장음표시 사용
41쪽
unimique rectam regulam conscientiae.
sed quid si opinio sit revera improbabilis , vel
etiam erronea,quinhaereticat &sine ulla actuali cognitione in contrarium existimat 'quis, quod aceidisse adversarii ipsi memorant, pollutionem non esse malam sed bonam: sinctum esse Luthero stare, aut Calvino; vel Diocletianus, & Maximianus, & Nero, ut loquuntur naturaliter historiae, ex sua caecitate permasissimi existerent, Deos esse eoiendos; malam proinde esse legem Christi anam id prohibentem, ae Christianos esse magos egregios, qui malis artibus miracula effigerent
De his caecis, & paranis, & hereticis phantasimatibus, & opinionibus, ac persuasionibus perversis, atque ab ipso Diabolo inductis quid de mum reponimus Remota est per illas omnis actualis, cognitio, & advertentia peccati: malum bonum existimant, & bonum malum. Quid ergo dicimus'
Doeent prosecth, alium his existimationibus consormem evasurum rectum, & honesium; quinde honestate operationis haberi insallibile prorsus, ae evidens dictamen conscientiae. Quid ergo in probabili, vel non probabili nos morantur,
iam uno universali documento dicatur, solam existimationem in momento esse & omnem prorsus existimationem & persi asonem re vera etiam improbabilem, vel haereticam vel paganam tam esse unieuique rectam regulam, atque existimationem probabilem, quin & demonstrationem. Dices, has quidem pravas atque perversis existimationes rectas regulas esse, non per se, sed per accidens, & ex ignorantia, vel errore. Caeterum similiter omnis salsa opinio probabilis solam ex ignorantia est resula, δc non per se, ut constat, & ipsi adversari j concedunt habita
certa cognitione veritatis, omnem salsam opinionem probabilem desinere esto regulam. Ergo quemadmodum opinici probabilis in universum est resula, id est, vel per se, vel per accidens & ex ignorantia; se absolute in universum omnis sua cliniscumque generis opinio: & eriistimatio erit tibi regula. Quod si ille vir gravis,& doctus aliis etiam videbitur, ut Gene vensibus visi sunt Calvinus, & Bera, omnes illius perversae
opiniones. haereses erunt aliis quoque recta regula vivendi.
ut sint Doctrinae se generat ter propos agen
n ti mox secuturis distinguenda in varia puncta : quia tamen aliqui imperitiores eam sic universaliter,& sine distinctione & tradere, & s qui videntur, nos quoque sic generaliter illam
proposuimus : & nune eadem generalitate univerialissima quaedam illius argumenta praemiit re, consultum visituri est. Primo ergo pro illa al- Iegari solet multitudo Authorum eam sic generaliter defendentium. Contra vero nos his sequentibus suaestionibus ostensuri sumus doctrinam telam Iic suntialiter propositam non elle doctri-
nam nee gravium, nee multorum Authorum, sed potius esse contra sensum, & doctrinam eorum dem. Dato deinde, & minime concesso, eam esse sententiam communissimam, probabitur Id. a. sententias communissimas esse communitet de plerumque eligendas , & tenendas : non autem semper; quod pro nunc constat ex 2.3. Exadi. Seeundo, allegant generalissimh misericordiant Dei,qui vult omnes homines salvos feri. Verumhoe est abs te, & nihil inde sequitur ad praesens; atque uno verbo misericordia Dei illa & tanta de talas est,quam, & 'uantam,& qualem ipse dignatus est re υelare : scelesti stimum hominem in finevitae conversum saluat: puerum baptizatum, qui nihil boni fecit, regno donat: alium diu probum,& postea lapsum deserit: tantam denique mundi partem sine fide este permittit. Quis cun a se
Tertio allegant jugum Christi esse suave, fleonus leve,ut ipse qui non sallitur dicit. Item Pharisei remehensi sunt a Christo ponentes onera incomportabilia , quae nec digito quidem vellene ipsi mouere: δc denique Amiam is Nune re quid
po imus φ sed lixe contraria sunt. Quarili allegant si proposita doctrina non teisneatur nos obligatos sore ad sequendum semper opiniones tutiores, id est, strictas, & rigidas omnes: Hoc autem foret intolerabile. Relpondeo id minime sequi, nee es. eoncedendum et
quod constabit IE a ct s. Quinto allegant, si pro
posita doctrina non acceptetur, sequi, nos teneri semper certo scire veritatem. Respondeo, nec
hoc sequi, sed probabile recte explicatum sufficere pro regula morum, ut lib. 3. probabitur. Hic ergo duo extrema videntur vitanda, auterum obligantium ad sciendum semper, & eert, veritatem, quod videtur nimium: & alterum nihil veritatem curantium, Sc assumentium pro
regulo morum quoddam probabile, quod aeque indigetenter se nabeat ad verum, & falsum, seu quae non magis sit resula veritatis quam salsit iis , quod etiam est nimium. sex th allegatur, peritis in arte eredendum se: hominibus scientiae, & conscientiae standum esset sic fieri in rebus humanis omnibus everissimum proinde esse dictum Aristotelis, asen tiendum scilicet esse seniorum, & sapientium diis non minus quam demonstrationibus: atque hoc genus convertibilia multa producuntur. Recpondetur haec omnia esse verissima; nihil tamen confirmare doctrina propositam ut ostendetur K. L. Septimo allegant probabilia omnia esse opiis
nabilia r at omnes opiniones unius vel dii rum quorumlibet auctorum saltem non notatae
sunt probabiles: ergo earum objeetiun est probabile ; ergo unusquisque, &sane sine vitio, opinari potest illud: at licitum est, quem operari,& consulere iuxta opinionem suam. Respondeo
materiam huius fundamenti esse a nobis late examinandam, qua quippe arbitramur esse cardinem huius totius controversa'. Nunc ex dicendis
brevissime respondemus, Maiorem in syllotismcia sumptam esse distinguenda,&de uno probabili esse veram, & de uno probabili esse salsam; nam darur multiplex genus probabilitatis, ut explicabitur. Minor est similiter distinguenda,& nihil sequitur: qu ut dixi inserius declarabuntur. Octav
42쪽
Octav b allegari potest et quia negari nequit unius doctoris dictum qualis sitit Augustinus
Ambrosius. Atere conscientiam tutam ut constat de Ambrosio ex libris Consessionum Augustinier ex epimia ira. Op. a a. ct epi'. ii 8. nam illius autho late sedavit eonscientiam Matris Monicae. Respondemus ab Ambroso non valere ad Auia
Nonli allegatur unum tellem sacere probationem semiplenam: sussicere ad torturam, &ad poenam extraordinariam saepe magnam, head alias magnas res operandas. Ergo unus Au- ethot idem faciet, dc duo vel tres facient plenam probationem, & se scientissimam ad operandum tuta conscientia. Respondemus, hane testium, &Ruthorum aequiparationem esse a nobis insta tractandam ex instituto. Nunc dicimus duos, vel tres testes saltem caeteris paribus contra octo, vel decem nihil probare: Ergo unus vel duo Autho. xes contra alios plures caeteris partibus nihil faciunt. Decimo allegatur, si propria illa doctrina non teneatur, δέ unus vel duo Authores conscientiam tutam non faciunt. sequi omnia bella esse iniusta, ut Lutherus initio delirabat: nam Principes aliquibus consultis Theologis bella movent. Res. Pondetur retorquendo quia a contrario sequitur omnia hedia esse iusta, quia omnia moveri solent Plaevia aliqua consultatione justitiae. Dicitur xigo utrumque esse absurdum, Ec omnia bella dicere justi, de omnia dicere injusta, dc veritatem esse mediam dicendo, non omnia, sed aliqua esse iniusta a dc ex hoe potius contrariam doctrinam revinci. Quid autem requiratur ad bellum justum movendum hujus loci non est dicere Undecimo allegant Romanos Pontifices usos
stilia opinionibus minus probabilibus & minus tutis in dispensando, & producunt particulares dispensationes Gregotii, l. de Gregorii XIII. Ee pauli V. Ergo licebit omnibus. Respondeo
breviter Romanos Pontifices usos filisse in eas-hus propositis opinionibus minus probabilibus speculative, quod damus arguenti: negamus autem eos usos fuisse opinionibus speculative simul, de practice minus probabilibus: quod inserius declarabitur. Doctrina autem proposita, pro qua arguitur procedit sine ulla distinctione speculativae δέ praticae probabilitatis, quin arguens illam
