장음표시 사용
241쪽
cibariorum absumunt, sarciendo damno fiunt agiliores. Nec rursus multitudinem praedonum coalescerepatiendum e t e ne universas opes a te
nas diripiant. Eadem Aristotelis sententia, ante Columellam, fuit. Quod de fucis Mago , Aristoteles & Columella statuerunt, si applicemus ad otiosios in repub. vel civitate, praestare videtur, ignaviam expellere, quam ignavos & otiosos: velut medicus morbum profligat aut chirurgus putre membrum ub- scindit, ut hominem servet. Si vero ignavus
statim tollatur, aut ob delictum nisi gravasit) infami supplicio assiciatur; ut si stigmate
frons inuratur, vel aurium amputatione caput minuatur; hujusmodi conspicuus notis, quo cunque veniat, ad nullum ossicium admittitur ,ε quum tamen poenae ad emendationem vitae puniti & spem melioris mentis dirigendae sint, ut est in Regulis Judicum Sueticis artic. XXV. Hinc talem ejus vesimiles facile desperatio ad deteriora, imo pessima quaeque incitabit, quos discretio in paenis, laborque
S industria tandem ad saniorem mentem revocare posset. Sed & si confestim expellatur urbe otiosus aut infamia notetur, nihilo minus ipsiuin ignavia & forte mala mens alio Comitatur. IIt ergo sucis, dum aliquo modoti occasione apibus utiles sunt, parcere, satius esse putatur ι ita ignavi ferendi sunt, quan
242쪽
RgspuBLICA APuM. 23 do, deposito otio, laborare caeperunt. Quod si nolint, plagis aut fame sunt coercendi. Plinius g olim, quum proconsulari l imperio
Bithyniae praeesset. consiluitTrajanum Imperatorem, quid sibi de otiosis in nonnullis Ilithyniae civitatibus, qui antea ad poenaS damnati, se iis subtraxerant, & postea frugaliter ac modeste vixerant faciendum esset ubi sic ad eum scripsit: A repub.pasci otiosos, rnutile; non pasci, etiam periculosum exsimabam: ne nimirum egestas& rerum desperatio illis conjurationem, seditionem, furta aliasque malas artes suaderet; ut ad haec Plinii verba Rittersitusius commentatur. Plinio respondet Traianus in hunc modum D tribuendos illos in ea ministeria, qua non longe a poena sint. Quod hodie observatur in bene moratis C, vitatibus, dum in domum disciplinae, vel ad opem publica ignavi, aut validi mendici, aut male viventes traduntur: in quibus opera eorum &ministeria etiam parum absunt a poena. Si enim laborent, cloo necessarioὶ aluntur; si nolint laborare, aut flagris aut inedia castigantur. Quidam ἱ etiam prodigi labore puniuntur, donec resipiscant. Quo intuitu, limen domus disciplinae Hamburgi haec verba praefert: Labore nutrior, labore plector. Qui Vero egeni senio aut membris debilitati laborare neqUeunt, cum delectu, ex publico ali
solent. . Quod si vali i atiosi insanabilis
243쪽
JoΗ. LOCCANII prorsus ignaviae sint, post unam vel aIteram admonitionem, urbe exigendos es. statuit
Gustavus Mngnus r aut, ut hodie quoque fieri solet, militiae hic adscribi consuerunt et ut Vel hoc modo regno serviant, de qua re alibi s) fusius. Feruntur apes in abundantia florum tam studiosae esse mellificii, ut sobolis obliviscantur. Unde Palladius: t) Nocet vibiuplerumque felicitHIua. Nam si nimis floribus annu exuberat, dum solam cunum gerent meliis exemeent, isprole nihil cogitant.
Simili modo non pauci parentum magis de divitiis conquirendis, quam liberis suis bene educandis solliciti sunt; quum tamen maxime intersit parentum, liberos habentium, & ipsorum liberorum, imo ipsius Reipub: ut hi recte educentur. Si Vero parentibus major sit cura bona fortunae, quam bona an inii liberis sitis adquirendi, filii plerumque parentum similes ad quaestum & di. Vitias omnia referunt. Unde' civitas lucri appetentibus & avaris repletur, & pauci bonae mentis cultu imbuti atque optimis artu bus dediti sunt. V irtutum tamen praecipuam curam a parentibus in educandis liberis, ex auctoritate publica, haberi, maxime expedit reipub.
