장음표시 사용
141쪽
DIGEΤI IN FORTI A Tl. 7iSi quid in fraudem patroni factum sit.
Libertus tenetur patrono suo relinquere partem debitam iuxta dist. s. de iur.pa. traditam . Si ergo libertus dolo malo, siue testamento facto, siue ab intestato decedens, aliquid fecerit, quo minus debita pars bonorum ad patronum, uel eius liberos perueniat: habet patronus actionem quae appellatur Fauiana. Et est in factum actio personalis, & perpetua, quae datur soli patrono ad reuocandum ea, quae libertus in fraudem eius alienavit inter uiuos,uel ultima uoluntate, quo minus patronus habeat tertiam.ut i.eo .l. i .3. .& insti. de succ.lib. f. sed curam .de hac actione insti. de act. f. item si quis in fraude. Si idula te tamenti nusiae extuκα. Postea q praetor locutus est de bonorum pos . eius qui testatus est,trans tum fecit ad in restatos: eum ordine secutus,quem & lex I 2. tab secuta est. Fuit. n. ordinarium ante de iudiciis &uoluntati b. testantium , & deinde de sicces ab intest loqui. Sed successionem ab intest. in plures partes diuisit:fecit. u.gradus uarios. i. cap ira primu haliberorum, im legitimorum,tertis cognatorum, quam tum uiri & uxoris. Tunc ab intestato potest competere in . bon. poss. si neque sim tab neque contra rab. b no. posagnita sit: uel si repudiata est a bono. posex testamento tunc. n. ab intestato bono. postseam incipit. Recte autemptor a liberis initium secit in successione ab inteflator ut sicut cotia tab.ipsis ita defert ab intes. ipsos uocet. Vnde liberi.
Quidam libri habent hic proprium tir. Vfi liberi: alii
aut non habent hic ti. sed ponunt istam l. sub cit. prox. s. /sta b. testa. &c. Et tractat hic rit. de primo ordine succedendi ab intestato, qui datur liberis descendentibus, siue suis, siue emancipatis:quibus ordine naturae parentum haereditas debetur: non aut econtra parentibus liberorum haeredita .Parentes enim quicquid acquirunt, praesumuntur naturali ratione & communi uoto Iiberi, thesaurizare. Econtra autem liberorum bona ad parentes non recto ordine naturae, sed turbato, & ex Iola miseratione .i.pietate, in solatium filii amissi concedunia
142쪽
tur: ut s. de iur. do t. l . in successione.& de in ossi . test. I. ni& si parentibus .ubi glo. dicit, Bul. dixisse , quando mortuus suit filius suus: Ordine turbato succedis Bulgare nato. Et potest hic subiici regula, ut quicunque haebent
contra tab. habeant hanc bon. posui s. tit. prOX. l. I.f. recte . Liberi ergo in bonis matris uel maternae lineae non habent hac bon. pos. ita intelligitur quod dicitur. C. d.
suis & lcg. haered. l. ulti. Unde lethimi, ct unde agnati. . unaim Coniunctio Et, hoc titu. ponitur expositive: nam idem Legiti, est legitimus & agnatus . oes enim agnati legitimi, dicun in . tum quia l. l 2. tab. ad successionem v cicantur. Et deferturl ec bo. posper, Vnde legitimi,non immasculis, sed et steminis, nec trii ingenuis, uerum etiam libertis. Est e s csiis pluribus: nam & foeminae possunt uel consanguineos,uel agnatos habere: Descientibus igitur liberis, i. suis hae aedibus, deuoluitur haereditas secundo ordine per hoc .pos. ad agnatos proximos ex l. I a. tab. 3c sunt illi, qui ex linea masculina descendiit, uel et ex adoptione, duit, modo sint in priori gigdu : quidam tamen coniunctis, foemininum sexu admittant sicut legitimi: ut silii sororis permanae,uel uterinae,& fratres emaci pati. Ite uterini,& filii eorἀ. C. de leg. haer. l. pe.& ulti. ite qui adhaereditatem uocantur:uel bo. poss. l. uel senatuscon. Tertul. uel Orfic habent hanc bon .possI.l. 2.f. Vlt. R l. I .
