L. Cslii Lactantii Firmiani Diuinarum institutionum libri septem. De ira Dei, liber 1 De opificio Dei, liber 1 Epitome in libros suos liber acephalos. Phoenix. Carmen de dominica resurrectione

701쪽

uinitan secrere naenns patent, immuemus,ut o pro. p ti in semper habeamus,et nunquam vereamur ira

tum .

L COELII LACTANTII FIRMIANI DE OPIFICIO' DEI LIis BER UNUS, AD DEMETRI- t ANVM AUDITOREM t' s v v M. iis brun operis 'musa fuerit . Caput Primm . vi minime sim getur,et is in sum n mis necessitatibus,ex hoc libello poteru exishmare, quem ad te rudibus petu uerbu , prout inv- nil mediocritur tulit, Demetriam, perscripsi,ut σ quotidianum trudi m meum nosses, ervi deessem tibi praecrptor etiari nunc, ed bone horu rei, lioris s doctrime.

Nam si te m litos tiail aliud qua limam instru

702쪽

sis in bu ueris, et ad ultim permnentibus docilior esse debebus apud quem inneprofiteor nulla me merestrie uel rei, uel temporis inpediri quo mi-s aliquid excudam,quo philosophi nostraesidiae,qua inemur , in immorer,domores φm postrem fant, quamuis ne male audiam , qἶvnturos Mulvi p aliter qua

sapientillus conuerat,uiuant, uina si V obtentu nominiscaelere,quibus aut mederi oportui aut ea prorsus estvre,ut beatum,atq; ina rruptum sapienae no n uim ipsa cum praeceptu sungruente, praestirent.

Est Vmm,ut nos ipse; sit l,et caeteros in Om, inlia laborem recus. Neq; n ut no possum obliuisa mei, tum praesertim, cum maxime opM sit me nisse, siem tu quidem mi,uthyem,ctopto, Nam licet te publicae rei necessitas ae ueris, σrinis operibus erret,reme feri non potest, quin subinde m caelum aliciat messibi musciarem. Ego quidem Iaetor omnia tibi, quae

pro boni, habentur,nostere fluere sed itu, si nihil destitu mentis immutene. v ereor enim ne paulatim adnsuetudo,uel iucunditas earum reru sicut feri stiri

Di animum tuum sensim repat , Ideo s te moneo, repetens iterum s monebo, ne obi emmenta isti terrae pro magnas, aut ueriue bonas habere te credM, quae sume non tantum Silacia, quia dubra, ueris etiam insidiosa, quia dulcia Nam ct ille milumrer, aduersarius no lar scis quisit astutus, idem ipsi uiolentur,sicuti nuc videmus Is haec omnia,quae illicere possunt,pro laqueiue habet, re quidem rem βbtilibus , ut oculis mons effallant, ne possint hominu prouu

703쪽

LIBER Iione uitari. Summa erre prudciitia est pedetentim inredere, quoniam utrobis salan insidet, offuacupedibus Rister opponit. Istis res tuas proprias,

sin quibus inneanr Juadeo, ut pro tua uirtute aut cotemnas , si potes,aut non magnopere reris. Memento uerι parentis tui, m.quacillimae nomen dederis cuius ordinis fueris,instilills prosim qμid loquar Nec enm te superbiae arre cuius in tenesis sy. oo quidem ulla est sed ea,quae dico,ad mentem re se

venda μnt,non ad cor putimius omniς ratio ideo cόparare. est,ut animo mnquam domino simiat, re

Ptur tu eiu Vas est enis quodamodo 'sile, quo animus,ldest homo ipse uerusconfinetur ,σ quidem non a Prometheo fetam ut poetae loquuntur) sida' βmmo illo rerum mnditore,ac artisice Deo, Gius

diuinam prouidennam , persims mss uirtutem nec sinμ comprehendere,nec uerbo enarrare possibi. Ie est.Tentabo tamen, quoniam corporis animi βEla mentio est, utriusq; vationem, quantum pusillitur intellivnnae meae pervidet, explimre. in odoscisi hac de causa maxine si apiendum puto, P M-Tμι- uir munij si Iariuem quiano de republica libro,cuid secere tentust,nihil praψις efficit materiam Iate patenaem an is finibus terminauit euiter Asm--πra quaeq; decerpens. Ac ne ulla est excusario,cureulocum non fuerit executus ipsi reserus est, nec uolun-

retem sibi defuis,nec curam . I n libro ensen de liniabus primo cum hoc ide summanm 'muret,sic ait. H uelocum fans ut mihi uidetur in iis libris,quos huis, expressi scipio . Postea tume in libro de na-

