장음표시 사용
151쪽
manumissio datio libertatis. Nam quandiu aliquis inseruitute est,inanui, id est,potestati alienae suppositus Ma-- est. hinc malium illius dicitur qui e manu, id est, potella- missio. te domini dimittitur.liberatur enim seruus manumis.sus a plate dominica. Sicut enim p captiuitate de autegentium captiui manucapiebant Sc fieba erui hostili, Mi tacac eo modo seruirus introducta suit: ut inst.de iii. pers,.ser.& ob hoc etiam mancipia dicti,quasi manu.capta: Mancia
ut ibi. ita& manumisius dicitur liber tu rio olim seruus fiam. fuit,nunc autem ex manu. t. dominica plate liberatus. De manumissis uindicta. Iurisconsultus post generale materia innumisi lanis incipit dicere per species de eadem. Muliis autem mo- i. dis quis manumittitur: aliquando enim ex sacris constit utionibus in sacrosancti, ecclesiis 4 sub aspectu popul in antistitis,id est,episcopi,& interueuiete quacunque scriptura loco actorum. C. de his qui in ecc.ma .l. I. dc a. Aliquando quis manumittitur uindicta,id est,ta cognita coram praetore,ob quam manumissio sit Et dicitisi uindicta fieri,qa uindicius quida seruus uitelliori et Vindia prodidit filios Bruti consulis Romani,tractantes de in cim. . tromittendis filiis Tarquinii,& de proditione patriae, in remunerationem meriti cognita iustitia e d gnital tisca,ita manumissus fuit: ut in l. a. F. iniim. s. de Orig. iv. S gl. inst.qui manu. non poss.eade. Sunt& alii modi. manumittedi,de qbus insti.de lib. f. multis at modis t- C. s bulb.cati .ser. ip pmio, & C. coia de imanumisss.fi. De manumissisietibus quae strui ad uniuersitatem perti
. Oia collegia licitau.lege,ues sonatuscosulto; uer eon-stitutione approbata,habent potestatem manun itten- συὶ . di seruos suos: dc eisde manumissis,& libertis effectis ia, re patronatus succedunt Iegitima quoq; eorum uendiacabunt haereditate: ia de hoc et supra de libe.unnier a. r.
Qui testo liber esse iussus est ita demit sit liber. si testa mentum ualeat, & ex eo adita lit haereditas. uel si quis inmisia causa testamenti in fraudem ab intellio pon- -υ K sidea
152쪽
sideat haeredem. Et si libertas datur testamento pure, - statim postquam adita suerit haereditas competit. etiam si ab uno ex haeredibus solum adita fuerit. Si autem libertas data est in diem.i .ex die, aut sub conditione,tiac' competit libertas cum dies euenerit,uel conditio exti-I amat terit. Ad tempus autem libertas, dari non potest. Et drhare libertas Directa: qa directe uim S effectu capit ab ipsis testatore.Asia est fideic5missaria,de qua infra. c. I. . - . , Desidet commissiariis libertaribui. Lebertas fideicommissaria est,quar,no directe ex uerbis testatoris competit. sed quia testator fidei haeredis sui commisit,ut seruum unum,uel plures,post mortem suam libertate donaret,& erit talis seruus libertus haeredis,no testatoris:& appellatur Fideicommissaria,quia fidei haeredis commissa est. Et quibus uerbis fiat, hab eur Instit.de sing.re .per fideico m. re.*.fin.
. . . . l. De ademptione libertatis.