xejicit contra communem sententiam auth
Postremo ut alia praetermitam, adducunt exemplum Ducis exere itus, qui nulla certitudine victoriae, sud incertus exitus belli committit praelium t imo sere semper ita eontingit. Et tamen Duces prudentes sunt, nec imprudenter plerum que praelia committunt. Cum ergo ad rem tantam certitudo non requiratur, sed sussciat probabilitas; sustici et etiam ad prudenter etiam in aliisvperandum. Qiuod argumentum variis modis proponitur,& tot modissoluitur, quia multipliciter praelium committitur. Respondeo ergo aliquando etiam omnino dubia existente victoria,
uti, sere illa desperata prudens esse praeliari,quia saepe ex non praeliando imminet majus malum. De caetero quando nec existiniationis,nec alterius rei aequalis, vel majoris jactura imminet, nullus Dux exercitum periculo committit in aequali spe, vel metu victoriae, aut cladis. Qua pmpter ex iis nulla est consequentia ad conscientiam: nam s- militer concedunt omnes, dil concedendum est, si duo mala conscientiae imminent, idest duo peccata, & ultumque vitari non posset, sine peccato eligi quodlibet, quando sunt aequalia, vel minus, quando sunt inaequalia ; quem vocant easum conscientiae perplexae, ut quando quis putat se peceaturum, si in die ksto ut sacrum audiat, dos erat aegrotiam, δc vice versa. At controversia non est de hoe . sed quando in una parte tune tur peccatum, & alia est omnino tuta. sicut ergo east sel roposito nullus prudens Dux committit pericu o exercietum, quando fundamenta aequalia vel majora stragis habet, nee in vitando pristio malum ullum timet aequi ualens ; se etiam de peccato, ae de conscientia videretur dicendum. Exceptio horam fundumensorum. Haec sundamenta posta,& alia in eundem seo pum sic universaliter proponi solita habent exceptionem manifestam. Nam nemo est gravium Auia thorum, qui usum pro postae probabilitatis uni versaliter in omni materia approbet ; excipiunt enim plerique omnes 3c Sacramenta, he Iudices,& judicia, & Medicos, de alia et res scilicet, eas omnes, in quibus praeter peccare, imminet jactura alia vel praejudicium proximi, aut nullitas Sacraia menti, &t. Quare ut sacta argumenta concludant, neeesse est,ut non ita in universali proponantur; sic enim comprehendunt omnem materiam , & peritis ino inni re est credendum: misericordia Dei ubique est magna; & probabilia in omni materia prudenter opinamur, δά in omni materia operamur prudenter secundum prudentem astensum. Ergo ut arsumenta ista concluderent,deberent constite terminis limitantibus, &sbiam illam materiam speciscam comprehendentibus, de qua sola a guens vult probare: nec satis est exceptionem, gelimitationem postea seorsm facere; per hoc enim ipsum demonstratur argumenta ipsa ita generaliuter , dc in universali proposita non fuisse conci dentia , 8c qua ratione unus excipit haee, 8cilla, alius excipiet alia & alia per aliam rationem, de alius nihil volet excipere, ut quidam pauci Moderniores intenturunt.
uirum ergo raposta ita Probabilium nimiam authorilaum tritavi privatis Doctoribas in doctrina morum 'LIcet haec quaestio alibi suum doctrinalem to
cum habeat,ubi proinde alio die iterum repo netui, e re tamen nostra est, hic quoque eam prae mittere,ut adversariorum aliquos sua nos quoque arte invadamus. Nimirum parti nostrae inde ma snum videntur conflavisse Odium , quod eam v uerint esse contra praxim etiam ipsam Romano
rum Pontiscum , quos in ipse quoque Ecclesiae regimine usos esse, aiunt opinionibus minus pro- habilibus , Sc tutis, ad quod varias dispensationes proferunt. Sed hoe etiam ipsum iniuria haud vacare, nos existimamus. Romanos quippe Pontifices
43쪽
hisces in ipso eriam Ecclesiae regimine usos suisse opinionibus minias probabilibus, & minus tutis,
ut loquuntur, & ita saltem contra consilium operatos esse etiam iuxta ed versarios. Nos porio factum negabimus, & dabimus, eos usos esse opinionibus 1 pecusative quidem miniis probabilibus; non autem practice: practica autem probabilitas ex circunstantiis publicis, & privatis constat , quas noverunt utiqtie Romani Pontifices dispensantes: & quae nos Theologos sesepe latent: ideo absurdum potius est smilia ad tribunal nostrum vocare, & sententiam proa
Iam vero hac ipsa arte uti placuit, non utique in Acta Romanorum Pontiscum inquirendi, quevenerari magis oporter, quam iudicare, sed quod sub sphaeram cadit Theologi , examinandi, & con serendi doctrinam Theologorum circa authoritatem Romanorum Pontis cum in moribus eum doctrina probabilium quam proposuimus. Nulla tutius opponuntur inconvenientia, aut absurda, quam maxima: mediocria enim, & minora, si ex cipinione aliqua ostendantur sequi, non ideo opinio ipsa deseritur, sed imagis inconvenientia ipsi minora admittuntur, atq; in novas mox opiniones, & praxim ipsam convertuntur. Opponis alicui, sequi eae suo uicto, se sapientiorem esse v. g. Di. o Thoma. Haud sane terretur,quin sorte concedit corde consequentiam absurdam. Opponas veris, sequi, se sapientiorem Deo esse. Prosecto &ote, S: corde negat, vel delirat. Hujus ergo generas estisiconveniens, quod modo opponimus viae proposito Probabilium. s. I.
Via provia probabilium aquar qain pro ra
ri orem quemque gravem Romanu Pontificistis. θ Concilis, Generabbis. PRORO. absurdum hoc ingens,& magnum vi
detur ut mons Ol3mpus cui proinde devoran- 1 , nullius fauces sume iant.Jam ergo fidei iter reserendum,& conserendit,est,quod via praedicta uni culmi gravi Authori; & Theologo tribuit,& quod vera sententia tribuit Romanis Pontiscibus , &Conciliis Generalibus in doctrina scilicet morum. Voco veris & accipio Authorem,& Theologum gravem, ut ipss adversariorum sotmalissimis terminis collationem instituarii. aro itaque, an probabilitas si recta regulam ruis Et aiunt. Quaero rursus, an habita probabilitate formare possim in fallibile, ac evidens dicta meti conscienti aede meo non peccato ,& dehone; late, de rectitudine operationis Et aiunt. Qia ero mox: ubi, & unde comparare ego valeam eam probabilitatem' Etr pondent, in dicto, &opinione omnis,& cujus bet Authoris, vel Theologi gravis. vel si placet, sint duo. Jam vero θ,iast prae . ostensum est, idem esse de gravi solum exustimato. Ex his istam consequentiam in sero : ergo tanta est authoritas omnis de cujusibet Authoris gravis an doctrina morum, ut eum sequendo sit prorsus in i possibile, & chimaera, me peccare, & noneste non agere, quin operor ex in tallibili, & evidenti dictamine non peccati, & rectitudinis. Etha Gni,stion aliud ,quam ipsam suam sententiam intulit se videmur. Inseramus modo: ergo tanta est a thor iras omnis, S cujuslibet Authoris gravis in
doctrina morum , quanta Romani pontificis, &Concilii Generalis. Probatur consequentia; quia ea est, & neutiquam major Romani Pontificis, ScConcilii Generalis authoritas in doctrina morum, ut sit tegula infallibilis recte operandi,& sit prorsus chi inera, & impollibile, eam sequendo fideles peccare,& non recte agere; sed haec ipsa est authoritas omnis, & cujussi bet Authoris gravis. Ergo tanta est hujus, quanta illorum authoritas in do
Enimvero rides collationem; nam vel pueri, ais seiunt, eam vere Romano Pontifici, Cone ilioque Generali tribui authoritatem in fidei, morumquadoctrina, ut errare prorsus nequeant. At Author gravis quantuscum ciue errare potest; quin errant passim Authores multi graves; nam graves gravibus contradicunt. Ergo est prorsus impertinens facta. collatio, & evidenti disparitate diruitur. Et ego quidem fateor, eam competere Pontifici, Concilioque Generali per necellariam sane indoctima etiam morum in desectibilitatem:Autho- res autem graves, passim scilicet sibi vicissim contradicentes, errare etiam pollunt.
