장음표시 사용
161쪽
ido AEN DOS V. I 63. Tydides sed enim. Scelerumque in vetitor Uyxcs,
Fatale aggressi sacrato avellcre templo Palladium, caesis summae custodibus arcis, Corripuere sacram effigiem, Inanibusque cruculis Virgineas arisi divae contingere Vittas; Ex illo fluere ac retro sublapsa referri Spes Danaum, fractae vires, aversa deae mens. Nec dnbiis ea signa dedit Tritonia monstris: Vix positum castris simulacrum, arsere coruscae Lnminibus flammae arrectis, salsusquo per artua
Sudor iit; terque ipsa solo mirabile dictu
Emicuit, Parmamque serens hastamque trementem. Extemplo tentanda fuga canit aequora Calchas. Nec posse Argolicis exscindi Pergama telis, Omina ui repetant Argis, numenque reducant Quod pelago et curvis secum avexere Carinis. Et nunc, quod patrias vento petiere ΜΥCenas , Arma deosque Parant comites; pelagoque remenso Improvisi aderunt: ita digerit omina Calchas. Hanc, pro Palladio, moniti, pro numine laeso, Effigiem statuere, nefas quae triste Piaret. Hanc tamen immensam Calchas attollere molem Roboribus textis, coeliaque educere, jussit, Ne recipi portis aut duet in moenia possit, Neu populum antiqua sub relligione tueri: Nam si vestra manus violasset dona Minervae ,
Tum magnum exitium quod di prius omen in ipsum Convertant) Priami imperio Phrygibusque futurum;
Sin manibus vestris vestram ascendisset in urbem,
Mitro Asiam magno Pelopea ad moenia bello
Venturam, et nostros ea fata manere nepote .
Talibus insidiis, peu urique arte Sin US, Credita res; captique dolis lacrymisque coactis, Quos neque Tydides, nec Larissaeus Achilles, Non anni domnere decem, non mille earinae. Hic aliud majus miseris multoque tremendum
162쪽
199. LIBER II. Iobjicitur magis, atque improvida pectora turbat.
Laocoon, ductus Neptuno Sorte SaCerdoS, Solemnes taurum ingentem mactabat ad aras.
Ecce autem gemini a Tenedo tranquilla per alla Horresco reserens immensis orbibus angues Incumbunt pelago, puriterque ad littora tendunt: Pectora quorum inter fluctus arrecta jubaeque Sanguineae exsupera ut uridas; parfi cetera Pontum Pone legit, sinuantque immensa Volumine terga. sit sonitus, spumante salo; jamque arva te Hebant; Ardentesque oculos suffecti sanguine et igni, Sibila lambebant linguis vibrantibus ora. Diffugimus visu exsangues. Illi agmine certo Laocoonta Petunt; et primum parva duorum
Corpora natorum serpens amplexus uterque Implicat, et miseros morsu depascitur artus.
Post, ipsum, auxilio suheuntem ac tela ferentem , Corripiunt, spirisque ligant ingentibus; et jam Bis medium amplexi, bis collo squamea circum Terga dati, superant capite et cervicibus altis. Ille simul manibus tendit divellere nodos , Perfusus sanie Vittas atroque veneno; Clamores simul horrendos ad sidera tollit :Quales mugitus, fugit quum saucius aram
laurus, et incertam excuSSit Cervice SECurim.
At gemini Iapsu delubra ad summa dracones Effugiunt, saevaeque petunt Tritonidis arcem ;Sub pedibusque dear clypeique sub orbe teguntur.
Ium Vero tremesacta novus Per pectora Cunctis Insinuat pavor; Qt scelus expendisse merentem Laocoouta seruiat, sacrum qui cuspide robur Lalserit, et tergo sceleratam intorserit ha Stam. Ducendum ad sedes simulacrum, orandaque dirae Numina, concla munt. Dividimus muros, et moenia Pandimus urbis. Accingunt omnes operi, PedibuSque rotarum r
163쪽
Subjiciunt lapsus, et stuppea vincula eollo Intendunt. Scandit fatalis machina muros, Feta armis: pueri circum innuptaeque puellae Sacra canunt, stinemque manu coutingere gaudent. Illa subit, mediaeque minans illabitur urtii.
O patria i o divum domus Ilium t et inciria bello Μoenia Dardanidum i quater ipso in Iimine portae
Substitit, atque utero Sonitum quater arma dedεre. Iustamus tamen immemores, caecique mirare, Et monstrum infelix sacrata sistimus arce.