Libertas aliquado lege adimitur.i.semel data reuocatur: quod fit in seruo de adulterio cum domina commis. - accusato: ut Instit.de haere.instit. s.seruum. Ite in sem. . uo qui seruatur intra sexaginta dies ob quaestione adulterii:ut infra qui S a quibus.l.prospexit.& C.de adula. uerba.Item in casu Vege Fauia.& Ueruus.supra.de manu.&hoc ex persona serui. Ex persona etiam dominiquandoque prohibet lex,& tunc idem: ut insta qui & i
. libertas dicitur haberi pro non data:aut perinde obse uatur,ae si postea a testatore adempta esset. De Hasuliberita: Matutia Statu liber est,qui statutam,& destinatam in tempus beri uel in conditionem,habet libertatem.Fiunt autem sta
tu liberi uel conditione expressit ut si sit relicta libertas, si nauis uenerit ex Asia:uel alia similis.Fit aliquando ut
ipsa,cii creditoris fraudandi ca manumittuntur: na da incertu est.an creditor iure suo utat,interim statu liberi sunt:ca fraus cu essectn in lege Alia Sentelia inteuenit. Qiu sine nisummissione ad libertatem permniant.
Licet Manumissio datio se libertatis, tamen quando
153쪽
que eontingit aliquem ad libertatem peruenire sine manumisisione, sed alias ex di spolitione legis: ut contingit in seruo, qui uenditus est ea conditione,ut intra certutempus manumitteretur. Nam si etiam uenditor & emptor sine haerede decesIerint nihilominus seruo libertas competit,etiam si prius uenditor uoluntatem suam mutasset.Item cotingit in seruo languenti, quem ob graue infinitatem dominus pro derelicto habuit. Item in eo, qui necem domini detexit,& ob hoc praemiu libertatis C consequitur: talis. n.fit Orcinus libertus.i. directo ma- Oresim numissus:ut instit.de sing.re per fideicomm.reldaiber. liberturi
tas.& in aliis casibus hoc titacon tentis.
a inus manumissi liberi rum fiant,oLege Aelia Sentia non potest quis manumittere ser Lex Amuum in fraudem creditorum,nisi sit testator,qui in dese M sen cium aliorum haeredum potest etiam in praeiudiciu cre ua.ditorum unum ex seruis suiscum libertate haeredem in Bituere.cuius nomine bona desuncti vendantur,& creditoribus fatisfiat quod ideo permissum est,ut bona defuncti non lacerentur per creditores , & iniuria afficiatur defunctus. Et ad hoc ut dicta libertat data in testa- mento dicatur tendere in praeiudicium creditorum, &non ualea duo requiruntur,Fraus scilicet S Consiliuide qua instit.eo.3.in fraudem .Et olim minor uiginti an vis non poterat seruo dare libertatem,obstante lege Aelia Sentia nisi ex iustis,& approbatis causis.Hodie aute Sisscit compleuisse decimum septimum annum, attigisse decimvmoctauum,ut quis possit seruis date libemaatem in ultima uoluntate,&c.
Qui ius aureorum annulorum impetrauit, habeturo reputatur ut ingenuus : & drista quasi ingenuitas: λ.α liberti non poterant deferre annulos, nisi hoc Anm. a principe impetraretosuit. n. delatio annulorum signu rum diu ingenuitatis & libertatis,& ob hoc soli liberi holes au- sis imreos deserebat annulos. Qui ergo Ieberti scietibus & co pGraiis.
sentientibus . patronis ius annulorum impetrauerant, . gran Aeliam Sentiam.
