Antonii Celladei Seu Rmi. P. Michaelis De Elizalde Societatis Jesu Echalarrensis ... De recta doctrina morum Prima pars divisa in quatuor libros. 1. Est præambulorum circa consueta probabilia. 2. De natura probabilitatis positivæ, & realis, seu consc

발행: 1684년

분량: 298페이지

출처: archive.org

분류: 철학

11쪽

INDEX RE Ru M

Icere quomodo differat ab intelIigere. 163.

Dicumen. Dictamen constientiae per reflexas opiniones de probabilitate non est cerIum. 1 I. Dictamen evideus non est necessarium ad non peccandum. I3

Distile. Dissicilis est via laxa. Diligemia. Diligentia quae adhibenda ad conscientiam tuis

Ades. Fidei & opinionis libertas. 238. Fides non assicit sine recta morum doctrina. I. Formido.

Gaudiam. Audium viventium secundum opiniones Disti are.

Dubitare quid sit. Eius definitio ex S. Thoma.

Dubitatio an semper cum ratione. Dubitare an sit in nobis. Dubitatio mentalis & vocalis, . ao9. Dubitatio solvitur, per inventionem veritatis lo-lam. 2M. Dubium. Dubium ubi rationes aequales. I s. Autorum paritas in numero & autoritate relin

quit rem dubiam. Uid. Atigustini egregia comparatio de re dubia. ilia. Dubium male dividitur in positivum & nega

Dubium an solvitur per pr babile. at . Dubium an solum circa factum. 2 4. Dubium an solvatur per experientiam & intellectum practicum. Iro. In dubiis an tutius eligendum. 223. Amrmativh concludit. . ibid. Dubium e scientiae an solvatur per non inventionem veritatis. 2 9. Dubia quomodo interpretanda ad meliorem patiatem. . . ' In dubiis foti intemi quomodo melior conditio possidentis. 233. - E.

Epith a. ἰPlehel non habet loeum in dubiis. a Epicheja nulla in legibus divinis.

Error quamvis parvus in conscientia, a Deo esse non potest. I .

Fuitae.

FAelliora fiunt multa additione,quae ablatione. disseiliara sunt. 13. illustratur similitudinibus. 14. LUbiIDin. Fallibilitas non repugnat dictamini rectae eonscientiae. Φ3I.

Heraclios. Eraeliti doctrina de veritate contradictorio tum comparatur cum probabilistis ' ι,. Hi,sona. Historiam Moralis Theologiae sciunt, non ipsam scientiani qui opiniones doctorum iecensent. Petieulum taliter operantium. via. Errant voluntarie. is

Honesin. Honestas operationis non requirit solum iudi eium de exili imata re honesta , sed de ipsi

sifrigdi risus. I Nnllibilitas Ecclesar in moribus esset inutilis supposita doctrina probabilitatum. ra. r. iris,llibilitas saltibilitati non praestaret juxta

probabilis M. 28 insallibilitatis in conscientia desectus nos non reddit nimium timidos. I 6.

Infidelium error excusari pollet secundum opiniones probabiles. IIHHDeus. Intellectus noster nos regulat non alienus. 2 4. Intellectus varii actus. μIAEdoctus. Indoctorum autoritas praulat doctoribus exprobabilistis. 29 Indocti meliores essent directores conscientia o Inυtiam aravim. n.oluntatium solum excusat a peceato eum quis operatur contra legem. iss. disium Iudicium de probabilitate sententIae includit etiam extrinsecam authoritatem non objectum solum.

Iudiei, non fiunt a Iudicibus juxta opinionem

probabilem ra

judicum pericula. Φ.udiees s sequantur necessario opinionem tutio tem, eam sequi debent omnes vis. s . rigum

12쪽

pRAECIPUARUM,

Iugum Iugum Christi suave non favet doctrinae probabilitatum. . ''Iugum Cluisti dissicile laxioribus. La. L Latitudo. LAtitudo mandatorum Dei non est laxitas o

pinionum. Io. Lex

Lex Dei regesa conscientiae , non opinio nostra. - . Lex Dei est regula honestatis. 2 3. Legis non sufficiens promulgatio, an excusatio suffciens probabilistis. 16i. Libo in. Libertas an sit in possessione, in materia voti, abstinentiae. . MI Lib rini nostrae conservatio an faveat probabilis lis. . . U7'

,aritia. Alitia materialis non solum sormalis vἰ-tari debet ad non peccandum. 136. Mercorus, Mercori error prudentiam non versari circa probabilia. m. Abratis Theologia. Moralis Theologiae ilari inutiles , si probabilitatis doctrina vera est. 3. 8'Neque si tractent de quaestionibus novis. 46. Moralis Theologiae piae caeteris scientias utilitas. ities Nesativum praeceptum

N Egativa praecepta miscite observantur nisi

quis postiva impleat. I3. Negative abstinere vel tu a peccato, non autemoret ii velle persecth, periculosum est. 11.

ob Hentia. Opedientia absolues praestanda superiori inprobabilibus. Ita.

Operansia operans contra suam opinionem , operatur contra opinionem omnium. I .

. perans ex sententia probabili quam putat sal lam sciens transgreditur legem Dei. 1io. Operari. Operari contra propriam opinionem licere, qui doeent sibi contradicunt. J 6 . Solutio data a probabilistis in hae materia exploditur. Quomodo explicandi. 46.

inati duo contradictolia aequaliter probabilia an possibile.. 246. Non potest. 248. seqq. opinio. Cpinis cujusque propria an regula morum. 26.

opinio probabilis est regula conscientiae o

nere. Iam

Autor tuetur opinionem probabilem in bono sensu. 3I. opinionem probabilem recte sumptam impugnantes rationes solvuntur. I32

Quomodo dictamen certum sundetur in probabilitate. I3 opinio. Opinio dicit probabile quoad nos: probabilis dicit probabile quoad te. irca Opinio contraria opinioni superioris censeri de

bet ut erronea. 79.