Verum hoc fine videtur satis mirabile . atque mirandum, quod Romano pontifici, ut pascendo gregi Salvatoris sufficeret, tribuenda fuerat ea notaetrandi infallibilitas: & ideo sit erraret, oves periclitarentur,& Ecclesia: Theologus autem, vel Author quique gravis etiam errando, quin s ope errando, & ubi etiam, & quando ei rar, tam iuth Sca peccato liberet, & in coelum recto tramite oves ducat, atque ipse Romanus Pontifex, id est, prorsus certo,& infallibi litor. Quod rursus recte pasiacendis ovibus, S liberandis a pcccato, atque salubriter illis instituendis Romanus Pontifex, & Ecclesia opus habuerint privilegio maximo, & asti- stentia Spiritus se ncti at Author gravis citra omnem privilegii indigentiam, quin cum solo concursu generali Dei, quem scilicet solum habet, quoties fallam doctrinam docci, sua aut horitate,& doctrina sufficiat, ut in Dillibili prorsus, ac evidenti dictamine fideles & puccatum vitent, & recte, honesteque vivant, & operentur. Cernitur fine in primis quidem aequalitas quoad certitudinem in fallibilem, Sc evidentiam vitandi peccata , & mores recte dirigendi. Deinde verbcernitur excelsus magnus Aut horis gravis r nam
hic quasi se solo sussicit, id est, solo concursu Dei generali indiget ad eos effectus : Papa autem, &Ecclesia magnis certh privilegiis, Christi promis sonibus, & Spiritus cancti assistentia si gulari. Rursus ii per impossibile erraret Ecclesia. sua
tune aut horitatem amitteret: Author gravis eam ex aequo conservat etiam quando errat saltem inprobabilibus. Mitto hic alia, quae proferam paulo post.
F. M. Guod Author ravis errareyusu serio Roman Pontifex, nou sufficit 'o distaritate.
Hoc nunc est diligenter d iscutiendum. Et primo quidem quoad insallibilitatem citra eulpam , & recth honestuque operandi nihil videtur
reponi; nee consequentia ista aequativa in alio videtur ab adversariorum positione differre, quam quod politio est absoluta; consequentia verb nostra collativa utriusq; authoritatis: & certe aequaliter potentia in aliquem effectum, aequalia stant quoad illum, sed utrimque aut horitas est aequali
44쪽
culpam, & operationes tectas,& honestas teddendi, oc aequaliter ootens in hunc effectum. Ergo aea
Quod itaque reponitur licinianum Pontificem, aut Concilium Generale in doctrina morum errare re ipsa non posse: Authorum autem gravem posisse,nulla est dispalitas,certe est in fliciens propter tria. Primo quia indefectibilitas in doctrina inorum Romani Pontificis,&Concilii Generalis probat, sine ista indefectibilitate non polle subsilere illim aliam inde ibilitatem,& insallibilitatem vitandi culpam,& rectas efficiendi operationes,&mores. Secundo hinc, quia si una indefectibilitas subii ieie pollet sine alia nulla superesset ratio tribuendi Romanci pontifici, aut Ecclesiae in allibilitatem in ipsa docti in a.Tertio quia, quod horum t. tio a priori est in fallibilitas 5: in desectibilitas in ipsa doctrina dirigitur tanquam in s nem suum in
rectam dilectionem operationum, & morum. Ut a primo exordiar , habe Oitique Romanus
Ponti ses, habet Ecclesia insallibilitatem: in doctrina morum,quam fidelibus sequendam proponunt,& intimant: quam ego necessariam Theologiam
h e non istatuo, sed suppono. Ad istam insallibilitatem in bipsa doctrina tribuendam supposuerunt Doctores, ii ne in desectibilitate in veritate non
stare indefectibilitatem in recta directione morum: quod visis, lectisque Doctoribus de indefectibilitate in vetitate tractantibus , facile qui
que conspiciet. i Sed ne omnia ad Lectorem remittamus, qui te non legar, ae proinde nee credat, accipiamus obvium ubique Bellarminiun, S videamus, quo demtim reducat vim probationis omnem Probat
in Decretis morum errare non posse; quia si e raret ille, tota Ecclesia, inquit, gravitur laederetur,& erraret in rebus necesiariis; quod est contra promi ilionem Chi isti Joam i c. etim venerit ille Di-
quia tunc ait, deestet Deus Ecclesiis sit tu in rebus
nece flamis, quandoquidem praecepit illi,ut sequatur Ρontificem. & Pontificem permittit errare. At cui te si Deus nulli rei deest ira necessariis, quanto minus Ecclesias suae. Haec ille de decretis ira orum.
inod autem non pollit errare subdit) in moribus per se boni , vel malis probatur. Nam tunc Ecclesia non poti t dici vere iuncta, ut in symbolo Apostoloru)n vocatur. Nam sancta potistimum dicitur ob sanctam professionem , iuc. quae nihil
docet ialium,nihil piaecipit malum. Secundo quis tunc necessirio erraret etiam circa fidem ; nam s-des catholica docet, omnem virtutem esse bonam,&onarie vitium este malum. Haec ipse.
Alii haud infirmius probant ex Ioat . eap. . . eas te oveb n eo. Et denique quia stetit in doctrinas dei nece ite est suprenium Iudicem admittere, qui controversas recte terminet,ad quod opus est, ne erret in fide; sie in doctrina etiam morum necessatius est finiatis Iudex, de Pastor, qui errare ne
Haec omnia cessant, si rectitudo, &sanctitas morum habetur etiam errando in doctrina, quin habetur frorsus aequaliter. Adversarii scilicet aiunt, me sequendo Authorem gravem docentem
salsam doctrinam probabilem, habere in primis certitudinem in sal ibilem, & evidentiam de honestate operationis, & morum: rursus quaesiti,
an hi mores fundati in doctrina salo probabili tam doni meritoriique sint caeteris paribus, atque alii
fundati in vera doctrina, aiunt prorsus esse aequalis bonitatis, δρ meriti, immunesque culpae.
Ergo cessant adducta sundamenta indefectibili
ratis in veritate. Nee enim errante Romano Ponti fiee maxime vero in probabilibus, quidquam Ecclesia laederetur, quin mores haberet aeque bonos, ac meritorios vitae aeternae, atque si non erraret. Hinc nec Deus deesset Ecclesia1 fudi in nece L. sariis , nam Ecclesiae sunt necessaria recta sdes, da recti, sinctique mores, & vita honesta, Deo grata,& laudabilis. Haec omnia habentur per dictamen in fallibile, & evidens, etiam ipsa tota Ecese-sa in probabilibus errante. Inde rursus Ecclesia
sancta remaneret. Oves denique sana,tu tactue doctrina pascerentur. Cessant ergo omnia allegabilia pro indefectibilitate in veritate, in morum doctrina vel Romani Pontiscis, vel Ecclesiae. O iasi bene penetrentur, quae de Authore gravi soluin exilli matri sit pra declarata sunt, idem siquitur etiam in doctrina fidei; quod tamen hic non pr sequor. Cinnes igitur probantes in desectibilitatem in veritate Romani Pontiscis, vel Ecclesie supponunt in desectibilem rectitudinis, bonitatis, no-nestatisque morum,doctrinam non posse cons stere sne in desectibili veritate, ideoque privilegium indescientis veritatis & Romano Pontisci , 3c Conciliis Generalibus adscribimus. Hinc proinde quod secundo loco 'opponebamus, si ilia rectitudo, honestasque morum in desectibiliter haberi in Ecclesia pollet per doctrinas probabiles etiam salsas, nihil opus esset, Ecclesiae attribuere indefectibilitatem in veritate, sed satis foret, si esset indefectibilis in probabilitate, &quod Authori gravi aequipararetiit. Motes squidem nec honestiores,ut aiunt,neque meliores,ia que magis Deo placentes reddum ur ex eo, quod a
doctrina vera dirigantur quam ex falsa probabili, quin ex falsa sol ulti existimata probabili: neque rursus magis certo, Scin fallibilitet boni sunt ex vero, quam ex falso probabili: At, ut mox constabit , finis totius indefectibilitatis Ecclesiae in doctrina morum,est morum ipsorum rectitudo, &bonitas: media portli ex fine redduntur, & sudicantur necessaria, vel non necelsaria. Ergo quandoquidem siris totus aequaliter obtineretur per
doctrinam salsam probabilem, nihil esset necessataria indefectibilis veritas, sed sussiceret indesectibilis probabilitas.