154쪽
IBER XLI. habeantur pro ingenuis quo ad multa .' primo, ut habeat tutorem ingenuum, si alias non haberet mi supra
de excus tui.l. cum ex orone. Ite quo ad honpres,ut C. adl. Uiscet .l. I. Item contrahit matrimonia cum nobilibu ,ru t s. de Oper.li.l.3. in prine. In multis aut aliis reputatur ut libertus,de quibus gl. in s. pen. infra eo. Hodi autem omnes liberti de iure nouissimo sunt sere ingee
a Interdum etiam si serui nati sunt ex post facto,nihilo. minus iuris interuentu ingenui fiunt. Nam si libertinus a principe natalibus suis restitutus fuerit. i. ad ea . iura, in quibus in initio oes homines de iure naturali fuerunt , non in quibus ipse libertus naicitur: seruus. n. natus est, ct ideo iure naturali priuatus ess p restitutione E aut principis super natalibus factis perinde habet. aesi. . ingzuuus natus esset:Nec patronu 2 eius pol ad succeiasionem uenire. Et ob hoc iperatores no solet alique facile natalib.restitueremisi cosentiete patrono,cui P hoc fit iniuria. Impetrato. n.tali bnficio ius patroni auimit De liberali causa. icos lia Quibus modis psiada sit libertas,pmultos tit.hacte-beralis. nus uidimusmunc quo in libertate usse defetidat:quod fit per eam liberalem.i.super libertate institutam.Siue quis in libertatem proclamat ex seruitute,siue in seruirtutem petatur ex libertate,puta quia dicit diis aliquem
qui se pro libero gerit,ese seruum suum,& petit eu sibi 1eruire, ac etiam seruitia pstare 1 set ui pstant dominis suis: uel econtra,ipse seruus si est in quasi possessione libertatis dicet, ut indebite & iniuste eu teneo,seruo,&tanquam seruum,cum seruus non sit, sed liber: & ideo petit se inuntiare liber i ,& mihi silentium imponi, neque eum amplius inquietari: uel si de facto mihi seruit, petit se eximi de quasi possessione seruitutis. Et appellatur tales actiones t liberali causa actiones praeiudici ori . les in rem de quibus Instit.de act.f. praeiudiciales. Zibiu ad libertatem proclamare non licet. l is passi sunt uenianuari, interuenientibus quar.del beni
155쪽
bent interuenire, ad libertatem proclamadi licentia denegatur. Sed si quis minor et o. annis tiam ex causa supra scripta, uel si maior sine causis supra scriptis seu nundari passus sit,ad libertatem ei proclamare licet.Et pertinet illa senatusconsulta etiam ad eos qui ex mulieribus,q se passae sunt uenire i uendi nascutur. Nam sicut ei nullieri,q maior annis uiginti se uenire passa est, ad libertatem proclamandi licentia denegat. ita nec his cauoq; q ex ea nati tye eius seruitutis erunt. It em descedentes de familiis latronum prohibentur ad libertate Proes amare,si Dominus imperator ues procuratoi fisci
fecerit eos seruos per suum decretum. C. .l. r. Si tibertus ingenuus esse dicaturi
Si libertus alicuius alio agente, qui eum ad libertatem
uocat, ingenuus pro nutiatus esse dicatur, pol patronus esus cum uocare in suum libertum,sive ulla praescriptio Actis pane rῖis:& erit modus agendi talis, quia petit patronus trani coneum iustum esse suum libertum,& sibi debitam reuere tra libemtiam exhiberi ab eo, & praesstare ea quae solent liberti p inmstare patronis suis. Et econtra, si libertus petet pronun-. otiari se ingenuu tunc si patronus est in quasi possessione libertinatis,proponit libertus qualiter detinet,& reputatur a tali indebite & iniuste pro suo liberto:& ideo Petit se declarari ingenuum.Sed si libertus est in quasi Libreis Possessione ingenuitatis,quia nunquam praestitit seria L. atrapalia: proponet,* est in possessione ingenuitatis. & l ip . - .
sum turbo & inquieto in dicta sua quasi possessione. Quare petet se pronuntiari esse ingenuum,&mihi silentium ypetuu imponi debere,ne eu de caetero inquiet Ne de Hatu defunctorum pori quinquennium quaerantur.'
Neq; fisci,neq; priuati nomine post quinquennium quaerere licet de staturi .coditione defunctorum: qui te Quisu pore mortis erant bona fide in possessione libertatis; nalis pra aut ergo peculium alicuius,ues suos posteros sibi tan . scriptio. quam domino adiudicare debere plendit,debet hoc fiacere intra quinquenium a epe mortis:alioquin qstio li bertatis,q insertur filiis up patris uel matris memoria
nihil efficiet, propter pscriptionem quinq; annorum, e quae
156쪽
quae statum desunctorum tuetur: habita in dist. utrum in meliori conditionem, verat,ipse defunctus tempore mortis: an in deteriorem, quasi retractare uelit statum desuncti de quo. C. de Oper. lib.l. quod ex . & l. si tuis. &l. mater tua. Et est hic casus quo procedit praescriptione pollestione secundum AZo. De collusione detegenda.
