissimis explorat .
animalibus ex praesentibus, vel imminentibus morbis euenturum sit, prpnunciant saepe Medici ex ipsorum cognitionc morborsi, quae ad hoc quanti ponderis sit, memini incompertum est; ac propterea, primum, ac imperusius medici studium ponendum est in morbis dignoscendis, ac corpori S aegritudinibus, ne in suis prognosticis decipiatur; in id quid enim morborum homines insestat, omne ex gene--eorum est, quae sunt praeter natura;
oon oriuntur amen Omnes, nec ciem
tura causis physicis, licet ab his quidem plurimi existant, ac frequentissimi, ea scilicet analogia causarum ad subiecta, quae est ab actione contraria naturae ipsorum; quemadmodum etiaalij multi ad nullas causas naturales euidentes reduci possimi, licet soria Diis reducantur ad abditas, & occultas. Nec debet medicis ignotum, aut inobseruatum esse illud morborum genus, quod dicitur rationis omnino, &causarum expers, eo quod ad artem
daemonum, incantatorum, & venesi. carum omnino pertineat ; saepe namque videntur aegri ex ipsa humorum intemperie vexari, cum tamen potius
a Daemone diuexentur; & si hoc momborum genus medicos lateat, multa possunt ferre de aegris prognostica omnino fallacia , quod praesertim co-tigit Medico cuidam Quedi inburgico Philosopho etiam eximio, atque ex prognosticis commendatissimo,
qui in curatione proprij fiiij diu de
ceptus est, cum morbum crederet e L se a natura , qui tamen ex Daemonum arte proueniebat.
Mixta etiam , & composita quaedam sunt morborum genera, qui Me- Udicis maxime obseruanda sunt,qualia in Melancholicis, Maniacis, Ecstaticis, Phreneticis, Epilepticis, atque hi- stericis mulieribus, alijsque huiusmo di aliqua alia malignitate insectis co- tingunt, in quibus, licet causae physi
336쪽
8o Animaduersio I l. Philosephica
eae non lateant, saepe numero tamen cis, id praesertim animaduertendo, symptomata quaedam illis coniungu- quod morbi omnes sunt sensu man tur, quae cum sint praeter omnem ill festi, non tamen causa;&quod causaerum rationem, & consuetudinem,non etiam occultae, & latentes dummodo a causis Physicis, sed a venefici js cie- ortum ducant a natura, aliqua semperri censentur;ea tamen pars morbi po- ratione attingi possunt, cum denturtissimum ad medicum pertinere diciti in omnibus rebus Physicis notae ali. Iur, quae secundum rationem ad Phy- quae, & signa ex quibus tandem, sicas causas reducitur; et si enim ali- quidquid Physicum est deprehem qui morbi ex sua substantia, specie, ditur. Cognita igitur, ae benEdia atque proprietate Medicis quasi im- scussa a Medico morborum condi. perceptibiles sint, tamen ex hum tione, non ita dissicile erit de ho ru immutatione, ac corruptione qum minis incolumitate, aegritudine, aut quo modo semper dignosci possunt; etiam morte euentura iudicium ser- ex qua etiam cognoscedi regula po- re, cum id notitiam,quam potest sudit erit facile Medicus discernere, ac se- peditare natura ipsa, haudquaquam parare Physica a praestigijs dsmoni, excedat.
In Diuinationem ex contingentia
rerum. v IDAM ex Antiquis Philosophis in ea suere
tur de nullis alijs rebus posse diuinationes in stitui, quam de contingentibus; ea namque quae necessario euentura so-rent, putabant non posse diuinationibus subesse,cum de illis propter inditam a natura necessitatem unusquisque teneretur scire essentiam, & existentiam, non vero diuinare, ex eo quod di uinatio videtur esse coniectatio rei, quae non cognoscitur. Alij contra e regione docuere nihil certo
diuinati posse, quod sit contingens; contingentia siquidem illud in rebus ponit, quod res ipse possint esse, de
non esse, ac propterea quod res ipsie contingentes numquam possint in diuinationem certam cadere, cum id, quod contingenter euenit, ab alijs causis possit impediri, ac sequente impedimento possit non contingere; quo fit, ut obiectium hoc modo cognitioni diuinatoriae expositum, semper incertum sit,& anceph eoque po- teps diuinationem incertam, imo i ritam Diqiliroes by Coosl
