L. Cslii Lactantii Firmiani Diuinarum institutionum libri septem. De ira Dei, liber 1 De opificio Dei, liber 1 Epitome in libros suos liber acephalos. Phoenix. Carmen de dominica resurrectione

751쪽

ae IBER De qzoniam uirtut m dedit homini, μι-

euis ei e intrario ini cum re uirtus Ono torpes naruram μam perderet. Orius omnis rano in eos ut oenocla, labese tu firmetur,nee abrem ad Ammamn inpositicenis risi trudenti manu sempera-nret e M salutem siuam dimicindi tenore fundaue

vitinoluit enim Deus hominem ad mortalem il- Iam beatitudoem deliarto itinere peruenire. Daturusem uirtutem, dedit basem p M,φιi animis hominumpidireres,se trina immifferet,qui esset auisor errovwm, malam vis omnitum machinator, ut quoniam. Deus hominem ad uitam uomi ille oenim,ut rapiat, er traduare ad mortem - H is est,qui aut inducit, edecipit eos, cpsi uerit tristident, aut si dolo,,μιῶν non quiverit, uirilemyrit animum, quo Ab iis uirrem labesi re iratur,infinia Arita, σ exri. orabilia molienς, uexat,inter' σ m 'ut pro- pernit mustos,sicae matris iamisi prostratus s discedit. Magna est enim που hominis, mignarano, m gnum sacramentum . Id cpissiquiue non defecerit, nee

mem μam,deuotionem, prodiderit, hic beatuς, his denis ut breuitersimam similis Deosit neces est.

Errat enim quisquis hominem arene mentur . Nam πηρκIum,luo induti sumus, hominis receptuculis est viam ipse homo nes tundines astici,nes *mprehendi,test,quia latet intra Me, quod uidetur. Qui si delicatur magis, ae rener in hae uitae fuerit; sus ratio eius expost,si uirtute oententae desideri' si mrniue addixerit,mdet, premetur in terram . m

aut ut debet flatum suu quem rectim res for

752쪽

t se. Caput XXI. Aee ad te Demetriane interm paucis, σ

. ac teporis necessitate peroravi,quibuscό- tentus es debeas, plura, meliora laturus,si nobis induintia coelitus uenerit,tunc et evre ad uerae phii phiae doctrinam et piamus,et uerius cubortabor Statui enim qui mustu potero ureris tradere,quae ad uitae beatae statumstemni. Et quidem clontra philosis phos,quomam ne ad perturbandam ueritatem pernitis,m graues. Incredibilis est enimus eloqueri

le deceperit quos partim nostris armis, partim uero ex ipsera imavr si concertatione sumpns reuincemus, ut appareat eos induxisse potius errorem,quam Asia iis Forms mireris, quod rentum Acinus audeam. Panemr ne intur extim, aut opprimi ueritureme Ego uero libentius,uel sub hoc onere deficerim Namsi M. Tullius eloquentiae ipsius urimm exemplar ab indoctis,m meloquentibus, quia tumen pro uero nitebantur,saepe βιperatus est, cur deleremus ueristatem

ipsam contra sitiam,mptissam s facundiam, sua propria ui,σ clariture ualituram i tu quidem sese patro, nos uerituris prosteri flent. sesquis potest eam rem

753쪽

LIBER 33o Mendere,quam non dissicit aut ita aer apud diatio quam ipsi non nouiti Magnum uideor poloeri,sid coeligi opus est mutaere,ut nobiςβmlair,ac tempus ad proposim persicisenia tribuatur. Mod si uire suprenda sapienti,n Ela nullam aliam ob musam uiuere optauer , quam ut aliquid effulam, quod uitae dignumsit, quod utilirerem larennbus, is si non ad eloquentiam, quia tenuis innas fi diae rium est,ad uiuendum tumen astera quod est maxime neressarium. Mo perfictosnstra uixis arbitrabor, frium homini imples, si labor meus aliquos ia..trines ab erroribus liberator. d ιαν coelestedirexerit. L COELII LACTANTII FIRMIANI LIBRI ACEPHALI EPITO ME.