Η oc bon. po T. datur coniunctis p scemininuir sexum
legi time uel non legitime. Et quia ex iure ciuili originem no h et io posteriori & tertio ordine ponitur:& eos inuitat, qui iure ei uili ad successionem admitti non pos- cog si . sunt. i. cognatos. Cognati autem appellati sunt, quali ex uno nati, uel ab eod e orti .i. ygeniti: & qui quasi coe nascendi initium habuerunt. Et complectitur haec bon. pol. sextum gradum cognatorum. & ex septimo duas perIonas. f. filium,&filiam, sobrini,& sobrinae. Si itaq; liberi id est. primi ordinis haeredes,& post illos agnati. i. sec*aivrdinis, minime sup sunt,quenire possint ad succellionem abiit est . vocant v unde cognatici. beaeficio huius
143쪽
ett.attinentes ex linea proximiori foeminina, & agnati capite diminuti,&c. Hodie aut agnati an cognatos nul- Vota. la habet progativa. Nec est aliqua disterentia agnationis ει cognationis , dumo alias nullo desectu aetatis uel morbi impediant: ut in auth. de haer. ab intes, ex his. col.9. De successorio edicto. Successorium edilium id propositum est, ne bona hae successo- reditaria uacua sine domino diutius iacerent,& credito- rium eiaribus longior mora fieret. Bene igitur praetor praestituit Liam. ips his, qui b. bon. pos detulit,& dare inter eos siccessorium edictum. Cum . n. plures sunt species successionum, di ordines, & in unaquaq; specie saepe plures existant dispari gradu personae. Ne igitur actiones creditoru differantur, sed haberent, quos conuenirent, & ne facile in posside functi mittantur eo modo sibi consulerent: ideo pet*ndae bon. pos. certum tempus praestatuit. Liberis ita que & parentibus tam naturalibus, quam adoptiuis, ob sanguinis praerogatiuam in bon. pos petenda anni spatiucaeteris autem agnatis uel cognatis centum dierum de dit. Et si intra hoc tempus aliquis bo. pos non petierit: eiusdem gradus personis accrescit: partes aut non petentium accrescunt petentibus. C.quan. non pe. par. p .a c. l. i. Sed si nullus eius ordinis sit, deinceps caeteris bon. pos perinde ex successorio edicto pollicet, ac si is qui ρ- cedebat ex eo non esset numero. Et dies praefixi ad bon. post debet esse utiles,& absq; solennitate aliqua bo. posscoram iudice agnoscitur. Et olim erat successorium edictu ira solum de ordine in ordine : hodie aut et de persona in personii de gradu in gradu, & de capite tu caput:
ut no. C. e. super rub.& insti .de bo. post . S. cum igitur. De gradibus affinitatis. ..
Iurisiconsultus coga atorum gradus, & assinium nossedet: quia legib. hereditates S tutelae ad queq; p ximum
redire consueuerunt. Et ex lege publicorii iudicioru contra amnes; & agnatos, nemo inuitus testimoniu dicere cogitur. Nome cognatiouis a Graeca uoce dictu ur cyno. sic. n. illi uocant quos nos cognatos appellamus. Sunt auteas Rati omneςcvguati: .red non conuert Itur. Ister
144쪽
agnatos. n.& cognatos hoc interest , quod inter genus,& speciem .diam quie ita gnatus,& cogimus est: non autem qui cognatus t is,agnatus et est. Alterum .n .ciuile,alterum naturale nomen est. Gradus aut cognationis aliisu peri, dis Ordinis sunt , alii in serioris, alii ex transuem 1aremes so, litu a latere. Superioris ordinis sunt parentes, si ui usque adtrita uum apud Romanos proprio uocabulo appi l l ntur. Viceriores qua non habent speciale nomen, Maiares. Juaioιe, nominantur. Ii serioris ordini v sunt liberi, qui tiberi. tuque ad tri nepotem propria habent uocabula : ultra ψ -- bos posteriores uocantur. Ex transuerso aurem siue a la M . rere L atres.& sorores,& ex his pgeniti. ite patrui,a-tae,auun ili,& materterae,& eoru liberi: quae comput rio qua tei riem debeat, traditur initi.de grad. cog &ina rhoi e cognationum. De affinnate autem, & eius coin-
Alpini a pilatione graduum habes mili. de nup . . affinitatis. &peculiarerii de ea at borem affinitatis, quam prosequere ut in c. non decet. de consang. & sfinit.