Opinio probabilis an regula conscientiae. rar: inio universalis enunciat probabilitatem con

trariae. I72.

Opinionis natura videtur inintelligibilis. dici. Explicatur. 26 . 26 opinionis natura Hemonstrat non licere sequi probabilia. 27M Opinioni propriae an liceat contrarih opera

Opiniones ab educatione & consuetudine. 6.

opinabile.

Opinabile reducitur ad necesse. 2 o. Opinabile non datur si sint aequales utrinque ra

pallavicinus. PAllauicini Cardinalis retractatio de opinione probabili. 18:

Possessio nihil probans an sit semiens conscien

tiae. 236.

Possessionis justitiae & aliarum possessionum diversitas. a dis . 'POἀterminatio. praedeterminati Thomistica non cohaeret eum eorum sententia . de suturis contingenti

bus. ii

Prasriptio Praescriptionum origo. 233 . prolabilis ii Probabilitas definitio. agamotuplex st. 19. Probabilis practiee& speculativp.' sto.

Probabilitas, probabilioritas non sunt eertae regulae eonscientiae. . s. Probabilitas an petenda a gravibus fundamentis. . 6s: M a recta doctrina. 7o. Aa a

13쪽

INDEX R

An 1 indieio prudentum. I. Probabilitas an conellietur per destructionem a-

, ita iam opinionum. - 8s. An orobentur resper paritates. ibid. An ad homanem. iris Probabilitas omnis non in sufficiens ad eonstientiam. 87. Probabilitas eonjuncta cum veritate constituit honesta em operationis, non autem conjuncta cum salsitate. I i. Probabilitas negativa quid. 83. An detur. 84. Pio i h litas aliqua secundum nos eum fundamento in re. ILPiobabilitas ab extrinseco quae. I s. nando sufficiat ad rectam eonscientiam, Io, Probabilitas eonjungi potest eum dubio. 2II. Probabilitas quaenam sit regula morum. 199. Probabilitatis commoditas quod nihil si examinandum. T. Probabilitas non exeusae a peccato. 2.

Probabilitatis quis usus in judieiis. 63. Hie etiam limitatione utuntur probabilistae. Hi probabilitas conscientiae non est quaerenda in contradictio fie quae x qualiter se habeat ad salsum , sed quae magis se habeat ad ve

rum. Ios.

Probabilitatem opinionum aversantur Romani Pontifices. 7. Probabilitatem opinionum prohibent Generales Societatis Iesu. illa Piobabilitatem impugnant graves doctores. 9.IO. Probabilitates oppugnare non est favereNovato

ribus. I .

Probabilitates cur non attigerint veteres The logi, I96. Probabilitatum doctrina idem ae indissetentia in

religione. 2.

Probabilitas opinionis est inaustribilis. go. P obab tisti.

Probabilistae praeserunt autores particulares Papae & Conciliis. 23. 28.3o. Probabilistae ajunt etiam eontra certum servari probabilitatem. 78. Probabilistarum sundamenta, 14. dc seqq. Probabilistarum origo. 6. An hoe semper usurpatum in Ecclesia. I . Probabilista nemo est ex eorde. 7. Probabilistae Docttinas non sanas faelunt Lianas. ' . .ο3 Piobabilistarum opiniones autor aliquando est

sectatus. I.

Probabilistae reddunt interminabiles morum doctrinas. st.

probabile quodlibet an licitum. IsI. Probabile eonsuetum non est regula actuum hu

manorum. 197.

Probabile quid ex Aristotele. tri. & seqq. Probabilia non sunt quae aequaliter se habent ad verum & falsum. I3. . Probabile est universale quod sere semper verum est. . . . . ii Probabilis opinionis ustis an possit esse improbabilis. . 3 Probabilem esse opinionem de scientia media. de

ei contra iam pmdeterminationem Wo niasticam quomodo Pontifex docuerit. 79. Probabilem opinionem an reddat unus aut altet Autor. 3 . Probabiles uno tempore opiniones nunquam fiunt improbabiles. 83. Probabilia contradi ria qui admittunt esse licita, admittunt esto non est. 69. cI. Probabiliores opiniones sequi aliquando minuationum. Ias.

probabilis'.

Probabiliter non malum est lieitum tantum pro habiliter. Is Probabiliter se semper operaturum statuens pec

eat. 228.

Probabiliter probabile an detur. 2 s. Probabilium opinionum origo. Merarintia. Prudentia quomodo semper verum dieat. 34 Prudentiae non obest conssentiae probabilitas. . I3'. Prudentiae eum veritate connexio. 24 .

Sita est in eonformitate ad oppostum re ctum. I ad Non autem circa bona existimata , sed realiter talia. 14 prudens Prudens errare potest, non prudentia. I 3. Pradenter. Prudenter sequi non possum opinionem probabilem quoad nos. 143. Prudentes se omnes exist-ant. 7 Prudentiae definitio. ibid. Versatur circa verum non chea probabile. ibi

Rriis hamana. R Atio humana eum respectu ad veritatem est

regula actuum humanorum. I93.

Reflexa

Reflexa opinio de probabilitate opinionis non suffieit ad conscientiam. Reflexa cognitio quod talis doctrina sit probabilia non sumeit; sed necessaria est directa e gnitio probabilis opinionis. II

Reflexistae non possunt judicare de probabilit

Sciunt doctrinam moralem historich. M. Regati morum. Regula morum est ratio, regula principalia lex. riti Reas, Reo favenduit in dubiis, non autem nobis in f ro interno. 231. 233. Revisores. Revisorum approbationes dant opinionibus

piobabilitatem secundum dici . h. i.