704쪽

DE OPIFICIO DE Itura Deorum semndo,hoc idem latius exequi Odra tus. sed ciliomam nec ibi quidem fans exprcssit,aggrediar hoc senus, μνααm Obi utida flardum, quod bonis disertisin spe omisit indicitu. Forsitan reprehendas, et in rebus ob virumneraliquid dili utare, cum uideas tanta remeritate homines extitisse,qui vulP philosephi nominantur ut ea, quα ab lausa prorsus,dis abdire Deus esse uoluit, scrutaretur,ac naturam rerwm cocleshrum, terrenarumq; adnqκrrerent,quae ae nobis Ionu remotae, nes, oculis oentre Arri,nes renn manu , nes percipi sensibus possunt. Et tamεn de illarum omnium ratione sic distu an ut ea, quae a1 runt, probam, σωgnim uideri uelint. Quid est tundem, cur nobis inuidiosem quis- qui putet, si ratio m ωΥporu nostri lcere, cotemplari uelimus f insae plane' obsa ra non est,sa

ex ipsis membrorum officijs, usibus partium sim larum quandi in prouidentve quis si s sit intellivre nobis hora. dedit. a Deus homini, quae caeteris animantibus

Edit. n. homini arrisex ille noster,ac paresd Deussivum,atq; rationem,ut ex eo appareret uos ab eo ee uneratos, quia ipsi intelligenria, ipsesenses,ac rario est. Caeterrue animnribus, quoniam rarionalem illam uitam non attribuit,quemadmodwm tumen Medi eoru turior est,ante prassidit.

. mnus enm suis ex se pellibus rexit, quo fio ius pos

705쪽

autem yneribus ad propulsandos impetus extrurninsanos ἰa imminenta con tuit , ut aut naturalibus

telis repμgneus fortioribM, aut quae βnt inbecilliora subtrahatust prculis pernicitate fugendi,aut quα simul σumbus celeritate indiunt allia se prote-Pnt, aut latibulis lepiant. Itus alia eorwm uel pluu

Plis , uel instructa corribas quibusdam in ore arnis siliis dentes, aut in pedibas acuna Pes, nullis murimentum ad tutelam sui deest siqua uero is praedimaioribus cedunt,ne tamen stirps eorum funditus inateriret,aut mea seu ne relerta repone,ubi maiora es n possu it,aut acaeperunt uberem Inerandi foecun

peteret ex illis illarum tamen cladem ad cn er- nonem umeris multitudo ipsa superaret Hominemali ratione consessi, uirtute sintiendi,atque eloque di dare,eoru,quae Geteris animantibus a tribum siunt,

fiat expertem, quia sapienna reddere poterat, quae illi naturae condιtio demersset , stituit nud m, inermem, quia π myrio poterat armari, ratione uestiri. Ea uero ipsa, quae mutis dare homini δε- mym sunt, quὰm mirabiliter homini ad pulchri tudinem facians, exprimi non potest. Nam si homi-.m strinor dentes, aut cornua , aut ungues, aut Plas, aut cresdam, aut uarii coloris pilos addidisset,

706쪽

me ture,ut mirabiliter,si utiliretem contes, in im si 'eciem,ornata uideantur. Adeo miro modo oonsentit utilitus cum decvre . H ominem uero, quem aeternuanimai,ataspi mortalesnvbat,nonfrinsecus,ut cα- stra, sed interius armauit, e munimetum eius is adrpore, sed in animo posivit,quoniam sῖperuamu fuit,

cum illi,quod erat maximamr,tribuis corporalibus eum tegere. Vimennς,cum praesertim pulchritudine boant cvrporis impedirent . Vnde euphilasepho rem,qui Epicurum siq-ntur, amentiam soleo mirari,qui naturae opera reprehendunt,ut oblandatus, uti prouidenna instrui iam esse,ae ren mumdum, sed orinnem reru insecabilibus, ae seolidiue oorporibus assignans,quorum fortuitis concursiovibus uniuersa nascuntur,m nam sunt, Praeterea, quae adipsum mundum ultio datu, in quo ridiculi insaniunt, id Amo, Isodadrem, de qua nunc agmus,pertinet. Quam ingrate de natura sua queratur humanum vnur,cum illi mi ratio tribum sit,Pa caeteris animἄ fibus praesit. Caput III. Vermam hominem rimis imbecillum, q fraglem nasci , Ps eaetera animita scuntur,quae ut Ans editae ex utero, protinus in pedes μος erigi,et Iesbre discursibus, 'him saeri tolerando idonea esse,qs in lucem naturalibus indumenti; munita processerim homine cuntra, nudu, et inermem, unquam ex nausiano in huius uitae G

707쪽

Hira proliri, expelli , qui neq; -ueres loω, ubi effusus est,possit nec alimentum lassis appetere,nec miuriam temporu ferrea res naturam no matrem esse humani uneru,sed uouersam,quae cum mutis rem liberauiter si pri hominem uero sic fuderit,uto', σ infirmus, omri auxilio indivns,iribit aliud post , qui sta limiis sivise oonditionem ploratu, ac fletibus ominarisi licet,