Exponitur. Vel doctrinae omnes probabile verae,& salsae sunt doctrinae sanar, vel non sunt Dicere nequeunt, satias non esse; siquidem sunt recta, & indefectibilis regula moruml: doctrina orthmorum sana, vel non sana est, & dicitur reative ad honos, sinosque mores scut cibus, es alimenta relative ad salutem animalis: & quid certe sana illa doctrina non sit, ex qua & Deo uiuimus, & vitam aeternam promeremur'Sunt ergo
omnes illae lanae, silubres ue. Quid porro in D
premo in terris Pallore deiiderari amplius poteri,
quam quod indefectibiliter pascat oves primi Pastoris Cluilii, sana salubrique doctrina, ex qua di
Deo vivant, & recta via in coelum abeant. Hoeopinio contraria tribuit Authori cuique gravi. Satis ergo erit, quod hoc ipsum supremo Christi in
terris vicario,& Pastori attribuatur. Tanti nimi-ium est juxta advcrsimos quoad directionem, ad bonitatum motum probabilitas, atque veritas.
45쪽
1am modo rei nsonum unam, vel duas rein veamus. Dicent ergo moris regulatos per doctrinam falsam probabilem es utique probos sthonestos: nihilominus eos e materialiter malos,& peccaminos.s, si re ipsa siti contra legem Deil: Quod rectiti,dini, & puritati Eceleste derogaret. 1 te necem fuit dari in Eceles a regigam mo-aeum indefectibileni velitatis ipsius; qua maculae istae, vel labes, vel desectus peeeatis sim materialiter talium vitari tuto possit. Dicent secundo apsum errorem, & salsit rem doctrinae morum ense malam, quani proinde bportuit, ut vitare sancta Ecclesia possit. seu ad hoc secundum post pauca, & seorsiri dicemus: hunc vero ad primum. In primis itaque aliqui viae contrariae negant, hae e peccata materialiter taliat & sane consequentissime di nam tenent adversaris, leges non e e satis promulgatas, ubi sunt probabilitates in contrarium t at contra leges non satis promulgatas non magis peccatur, quam contra leges ta n eon dita ἔ: ergo non erunt ista peccata materialiter ta- lia
Deinde haee peccata materialiter ὐ'ia voce G-ssim teri cre possiunt,& re ipsa nihil oroisus praeiudieant sanctItati morum.& Eceles e magis,quam motus primo primi.Quod patet a priori nam pec-
cadium perri maiora iser extrahitur a generem
ris, signiscatur si ilicet, non em quid voluntarium, imputabit sed prorsus inimpii abile; eri
ergo desectus exua gcnus moris pure physicus, seu t erecitas,& smilia, quae nec labes'eque citi paesunt, neque puritati, δί sanctitati Ecclesiis dero
gant. Patet rursus ex ipsa adversariorum conses.sione, qui aiunt, mores tegulatos a doctrina vera non eta meliores, neque magis meritorios, neque certius Deo placentes. Ergo peccata materialiter talia neque labes,neque sordes sunt. Et nullo mo
do maculae, quae puritati sanctitatique Ecclesar obsint. Nihil eisto oprii tuit, ea esse, vel non est. in Ecelesa, suibusque vitandis eximium adeo privilegium in desectibilis veritatis concedendum es.
Postremb non oportitit, privilegium ti Ibui Ecelesiae, quo motus pii mo primi vitari postini, ut constat de facto. Sed peccata materialiter talia minus lx durit Ecclesiam, quam motus primo primi. Nam primum utraque sunt extra genus motis, & formaliter non peccata, neque culpae. Causalitcrautem mcitus primo primi inducunt in peccatum, g a peccato etiam sunt: in se ipsis rursus boni non sint. At contra actus materialiter mali in se ipsis honesti sunt,ut aiunt, &adi ullum peccatum movent; & a nullo peecato sint, & ejus quas reliquiae, vel signa. Patet ergo,ininus multo opori vim vitari haee peccata materialiter talia; quibus quippe min is multo laediter sancta Ecclesia. Ex his ergo iter lim res imimus omnes probantes privilegium indefectibilis veritatis Ecclesiae in doctrina morum, suppositici linquam natu falcnotum,non polle haberi indefectibiliter rectitudinem, & sanctitatrem morum siue ii desectibili veritate: neque enim, ut est ostensum, pro vitandis peceatis materialiter selum talibus decetiarunt, maxime vero concesso etiam,quud concedunt adversarii eos ipses nostros actus, qui maletia litet mali dicuntur, ede abii, ite honestos, ac vitae aeternae meritorios, & hoc per insallibile dictamen. Constat verri quantum sup ut absurdum ae-
quare Authotem gyavem cum Rontano pontifice
vel Feclesia quoa istam insallibilitatem rectitudinis morum: pro qua silum insallibilitate habenda ge praedicto privilegio in Romano pontifice, vel in Ecclesa cie elidendo tantopere pugnatum est. Constat rulsus, aequa,tati aut horitativm
Aut horis gravis, & Eccletiae nihil derogari per
hoc, quoci Ecclesam sequendo peceatum materialiter tale vitetur 3 secus sequendo Authorem gravem. Nam haec eli disparitas extra genus m iis se habentium, & se impertinentium rerum.
Gndem quia, ut vi in est, si indefectibilsitas tectitudinis morum haberi pollit sne in desectibilaveritate quod profecto est undique chimeticum
non esset quare Ecclesae in desectibilis veritas morum concederetu , sed sumceret in desectibilita et probabilitatis. Sed hanc tribuunt Authori cuique gravi rex cujus se ilicet dicto sotinatur insallibile,& euidens dictamen de rectitudine operationi mnebit ergo omnimoda aequalitas. s. III.