14쪽

I toruatis.

tum a

Tuta opinio. Iris Tutior pars an obliget an sit solum fidei Consi- lio. O . Obligat de praecepto. 22'. Tutius an semper obliget etiam in disseilliin

Revisores an mentiantur approbando opiniones Superiores Religionum viri sunt pinquas ipsi non sequuntur. ia S. Sana doctima.

S Ana doctrina nulla nisi vera. x 3.

S. Ignatius. S. Ignatii dithum de obedientia ubi non est peecatum manifestum etiam contra quam sentiamus, explicatur. Igi. . Simuris.

Simultas probabilitatis & probabilitas simulta

S.Tho T. S. Thomas contra erobabilistas. ro I. Scrupulosius. Scrupulosus operatur honesth volendo res indis. serentes quas judicit bonas. I P. Suo s. Suavitas legis Christianae non petenda 1 laxitate

opinionum ex mente Patrum. m. I.

Abduus. subditus an teneatur obedire praeposito eontra propriam doctrinam. . . i73 Peceat in sensu composito opinionis de peccat . 17'.

subscriptionen

Subseriptiones 3c citationes quam probabilit rem doctrinis concilient. . 81.

Suspieio 8c Iudicium temerarium. MI. uspicabile quomodo differat a probabili. ais perioreI Superiores ouomodo prohibeant doctrinas antea

risis probabiles, sa.

Tutior opinio eur in dubiis tenenda. Gravissimae dissicultati occurritur.

Veris T. V Eritas an sit incommoda. . . Severit a verae doctrinae est incommoda pluribus. 288. Veritas inventu dissicilior quam probabili

tas 18'.

Veritas pugnat ubique pro regibus , probabilia

Veritas magis neeessaria reliquis vinutibus. Isi. Veritas odio habetur. Istis Veritas regula conscientiae.' Lys. Rer m Verum est regula morum non probabilius. ad ἰ lamas. Voluntas concordans rationi manti an ho-1 Φ. - .

16쪽

Haec , qua sequuntur inchoata, S' non confecta reliquit idem R. λ Mi ' citat .is Eli alia apud quemdam cognatum, fam, starem sevum, quia migravit emita in Cimitate Sancti Sebastiani in cyuipti Eoad I .

simo octavo.

QVAESTIUNCULA AD LOGICAM MOLE.

1 Rodit nune P. Matthaeus de Moja , ac tomum alium pro re selectarum. seu miseellanea jium , ut solet, id est, nullius Logicae, connexionisve librum: atque Patrem de Espa ea 3 imitatus appendicem quemdam praemittit, ad tractatum de opinione probabili tractatu ipso majorem, in qua inter alios maxime insecutus est Antonium Cella Dei. sed vere mi idiandus est ; nam ea praetermittendo, quae ad jus ,& rationem pertinent, & tu quibus falli , defee thue homines possunt, in facto ipso ex prologo ipso ad Lectorem incipiendo vix quidquam refert da Antonio Cella Dei, cujus contrarium in locis ipsscitatis, & in aliis non tradat. Et miserandus esset in inti, Moja side particula aliqua ei rasset, sed de universo scopo ait in prologo , doctrinam Cella Ohi esse , quoius stib opinionibus fuerii, an arsquιοι , ηec ne prohibitum, eam ex praecepto et gradam, qua prohibitam af , ὰ, , si si probasi M. O bone Pater veu bone' Et hinc est, quod inter Batonium, de Cella Dei hondistinxerit , & appendix toto meindis scateat. Legat quilibet vel primam Cella Dei quaestionem

ad Lectorem . 8c ex crimine uno cibi totum caetera discet circa singula. Sed hae e omittamus, ae latius aliquid pertractemus. Post multas quaestiones ; in quibua Cella Dei ostendit, probabile alio tum generum posse, probabile vero conscientiae non posse simul convenire utique extremo contrarie, vel contradictorie opposito, subjunxit quaestione in aliam, eujus titulus est, utrum non solum verum, sed demonstrabile etiam videatur, duas conclusones contradictorias non

posse esse simul probabiles probabilitate conscientiael Et concluso Cella Dei est: asserimus ergo; de monstrabile videri, nullas contradictorias conclusiones esse simul probabiles probabilitate eonseten iii. Niseio qua lingua latina utatur Moja ; nam de hac positione, & conclusione Cella Dei, qua ni hil modest iu ς poni potuit, ait quaest. a. n. r. qui id est; Culla Dei) ea tenaeitate adhaesit,&e. plurima tractavit Cella Dei in ea quaest. quae est M. libr. I. ae multos syllogismos eoniaciti verum Reeentiores quidam Complutenses, ex quo ante octo annos prodiit liber Cella Dei, unum ejus syllo gismum delegerunt, ac de variatione suppositionis scriptis etiam, ut ferunt, ad ipsum Cella Dei sit telis accusarunt: quod cum a Recentioribus excogitatum , ieramimque Moja invenerit, ut etiam ipse n. r. fatetur , desigit in triumphum ; & in hac quaestione , & puncto caput maxime erigit, & exultatis. I. Proponuntur Sysiogismi crevsvosae. CAEtera qumstionis Mojensis nunc omittamus , hoc solum notato, quod ipsa quaestioni, propositatione erat , nam titulus est , an duae eonclusiones contrariae possint esse simul probabile,' Conseitumodo hunc titulum cum titulo Cella Dei nuper po*o , & ridebis: nam Cella Dei non modo hoe non negat, sed multiplici quaestione, & multiplici genere probabilitatis duas contrarias, vel eontra dithoiia, simul probabiles elli & tradidit, g evicit.sed vere laxum est in Mois scribendi genus , seut doctrina moralis , nec debuit ad Logicam provocare, cujus nullius est usus in suis libris. Syllo ismnin Cella-Dei sic proponit n. i. Forma impossibilis eum alia somist verbum deserociati