Quia in iudicio liberalis cauta si aliquando collusio fit, ut quia dns ex nimia sua indulgentia patiatur seruos suos in ingenuitatem proclamare, & iudicari pro liberis, ut sic quasi ingenui qnq; senatores creentur & NeaDns habiturus esset lucrum, & per tales ita degeneres inquinaretur amplissimus ordo senatorum, uel consimilium in dignitate positorum.ad quam isti iudicati in genui eligerent: ideo senatusconsul. factum est Domitiani inib. quo cauet , si quis probaret collusionem esse sactam s iste homo,de cuius conditione est collusum,fieret seruus illius q collusione detegere. infra.l. i. Si it erae Iibertus, fiat libertus eius u detexit. S.de in ius uo.l. adol ptiuum. f. patroni. Est autem collusio sinistra, subdola, Scfraudulenta machinatio, seu praetentio quo aliquid simulati,quod in ueritate no est: vel quo iusta actio alicui competens remittit, uel sublicetur. Et pol collusio detegi.i.releuari intra quinquennium continuit post smam Ingenuitatis: sed medio tre. i. post seiam super ingenuitate latam , & antequam collusio deteget, quasi ingenuu qtalis reputat.& habetur insta.e .l .pe. Est & alia collusio q fit o procuratores & aduocatos causarum, qui se se perati in lite patiunt. Sed & per principales personas simi iter fit in criminibus: de qua collusione,uel praeuaricatione dicetur insta.de praeuar. ubi & poena eius ponitur.
Et tertius huiAs. De acquirenis rerum dominio..Y YIc titui. generalis est ad omnem inquisitionem reorum,quarum quinque sunt genera mi insti. de re. diui. in prin. Quarundam enim rerum dominium nanciscimur iuregentium, quod naturali ratione inter homi-
157쪽
nes aequaliter seruatur: utilist. de iure n. it. S. qu od uero.
In dc dicimus, q, it ud quod nullius in bonis est. & tri es.se potest, id rone naturali occupanti conceditur. Oia igitur animalia, quae in terra, mari, & aere capiuntur. i. ferae, bestiae, it lucres.& pisces,capientium fiunt. instit. dere. dlus. .ferae. Quarunda in rerum dominium acquiri-mia, iure ciuili. i. iura pro Vio ciuitatis nostrae. f. Romanae: ut est per usia capionem, praescriptionem, arrogationem, monachationem, deportation ira, testament una,
succestionem, bono. postshaereditatis aditionem,de qui-hu, singulis siti s locis tractatur. De acquirenda ualia mittenda possessiano.Qualiter iure gentium acquirit ditium expeditu est,
s. titu. prox. nunc qualiter iure ciuili. i. per usucapionem.
Sed quia possessionis causa eiusque notitia pertinet ad D mcapiones, & ad praescriptiones, quae non procedunt sine praeambula possessione:ut J.titui. i. sine possessione. io de ea praemittit iuriscon stultus:& imprimhtur hic ti. ulccuersa in C. s. acquirenda & retinenda possessione: hie. de amittenda . quod non multum est curandum . licet. n. e diuersa sint uerba: sensiis tamen est idem: cum. n. in titulatur de amittenda possessone: ergo & de retinenda. ideli,quousq; retineatur: tam diu. n. retinetur quamdiu ne amittitur. Est aute possessio ius quoddam quo quis rem cor palein uere,uel interpretatiue, sibi habeat. Vel aliter: possessio est corporalis i ci retello,corporis, & animi, dctu ris adminiculo concurrente. De corporali isi dixi, incorporalia proprie non possidentur.J.eo.L3. in princi.