Hoc nunc ea declarandum, quod tertio locci supra opposuimus, oc est ratio a priori dictorum. Constat itaque ex t. Erhicor es ex Ilais. quastis i. scientiam moralem esse propter agere, tamquam propter sinem : 5c de hoc nullus Philosophus, vel Theologus moralis litem movere potest. Non est ergo scieritia moralis propter scire, cd propter agere; & finis illius totus es rectitudo morum fioc. ctiam practica est. Cum enim in allectualis omnis creatura constet intellectu, d voluntate , & utraque haec potentia actibus suisetat perscienda, oportuit, dari scientias speculativas, quae in persectionem intellectus ipsus ordinarentur. Et aliam vel alias, quae noti in ipsius, sed voluntatis, quae de se codica est, persect ionem dirigerentur: & liuiusmodi est scieritia morati; si ave Philoseph e live Theo ogica. Cujus porro gratia lea est. ejusdem gratia est omnis illius propria persectio, ac propter quod sunt domus, & equus, propter idii pium sunt bena domus, 3c bonus equus: quin bonitas, & persectio εκ ipla proportione ad finem ipsum des initur: atque hoc, & nihil aliud sapientes fgnis-
earunt dicendo, sitem esse in ensuram eorum,
quae sunt ad stiem. Ut itaniae per mensuram viniscitur, quantum vini sit in dolio, S s: cin aliis, indem modo per silem scitur, & laxatur tota bonitas, & persectio mediorum scientia ergo ipsi moralis est propter rectos mores, quar. in ista certiores e gnitiones praestant non ita certi; ζ quia herillis in suem diligunt. Excellit aurem sentia Theologica, quia regulat mores meliores, ge praestantiores, idonec senteet in finem stipernaturalem, quem Philosophia moralis aCcuta non est. Ob eandem rationem praestant cognitiones intensores,& vividiores, quia magis movent ad probos mores : atquci ita in aliis. Omnibus autem extellit scicntia sin
Odrum, quae certi iis, & efficacius dirigit. Hinc verbpatet quorsum pertineat insallibilitauin doctrina moriam e Eodem scilicet, qi 4 ipsi doctrina, & scientia,& iit in fallibiliter te flos, &honestos mores, clisno'ite vitae aeternar l ab repo&mus. Quia enim humana ratio est ii ultae nee iens circa bonum, & malum, quod cor trusae C a Philo
46쪽
Philosophorum, & Theologorum sententiar, demonstrant, oportuit ut arguit cum aliis D. Tho mas dati nobis divinitus lege in Dei,ut certo sciremus,quid bonum,quid malum esset: ita quia hii mana ipsa ratio est multum defieiens eirca intelligentiam,& interpretationem legis Dei, quod contrariae Theologorum intelligentiae,& interpretationes,eodem modo commonstrant, oportuit, esse
ira Eeelesia in fallibilem Judicem controversarii in
morali uni, δe Interpretem certum legis Dei. Haee autem omnia sunt propter salutem nostram ; proxime vero, dc immediate propter rectos mores, ged nos, ac meritorios salutis, vitaeque aeternae. Accipatur in scientia morali, nec veritatem salia
stati piaestit te, nec insa illibilitatem saltibilitati si salsi, dc fallibilia tam in fallibiliter , & tam rectos
mores reddunt, atque vera infallibilia. Patet ex dictis, quia mediorum persectio, de proeliantiat a tur per finem: de ide4 ensisse treus ensi ligneo non praestaret, si isto posset se quis aeque certo defendere, vel adversarium interimere: & ita in teliquis. Ergo si doctrina probabilis, salsa tamen, de
fallibilis aeque rectos, de honestos reddit mores nostros, seque certo, scilicet perdictamen prorsus insuli bile, evidens, atque doctrina vera, de in allibilis, sane ista illi non pristabit. Hi ne nihil esset necessatia doctrina vera, & insallibilis in Ee visa. Aiu doctrinam salsam esse re ipsa salsam, cujus
proinde error ut imperfectio, de malum intellectus, ad quod vitandum necessaria fuit in Ecclesia regula infallibilis. Caeterum primo hic esset error pur E speculativus se ut geometricus, ex quo nihil mali, de labis in mores resultaret: quare nulla fuit necessitas magis, quam pro geometricis. Rursus dictum est, Gentiam , doctrinamque moralem non esse, propter intellectum, dc propter scire, sed propter agere: quare si in hunc finem tam utilis est error, quam veritas, jam hoc quoque inauditum sequetur, quod error non sit malum intellectiis: nam bonum , de malum ipsius etiam intellectus mensurandum est per finem , sicut bonum, de mairam ipsiuς scientiae moralis;
quia nec intellectus ipse ut cognoscens res mora les est propter se, sed propter rectos mores: quares intellectus salso eognoleensaeque confert in rectos mores, aeque bonus existet: quemadmodum
in speculativis , quae sunt propter scire, si aeque
bene res scirentur per eognitiones falsas, atque per veras, jam falsum desineret eae malum, de fieret bonum intellectus. Atque hinc cernitur, errorem in doctrina morum non sore, sicut nec errorem quidem geometricum. Nam error geometricus, & cujusvis
scientiae speculativae privat intellectum suo sne,
qui est scire veritatem. At error probabilis morum non privat s ne moralis scientiae. Rursus error speculativus non est supplementum ipsius scietitiae quoad finem ejus: error velo probabilis morum est supplementum sciens ae quoad totum snem eius, qui est recte dirigere mores. Misuram planἡ seientiam, in qua tanti est scire vel errare. Iam ex his palam cernitur aequalitas aut horitatis summi Pontificis, vel Ecclesiae, de gravis At
thoris in doctrina motum. Nam utraque alath Iitas reddit mores aequaliter tectos: & aequali insallibilitate quia ex dicto cujuslibet Authoris gravis formatur mox insallibile prorsias dictamen, de evidens de lectitudine morum habetur ergo i lux finis .aequaliter. Quod velli de errore intelle ctus, vel de peccato materialiter tali opponebatur,
repulsum est, & ostensum, ista esse abs te, de nihil
praestantiam, & bonitatem Authoritatis variare, vel diminuere, vel adaugere. Ponamus duos Artifices, quorum unius omnes cogniti oves essent salta; alterius autem verae: sed
salita illae talis sint indolis, 3c naturae, quibus eas
habens tam bonas statuas, vel domos sabricet, atque alter habens veras. Prosecto diversitatem il-1am veri, vel fals homines nihil aestimatent, Muterque esset aeque bonus statuarius, vel artifex Eslent similiter duo exercitus, & alterius arma es sentaurea, quae veritati comparentur: alterius vero serrea,quae comparentur sal stati. Si praeliando. 3c vincendo aeque snt apta utraque arma, planitaeque bona arma erunt. Quin nec comparatio ista aequat casum nostrum; quia aurum extra praelium in ali os usus deservire posset, dc praestaret serm: at a
cogniciones morales verae alium usum non habent, quam rectum regimen morum: in quo a falsis aequantur.
Iino vel major, vel mirabilior apparet authori tas gravis, Theologi. Esset qui aiundineo gladio aeque hoste ita occidere se iret,atq; alter seneo: san. ille osset potentior; quia plus est poste cum infirmiori instrumento, ut patet. At Romanus Pontifex nisi per certas, easque veras cognitiones recto
infallibiliter moles nostros dirigere nequit: Ai thor . tutem gravis potest per opiniones, quae ins
muni quid, S debile sunt, S a Phil fortio appellantuc : potest rursus per veras, S salsas. Major ergo'mirabilior est authoritas Theologi gravis. Ubi denique in mentem ultro venit Omnium argumentatio probantium virtutem plane divitiam in propagatione fidei ex debilitate, ac in e titudinu instrumentorum. Prosecto nihil mirabilius esse videtur, quam poste per fallibilia, quin etiam Dei sallentia consequi insallibiliter effectum. O piniones portb probabiles fallibiles omnes sunt , quin actu saliunt plurimae: & tamen peceas Author fravis insallibiliter mores recte dirigit, quo plus per infallibiles Ecclesia consequi nequit. sano ista tam mira credure nunquam potera- mus,& satius erit istas aut horitates omittere,quae revera in i nundo non sunt.
RAtio et i, quia ampliorem, ac universali rem
sum insistibilitatis materiam,& campum,habet Author Aravis,quam Romanus Pontifex, vel Ecesesia, vel i D se etiam Deus. Quod sane ita videtur demonstrative ostendLAmplior est,e Euniversalior,& in probabilib. quiadem duplo,uc d serine duplo amplior materia complectens vera, bc falsa, quam complectens solum vera sed Rona anus Pontifex, Ecclelia, de Deus
Glitin restin dei e possunt indefectibilitei honestatem morum in innatetia complectente vera probabilia:Theologii et autem gravis in materia complecterite vera, besa lin probabilia. Amplior est ergo, S: universalior h ujus aut horitas. Neque veto c ruistimes, viam speeulatione niquandam esse, & i metaphysicam, quae parum, vel nihil inores nostro s, vitami; concernat: nam plena est praxi, &esse. uti ista major extensio autho ritatis doctrinali es. 1 3e llum suscitatur re saltem ip- Αfa injussum, evin ,hao tamen utrinque Proba-
47쪽
mias pro se habet utraque pars, ut sere semper accidit. Judex constituatur summus Ponti sex, ut patior totius Ecclesiae. Quantis primum consultationibus res constat' Deinde nee ipse, nec Deus si Judex seret, utrique parti placere possent, sed uni tantum, & alteri aisplicere: unius limiliter bellum honestum reddere, non utriusque. At gravis Theologus utrique smul dicere potest : Non peerat honeste ui atque hoe suo response in sal libiliter&a peccato liberat, & honestatem relandit. Est ergo extenso valde praetica, & expetibilis. Quinimo Iibri mora)es aperiantur qui pleni sunt probabilitatibus mutuis circa solutiones, iatessitutiones, & usuras, & smonias, circa jura menta; 3c vota, &c. In his omnibus, quae prope infinita sunt, Romanus Pontifex, & Eeelesia , &Deus,qui veritatem praetergredi nequeunt, illis iam parti placere possimi, cui veritas adest illius sollim partis actus honestos doctrinaliter reddere: Author porro gravis, & utrique simul plaeere, &utriusque partis actus honestos doctrinaliter reddit. Est ergo extenso, & amplitudo quaedam immensa, summe praetica, & quae hominum intersit plurimum. Dixi in probabilibus esse duplo majorem. Etenim jam seiqui viae contrariae tuentur, omnem probabilitatem esse mutuam; & in praxi multi, quoties una concluso, vel opinio non asseritur te certa, sed probabilis vel probabilior, per hoc ipsum intelligunt contradictoriam quoque esse probabilem. Ergo in universa collectione opinionum probabilium tot sunt verae, quot salsae. Ergo materia complectens probabilia vera, & salsa, ethduplo major, quam materia complectens solum vera. Ergo aut horitas refundens honestatem in to ta materia complectente vera, & salsa probabilia, est duplo amplior, & major circa probabilia,quam authotitas alligata veritati, qua)is est authoritas
summi Pontiscis, Ecclesiae, & Dei.