Dc ficientibus cognatis, S his qui inter cognatos Uc cantur,qtia' to ordine uri & uxor sibi succedunt, & e Viro cludunt iis cum . Ad hoc ergo requiritur, i inter eos iu--er. sium matrimonium fuerit contractum: quia si iniustum fuerit matrimonium, non datur cis bon. poss sicut nec ex testamento uel ab intestato per eos haereditas peti potet . Ur autem haec bono. pol. locum habear,oportet esse lax , rem mortis tempore: si enim diuortiu secutum fit. haec luccessio locum non habet. Similiter re pellitur mulier, si nubar intra annum luctus. .de secun d. Rup. l. r. in s. Item praeseruntur uxori Oes consanguinei uiri. C. e. l. . . tem quidam alii, qui sunt. C. de haer. decu. per i tum. t tem qui ex liberalitate imperiali ueniunt: ut C. si
impe Iiber.λ.sine haer. drces lib io. Alias enim ipsi inuicem tibi succedunt ex eluso filio: ut C .e.l. i. & hoc iure ueteri .iure autem auth .est aliquid plus: ut Geod. auth.
praeterita. M. istum De metreanorum, en militum si Gerone.
R mania cis intestati defuncta caltrensi a siseo nounendicantur,
145쪽
caritur, si haeres legitimus usit; ad quintum gradum intra tempus statutum possessione acceperit. Miles danatias de aliquo crimine militari, qualia multa sunt*dere mil. per totum. nihilominus testin facere pi in bonis castrensibus , & iure militari: si sibi hoc concessum sit iprincipe: eiusq; bona ab intestato ad cognatos pertianei in Secus si sunt paganica ,q fisco applicantur. C. e. l.&militi. Si ac punitus sit ex coi crimine, puta furto ,homicidio.&c. Oi casu fiscus succedit. Et est notandu , t priuile qua qJ het miles, ut testetur, qJ alias no poterit, nsi Primi durat post missione: ut insti. e. r. respon. Sed secus in aliis gum mi priuilegiis. Veteranus aut dicitur non solu legionarius, iiiii. ted & ois qualitercunq; militauit,& honeste est a milite
absolutus. s. de excu. tu. l. sed & milites.3. ueteranus. &quar priuilegia talis habeat, habetur. Q de uete.P totumno C. quando prouo, non est neces i. ueterant .inglo. Quibus non comperit bonorum post fis . A bonorum pollessione repelluntur qui amiserint Iibertatem, uel ciuitatem: petitur autem bonorum postersio, ut , .dixi, intra tempora statuta.Si autem repudiauerint, uel tempore sint exes usi, statim possunt admitti sequentes. Nec in cursu temporis bonorum post ilionis, licet alicui praetendere ignorantiam: si tame potuit con- rsisere peritiores.C.eo. l. iuris. Ite si pater dolo secerit, ne testametum mutaretur, in quo filius suus est institutus . hisia, et emancipatus: uel si seruo instituto dominus dolo se ' icit, ne testili mutaretur, actiones competetes ex eode testamento, pro adipiscenda bon .poseis denegantur.& c5tinuatur materia huius ti.supra si quis ali. test. prolii. Vs lex legibus,si orat; consitati bonorum possessio detur. , Haec est bonorum possemo septima extraordinariarq I Uptima rone inducta dicitur.ut insti.de bou.pos. I. septi ' ma.& habet locu m aliquando ex testo, aliqn ab intest eo. ut patet in desuncto apud hostes qui lege.Cori fabet
Ite mater aliis in testo institutis filiis, postea in puer pici decessit,& filium quem gestabat in utero praeteriit: prae sumitur. n.hic filius institutus, & habet bo.posis secun-
146쪽
ἡs tab.&hac septima extraordinaria. C. de ino testu si
mater. Dicitur et extraordi uaria, quia ius no tribuit, ut