244쪽
on si bisolum privatim sed etiam pu
blico ex parte adquirendum esse. De tributiae civium, ea stro facultatum subditorum s temporum modo ιω- ponenda Abdito esse. Parcimonidprivata cffrugalitate sus uvari onerapublica,'sabiliri rem familiarem. atrarium tuto loco habendum esse.,Vicquid mellis apes laborant, non sibi solis, sed partem regi suo, partem dominis alveorum partem communitati faciunt.
Hoc est quod Maro de illis dixit:
.Parem in modum cives ac subditi non sibi luisque solum, sed patriae quoque laborabunt, & in publicum quaerent seponentque Regi vel superioribus partem suorum bonorum, loco census, vectigalis & tributi. Hoc iuri divino , naturae & gentium con Ueniens est. Tullius : Non solum nobis divites esse volumus, sed liberis, propinquis, amicis, maxime 1 reipub. Singulorum enim factilitates σcosiae sunt dipitia civitatis. Hoc enim & ratio suadela
245쪽
M8 Jo A. LOCCENII suadet, & usus pos uiat,& necessitas subet: ut, qui sub umbra pacis ac quietis publicae tute la degere cupiunt; etiam defensionis ac tranquillitatis publicae subsidia, pro debita portione, conferant. Quando vero mellatio ex apium fructi. bus fit, non omnes favi solent eximi, sed priore messe, dum adhuc rura pastionibus scatent, quinta pars tolli, altera messe, cum imminet hyems, secunda vel tertia pars favorum hiemationi solet relinqui: ut tunc habe-iant, unde Vivant.
Sic quando tributa subditis imponuntur, non modo pro facultatibus cujusque, sed etiam pro temporis vel durioris, vel mollioris ratione,tributa moderanda & exigenda sunt. Quod Columella de apibus dixit: Si nimium idis detrabas, injuria contrisata, velut deseratione rerum profugiunt; hoc Rehabeam in suo populo per nimiam tributorum exactionem deprehendit. Ut non minus comatis, quam calvis molestum est pilos velli; itatam opulenti quam tenuiores non facile de sua pecunia nimium detrahi patiuntur.Unde Annibal apud Livium ex vulgi mente: Tanis
tum nimirum ex publicis malis sentimust, quantum ad res privatas pertinet; nec in eis quicquam acri- , quam pecunia damnum simulat. Η1c
ergo facultatibuε singulorum & tempori
246쪽
RaspuBLICA ApuM. 239 i convenientem modum observari praestat: ut omnes oneri ferendo pares sint. :
Si exiguo sorte mellis proventu, demensum in victum non sufficiat apibus, solent parci possessotes mel tertia parte purae aquae , miscere, & in alimentum apibus praebere praeterquam quod apes ipsae per se non prodigae, sed parvo contentae de parcae sunt. Vir
Apibus quanta experientia PAR CIS p& Martialis:
Equidem si cives parcius sumtum faciant, nec genio plus aequo indulgeant, nec supra vires facultatum suarum & conditionem Q. am aedificent, nec se suosque nimis vestiant; nec molliter curent ; ut multi passim solent; non solum id onerum publicorum sublevati-
oni erit, sed etiam quod in propriae rei familiaris incrementum reponant, supererit.Magnum enim vectigal est parcimonia, ut orator vere dixit. Aliquando quidam ex ple- be cives, honesti tamen, Holmiae coram R. Drcitfeto de gravibus tributis conquesti, responsum ab eo acceperunt: Si uxores & filiae eorum non sericis & holosericis vestibus uterentur, sed minore sumtu, decorὰ tamen, amicirentur,& frugaliter viverent ipsi cum suis, tributa illis tolerabilia fore. APra non primos, ne furantibus occaso
247쪽
a o JOA. LOCCENII magis obvia sit, sed intimos ac novissimos alvei sinus melle replent. Ita aerarium tuto ac bene munito loco habendum&fideliter custodiendum est a ubi liberum sit a furum & harpyarum manibus; atque, libellum ingruat, ab hostium invasione. Sed de hoc alii plura.