Cui tantum in uim res,t transire malorum. cum dicunt, uehementer sapere creduntur, propterea quod um quisl incois derate De coditroni ingratur est EP uero istos nunqua missis desipere contendo,qui cum hoc loquuntur. Co6derans enim cunditionem reru intelligo nihil feri aliter debuit ,γε sit tam est,ut non dicam potuis,qκia Deus potest omnia,sed neces est, quod illa prouidentissima maiestas id effecerit, quod erat melius , et rectius. LibetiiItur interronire istis diuinorum operum reprehensores,quid in homine deese , qa inbecillior nascitur,cre dant. Num latron minus educentur hominesenum Onus ad summum robur aetati; prouebantur num imbecillitas aut incrementum impediat, aut salutem equoniam quae desunt, rano deprehendit. At hominis, inquiunt, educitio maximis laboribus constat, pec

d m scilicet conditio melior,quod hae omnes,cum faetum ediderins,non nisi pastus sal cura Irμn e qμo effatur ut uberibus sita stonte distentis, alimentum lami foetibus non retur,et id munte natura sine mares m Alicitudine appetrent Quid aues equar rano diuersa est. Noti ne x mos Asapiunt in edμmna

708쪽

iusmodi discursione a Munusne noctibus uero definia ne 'uetu' prot tw.m id am pliviscere hominer

tos .sed perpetua necessitudine, ac vinculo chariditiς adolis habens. Quid qModauium foetur multo Iravlior quam ho vis mota Non materno corpore ipsim. animal edunt fid quod materni corporis foetu, flore tepes bim animi efficiat, quod rem n cum stirinae

fuerit ammatum . I d uero implum,ac tenerum no moedo uolandi sed ambulandi Doq; οβ mret. Num ergo ineptissimus sit,siquiue putri mrite cum uolacribus ense naturam 'primum quod bis noscuntur,deinde,ql tam infirmae,ut sint quaesiins per laborem cibis a parentibus nutriendae. Sed isti fortiora eliPns,imbecilliora. praetereunt. Quaero intur ab iis,qui conditionem pecudum siuae prae prui,quid elimi ,si Deus bis deferat;

opnonem,uir lint humanam sapietiam cum hubecillιrere,an pecudom sim tutem cum illarum natu--.rat scilicet non rem pecudes suns, ut non malint uelistapliorem multo,quam nunc est, dummodo hum-nam quam illam irrationabilem firmitutem . sed uidet licet prudentes uiri neq; hominis rationem uolune cum stantirete,nes mutoru firmitatem sine ratione. Q ια- re nihil e rem repugnans, rem contrarii ,quod unu-

quods animal aut ratio instruat necroe est,aut oendia:

709쪽

d molietur'aut in quo Iumen illud inunii osendet,

cum ea,quae possunt esse ratiois ultro natura cuncedat si autem ratione sit praeditum,quid opus erit siprmem. tir corporis cum semel concesse ratio naturae munus possit impleret Quae quidem tantum ualet ad orna dMm, tuendums hominem,ut nihil potuerit majus,ac melius ae Deo dari. Denis cum π corporis non magni homo, π exiParis utriwm, Π ualetudinis sit infirmae, mumen quoniam id,quod est maius,acrepit, instrumor est caeteris animalibus, ετ ornatio Nam cum stantis, inbecillis s nassitur,fremen re aemuns omnibus tutuς est, re ea omnia,quae firmiora nascuntur, et i; si uim coeli fortiter patiuntur,ab hominem men tum espe non possunt. Ita sit, ut plim homini conferat ratio, quam natura mans,quoniam in illis nec magnitudo uiriumet, nes firmitas corporiue effare potest,quo minus aut opprimantur P nobis,aut vostrae siubiem sins potestati . Potest' ne intur aliquis, um uideat etiam boues,et uacatς, aut equos cum i manismir corporibus siruire homini, queri de opifice rerum deo, quod modicas uia res, qsod par m corpus adrepit, nec beneficia in se diuina pro merito ae limat, quod est ingran, aut ut uerius loquamur insani. Melius iItur Plato, ut hos cre do) mPatos refelleret, narurae granas egi, quod homo natus esset, quod ipsium,quaIe sit,non est huius materiae ponderare. QIanto melius, sanius,qui sentiu inditionem Γο ms ese meliorem,quam is b,qui

si pecudes natos egi maluerint i in os si Deus m

710쪽

DE OPIFICIO DETeae forte conuerrerit ammata, quorumseriem Timsiae iam myantre Vare, magnu Ne amoribuό cvnditionem riginam fiagrent quia noest mnti robur,ae Arnutus corporis, ut officio imine aereo, aut aurum per aerem libera discursano, ut mavibus indrvas Plus enm mnus praestim quali uires: susspennarum,plus linPMqui totius corpo- τις fortitudo. Utur amentia est ea praefine

si data sin Lampere detres,t '

mine,inquium d ex hoc ostendimus, hominem nulla prouidentia esst semim, quod aliter fieri debuit. Quid si oslandero,idipsim magna ratione prouissmese,ut morbis uexari possit, σμim sepem medio

gωμis ηt morte ipsam quae est dissilutio naturae mpere possit,dedit ei stagiumrem,quae morti aditu adit oluendumam linuemret. Nam si eius robors feret, ut ad eum morbus, et aegritudo adire non possit, ne mors q idem pos Donia mora sequela - borum e g. Immatura uero mori quomodo abesset ab eo,cui est constitutae naturasNempe nullum homine mori uolunt,nisi cum cenismum aerens cumpleuerit