Carbonia, s datur uetri,S quae datur gratia agnoscendis litis:unde & datur sine causiae cognitione. Quod in ordinariis,quia ius tribu ut o trari si est s.de bo. post l. 3. ,.sica.& Infra. ti. Τxi. l.3.f. in bonorum. Item alia edictalis,qex edicto ptoris mortui decernit: alia decretalis, qu uiuo praetore decernitur.Vel hodie,quia no est necesIariuea decerni,vel dari, dicitur iudicialis , a iudicis praeseri- tia,quae in eius agnatione exigit stupra de bo. pos . l. 3. 3. a municipalibus.& inst. de bo .pos. f. ult.&fm AZo. pos- . ,, set illud dica,tinam esse bon. pos. Edictalem , & eandem appellari decretalem,& iudicialem : ex eo quod accipitem caciam ex praesentia iudicis: nec est differentia inter decretum & decretalem. Vbicunque ergo danda est bo. posex aliqua noua lege, datur icta extraordinaria .
Quis Ordo in bonorum possessionem feruetκr. inrisisti Ad bona defuncti intestati uocantur primo sui haeredes. secundo legitimi, id est,agnati. tertio 3ximi cc gnati: deinde, uir & uxor: sicut supra de tab.test. nullae ex z. l. I.& insti .de haere. ab in te. 3.admonendi. Intestati igitur patris bonorum possessio datur liberis, non tantii his, qui in potestate parentis usque in mortis lepus fuerunt: i , sed etiam emancipatis.I.eo. l. I. in s n. R C.qui ad bono. post. 2.& iusti. de haere.ab intest.F. emancipati. D. suis,o legitimis haeredibus . .
Quae sit succeitio de iure praetorio multis tit.hucusq; iuriscosultus posuit. Sed quia pauca dicturus erat de suc-manaei cessione iuris ciuilis, ideo istam postposuit: tractat autebio tis. de haeredibus qui ueniunt ab intestato. In testati, aut e proprie appellantur, qui cum potuerunt leuamentum facere, testati no sunt , uel secet unt testamentum, sed non iure. Aut id quod sicerant ruptum est agnati ne postera, uel arrogatione,aut irritum factum est, ut pcapi .dimi. te statoris. Aut si ex eo tes amento nemo ha res extitit: aut per querela,uel contra tab. testo rescisso. His. n. modis di. quis itestatus: ut cst lex .in l. I . in pria.
inu .de haer. ab in te. in prin . ct gl . in I. intestatus.
147쪽
st. deuerila. Qui at dicant sui, habet inst. de haediqua.&di f., . I. Et qui legitimi, hyinit deligi .agn. tu. g. r. & de l. ag. succes . postprin. Isti ergo legitimae successioni ita locus est,si nemo ex testo succedit.). de reg. iura. qi indiu. Ad Senatu con altum Tertullianum. Ex lege I 2.tab. mater a successione filii, & econtra, exesudebatur: beneficio tam e prstoris postea sibi per unde congnati succedebant: postea autem Senatusconsultoaeertulliana, quod factum est temporibus diui Adriani, mater ingenua habens tres filios liberos, libertina autequatuor,ad eorum intestatorum triste siccesfionem adnuitebatur,ad solatium liberorum amisi orum. Iureati enouissimo , mater etiam non habens nisi unum filium, ad successionem eius indistincte admittitur, agnitis exinclusis. Nec debet esse deterioris conditionis ea , quae raro peperit, quam ea quae sepe.Sic etiam econtra, filius&Hepos ueniunt ad successionem matris,& auiae ab intes ato ex senatuscon. Orficiano: qt Orsco,& Ruso Cosulibus faetum est. Et hibet locum etiam si filius uulo sit quaesitus. i.qui non habet certum patrem. Nisi materfuerit illustris, tunc enim tales cum legitimis ab intestato non ueniunt. Secus in naturalibus ex licita consuetu- . di ne procreatis:ut C.ad Orfic.l.pen.Vnde dici tur: Succedit matri filius per Orficianum . Inuidiam portans ecor Tertullianum.gl. insti .ad Orfic. circa princip.