rum autem Urnor, o doctissimorum
HOe plane sequitur, quod etiam insens absuriadum videtur, & nunc est accurate declarandum. Et primum ex iis, quae eoncedunt adversarii, incipiamus, & mox ex dictis illative id ipsum osten demus. Doctos autem voco non puros
Collectore , sed ipsius moralis scientiae gnaros: ut v. g. doctissimus est S. Thomas, qui ullum vix unquam Theologum citat. Concedunt itaque,ei qui demonstrationem,vel certam cognitionem veritatis habet, non licereiasum probabilitatis contrariae nec in consulendo, nee in operando. Sed haec demonstratio, vel certa cognitio doctiorem eum reddit, non habente il-Iam. Ergo augmento scientiae, & ioctrinae diminuitur, ac restringitur doctioris aut horitas; & hcontra indoctioris aut horitas est, & efficitur major , & amplior ex desectu scienti, , & doctrinae. Auge vect ejusmodi vel demonstrationes, velee xas cognitiones veritatis. Per hoc ipsum limitaturauius authoritas, & per contrarium crescit auth xitas minus scientis:& eadem graduatione, quod iterum magis ostensive declarabitur, aut horitasma imma ci linutati una erit doctissimorum.
Praeterea illati vh ex dictis se ostendItur. Deus, Quia infinite intelligens,& per ejus specialem assistentiam Ecclesia , ct sim mus Pontifex habent authoritatem restrictam ad veritatem, ut explicatum est Quh porro quis est doctior, & intellisentior, eo magis assimilatur Deo in seientia; & ed magis assequitur cognitionem veritatis r ergo etimagis restringitur, & ligatur ad veritatem, geDeus quidem summe sapiens, summe ligatur, nec alia, quam vera docere, aut dicere potest ; omniuautem alius, qub magis illius sapientiam participabit,eo ligabitur magis, & quo minus participa bit, eo ligabitur miniis. Ergo augmentum scie tiae est se ipso coarctatio auctoritatis, decrementum verb scientiae, dilatatio, & extensio authottiatatis. Ergo indoctissimorum maxima erit authoritas, & doctissimorum minima. Hine eorum erit amplissima authoritas, qui nia hil de te ipsa morali noverunt, sed per historiam reflexam opinionum omnium probabilium docent, atque resolvunt per illam regulam; probabitu
quis directe de rebus ipsis moralibus saltem Opinetur, etsi juxta adversarios posset contra opini nem etiam propriam consulere hoc tamen diisei-lius est, & aperte oppugnabitur: & deinde opinio propria semper nonnihil impedit, & multo liberius, ac sine remorsu consulit qui nihil opinatur. Sin vero res aliquas ceno cognoscere perveniat ut authoritate scripturae & sanctorum, & rationa etiam naturali adiuta per fidem plurimae sanὲ reumorales in Ecclesia cognosci ponunt,um tune horum ad hanc persectionem pervenientium limitatior, & minima erit authoritas: primorum autem illorum,qui prorsus indocti,& expertes scienti:e
postremo id ipsum ostensive declaratur, & pr
batur. Accipiamus enim Palum Apostolum scientia morali infusa, aut etiam beata consertissimum, qui proinde certistimo noverit omnes conclusiones morales. Illius sane minima esset authoritas veritatis certa cognitione sibi linguam prorsus ligante : in omnibus casibus utrinque etiam probabilabus ad unam partem semper immobiliter diceret κιχ. A contrario historiam puram habens probabilitatum diceret se. Ostensive erg, patet sequi, amplissimam eue authoritatem mistum, vel nihil stientium s historia quippe illa non est scientia: ) minimam vero sapientissimorum. Atque hoe pacto per circuitum consequentiarum illud demum consecutum est mirabile, quod Theologi graves nimiam quidem sbi auctorit
rem usurpaverint, tandem vero eam reddiderint
minorem . quam indoctissimorum. Jam stillectnotavi,gna s opinionum,& ipsius directae se leniatiae expertes doctos dici quidem, non tamen esse. I. VI.
Hi e paret, cur indoctiores μι ma,s expetibiles iactiores orems indusi, o cis hi vitaram iis paradoxi o pertinaces. Sumus prosectb homines in rebus humanis diligentes,& oeulath in rebus autem animae valde pigri, & oscitantes. Non quolibet amico eontenti sumus, non famulo quolibet, auriga,
quo Medico, Chirurgo. Haud sane dicimus: hie
48쪽
auriga est, hie medicus approbatus: ergo bonus: sissimus, & paradoxus, de pertinax haberetur et sed ulterius examinamus, diligenter inquit imus, quia ad omnes prorsus opiniones salsas proba pretium etiam persolvimus: & sic etiam de Ad- biles diceret non, de sane diceret immobiliter, devocato, de mercibus, de cibo, dc potu dec. At inflexibiliter quantacumque multitudine dicente de Consultore, vel Conscii bre pietatis quodam contrarium. Sic etiam immobilem voluit esse pni textu quemlibet mox approbamus aliqui, qui Timotheum contra coacervatos etiam Ma- sane mihi saud pietas, sed negligentia rerum ania gistros, & in Τimotheo omnes nos instituit, ubimae videtur. quippe non de tempore sellam Timothei, sed de Primum itaque, ut ad rem nostram dicam, maia ultimis maxim. temporibus agit.gis expetuntur minus docti; quia horum maior sed vero sunt, qui immobilitatem in doctis est multitudo, ouam doctisti morum: facilius ubi- na velut vitium reprehendant, adeo sunt omniaque oecurrunt,de commodius multis de causis haia confusa. Scitur, quod & Philosophus Rhisbribentur nam vel de sola arte oratoria disserens p. a. ct 3. O hir. a. mri. Mora . eap. 7. nota
inquit Augustinti quumvir auum pem et i vit immobilitatem potius este proprietate in selen 'ti eis est Haras , patieqonio quod a ria tiae. Sciunt omnes sanctos Martyres pertinaeestiori de utraque Theologia tenet. Aliunde veth, habitos suisse a mundo : Angelicie naturae perlicet Authores approbantes usum probabilium, sectionem esse inflexibilitatem: haereticos etiam, alii quidem docuerint, Consetarem posse gra- de damnatos obstinatospesse. Adeo immobilivi ei peccare ex desectu doctrinae; alii etiam con- tas magnae virtutis, aut vitii proprietas est ; sed iactiones ipsis irritas, ac nullas esse: tamen ut virtutis major, quia per se ; erroris autem mi in superioribus notavimus, non distinxerunt, an nor, quia ex suppositione. Hoc porro totum dis requiratur probabilitas re vera talis, an pure criminis vel tantae virtutis, vel tanti vitii ex hoe existimata susticiat; quin alibi, quod ad secun- pauco pendet, quod altera immobilitas ex veridam partem operis pertinet docent neminem ritatis cognitione sit, altera vero ex errore. Tu hie peccare, nisi actu advertat, se pecore: at qui haia vide quanta sit majestas veritatis. Evidenter au- Det probabilitatem existimatam, putat se habere tem constat,eos, qui parati sunt jam a mimare, vElprobabilitatem: ergo non actu advertit, nee puia negare, & ita intellectualiter dispositos null4mtat se peccare; imh putat. se habere, quod aduer- prorsus habere virtutem intellectualem in tali sarii aiunt sufficere ad infallibile.&evidens dicta- bus. Sic de nullam sdem ii sectarii habent, qui humen de non peccato, dede rectitudine operatis Psineipis libito religiones commutant. Omittonis. Quare si quilibet etiam indoctior mihi vi- hic multa de Prophetis, qui omnes quoad more detur bonus, & sussiciens, ad quod existiman- nimis duri, & tristes a populo habiti fuerunt, aedum 8c pigritia & praxis multorum iuvant, ha- subsannaverunt etiam eos Se occiderunt.beo saiah in eo, quicquid habere in absolutissimo Theologo pos em. Unde non mirum si non mul- s. VII. tum sapientilares conquirantur, 3c viri etiam
Principes & supremi Magistratus quolibet alia Colgatis authoreis, Pont craeo Authoris grati