Dicitur corporis,&animi,ps id quod est.).l 3. iuris adminiculo, ideo , qua ius operatur in acquirenda & retinenda pollessione: quia quandoq; possessio habet plurimum iuris,quandoqi multum, inq; parum.se. l. possenso ne glo. in ca . cum nostris.de conces. ptaeb. vel dicitur ideo ius is adminiculo:ad hoc enim quod sie iusta posses.sio, requiritur et, noli sit improbata iure,ut in re sacra,&simili infraa. qui uniuersas. 3. i. Dicitur possessio dete tio,quia naturaliter tenetur ab eo qui insistit ei. Est.n.appellata posses quasi pedu positio, ut ait Labeo.iusta l. I.
158쪽
L I B E R X LI. . . . in princi . Sed in dixi de corpote, non est intelligendum, quod semper sit necessariunt corpore uel pedibus rei msistere. Susti it. n.uisus oculorum,uel animi affectus, cun tradentis uoluntate ad amuirendam posses. i. eo. l. quod meo.& l. l .f.pen. Et haec talis possessio, quam quis cor- Natur pore, uel oculis, & animi assectu adipiscitur, Naturalis I e. est. J.eo. . i. in Princ. i. de iure naturali secundario, quod ciuilis. gentium appellat .Et lime eadem posscssio naturalis,ciui lis dici potest approbati ciue iuris ciuilis: arg. de uerb. rig. laege.& de ori. iur. l. Σ.m princ Quare proprie non sunt duae possess. uel proprietates duarum posses. inad eri una, inducta iure gelium,& approbata iure ciuili: ubi at quis de praedio egreditur, nec est in conspectu , lex dicit retineri posse CC.e. l. licet intelligunt quidam ciuilem . Sed dominus Azo dicit semper retineri naturalem,qu Vere dici psit ciuilis,quia iuris ciuilis autoritate retinetur. olaist irie absente quis ingredit meu in praediti quod po, 6- deo iuris ciuilis autor ira te, ut dictum est ingre susti et naturalem de iure naturali,licet Clandestinam, si puta- uit,uel debuit putare sese prohibendum infra .e. l. clam, fli' ' possideri. 3. i. qui ad nundinas. & illam naturalem et Ue
rure naturali interpretatur lex retineri solo animo,sicut inscuctuario dicitur, quia ei reuertenti,si no admittatur datur interdictum unde ui. insta. de ui & ui. a. 3di. uim Mi.Possidet ergo u rq; in iis naturaliter, alius ciuiliter. Sic. n. distinguunt iura posses infra de ui & ui ar.l. i . eri cit.& uti poss.l. si duo.& de precara.& het. g. est . Na Hue aliqui, sit in re, siue no sit in re, rem in uideat nihilo imnus. dr possidςre naturaliter. Nam & naturalem acquis ritPP uisum .da.quod meo .f. si uenditorem .ergo multo magis retinet. Ciuiliter at dicitur possidere quis,cu nec est in re,nec res est in conspectu .EO aut e modo quo pol- . sessio acquiritur,eodem etiam amittitur. i.corpore & animo. l.nital tam naturalecin Da. de reg. jur. . De bacapionibus, ct UurpationibMr. . . .... Vsucapio est effectus posssessionis: ut iis l. sue pollidetis. . intil. e. Et est introducta ad utilitatem olum cotra coema D luatem Caturalem. Cum enim de . iure naturali n
159쪽
mo locupletari debeat cum alterius damno uel iniuria, ut in I. nam natura. s. de cond. inde. Nihilominus introducta est usucapio, ne rerudfila diu, & fere semp incem . ta essent:& in odium negligentium,quibus sium cere det ad inquirendas res suas spatium tris a iure statuti, qd habetur inst. eo .in prin. Vt ergo aliquis esset finis litiu introduxerunt iura usucapionum. Est aut usucapio acquisitio uel adiectio driij. per continuationem posses quae possessio est habita bona fide.& iusso tit.a tre continuo alcge diffinito:ut in l.3. infra .e .usiurpatio at in hoc titu. Vssippa est usucapionis interruptio. infra .e .l. naturaliter. Et in- G. . terrupitur possessio rei immobili cum quis de posse.uide, citur uel alicui res mobilis eripitur :& quocunq; desinit possidere, interrumpitur naturaliter possessio. Rliter autem capitur usurpatio apud oratores, qui dicuneusurpationem esse frequentem usum, ut in l. 2.infra. eod.