DIGEs TUM NO V V M. LIBER XXXIX.
. TIOc es sto,de operis noui nuntiatione, statuItur αλ Asmittit,ut siue iure,siue iniuria opus nouuin fieret possit per denuntiationem legitimam inhiberi. Et est hoc edictum aduersus futura opera inductum, hoc eliaduersus ea quae nondum facta sunt,ne fiant.Nam si ali quod opus iam suerit & copletii , quod fieri no debuit, cessat hoc edictu deno,ope man. Et erit transeundu in- S t ter dictum, sia. Legistas
148쪽
tes dictunt,quod ui,aut clam,uel aliud limile . Et dicitur.
Θω m' opus nouum facere,qui aut ad sicando de nouo , aut de -m face trahendo aliquid ex ueteri opere, pristinam faciem opereo ris. Et complectitur hoc edictum non omnia opera , sed ea sola, quae solo,id est, terrae coniuncta sunt, quorum aedificatio uel demolitio uidetur opus nouum contin re . Quibus autem ex causi, fiat haec nuntiatio, habetur.3. l. i g. nuntiatio fit. Et quae pei sonar nuntient, habetur. J.eo. l. in prouinciali. s.fi.& l. i. f. s.& l. i. Quibusque pso
Numia - nis nuntietur, lir.I.eo. l. i nuntiamus. Et in quibus t tionis cais cis niunt alii, fiat, lir insta. l. de pupillo. f. nuntiationem.
sae. Et quis cstectus sit enuntiationi , s. ut destruat quicquid factu eli poli nuntiatione. ut in si a e .ptor. in prin. & plene de hoc toto pollitur in c. t. de no . per . nuntiatione.
De da line i16 EA,Ο de subgrundis ct protect ι . Damnum insectum est, damnum nondum famam, sed quod futurum uerena ur: idec q; cautionem desideramus antei poni. Et tractat hic ti. qualiter aduersus praeterita opera ruinam minantia caueat : & quia in subgrundis plerunq; haec fiunt, ideo de his specialiter dicit. Et
Damna. est damnum,& damnatio ab ademptione, i.ablatione dictum est enim damnum,quasi di in inutio patii moliti. in Pratiata si a. l. 3. Prouectum autem, uel proiectum illud dicitur, quod ita P o iehitur, aut proiicitur,ut nusquam requiescat: qualia sunt moeniana S subgrunda.i. summitates ardisici im.&de hoc in l. malum. 3. l . de uerbo. signi.&in l. si uero .f. praetor. supra de his qui deiec .uel e stud. &ini. si duo.3. uideamus.& g. Labeo. infra uti. post .