Cella Dei) in uno extremo, vage convenies alterutri duorum extremorum est incompossibis eum s

multate illius formae in utroque extremo. Sed certitudo salsitatis est incompossibilis cum piobabili conscientiae in una determinata conclusione , &uni, vel alteri vage , & in determinate convenit. Eigo est incompossibilis cum probabili eonscientiae in utraque conclusone simul. Et subdit ad hane syllogisticam formam verba, & terminos Autoris reduxi plura claritatis gratia praemittens. Verum Hulogismus iste , inquit Moja, apertum paralogismum continet contra prima sum malistarum rudimen ta , quia procedit a suppositione consessa ad determinatam , ut bene notarunt Recentiores, se retunia dentes, & affert syllogismum instantivum Recentiorum. Ego certe haud contendam de hoc suo Hllogismo ε, & mirum est , quod in re eontentiosa, & in con spectu mundisolitin unum syllogismum sullogismis ouippe in suis operibus non utitur)rite constru 're , ideollocare nesciverit ε, nam eauda illa minoris: oc uni, Vel aueri vage , ct indeterminari ianira,

destruit sotmam syllogisticam, Et patet demonstrati vh apud Logicet non ignaros; nam minor proposi.tio eum hae cauda continet duas allertiones, & tres ut minimum terminos. Ecce minorem sed eertitu do salsitatis est ineompossibilis eum probabili conscientiae: ecce unam assertionem, cujus subjectum est tertitudo falsitatis, & praedicatum convenientia cum alterutro Vagh. Ecce tres terminos certitudinem, incompostibilitatem , dc convenientiam vagam :& ecce duas propostiones, dc assertiones in minori,& ecce syllogismum trium praemissarum , & quatuor pro postionum juxta prima rudimenta sum in Iistatum. sed existimavit Moja eum suis Recentioribus syllogismum non esse in sermanis eam ei caudam assuerent. Sed ipse ore se suo iudicet dicens;syllogismus iste apertum paralogismum continet. Syllogismus itaque Cella- Dei sermalissim h hic est. Forma incompossibilis cum alia determina thin uno extremo, vage, & indeterminatu conveniens alterutri duorum extremorum est incomposi

17쪽

bilis eum smeltate eju dem illius formae tu utroque extremo. Sed eertitudo sal statis est ineompos

bilis eum probabili conscientiae eomparative ad unam determinate conclusonem, ut ex omnium con sesione eonstat. Ergo eertitudo sal statis est incompossibilis comparative ad duas in determinath eo clusones cum probabili conscientiae in utraque smus , seu cum simultate probabilitatis conscienti in utraque Conclusione. Sed in omni contradictione eonclusonum adest totalis certitudo,& evidenti, comparative ad unam duarum indeterminate cones usionum. Ergo est incompossibilis cum 'piobabili conscientiae in utraque smul. seu eum s multate probabilitatis conscientiae in utraque. Hos duos sel I ,gismos elaritatis gratia, ut ait, voluit Mola ad unum reducere . non certe artificio Logicae , vel Atti

totelis , sed alio quopiam artificio Ioanneli, quod sorte Joleti, ubi Moja degit, habent

Sed heu nos; jam syllogismi iugulitorii instantiarum sequuntur ,& terrent. Primus per octo annos maturatus hic est. Si forma incompossibilis eum alia in aliquo duorum detur, nequit forma oopo sta in utroque simul inveniri: sed necessitas existendi est incompossibilis eum contingentia eiusdem ergo si necessatas evinendi heu sartaginem consequentis )conveniat uni duorum incompossibilis erit

cum contingentia utriusque. Sed ex terminis contradictorie oppostis necesse est alterum existere histo uterque terminus nequit esse contingens. En , inquit, tuum argumentum. vides, censor, in sylloni,

mis Cella-Dei nullam esse eonditionalem: in hoc Molae esse duas, majorem , & consequentiam. Dein- d. nulla est forma in Logi ea de consequentia conditionali, at haec Mojenssconsequentia est conditio natis. Debuit denique eodem prorsus modo syllogizare ut instare. Aliud Mojae Syllogismus instantiae, de formatior est. Forma incompossibilis eum alia determina thIn uno extremo vage, & inde terminate conveniens alterutri duorum extremorum est ineompossibilis cum s multate ejusdem illius formae in utroque extremo.Sed certitudo sal statis est incompossibilis etim dubio in una determinate conclusione ex contradictoriis, & uni, vel alteri s ecce iterum ea uti am)Vage, & in determinate convenit. Ergo est incompossibilis eum dubio in utroque extremo. En, ait itium argumentum, & triumphum agit: Iterum in hoc utroque syllogismo de contingentia,&de dubio so ma eadem cella-Dei servatur; 8c tamen consequentiae sunt falsae. Et ratio est quia variatur suppositio& proceditur a suppostione coniusa ad determinatam, & parale ismi , non syllogismi resultant. 'Debuisset Moia, ubi suppositionis consuta.& determinatae vallatae vitio accusat, utriusque definitionem eoram asserre, & manifestare, quomodo una in minori interveniret. Sed utinam norat ipse tin quam utriusq: suppostionis naturam, & differentiam; nam vulgares etiam logicos latere solet exacta rei hujus cognitio. Sciunt quidem omnes in uulgari exemplo requisti ad videndum, ac similibus V, tiati has suppostiones e unde impetitiores quoties syllogismo aliquo, etiam bono stringuntur & situ tionem nec sciunt, nee habent,ad hoe refugium variat suppostionis convolant Nesciunt porth quod& Mria, accidit, ostendere, in quo, vel cur,vel quomodo variatio facta st: in quo rite ex ptitando eum Fonseca elim in summulis laboravimus.&suppositionem determinatam,& confusam in eo convenire docuimus, quod utraqne habet descensum perparticulam disjunctivam et ei,& smiles:&in eo differre suod descensus determinatae fit perdi Uersas propositiones confusae vero non ,sed per diversos turminos in una propostione, & alter vocatur disjunctivus, alter disjunctus. Ex quo evidentissime ostendemus,

si in his deceret immcirari,&nisi ad latebras suppositionum harum confugisse videndi essemus, in nullo ex propositis syllogismis procedi a suppost ne confusa ad determinatam. s. II.