Amsi iustitia est ueri Dei cestus, quid enm rem iustum ad aequi

rem necessarium ad salutem, Dewm cognoscere ut parentem, uenerari ut do num e sq: Iell, qui praecvns obtemperarer Nescierunt ergo iustinam philosophi, quia nee ipsem De m agnouerunt, σε ideo resilli potuerunta' Carneade, cuius haec fuit dilumno, null*mesius naturale . Itaque omnes animanter ipsit ducenis re natura oum da sua defindere,'ideo iust

754쪽

quos sit inperi in , ipsiq; Romam, qui orbem totum possedere , iu btiamseqsi uelint,aesum cuinpresb- tuere,quod ui, marmu occupauerunt,ad cisas, et evstitem reuertentur. QEod δε fererint, iustis dicet scutide,sed remen stultos iudi me neces est, qui ut μιῆς prosinssibi nocere contendane Deinde si reperiat august homnem,qui aut aurum pro aurichalco,autaruntum pro pIumbo uendat per errorem, ais id μmere necessitas mFt,utram dissimul abit, et emet paruo, an potius inricabit fiustus utiq; dicetur,quia m=n fefellit, sed idem stultus,qui alteri fenerit lucrum, sibi damnum sed facile de damno est. Quid si uita eius is periculum ueniet ut eum aliquando Morsese aut occidere,aut mori,quid ficiet fPorest hoc euenire, ut miustasto βει, nuemat aliquem inbecillem tabuia

inhaerentem, aut uim exercitu Mens,reperiat aliquem mineratum equo insidentem,utrum'ne aut il-

sum tabula, aut hune equo deturbabit, ut ipsi possit euadere si uolet iusias esse,non fidet, sid idem stultus iudicabitur, qui dum alterius uitae pares,sua perdet. si ficiet quidem sapiens uidebitur,quiasibi amsulet, sid er ide malus, quia nocebit. Acum illa sane, fid restondere ad ea ficile possumu. I retio enim mi num fidi, ut sis esse uideatur. Nam iushtia annem habet'ltitiae,non minen est stultitia. Et malitia mannem sep ennae non fumo sapientia est. sed si ut malitia illa in roseruandiue utilimribus sestintellium redavi uidetur, quia non sapienna, sid

ccidires, O astutia est, itu et iussina non debet Mia

755쪽

EPIT OMEma,sed innocentia twminari, qsia moesse est ustum piapientem,meum,qui sit struitus se iusiani. Nam tres ratio, tres uritura ipsa permittit, ut W,qui iustiarest,sipiens non sit,quomam tuli, ubil utis fot nisi quod re in , se bonum est,prauum, se malum

semper fuit in is autem discernere bonum, mailum, pr--, reeiam poterit. nisi qui septem Aerit stultur autem maleficit, quia bonum malum quidsit gmorat ideo pes quia non potest praua,etvem discernere. I Itur ne filio tu bris,nes senis is sapiennam conuenire. Ergy stultus non est, qui nec mbula nausiaPm iec equo pudu deiecerit, uia se abastinuit ἀ nocendo,qκodest peratum, pecratum aurem uitare sapientis est. Sed ut stultus prima fide uideatur. illa res effa et extinPi animum cum corpore exi'

mane. rao omne comodum ad bac uirum refrui.

si en post mortem nihil est,utis Dite sicit, qui a

terius animae parcit cum distendio suae, i qui alte-- lacro inops, qui μο αγ Iet, si mors ani mdelet , danda est opera,quo tribus,comodius uiua- ις.si autem uire po= mortum Berest aeterna,et beam, hane uris cur tem cum omniibus aerarae bonis ius Lacspiens contemnet, quia siciet, qualeae Deo sie

teneamur iustitiam,μbeamus magnem stultitiae, ut urram septenctam tenere simus Et si homimbinuidetur ineptum,ae stultum torqueri,et mori Mile,mmhbere liceat abire sine noxa,nos dimen omni uirtute, omni s patientia sidem Deo exhibere nidimur Non