337쪽
In Diuina t. ex contingentia rerum. 8 I
rixam reddere. Alii denique diffici-
IE admodum rerum contingentium diuinationem essecere propter dissicultatem causarum cognosceda ruin; cum nemini adhuc compertum sit, quamam sint rerum contingentium cauis, & licet dicatur natura ipsa res contingentes intendere, atque adeo dari causas per se rerum omnium c tingentium , & etiam sortuitarum,.quatenus natura' ipsi Intendit orbis uniuersint gritatem, & perfectione, ad quam persectionem no minus GL guntur effectus conti entes, fortu, ti,&casuales, quam illoru effectuum cauis; attamen non satis perspectum
esse potest quamam snt ista cauis, a
quibus omnis contingentia pendeat, cum multorum metuum fortuitorum, Et casualium cauta ignorentur, licet vere constet eos esse in natura; atque reoratis causis, vel saltem in dubium vocatis, nulla ratione videtur ex illis posse essectus diuinari, aut coni
1 Haec sunt, qus difficilem adstruunt
- apud plero'. rerum contingentium diuinationem, quae tamen nullius e
sient ponderis, ac momenti, si aliunde haberent futura contingentia, quod diuinari possent; sive enim ad miti tur sola in rebus contingentia,siue s Ia rerum necessitas, fiue utraq. simul, id no officit, quod effectus sicuti sunt, non possint praecognosci; cum enim
omnia necessaria, contingentia, mixta ex utraque scilicet contingentia,&necessitate, fortuita, & causalia habeant veram ratione essictus, ac propterea ab aliqua causa proficiscatur, siue agente per se, &directe, siue gente per accidens, & in directe, ut tales necessario habere debent, quod possint praecognosci, vel in suis causis, vel ex suis causis, & consequenter
habent, quod possint diuinari; at id fieri non potest, nisi ab habente cognitionem rerum omnium, persecti Lsimam, qui est solus Deus, sua cognitione omnia attingens, & sua potentia, ac virtute ad omnia concurrens.
Ex quo sequitu on esse reserendum praescientiae certae desectum, vel praediuinationis ad ipsarum rerum contingentiam, vel necessitatem, sed ad aliquid aliud perfectius, quo carere intelligens creatum necesse est, nam Deus & ea, quae contingunt quadam necessitate naturae, si quae sunt praec gnoscit, & ea etiam, quae eueniunt ex contingentia, cum eius obtutui obis. ciantur, sicut sunt in se ipsis. Quaenam vero sit contingenti vel necessitatis radix in rebus nondum apud Philoso
phos,& Theologos statutum est.
338쪽
8: Animaduerso LIl. Philosophica
In Diuinationem ex necessitate
qui eorum placita, ac statuta prosequutur fieri omnia putant necessitate quadam ineuitabili; siue intelligatur eiusmodi necessitas exoriri ex diuina praecognitione, & intelligentia, siue ex diuinis, ac fatalibus urgen ibus decretis, siue ex diuina prouidentia,& rerum cunctMum praeord tiohe, siue ex perpetua quadam causarum serie, & compli tione, sitie ex siderum configuratione, & influxu; sium denique ex quacumque alia ejusinodi causa, & ratione; varie enim etiam apud ipsos explicata est necessitatis radix in rebus creatis, nec una fuit
aut concors Omnium sententia; atque ex hac rerum necessitate, undecumque proueniret, admittendam tantum certam diui pationem existi mabant, cum nihil ex ijs certo diuinari possit, quod necessario quodam causarum confluxu suum esse non somtiatur; dicuntur namque tantummodo verae, ac certae vatum praedictiones ex fatali, atque ineuitabili necessitate, quae in rebus supponitur; & ideo certo diuinantur res venisturae , quae satalem praeseserunt necessitatem, qua nulla ratione mutari possunt, atque ex casum immuta
bilitate omnis euentu.m certitudores nitebantur ratiqnia
certitudinem . ρ' iunt necessitam.
uim ionis genus, γρd dςMMd fendere Stoici insurgit primus Carinneades, Ni cum ipso etiam.Tullius, ea praesertim ratione pugnantas ,
omnem; si enim esset admittenda di
uinas', da icti m. negesteti et itilius certum aliq*od sybiectinii , certam materjam, vi qua sit, & circa,tiam 'ersetur; omnjδ namque, qssae M , genus aliquod subiecti requi.