Insantiarum nussitas.

P Laeet ergo instantiarum nullitatem imperitiam ita manifestate, ut omnes palam rem capiant. Ete nim syllogismi instantiarum sunt de eontingenti, & de dubio. Patet autem etiam ex eis de eon.

tingenti, & de dubio non posse sormari syllogismum Cella-Dei; nam minor syllogismi Cella Dei est;

forma ineompossibilis clim alia determinate in uno extremo, est. Ex quo patet, majorem Cella-Dei esse desormis convenibilibus determinate uni extremo. Sed contingens, & duhium ex ipso suo conceptu sol mali sunt formae non convencibiles uni determinatὲ extremo, ut pater, & mox dec Iiro. Ergo contingens, & dubium non sunt formar comprehensae in universali majori:ergo nec minor , nee consequentia esse de eis possitnt juxta summulas.

Minor Cella-Dei est ; sed eertitudo sal statis est forma incomposibilis eum probabili eon Genti

tomparative ad unam determinate conelusonem, vel extremum. Et haec strinor nullum habet vitium.

Jam minor ad versmorum est, vel esse debet eadem, ut hona sit instantia,&est haec : sed necessitas est serma incompossibilis eum contingenti e reparative ad unum detur minate extrennim,& smiliter de dubio;sed certitudo sal statis est sorma ineompossibilis cum dubio comparative ad unam determinat hconclusionem. Hae minores sunt de subjecto non supponent: nam comparant, & sumunt contingens di dubium ad unam determinate conclusonem , vel extremum: hoc porth in salsum 1 apponere; nani deessentia , ae ipse sol mali conceptu eontingentis, & dubii est non posse comparari, nee sumi respe iactive ad unam determ ate conclusionem , & extremum, sed ad duo vage; quia contingerns dieitur

ad esse, vel non esse, & dubium dicitur, & est, an res sit,uel non si, & dubitatio apud ipsum Cella

Dei lib. 4. q. i. g. r. a.d. I homa des nitur, mot-- --super μtraque parte com rarimanti cumformidιηρῶ

tominanda aliisum,& omnes plus minus hoc dicunt; & contingentia ab omnibus destritur indisse enita ad esse, vel non esse. Quare termini illi contingens, ac sitium , & determinate ad unam conelusonem sunt termini inter se implicantes, ae se destruentes; scut si dictares,dijunctio determinui. M unum mum: &e. Haee sunt non modΛ probabilia sed patentissima. . syllogismi itaq; Mojenses & Recentiorum complutensium per tot am os praeparati sunt,scut iste. forma incomposssibilis cum alia comparative extremum, vel subjectum, vage, & in determinath con veniens alteruter duorum extremorum est incompossibilis cum simultate ejusdem illius form; in titio que extremo. Sed forma diiunctionis est incompossibilis cum determinatione comparative ad unum determinate extremum. Ergo serma disjunction is vage conveniens alterutri duorum extremotum est incompossibilis cum simultate determinationis in utroque.

Qui, '

18쪽

Quis vel puerorum summul; starum, oro vos, hane minorem propostionem ore proferret Quis non videret terminorum inter se implicationem, & falsam , ae implicatoriam suppostionem de di junctione eomparative, & determinate ad unum extremum Sed eadem est minor utriusque syllogismi Moiens s , deforma, vel quasi forma , contingentia est essentialissime,& aperte in determinata, de vaga, & implicatio in terminis est eam sumere comparative, & determinath ad unum extremum ;& idem est de sorma & quas forma dubii ,& utraque in eonceptu suo formali elaudit disjuniactionem , ut est patentissimum. Ergo datur aperta implicatio terminorum , dc suppositio falsa, & im

plicatoria in terminis.

Ex his patet Molam ,&Mojenses destitutos esse medio termino s)llogizandi ι & eoncludendi,

quo usus est Cella-Dei; nam medius terminus Cella. Dei est incompossibilitas duarum formarum, vel

quas formarum comparative ad unam determinate ; vel conclusionem, vel extremum. Sed hujusmodi Molenses earent hujusmodi medio termino, & Arma , vel qui quasi formis comparabilibus ad uianam determinate, vel conclusionem, vel extremum. Ergo earent medio termino, quo usus est Cella-