Quidam libri habet rubrica, de aqua, & aqua pluuia arcenda:& ita stogerius scripsit. 3.eo. si prius . in prin. ubi fractatur de alia aqua,quam pluuiali: quando,quibus, S a quibus,& qualiter sit concedenda lirin ea .l. si prius. usq; infi.& in l. in concedendo. &l. in diem. Item qui possint experiri hac actione aquae pluui alit arcendae, &contra quos , & quod sit iudicis officium,habetur instaeo. l. supra iter. . Cassius usque in s . legis. Si igitur aliciuaqua pluuia'damnum dabit, id est, dare poterit, auerte-
149쪽
tur aqua ista actione aquae pluuiae arcendae. Et dicimus Aquam pluviam, quae de coelo cadit quandoq; in hyenae uel aestat et,atq; imbre excressit, siue per se haec aqpa CCelesiis nocere possit, siue cum alia mista sit. pM mia. De publicanii ct nectigalibus . Titulus hie prouidet aduersus damna, & illicitas ex . torsiones facias i publicanis. Sunt autem publicani, qui publico frui intur. i. eo, quod publicum est: ut estportus, .es salina. Nam inde nomen habet, sine fisco uectigal pendant. i. tanquam procuratores colligant: uel etiam iti- μ' butum i ure proprio, & ad suum commodii consequantur. Et oes qui aliquid a fisco,uel aliqua ciuitate conducunt, recte appella ut publicani. Sed est differentia intervectigal,& tribu rum. Vectigal enim est, quod praestatur m liga
ex rebus quae uehuntur,& inde nomen assumpsit. Et est octaua portio eius mercedis, quae uehitur, cuius nomine est praesta dum. C. de uect.& commi .l. uniuersi. S l. ex
praestatione . Sed & tributum,siue Annona,vel publica functio,siue pensitio praestatur ratione sol i, & a possi
trib. l .in fiscalibus.Si itaq; publicianus , aut eius familia ui aliquid ademerit, id restitutum non erit qΠc inq; pe- tete actore, intra annii in duplum, post ann im uero in simplum actio dat .Qui at uectigal non soluit, sed suprimit,& occultat merces, quarum est uectigal praestandy,
statim fit commissio Oium reru. i. in poenam res Oes sunt
applicatae fisco. Nam ex fraudati uectigalis crimine to- Conmisita merx fisco eo mittitur,& in poena sibi cedit. Et quod sem. eommisitim est,statim desinit eius esse,q crimen commisit. Et competit etia contra ius haeredem commissi persecutio quam nabeis scus .i.commissa.& l.sraudati.I. eo. D. donationibus.
Sicut donantium uoluntates diuersae sunt, ita 8c donationes inter se disserunt. Dat. n.aliquis qnque ea mente, ut statim uelit accipientis fieri, nee Milo casu ad se reue ti:&-nullam aliam causam facit, si ut libertat in , di muniticentiam exerceat donator. Et haec a prie donatio
150쪽
LIBER XL. appellatur,de qua hic. Et ista nihil aliud est,quam libera
litas, idam, quae nullo iure cogete cocedit: ut in I. donare. 3.de reg. ita. Aliqn aliquis dat,ut demutuc accipientis fiat,cum illud secutum est, cuius intuitu do nat. Et haec non proprie donatio appellatur, sed est donatio niti conditione,uel mo. A si a fi quis ea mente dat,ut statim fiat quide accipientis: sed si conualuerit, & uelit id ad se conuerti. haec et no proprie dicitur donatio, sed appellat donatio quae sub coditione resoluit. Donatio.aut prima ista principalis est , & appellatur inter uiuos,eo quia nullo mortis intuitu fit. Et pscitur cum donator sua uoluntate scriptis,aut sine scriptis. i. nudo consensu manifestaverit. Et talis donatio semel secta non pol faciliter, i. sine causi, reuocari. insti. de don. 3. aliae aute. Et dicitur dona
tio a dono,quasi doni datio. l. senatus.f. I.J ritu. proxi. De moriis eans donationibus capionibus.
Dan iis Mortis causa donatio est, cum sis se habere mauult, E eum cis donat: magisq; eum cui donat, quam haerede suum.Sic & apud Homerum. Telemachus donat Pyrrho. Et in effectu dicitur mortis causa donatio , qficu que in donatione habetur mentio , uel suspicio mortiS. Et tribus modis reuocatur talis donatio: s per bonam ualetudine superueniente, per poenitentia donatoris,&s dona rarius suo donatori pr moriatiir. Et talis donatio causa mortis aequiparatur legato. in quibus aute disserat a legato, ponit glo .instit. de don .f. I. Mortis autem causa capimus, non solum cu quis suae mortis ca donet nobis: sed et si pr alterius morte id eis ciat: ueluti si quis filio,vel fratre moriente donet Meuio , ea conditione si conualuerit is,cuius intuitu donat, reddat sibi res: si docesserit, maneat apud Maevium. Nam quidquid propterat rerius morte nobis obuenit,mortis causa ceditur. Et put omnes mortis causa capere, si legata accipere psit.
De maniιmis ibus. E libertatibus tractaturus iuriscosultus, praemittit