rvo pro Niiqne r Aturae ipsus rei, qugexistit; Cum rar i diuin tio neqv possit esse earum re um,quae sensibus subijciuntur; neque earum, quae actibus continentur; neque earum quae in philosophia disierunIur; neq. earum, quae versantur in Re p. neq. earli qua in fortuna posita sunt, nec denique aliarum Omniu eiusmodi rerum, inde fir,quod nullum queat certum habere subiectu,& si subiectu non habet, neq. ipsa sit. Deinde si omnia fato,atq. ineuitabili
339쪽
In Diuinat. ex nominibus rerum. 83
tabili necessitate prouenire putentur, quid prodest diuinationem admittere Θ aut quid est, quod nos moneant de futuris aut sortes, aut animalium exta, aut sidera, aut aliqua alia pri dictio si enim ut optimE ad rem ratiocinatur Cicero lib. a. de divin. A. tum suit, quod classes populi Romani naufragijs, ac conflictibus interirent, nulla ratione erat obseruandum
pullorum tripudium, aut aliud eiuLmodi signum. Addo quod admissa
omnium rerum necessitate, non Pr
pterea admittenda est diuinationis certitudo; plura namque litat sato
certissime sint extitura , non tamen certa ratione possunt praecognosci, cum etiam ex ijs, quae fato eueniunt, multa lateant, aut ratione eausarum occultarum, aut ratione ipsorum e L
sectuum, qui in statu futuritionis nulli
dicuntur cognitioni creatae patere; cum itaque etiam in rcbus necessarijs possit admitti incerta cognitio, poterit etiam dari incerta diuinatio.
partientibus institutas e se diuinationes apud veteres iam omnibus notum est,&nos ipsi Cabalam hanc numericam diuinatoriam alibi reiecimus, utpoth Prorsus inanem, . ac vecordes hominesesIudentem. Aliud hic recolitur diuinationis genus Veteribus ipsis in statum, quo ex nominibus rebus ipsis & etiam hominibus impositis, effectus ab illis progressuros coniectare soIebant; quae fortassis diuinandi ars non omnino improbaretur, si nomina ipsa non distinguerentur a rebus, estentque potius ab ipsa rerum natura , quam ex hominum instituto; quae quaestio, ut aduertit Agellius in philosophiae dissertationibus apud multos celebris est; & Dialogus ille apud
Platonem, Cratylus inscriptu eo tan tum spectat, ut ostendat omnia rerum nomina este a natura, Sc quae a natu ra non sunt, ea ne nomina quidem esse, eo sensu , quo falsum dicem tem nihil dicere autumamus; Cum tamen contra Hermogenes defendat nullum esse nomen a natura, sed esse omnia ex instituto, hoc est, lege , pactione iaconsensu , consumtudine eorum, qui nominibus vlum tur, adeo ut, quocumque tandem res vocetur nomine, dummodo de illo homines conueniant, id sit, &non aliud ipsius rei nomen. In qua
340쪽
84 Anii duersio LI II. Philosophica
re tamen videtur Socrates medium tetigisse, qui docuit quaedam esse nomina a natura, quae tantum attribuuntur rebu8 mernis, ijsq. speciatim utu tur Dij; quaedam vero ex hominum placito,quae attribuuntur rebus cadmcis, quaeque homines fortuito imprunus . & quibus ad l 'eorum discrimen speciatim homines ipsi utuntur. adhibito in confirmationem suae doctrinae illo Homeri carmine βιem X tiam Dij appellant, hominesque Scamandrum. At cum potissit nud: uinatio ex no-l l minibus supponat nomina ipsa esse a
natura, ac propterea ex nominibus significari posse quςque siti ura conuenientia naturae, idcirco cx hac parte doctrina Cratyli euertenda est, eam q. prorsus inanem demonstrant argumenta Democriti, quibus suadet non posse nomina haberi ab ipsarum natura rerum, tum propter homonymia, qua idem nomen diuersis rebus tribuitur; tum propter Polyonymiam, qua diuersa nomina eidem rei imp nuntur; tum deniq. propter assiduam nominum mutationem, qua eidem rei modo unum, modo aliud imponitur nomen, quae sane non contingerent, si nomina rerum essent ab ipsarum natura . Cui doctrinae videtur adhaesiose etiam Pythagoras , semper aenigmatice loquutus, cum rogatus, quidestet: sapientissimum, respondit, Numerum ; sic interrogatus, quid secundum ad sapientiam, respondit, illum, qui imposuit nomina rebus; per nua merum intelligens mentem, in qua sunt rerum exemplaria, per nominum vero impositorem intelliges animam, cuius sit dare nomina ipsis exemplaribus consormia; Certum enim est nomina data esse ad exprimendas, designificandas rerum naturas, atque adeo ab aliquo fuisse excogitata arte quadam,& scientia,ac proinde Opera esse non ipsius naturae, sed alicuius gentis intelligentis, quod praesertim habetur in prima, ac vera nominum impositione, in qua legitur Deum stiatisse coram Adamo omnis generis animalia, & quo unumquodque donMuit, hoc illi nomen extitisse. Caeterum quidquid sit de nominum origine, quae Ueteribus suit incomperta, proeerto habendum est nullam ex nominibus rerum posse certam institui dia uinationem, licet Rebus co emant nomina sepe suisnam nomina ipsa, ut a rebus, & causis seiuncta non possunt illos effectus indicare, qui tan um cum causis cohaerent; si vero non seiungerentur a r