Dei. Ergo ridiculae sunt instantia ,& ridi euli syllogismi sui,& legitimus syllogismus Cella Dei, &valet in omnibus formis, vel quasi sormis physicis, & moralibus, & intentionalibus, s ne exeeptione. Unum occurrit, quod missint per ineptiam reponere possint,se ilicet probabilitatem,sicut dubium.& eontingentiam. esse formam vagam, & indeterminatam , nec ad unam determinath conclusonem, vel extremum comparabilem: & icieb incurri in syllogismo Cella-Dei errores a nobis objectos, etsi nul la suppostio varietur. Rationem porrh esse: quia nequit unum extremum esse probabile , quin stetiam probabile, contrarium, vel eontro dictorium. Nerum haee est ineptia. Primo, quia Cella-Dei permultas antecedentes quaestiones, quas inta actas Moia reliquit, absoluth ,& ad hominem probavit, probabile conscientiae non conven4re utrique extremo, scut probabile aliorum generum ;& ita quaestio de syllogismo, ac ista nostra non est tam de veritate, quam de demonstrabilitate hujus rei, & titulus Cella-Dei est, utrum non solum verum, sed demonstrabile etiam videatur, &e. Secundo quia his omissis aliud est,sormam aliquam esse vagam,& vage solum eonvenire , nee esse comparabilem ad unum determinate extremum; sicut est contingentia,& dpbium; & aliud est, imam aliquam non posse convenire uni extremo, vel subjecto, quin alia eonveniat alteri propter relationem, vel transcendentalem, vel prῬdicamentalem ; & se est in relativis omnibus,& nihilominus similitu do paternitas, fraternitas, ratio creatori . &ereaturae, cognoscentis, &c. non sunt formae vagar, Aenon comparabiles ad unum determinate subjectum, nee saepe sunt una forma, sed duae; & unaquaeq; determinate assicit subjectum suum. Probabilitas autem conscientiae etiam dato. quod utique extremo eonvenire deberet, est hujusmodi, nec probabilitas hujus parti siticit contrariam probabilem Patet; quia probabilitatem hujus partis faciunt rationes eam probantes,vel autori rates: sed rationes hanc partem probantes non probant contrariam , nisi probabilistae velint, rationes suas hoc privilegio donare.

Similiter probabile ab extrinseeo suum consstit in eo,quod Suarer, vel solus hoc dicunt: θc ita dicunt; sed Suarer ; vel Sotus non dicunt hoe smul, & contrarium & ita, &non ita, ur patet, &alioquin nihil dicerent. Ergo probabilitas hujus partis non est probabilitas contrariae: & dato, quod duae esse de beretit, unaquaque suum extremum determinale assicit,&c. Quae sunt mani sella:& patent etiam exactibus, qui sep sunt notiores quoad nos, quam objecta; nam opinio probabilis,& omnis absolute opinio est unius partis, non alterutrius vage; dubitatio non ita . sed an st, vel non sit, ut ex titulis quaestionum omnium , ae definitiones. Thomae, & notione publica constat. Ergo syllogismi Mojenses sunt paralogismi, & instantiae sunt ignorantia Logic . Ast teneo tandem Moiam, & Reeentiores ; nam in propositione majori syllogismi Cella Dei audie runt terminos illos vige,& indefer nuia; de continuo existimarunt, interesse suppositionem confusam Et cum minor illis terminis careat, interesse suppositionem determinatam. O vos praeclaros LogicosyErgo & ille sillogismus variat suppositionem: sorma incompossibilis eum alia determinatὸ in uno

extremo , vel subjecto, vage, & in determinate conveniens aliaerutri duorum extremorum & incompossibilis cum ignorantia in uno determinate extremo , vel subjecto. Ergo sapientia conveniens vage M in determinate alterutri duorum exrremotum est incompossibilis eum simultate ignorantii in utroque smul. Quaero vos, utrum hic syllogismus si legitimus 'Certe Moja n. q. . fatetur. majorem pro positim, filogismi tonstrum a Cella-Deι non esse universuter veram, setasolum informis se ipsit incompossis, dis in ea δε hecro, tit sapiensia, O ignorantia fruin, o calor. Videtur ergo insnu are, in sotmis se ipsis incomia possibilibu ut simi sipientia. & ignorantia: frigus, & ealor, valiturum syllogismum. sed eaedem

in ei ueniunt suppostiones in syllogi,mo Cella-Dei, & in syllogis no de sapientia. 3c ignorantia, ut ex tetminis patet. Ergo in syllogiιmo Ceila.Dei. non variatur suppositio, di dieendum iuxta Moiam tuisse . nego universaliter maiorem. Quod s-lint. syllogismum, nee in sapientia . N ignorantia valere, eum res si patentissma, ac ideo aliquo demum modo Aemonstrabi ais. Petrus. vel Patilus si ignorans, utrumque simul non esse sapientem dignentur de hoe bonum syllogismum construere Ide mox ri Ceis Dei usurpabo eumdem, de cedam, ae renu tabo sillogismo Cella-Dei. Capimani undique pauperes.

Id marisiam assae.

SEd adluic turpius lapsus est in materia. nam ut dirui, sitetur α 4. majorem propositionem Cella Dei esse vetam in sermia se ipsi in controis bilibus. ut sapientia.de tenorantia frigus, di calor. Falstasautem.& probabilitas seipsis in eadem conclusicine non replignant. Haec ad verbum Moia. Et n. a. dixerat, syllogismum Cella-Dei proeedere a formis. quae se ipsa eontra riantur,ut sapientia.& ignorantia. ad sormas. Odi se ipsis non opponuntur, sed ratione alicujusmodi superadditi, qui ρο- tra formas. N extra subiectum. in quo ipsae sunt. aperte residet, quales sunt certitudo fit stati di probabilitas supple,conseientiae bl Haec iterum ille. Pine toto g. eo incumbit. ut probet, falsa multa esse probabilia.

Dicebat ergo, probabilitatem de sal statem non esse sermas se ipis incompossibiles,ut sapientia, de Jgnorantia. O bone Deus' Num syllogismus Cella-Dei est de probabilitate,& falsitate/Quis hoc non videt,cui libros edit 'Relegatur Hilogismus,uel in hae responsione, vel incilla-Dei,& videbit,eum non

sile deprobabilitate, & falsitate, sed deprobabilitate conscientiae , & eertitudine sal statis, nisi Μojae

19쪽

idem sit renitudo salsitas &falsitas Corifellarius Reginae,& Regma. Non enim hie ego eu Regina ago, sed eum Consessorio ejus. Ergo nec quide certitudine fustatis syllogi gat;de falsitate syllogitat.