quando Ductore conscientiae & morum contenti m comuris. lint: qui interea exquisite rus alias suas examinant, de volunt omnia habere optima. Actenus de authoritate Romani Pontisci , Rursus veto habetur, cur indoctiores sint ma- L I vel Ecclesiae, de Aut horis gravis seoi sim, degis expetibiles: quia scilicet eorum authoritas minime in concursu ,disseruimus. Dicetur itaque, est amplior. de extensior: ge in plurimis rebus, quod sane contradicta non est, in eo plurimum in quibus sciens a sua scientia cogeretur dicere excellere Pontificiam authoritatem, quod ipsas non, miniis doctus diret si Sc in contractibus, & Authorum etiam gravium doctrinas damnare 'in iudiciis, in solutionibus, restitutionibus, dee. possit,& nuper sel .recor. Alexander Vi I.damnavit quod san. valde homines expetunt, sibi scilicet, quadraginta quinque opiniones morales: in quo de rebus sitis indulgeri, manus liberas relinqui certe concursu praevalet auctoritas Pontificia: Mininus coarctari: quemadmodum quippe aut hori- nemo Theologorum dubitare potest istandum essetas Consultoris est amplior, sic & talem Conia summi Pontilaeis judicio , dc sententiae contia sultorem habentis amplior relinquitur fa- quemlibet quantumcumque gravem Authorem cultas. Haec utique verissima est Theologia, de in Ee Comparationem porro non institui de maia clesia Dei per necessaria. Plurima tamen contragis vel minus ingenioso, sed de magis vel mi. hanc authoritatem etiam in concursu sequunturtius sciente, de docto. Etenim ingeniosior non ex aliquorum de Probabilibus doctrina,& ex ni se iens non habet, unde sua aut horitas limitetur, inia illa, de qua diximus , authoritate concessa si ipsa directa scientia motali caret; aliunde ve- Authori gravi, vel Theologo: libabo h Ie aliquaio liabilior est ad inveniendas, de combinandas tradenda alibi, & mox, quod hujus loci est osten- probabilitates : quate illius potius authotitas dam concursum istum reddi otiosum, de supererit amplissima de omnium absolutissima. suum. Accipitur autem eos, qui certas aliquas e Omitto primum murmura indoctissimo tum piitiones assecuti sunt fore fastidiosos: quia in aliquorum musitantium,vel obloquentium, bul- iis rebus cogerentur dieere verbum sal liuiosum las, dc decreta etiam doctrinalia summorum Po, non, de quo plures eiusmodi cognitiones habe- tificum non Obligare, nisi a regiis Senatibus adirent, eo essent fastidiosiores Sc paradoxi etiam probentur; aliorum licentium, ea solum obligare habetentur, de pertinaces, quia aliis subscriben- in foro exteriora; aliorum ineptientium , ne mi tibiis subscribere nollen . tiem opinionibus suam intilia secam qua pollent, Ut vero iterum ad s. Paulum redeam. si inis probabilitatem adimere poste: quibus tamen i alia cognitus apud nos ageret, esset plane fastidio- dc ut praxi impedium vimi ac iobua bullatum M
49쪽
deeratorum: & nascuntur ex ignorantia, consertque multum falsa illa nimia existimatio propriae aut holitatis, ob quam omnis Theologus, qui sibi grauis videtur existimat, dicto suo omnia reddi probabilia, R. tuta i hc certistimo vitari pecca
Dicam deinde par . a. de nimia facilitate inisterpretandi & bullas,& omne genus aut horitatis. Illarum porrd robur rursus est illa nimia authoritas, qua credatur, cujuslibet gravis Theologi interpretationem tanti Hie, qua mox infallibi te, ac evidens die amen Armetur, de non peccato, &de honestite operationis. Si namque crederent se peccare polae etiam nouendo gravem
Theologum, pluris sane bullas illas facerent, &bene viderent quem & in quo sequerentur, &alios, & alios consulerent. Praeterea multorum est opinio, quam probabit in habent declarationes Eminentis Cardinalium , sacrarum Congregationum esse velut opiniones probabiles solam vel probabiliores, quae relinquant partem contrariam probabilem. Quare si summus Pontifex non immedi Ate per se ipsum, sed per suos Delegatos etiam Eminentiu Caidinales agat, dc Autor gravis dicit contralium , habemus illico infallibile, & evidens diactamen de non peccato, δc de honestate. Fruia
stratur ergo suo effectu tota selicitudo pastoralis etiam in concursu, si saltem ipsa per se ipsam immediate non agat. Scalicet hoc nimis in verum,
homines his in rebus aliud pensi non habere, quam esse a peccato libutos, de coelum demeteti. Mitto etiam hic nescio cujus ineptiam , Bul- Iam Ponti is exponentis dicendo, eum loqui juxta opinionem probabilem illius partis. Ex
quo pars contraria probabilis maneret: quo uno omnes una Bulliu corruunt. Adeo probabilitates illae omnia transcendurit, dc labefactant corro duntque. Itaque ad concursum opus soret, ut Romanus
Pontifex per se ipsum immediate sententiam diceret. Hoc porro est dissicillimum, vel impossibile saltem respectu omnium, nam opiniones probabiles sunt proph in sinitae r quando ergo examinari omnes possenti Nascuntur praeterea
quotidie: Theologi graves, vel qui fibi & aliis
si aves videntur, sunt innumeri : quomodo ergoat omnes, & omnia in particulari dicat. Lata ruriasus sententia, & edita Bulla, alii, & alii inte
pretantur. N interpretationum damnationes de nuo explicabunt:& habetur mox in manu dicta
men insallibile conscientiae. Valde ergo i aedi iasar, & labefactatui aut horitasPontificia etiam in
Quandoquidem ergo ad omnes, Sc ad omnia sigillatim dicere adeo est inaccestum, ad curam Pastoralem summorum pontiscum illud pertinere videtur, quod universali aliqua resilla sdeles
a periculo removeant. Hoc autem jam dem uinfecit nuper, sel. rec. Alexandet VII. cujus scilicet nomine de nunciatum est universis siletibus, Diodum omnem opinandi ab Evangeliea simplicitate, & sin tum doctrina alienum eorrupte iam potius aperte vitae christianae, item viam sartitis, quam suprema Veritas Deus arctam esse de-
inivit, si dilatati co tingeret, in perniciem sere
animarum. Hae supremi in terris Pastoris voces, seu verius clamores suffecturi, viderentur, ut au-ie. arrigetemus . vidciemusque, qualuit viam
salutis eompingamus, & quibus eum sanctis
opinemur. Cur veth nos quoque in hac I. parte miniis utamur aut horitate sanctorum I. pro locutissimus, Sc copios. r. r. recompensabimus
Scitur scilicet, quod ipsis apertis constat, modum opinandi sanctorum in motibus, suisse continuo
Jam quod loci hujus proprium est, ostendamus,
concursum istum Authoris gravis,&Romani Pontificis opinionem illius aliquam condemnantis este otiosum, ac superfluum. Nimirlim ostensum fuit, finem totius moralis scientiae, & omnis propriae persectionis illius esse morum rectitudinem,& honestatem. Hic proinde finis est etia in inuutibilitatis Pontificiae in doctrina morum: hic ergo etiam ipse totius curae Pastoralis in doctrina morum. Et sane si oves salubriter pascuntur, &t ut bsalvantur, quid amplius desiderare Pastores possunt φ At opinione qualibet probabili,& Authoris graris calubriter oves pascebantur, quin per in- fassibile dictamen tioneste agere poterant, nec magis in talibi liter honeste agunt sequendo ipsam
condemnationem Pontificiam. Quorsum erga