756쪽

pemdibus quuler, quivi intelliPm esse t-nstrum reliEla Deo uiuo prosternere adorare terrena , noctunt ex illis aeteream poemim manere, qμi figmenis insensibilia Aerint uenerati, π eos, qui nec

tormenta,nec mortem pro Gli' honore ueri Dei recusauerim,uirem perpetuam a=nsecuturos. Hae ess

na Nihil ad nos ammt,quid iudicem stulti,quid ho--nnesi sintians.Nos iudiciis Dei expemre debemus,ut eos postmodum,qui de nobis iudi tuerint, iussicenvis. Dixi de iustitia quid esset,sestur,ut ostendam quid sit uerum sacrifriwm Dei,quis iustis ιs ritus intendi, quis arbitretur aut uinimas,aut odores, aut dona praesentia deoderaria Deo,a quopsemes,sisi-ns,statvr,si omniwm rerum terrenarum cupitus abest,non ergo utitur iis omnibus, quae templis,alijs f silibus inbiwntur,sid cui corporalibus corpo ale, se utique incorporalibus incorporale sacrificium ne-vssarium est. luis,quae inusium tribuit homini Deus, etsi non indivi. t omnis terra μbntegate ipsius, non indive templa,mius do cibum mundus ep,non νndivisimulachro, qui est σom Iumente incomprehesibiliue, non in1vt terrenis luminibus,qui solem in caeteris astris in usem hominibus potuit docendove. Quid intur ab homine defaderat Meus,ns cultum mentis,qui spArus, sanctusῖNa illa, quae aut

digiis sunt ut extra hominem μιηι hoc scrifidum

757쪽

nerum est, mee quod ex an sid quod ex ιονδε pro istur,non quoa manu,sed quod mente libatum. Haec actumstinuissima est,quam de seipst anisin immolat. Nam quid bo haeiquid thura quid uestere quid auris quid arvntumi quid pretiψ Iapides oen ferunt,si colentis Pra mens non esit sola ervi bna, quam D eus expent In hac sicrificium, in hae Dei cultus est,de quo nune mihi disredam est,docendu s, in quibus operibus i Jnam neces sit ovnnmeri. Vasese humanae uitae uias, nee philosῖ-2 d phis igmotum fuit, nec poetis, sideas uris diuerso modo induxeruns Νbilosophi. Alae

Tam industriae, alteram inertiae esse uoluere,fid hoc mimus recte, cum eas ad μlius uitae commoda retuli-rant, Iius poetae, qui alteram ius tirum,aIteram impiorum esse dixerunt sed in eo peatam,qκod eas nomin hacutis,sed apud inferos elle atum Nos utis rectius, qui alteram uitae, altera mortis, hic tumen has

uias es dicimus sed illa dexterior, qua ivsh suns gradientes,non in elysium sirre, sed in coelum. Immor- tules en sum. Sini larior ad mutarum . Aeternis enim cruciatibus abdicuntur is, J.Veneranda est aenobiue iustitiae uia, quae ducit ad uirem.Pr vim aut tu briae offa m est Dewm oognoscere,ut parenaem , tum smetuere,ut dominwm,dilivre ut patrem Is estenm,qμi norinnuit, qui uituli stiritu ammauit, qui Alit,qui saluos scit. H abet in nos non modo ut pater , meram etiam ut L nus licentiam uerberandi,σ ui-

758쪽

orv IN. IN ST. nos, idest amor cum nmore debetuir. semdanet i lina Ubinum est hominem aviosare uelutfratrem i. enm idem Deus i uerses ad tu'tiam,m ad uirum aerernam pari amditione generauit, state naum mors dine a=barems,qui qui non agnosat, Astus s.sed origo huius mali quo secetur inaersi ho n m,quo neclegitudinis uminium displuitur, est,ql ab is morantia ueri Dei notitur . Gi enim Hiem istu benigmtutis in rorat,bonus es nullo modo potest Inde est,quod ex eo tempore,quo multi Dii adinsecrari ab ho nibus. Ibs coeperunt, Imre est