Verὰ Mose instar librorum agri est,& nonnet, neque connectits nam nunc suo n. sumebat tan quam terminos Cella-Dei falsitatem, & probabilitatem, & n. immediate 3, sumit certitudinem talsi piobabilitatem , sed ait, has non esse se ipss incompossibiles , sed ratione modi additi, qui eYtra subiactum ipsarum aperte residet. Sed haud dubie non aperte , sed occulte residet , nam non apparet, nee ipse dignatus est dicere,quis ille modus si, & utinam an in aere resideat. Nullo plane negotio msenditur, commentitium esse modum istum, ae certitudinem falsitatis, id est, ut definit s. Thomas ad hae sonem firmam circa verum contrarium, ac ind. notam reprobationem firmam salsitatis contia iii osse se ipsa ineompostibilem cum cognitione probabilitatis conscientiae in contrarium. sed non sit ita, & incompostibilitas veniat a modo aliquo sim in polo arcti . Hoe eerte non impedit vim demonstrationis, sed solum cogit ad propositiones longiores: & hae e est vera: omnia forma ineompos ibilis cum alia comparativi ad unum determinate subjectum incompossibilitate etiam a modo super addito proveniente,vage,& indeterminate conveniens alterutri duorum isubjectorum estineompossibilis ratione , & vi eiusdem modi eum simultate ejusdemi illius forma in utroque. Haste paten nam si Deus decernat, albedinem, & frigus non esse in eodem subjecto , & albedo sit in petatis , vel Paulo, non potest frigus esse in Petro simul,& Paulo: &sc in aliis. Ergo impertinens est, quod formae se ipss opponantur, vel modo addito; si reipsa simul esse non pollunt. Loquuntur ero , ut loquantur, & habemus vorenses esse isti Doctius non intelligentὶs neque qua loquamur , neque de θυι-

Itis Urmant. Cum rursiis Mola fateatur , de sapientia, & ignorantia valere syllogismum Cella-Dei MCella-Dei eadem quaest. I i. s. . ac rursiis s. 3. eamdem rem saltem xle prob3bili ab extrinseco de Hon si averit per incompos4bilitatem sapientiae , & ignorantiae captus manet Moja absolute , & ad homi

nem. Assert alibi Moja responsionem , sed eam ipsam, quam Cella-Dei proposuit , & sacto notorio disiecit s. 3. . IV.

rata in Heu p p. 2. M'ensi corrigori. P Rimum in titulo quaestionis, quam movit de probabili in genere, Cum quaestio sit, ae esse debeat de specie , vel quasi specie ; se ilicet de probabili conscientis.

Secundum est, quod Cellam-Dei citat pro parte negante, cum ipsa integris quaestionibus tradat,& probet contrarium.

Tertium,quod Cellam-Dei voeet pedissequum Card. Palavicini, cum Cardinalis doeeat, ae tradat In suis operibus usum vulgarem probabilium,& solum in definitione probabilium,& in alia quaestio neuterq; in unive vi opere convenit. Hoe est offendere velle,sed nescire. Itaque eminent illimus Domi huj quand tu solum egit Theologum,docuit usum vulgarem probabilium. Deinde vero in sacris eongre gationibus acutissimum ingenium, in cujus monte opiniones salsae, ut ait Cesia-Dei rion instat alioluo paeae, sed diaphanae erant,advertit,vel quet mih in sacris congregationibus agebantur,esse iniqua, vel filiam esse opinionem de usu probabilium;& ided opinionem mutavit. Postremo legit librum Celi, Dei,& in vetitate maxime firmatus fuit. De caetero tanti facit Cella-Dei in suis operibus splendidis.

sinum lumen ingenii Cardinalis, quod haud dedignaretur ejus esse pedissequum si ita esset.

Erratum quartum, in quo uno tot errata continentur, quod propositiones incipit a num . . ubi ex

istimat, juxta Cellam-Dei salsa non esse probabilia, & tres columnas expendit in .probando multa salsa esse probabilia. Et hoc est errare in toto. Cella Dei ex quaestione i. ad Lectorem contestari incipit: prosecto indubitatum est , & plurimis alias doctrinas probabiles esse; quin non opinio, sed proverbium est, aliquando falsa esse probabilio ra: atque hoc per universum opus millies supponit,& dicit; sed hoe nihil est; nam omnes fere quaestiones lib. 2. usque ad Ir. syllogismi, in quo Moja impe sit, non de alio sunt, quam dedistinguendo,& probando multiplici in genere probabilitatis utrique extremo eonveniente.sed horrent aequivoca sua distingui, ac imperitiam suam manifestati. Inter etiteras quaestiones lib. a. qu. s. Cella-Dei est; utrum detur aliquod probabile etiam contra certum, & evidens' Et amrmat, & probat. Quo uno exussantur adducta a Moja. sed Cella Dei sui oblitus se l. 39 . ubi citatur; non semel jactat, inquit Moja n. s. 'nullam inve ecle opinionem falsam probabilem.Titulus ipse Cella-Dei Mojam redarguit: nam titulumst: ratio Arblabili,

falsa ρὸν in i ad io ementiam erroneam. Et de hoc uno agit;& in omni sua argumentatione agit de ia

tione probabili salsa, sui errante. Quaero abs te, utrum Moja intelligat linguam latinam' Cerie ibi: & semper tuetur Celsa-Dei, falsa non esse probabilia in se probabilitate conseienti, gestetitidum esse; licet stat probabilia quoad nos; & etiam in aliis generibus. sed dictis Doctorum Eees sti pa di, Tabri, Ter illi probat Moia, salsa esse probabilia. Et quis. negat.