coademnatio, & cone uisus: & quorsum solicitudo Pastoralis caltem circa probabilia Ipsi adversarii tradunt, multas olim probabiles opiniones iactas esse improbabiles studio, & labore posterorum. Profecto labor non v idetur laudandus : nam vel fideles sequondo Theologost graves antiquos sormabant dictamina infallibilia, Et evidentia; vel non Ferme fatuum videretur dicere,fideles sequendo eosAutho res graves ea di ctamina formare non potuisse: nunc autem posse. Formabant ergo, Vel poterant. Cur ergo , & in quem finem fideles inquietavimus, & materiam eis restrinximus honeste operandi: Inquis, ut scirent veritatem ipsam. Scd hoc tepulsum et . Quin videtur, quod noxia reddatur prohibitio Ponti scia, & Theologorum etiam noxius
labor jam semel probabilia reddentium improbabilia. In primiς enim ut peccata vitentur, &operationes sint honestae non deserviunt : erant
enim per in tallibile dictamen. Deinde vero periculum est quod vel ex consueto, & ex passio ne ; vel ex ipsa dissicultate reruni fideles qui honestissime in iis probabilibus operabantur, ad
eadem revertantur, & jam peccent, in quibus antea agebant honeltissime. Qua de causa multae opiniones extant liberantes Consessorem, & alio ab obligatione liberandi pomutentem, vel proximum a sua ignorantia, ite scilicet polle, peccet, qui per ignorantiam non peccabat; quin consultius aiunt, este eum in sua igoorantia relinquere. In hunc ergo modum prohibitiones opinionum probabilium prodesse in primis non poterunt: abesse autem poterunt, & asterre pericula pec
Dicis summos Pontifices, & Ecclesiam nullas damnare opiniones probabiles, sed improbabiles: ruare Sc ex illis quadraginta quinque nuper amitatis opinionibus nulla ulli Censiorum vi ianit probabilis, ut mihi quidamtestabatur, qui probabilitatem plurimi iacit. Verum hoc est sanὰ satis mirabile, quod Theo Iogi possint antea probabilia reddere improbabilia, ut hi ipsi se tentur: Romanus vero Pontifex nequeat, nec manum mittere in sua probabilia. Rursus cellabit omnis prςlatio authoritatisPontificiae, etiam in cons iu si ca probabilia , liqui-
50쪽
dem tangere illa nequit. Constabit itaque doctrinaliter lib. 1. Romanum Pontiscem posse damnare hoc genus probabilia. Quod ad quadraginta quinque damnatas opiniones respondetur, valde supersciale est. Nobis, ait, non sunt vita probabiles. Sed oportet ali rum etiam meminisse. Nam vel illae aliis videli potuerunt probabiles; & tune siperflua est dam natio , quia honestissime operabantur ; vel nullis videri poterant probabiles φ 3c tune iterum superflua est damnatio ; quia nemo per eas acciperetur, & omnes scirent, eas non esse, probabiles, Ec se peccaturos iuxta illas operando : hoc autem idem, Ic nihil amplius sciunt per condemnationem. Quorsum deinde cura Pastoralis moraretur in examine earum opinionum, quae nemini suturae essent probabilest Hoc idem quaero de omnibus doctrinis moralibus hactenus damnatis, & damnabilibus. Vel videri illae potuerunt, & poterunt probabiles &tutae, ex quibus etiam infallibilia ea dictamina
progerminent, vel neque potuerunt, neque pinterunti Utro vis concesso, omnis condemnatio,
A cuta Pastoralis circa morum doctrinam redditur otiosa, & superflua. Nobis, inquis, non sunt
visae probabiles. Quid vethy an suis saltem Auctoribus non sunt vise probabilest an non suis sectari in an non iis, qui Authores eos maximi d cunes an non in doctoribus multis Cculatiores profecto existunt Romani Pontifices, & quoties doctrinas damnant, omnium si a tum Praedecetarum exemplo, & doctrina scripturae,& tinctorum directi id timent, & cavent,
ne oves per eas doctrinas deceptae pereant, ut par. a. constabit Hoc nuper praemissum fuit ad quadraginta quinque opinionum condemnati nem scilicet complures opiniones, &C. cr animarum perniciem inferemes, pa=lim antiquas aus ei ari, par-ιλ noviter prodirae & iterum arctam salutis viam
in perniciem anim rum, σe. Hanc animarum per
miciem vitare finis totus est curre Pastoralis in condemnationibus doctrinarum. Si nulli me videndae essent probabiles, nulli illae inferrent perniciem
Iam ex his eonchidamus. Ergo tota quantatura Pastoralis in doctrina morum, & Omnes, &sngulae condemnationes demonstrant, probabilitatibus, 3c Authoribus gravibus id privilegii non competere, quod elici mox possit dictamen insalia libile non peccati, & non perniciei animavi
Vettim absurdum sis, or contra timen na .
ra , qaod haec via probabilium se ipsam per se
ipsam a fod re vesies aerendo , quaecumque o Ionanis se manere probabalem. HAne impugnabilitatem nullus Author huievi, adscripsit: quin constabit, hanc desens
riem esse contra mentem, & facta sapientium omnium. Occurrerunt tamen alii tam Logicae,
quam Theologiae ignari, eoque magis intrepidi, qui hine laborem nostrum , & quorumque. alio-
a iuri nan damnaram modo, sed etiam ridetent
tanquam prorsus vanum , & Inutilem. Aiunt enim, quaecumque a nobis, val ab aliis quam istumque allegentur, & opponantur , setinon posse, quin opinio docens, licere usum quarumlibet opinionum probabilium remaneat, supersitque probabilis. At hoc uno superstite omianis in contrarium labor, liber est inutilis. Resia metur na iraque continuo, omnibus oppositionibus non obstantibus opinionem illam esse probabilem : at ut ipsa ponit, licet usus cujuslibet opinionis probabilis: ergo licebit usus hujus ipsius opinionis universaliter tradentis, licere usum omnium, & quarumlibet opinionum probabilium
Quaerunt erM quid molia muri Anne sententiam, quam sere omnium, & totius mundi ipsi vel eredunt, vel dicunt, reddere, & ostendere improbabilem ' Et rident. An probabilitate superstite, quidquam circa consultationes, de humanas operationes proficere ' Et rident; nam hoc sibi est principium probabilitatem esse tutam, ac rectam regulam conscientiae, & humanorum
s. Lobje27, hie i Mn iras declaratur mus, ex AZIrina retinis Ati horis. HIe est illustrisimus Episcopus Campanenss.
Quaerit itaque , quae & quanta requirantur ad hoc, ut quis rem aliquam an specie, aut ope rationem possit pronunciare esse illicitam, &per criminosam φ Eadem porro eodem serme jure te uirent ipse, & alii ad hoc, ut quis viam unive salem usus probabilitatem pollit illicitam pronunciare. His autem ab hoc Doctore requisitis, quae continenter prosero, praxis multorum consentire videtur.
Respondet ergo, eum qui tantum facinus est aggressurus, id est , pronunciat tus, aliquid esse illicitum, dc peccaminosiim, ad multa teneri. Primum ostendere debet, rationes fias esse demonstrativas realiter, vel moraliter. Secundbdebet ostendere rationes contrarias seeundum moralem prudentiam consideratas, nec quidem tro
babiles esse : quod saei etsi omnibus dederit solutionem, quae evidenter sit vera. Tettici debet ostendere evidenter, partem contrariam non habere susscientes Author es. Haec omnia s Concludit j debet simul facete, casurus causa etsi duo ex illis demonstrative ostendat. Ecce quanta requiruntur ad dicendum, aliquid esse illicitum t & interea unus, vel duo non solum dicere, sed sacere, ac reddere lieitum possunt dicto suo. Dicent et-go eodem serme jure , hoee similiter tria simul requiri, ut nos utiliter impugnare possimus, opinionem universalem approbantem omnia proba
bilia, usum ue illius pronunciemus illicitum. Haec porro non solum smul omnia, sed & sn gula sunt factu impostibilia, non modo nobis, non modo Augustinis, de Hieronymis, sed nisi fallor. ipss etiam Angelis Dei. Nam ut a tertio requisito exordiar , ipsi putant susscientes Authores unum, vel duos, vel quatuor. At hos, & plures habet iam, & habuit ea via r sectum autem in se ctum feri nequit, nec a Deo gloriosi, &c. non de si qui ei ii iuuat potentiam eui tiranda, ut