u) ι. Georg. x lib.XIV. Fig. aa2. CAPUT IX. De exercitationibus ae ludicris in um in pace. Inanes, noxios, scurrues sol caenos ludos prohiberi, ad studium
hon/statis cs morum homines exerceri , atque aecoros, te estivos ac moderatos esse Iudos, reipub. inter-
Uum omne tempus in negotium 3c otiisum di: tribuatur, apibus etiam utriusque certa est usurpatio ac remimio. Iustis operum confectis, exercitationi se dant atque recrea. tioni: dum in apertum evolant, & gyris in alto editis, modo concurrunt, modo recedunt ; quasi umbraticis certaminum praeludiis intentae. Lusurquum satis indulserunt, ad laborem ac mellificium suum revertuntur. Juventuti & civibus aliquid honesti la- ο
menti dandum eli: quod sit pro levamine; laboris
248쪽
RgspugLICA APuM. st a Iaboris di laetitia animi curis onerati r Quod Promtiores obsequio, & oneribus publicis privatisque patientiores reddat. Ut enim Viriagilius recte monet. Alternis facilis labor eII; Alternis , nimirum interposita tempestiva quiete & recreatione,facilius sustinetur labor. Sed si nimis arcum tendas, tandem, ex proverbio rumpitur. Plerisque gentibus otii fuerunt oblectamenta. Romani suos ludos civili nomine munera appellabant: Quod se magistratus illis non exigua impensa populo munem praestabat, atque operam liberalem gratificabatur; exercendo iis etiam illos ad militarem virtutem & victoriam. In apibus vero Virgilius, earumque imaginariis ludis, quos negat illis in tantum permittendos esse, ut per eos a serio & magis necessario labore ac mellificio avocentur; homines simul docet, utilia ac necessaria ludicris & inanibus praeferre, his versibus r
Contemnuntque Dyor o frigida tecta relini ' quunt,
Instabiles animos LUDO prohibebis LMANLInprimis ostendit, cavendum esse in ludis publicis admittendis, ne sint INANES, scurriles & obscaeni: ne, dum animi causa fieri dicuntur, animum ad ficta exempla & spectaculaa
249쪽
χ v. Jo M. LOCCEui Ictacula ., vera imitatione Blutum ac levem, libidinis ac voluptatis servum faciant; ne truci actu adspectuque mentes hominum eia ferent , aut molli effaeminent; sed honestatis actionibus, laudum & virtutis decori petludicra conveniant. Quid aliud mascula Graecorum & Romanorum pectora magis fregit, quam licentia scenica,&ex ea, lasciviae ac voluptatis laxae habenae λ Quo sine dubio respiciens Columella & ad simplicia maiorum tempora, talem licentiam ignorantia , digitum intendens, dixit: y Sine iudicris artibuι olim seris felices fuere futuraequesunt restublica. Certe Spartani Mas. silienses, & veteres Gothi ludicra scurrilia in suis rebus publicis non ferebant. Equidem instabile vulgus 1NANIUM studio saepe stupidum, animum magis agyrtarum, histrionum 3I circulatorum ludis quam seriis & ho. nestis intendit. Hujusmodi circulatores &ludiones Labeo vetus Jureconsultus et)suis coloribus descripsit : auod frequenter sine
causa vagentur, π in res nugatorias te in con
sumant. Nam praeter nobilis, pretiosi & it- revocabilis temporis in talibus iacturam, v rd rebus nugatoriis & vanis tenent homines, ad pia, seria & honesta natos.lEt praeter istaec,
non parvam nummorum partem, a spectato-toribus acceptam , secum abeuntes auferunt
hujusmodi histriones& nugivenduli. Licet
250쪽
RgspuBLICA APUM. 2 enim singulis spectatorum exiguum videatur istarum nugarum pretium, tamen conjunctum crebroque expensum, tandem fit ingens & numerosum: Quod majori cum fructu servari & impendi reipub. privatoque Usui posset. Alexander MagnUS quum sua aetate spectasset quendam circulatorem, qui grana ciceri S ex spatio distante in adversam a- cum sine frustratione mittebat ; istius leguminis modio eum donatum dimisit. Dignum ineptiarum labore praemium ; nisi quod maiorem ineptias tales exercendi materiam ac iacepit nugator. Quidquid vero fiat de pretio & tempore spe standi ludicra lepida, nec
inhonesta tamen ; maximum corruptionis morum periculum' ac damnum metuendum
est, si lascivi & turpes ludi, frequentesque sint; quod in nonnullis rebus pub. experienti testatur. Itaq; praestat, & expedit reipub. ut illi decori , tempestivi ac moderati sint. Si ne prisvati quidem parentes, si recte sapiant, liberis ac familiae quamvis ludendi licentiam, per qua mores paucorum corrumpi possint, concedunt; quanto magis magistratus non dabit quibusvis histrionibρ ac scurriis licentiam in publico tales ludos agendi, per quos totius ferme civitatis oculi & aures, praesertim castae pudicae, non solum ostendi ac laedi, sed etiam animi depravari possint. Sapienter Justinianus : Damnati, in Q Dit'proh hiri Iudi manus oculos ur aures polluunt ; imo ipsum