Quis autem possit uicapere,& quae res possit usucapi,&quanto tempore, ponitur in l. . infra .e. Pro soluto.
Pro soluto usucapit, qui rem debiti caua recipit. Et non tin illud quod debetur, sed & quodlibet pro debi eo .
solutum uolenti creditori .hoc tit . usucapi pol. Si igitur aliquid detur ex stspulato, net ex aliquo contractu innominato,illud usu capitur tantum titulo pro soluto. Si autem ex tit.numeretur, ut ex catis a legati .uel simili, tunc usu capitur eo .lit.&etiam tit. pro soluto.
Pro emptore possidet, qui re vera emimee sussicit : tinin ea opinione esse, ut putet se pro emptore possidere: sed et debet subesse ea emptionis, uel saltem iustissimus error. infra e .l.quod uulgo. Et in usucapione pro emptore duo b. tyib. inspicit bona fides. Ite oportetu emptio
sit pura. iniba.e.l. 2. g. 1. Irem non ussi capitur pro emptore res illa, quam dederis mihi in solutis pro ea qua emi, ut infra.e. l. 1.3.cum Michum: unq; in usucapitur P emptore quod non est emptum, ut ecce landus est emptus, ct ampliores fines possessi sulit, totum. n.longo t8e capitur: quia uniuersitas eius possidetur, non singula
160쪽
partes.s .eo. l. 2. f. sed si sun diis.& hoc si possessi sunt bona fide,cuna crederet uendentis esse, secus si ipse adiiceret partem alterius sundi empto fundo, sciens non contineri cum empto. infra. e. l. lui fundum.S. I. Pro haerede.
ucape- Aliter accipitur hic:&aliter s.de peti .haered.titui. pro re prohα hae ede. Hic. n. vere,alibi false haeredes dicuntur. Et ille de. ulticapit pro haerede, qui possidet rem quam S desun-ctu usucapiebat pro emptore,ut sic duobus modis possideat. quod esse potest S. de acquir .poss. l. 3. f.ex plurimis. Item ille qui apud defunctum rem uitiosam, non purgatam uitio, possidet pro haerede: ut S. de usucap .l. ubi. S. I. item ille qui iustissime errat, ut s. de usucap. lege non solum.F. i . item ille qui tenet rem , in qua defunctus carebat tit. tenebat in pro sua & bona fide: ut I.eo. tit. l. plerique. Et hoc si est extraneus,quia Asucapio pro haerede non habet locum in suis haeredibus: quia sui haeredes ti. habere non uidentur: utpote cum uiuo etiam patre domini quodammodo aestimetur.I. l. 2.f. filium. & C.eo.'. si nihil. Licet si pater inchoasset aliquam rem pro haerede usucapere,etiam ipsi perficere pollent . item non habet locum, nisi ubi quis vcre est haeres. Hinc est,et si institui ius haere, non habet factionem testamenti, non usuca
Pro donato ille usu capit cui donationis ea res a non domino tradita elii alias si dominus donasset,sieret accipiens statim etia dominus. Nec suificit opinari, sed oportet esse uere donatum, ad hoc ut usucapio procedat. Ite exigitur,quod donatio teneat de iure .Si enim pater tuo filiose init. donauerit,& postea decedat, filius pro donato non usu capiet: quia ratione patriae potestatis donatiosuit nulla infra. e. l. I. I . respon.& f. i. & supra pro naered, l. 2. . filium. Et nisi haeres rata habeat donationem illam. . nfra L si pater. Sed ubi haeres ratum non habeat,nuus f ensu capiet pro quasi egato,tacite confirmata cona