Num 8. Caram uelletando arguit contra Cella-Dei ex mIsterio conceptionis Virtinis Matiae. Hoeptimo est erratum eontra Cella- Dei, cuius probabilium distinctione spuitur. Deinde in suo opere contempsi Cella-Dei, quae hoe ex loco assere Caram uel

vhium hie nihil sunt, & ejiciendi 1 schola essent hi homines , qui landitus evertunt Theolo g;,m δε quidquid in Ecclesiastico ictu ,& cultu firmum est; nam putant, cultum praeceptum ab Eecie

li, sal. um esse .s per reflexas exhibeatur adhuc in sensu com Dosto opinionis negantis rem cultu cele- hiatum esse sanctam ; ex hoc enim arguit Μοja contra Cella- Dei. Ergo nec cultus S.Francisio, &S. Ngri, io exhibitus ab Ecelesia probat eos reverat esse sanctos, & susticit probabis iras, & totum eompo netui etiam eum opinione contraria, quod sint damnati : & sic etiam erit in approbatione Religi, tium . &e. Heu monstrat Ecclesia sancta scit, quandiu tolerandi sint. De caetero a num. s. usque ad diis snamti,Mojam cum Baronio de conceptione Matris Dei contendentem. Hoc ut terminis Molae n. 1 o. ti bi, addo, ingenioli mei tarditatem sat eri coactum , me nescire , quomodo Moja excommunionem Alexandri non incurrerit eo num . in tota contentione cum Barono.

20쪽

RECTA DOCTRINA MORUM

TOMUS PRIMUS

LIBER PRIMUS

PRAE AMBULA CIRCA CONSUETA

Trobabilia.

Scopus ac series, ct ratio opem ad Lectorem , vel Censorem. ELIGIovis morum4ue recta doctrin f sapientiam maxime Christiani homi- . nis constare, haud , Lector, ignoras. Caetera planὲ infra nos poenὶ sunt, &necessitati solum danda, quae de rebus magis nostris, iacivitatis etiam, vel Regni, vel arcium, transituris tamen, edisserunt,ut alia milia faciam, quae neque in civilem, neque in Christianam vitam conserunt, sed obstant magis, & impediunt. Ut ixaque eorum solum vita commendanda est, qui Religioni primum ,rectis mox moribus impi-rre vacant; ita in studio litterarum illi probandi sunt in primis, qui Religionis,morumque doctrinam dignὲ elucidant, firmant, promouent: at que his plane duobus , Theologia nostra, sacralipsa doctrina, tota quanta constat. AEternlim sic ilicet victurum hominem, aeternarum maxinahrerum vacare cognitioni, atque ad aeternum tysum Deum contemplandum procreatum, eleva-

tu nidue humanum ingenium , destriira quaeque oedignari, majoraque appetere et, Dei Verbis, quae stant in aeternum , inescari, haerereque e divinis ipsis rebus atque aeternum duraturis nostrIs avide incumbere, eas nosse, indagare, versari, par sanhest, atque quaedam inchoatio futurae Beatitudinis; nam reliqua, etsi ineptiens mundus maximi ducat, minora, imb vix ulla sunt. Hi ne illud est, neque sapientis, neque Theologi nomen eum planE demereri, qui Religionis causas, quorsum se habeant, quantum, & unde veram inter & salsas , quae orbis partem maximam implent, intersit, vix novit, aut curavit rsimpliciorum ad instar credit, & si de scripturas occurrit dicere, de Conciliis, haeresibus, de m vibus , ad scripturarios, Contuove itis, Mi talistasque appellat. Nm l. c. r.

declinandam avit contra Him verb in ipsa etiam Religionis, motumiaque doctrina, aliam prae alia plus justo curare, cole alteram, alteram negligere , scelus est ab ipsis sapientim regulis alienum. Certh aetatum nostrarum Sectat; orum illud est, fidem unam de-ρ taedicare, illi justificationem , illi gloriam, suomnia ex toto attribuere ; morum disciplinam omnem , curamque negligere. Abest procul abi

his deliramentis vera ipsa Fides, atque Religio praeseribit enim illa in primis, nihil ipsam se lana sufficere, fidem sine operibus mortuam esse, s-dem illam saluare homines, quae per charitatem operatur , ex qua justus vivat , mores requiri Christianos , quibus sobrie, juste, & pie viva muniti hoe iaculo: Tria quidem summa munera esse, Fidem, Spem, & Charitatem, sed istam majorem, quae evacuatis illis nobiseum etiam permansura sit. Alius ex ad verso pestilens error prodiit, ipsorum hie quoque sectar locum, nihil veram ipsam Fidem curantium, sed ineptientium,quamlibet etiam falsam sussicere, mores eonsderandon esse, & quo modo unusquisque se gerat in s Religione. Meh utrimque imminet periculum. aut solam Religionis doctrinam, aut solos morea

curandi. Non modo autem pingues hi, ae nimis apertῆSectariorum errores cavendi diligenter sunt, sea illud praeterea circunspecte animadvertendum, ne inconsideratione quadam animi in eos declinemus : s curam omnem doctrinae morum praetermittas, & rectiscandae voluntati totus incumiabas ; si quidquid sapientiae nomine Sacrae Litterae commendant, auro, & Regnis anteferunt, totum in voluntatem conferas , & de mente ipsa illuminanda, edocendaque, contra quam Deus

ipse, suaque sancta Eccles a perpereo nos instia ruunt, nihil studeas : zelum profecth habebis,

non autem secundum scientiam : Ut enim i ectus

tmesectus . viii bona voluntas acceda. Rhariti co by Coos le

SEARCH

MENU NAVIGATION