μlere,ius in uiribus computrere, nocere inuicem, raudibus aggredi ,dolis arcu cribere, commoda alioruinimmodis ad me, non sognatis,non liberis, nee parentibus parsere, ad necem homi-m pocula temperar obsidere cum ferro uias, mari in si lare, libidis autem, quo' furor duxerit, fiena laxare, nihil dems sani, habere,quod cupiditur infinda non uiolaret. Cum haec feren tum lepis sibi ho nes condia derunt pro unbstite eomam,inse interim tutos abi iuriis laserent.sed metus te non scelera comprimebat,sid licentiam sebmouebat. Poterane enim leges delimpurare, oonsensiam munire non potUrane. Ires quae ante pala fiebam, cum feri coeperui. Cis

scribi etiam iura, siquidem ipsi praesides lapim

praemiis,muneribus f corrupti, vel in remuneran nem malorwm,uel perniciem iustirumsintentias uen

759쪽

EPIT ME me depraedariones,m oppresis Iribus seviendi ps uilas litenter assumptu. In hoc statu cuin essent humnae res,insertus est nostri Deus Reuel it si nobis,α ,

ostendit,ut mi δ relinonem dem,nsiret , misericordiam discere r. erem os diuinam,quae humana cum eo legibus copulat tradente ipse domino si inremur,qua lege inmersi,quibus irrenti semus, e rores cum uanis,σimpijs superstition us tolleretur- meid enim boi ni debeamus,eadem illa lix praescribit,quae docet, cgd homini praestiteris,Deo praestare .sed radix iustinae,m' omne fundamentum tutis est istud.Vide ut ne ficias ulli quod pati misi sed alterius animum de tuo metieris,si acribuis est iniuriam ferre, qui eam fecerit , uidetur s,tros fir m alterius persenam quod in te simis, o m tuε quod de altero iuvims .intellius rem te iniustescere, si alteγi noceas,qui alterum,si tibi . Haec F mente uoluemus, nocentiam tenebimus,m qua iushtia uesit in primo gradu oonsigit Prmm est emim non nostre proximo,sed officiosi prodesse. Et sicut in rudiabus agris prius qu; sireremcipias evulsis sintibus,

omnium stirpium radicibus amputati arua pur-vnda,sic de nostris animis prius uina detrahenda, tune demum uirtutes inserendae de quibus feminatae per uerbum Dei mus inmortulitatis oriantur.

760쪽

'rVIN. rNs T. Libido,quae appetit uoluptates. II is uitii; resistentari est, hae oves eruendae,ut uirtutes fieri possint Hosas laici amputandosaeret patetici temperandor pistrent. Neutri eor redis, quianes detrahi possum, siquidem natura insiti habent cerrem, inrigvam sua. tionem,nes Gnui, quoniam si mala sunt, a rendum Mest etia temperatis,et mediocribius , si bona. nterris adurendum est.hros uero nes detrahendor, neq; minuendos esse dicimur. Non enim per se mala sunt,quae Deus homini rationabiliter inlisuit,sed cum sint unq; natuva bona, quoniam ad tuendam uitum sunt attribum, male utendo fiant mala, simi siser sime pro patriodi se bonum est,si contra patriam,malis . Sie σὰφ λις si ad usus bonos habeas,uirtutes erunt, si ad

malos uitia, licentur. Ira intur ad cnertionem pererem

tu est a' Deo,ut metus licentiam cumprimat, compsi ut audaciam. Et qui ter mos em ignorat, irascitur paribus,aut 'rnoribus i nde ad immania βου- nora prosilitur, inde ad eaedes,inde ad bella oonsumtur. Cupidires ad de6deranda, conquirenda uitae necessaria tribum e .sed qui nescium fines eius,ins nasilater opes ovngerere nituntur. Hime uem ,hinerim scriptiones, hinc RIa testimonia, hinc omm fraudum urara erupere. Libidinis autem ηβεις

ad procreandor filios insitu innatis est, sed quili

ter eius animo non temen utuntur eo ad βlam uolupretem . I nde illicitae nuptiae , e adulteria,et stupra, inde omnes curruptelae oriumvir.Rediundi ergo Ant