Tunc etiam fatis aperit Cassaudra futuris ora, dei jussu non umquam credita Teucris. Nos delubra deum miseri, quibus ultimus esset Ille dies, festa velamus fronde Per urbem. Vertitur interea coelum, et ruit oceano nox, Involvens umbra magna terramque, Polumque, Μyrmidonumque dolos: fusi per moenia Teucri Conticuere; sopor sessos complectitur artus. Et iam Argiva phalanx instructis navibus ibat Λ Tenedo, tacitae per amica silentia Iunae Littora nota petens, flammas quum regia Puppis Extulcrat, fatisque deum defensus icii quis Inclusos utem Danaos et pinea furtim Laxat claustra Sinon: illos patefactus ad auras Reddit equus; laetique Pavo se robore promuut Thessandrus Sthenelnsque duces, et dirus Ulyxes, Demissum lapsi per funem, Acamasque, Thoasque, Pelidesque Neoptolemus, prinitasque Machaon, Et Menelaiis, et ipse doli fabricator Epeos. Invadunt urbem somno vinoque sepultam: Caeduntur vigiles; Portisque patentibus omnes cipiunt socios, atque agmina conscia jungunt. Tempus erat quo prima quies mortalibus aegris Incipit, et dono divum gratissima Serpit. In somnis ecce ante oculos maestissimus Hector Visus adesse mihi, largosque effundere sietus;
164쪽
Raptatus bigis, ut quondam, aterque cruento Pulvere, Perque Pedes trajectus lora tument .
Hei mihi, qualis erati quantum mutatus ab id Hectore qui redit exuvias indutus Achilli, Vel Danaum Phrygios jaculatus puppibus ignes lSqualentem barbam, et concretos sanguine crines, Vulneraque illa gerens quae circum Plurima muros Accepit patrios. Ultro flens ipse videbar Compellare virum, et maestas eXpromere Voces: O lux Dardaniael spes o fidissima Teucrum lQuae tantae tenuere morae 3 quibus Hector ab oris Exspectate venis p ut te post multa tuorum Frinera, Post Varios homin inque urbisque labores, Defessi adspicimus i quae causa indigna serenos Foedavit vultus p aut cur haec vulnera cerno pIlle nihil; nec raue quaerentem Vana moratur;
Sed graviter gemitus imo de pectore ducens: Heul fuge, nate dea, teque his, ait, eripe flammis: Hostis habet muros; ruit alto a culmine Troja. Sat patriae Priamoque datum. Si Pergama dextra Desendi possent, etiam hac defensa fuissent.
sacra suosque tibi commendat Troia Penates: Hos cape satorum Comites; his moenia quaere, Magna pererrato Statues quae denique Ponto. Sic ait; et manibus vittas, Vestamque Potentem, Aeternumque adytis effert penetralibus ignem. Diverso interea miscentur moenia luctu ;Et magis atque magis, quamqUam secreta Parentis Anchisae domus, arboribusque obtecta receSSit, Clarescunt sonitus, armorumque ingruit horror. Excutior somno, et summi fastigia tecti ASCensu supero, atqrie arrectis auribus adsto: Iu Segetem veluti quum flamma furentibus Austris Iucidit, aut rapidus montano flumine torrens Sternit agros, sternit sata laeta, boumque Iabores,
Praecipitesque trahit silvas; stupet inscius alto
165쪽
Accipiens sonitum saxi de vertice prator. Tum vero manifesta fides, Danaumque patescutit
Insidiae: jam Deiphobi dedit ampla ruinam, Vulcano superante, domus; jam proximus ardet Ucalegon; Sigea igni freta lata relucent.
Exoritur clamorque virum clangorque traharum. Arma amens capio; nec sat rationis in amnis; Sed glomerare manum bello, et concurrere in arcem Cum sociis ardent animi: furor iraque mentem Praecipitant; pulchrumque mori succurrit in armis. Ecce aut in telis Panthus elapsus Achivum, Panthus Othryades; arcis Phoebique sacerdos , Sacra manu, Vi Ctosque deos, Parvumque nepotem, Ipse trahit, cursuque ametis ad limina tendit. Quo res suinma loco, Panthuy quam prendimus arceitipVix ea satus eram, gemita quum talia reddit: Venit summa dies et ineluctabile tempus Dardaniae: fuimus Troes; fuit Ilium, et ingens Gloria Teucrorum: ferus omnia Iuppiter Argos Transtulit: incensa Danai dominantur in urbe. Arduus armatos mediis in moenibus adstans Fundit equus; victorque Sinon incendia miseet Instillatas: portis alii bipatentibus adsunt, Μ illi a quot magnis umquam Venere MFcenis, obsedere alii telis angusta viarum oppositi: stay serri acies mucrone corusco Stricta, parata neci: Vix primi proelia tentant Portarum vigiles, et caeco marte res Istunt. Talibus .ottii Fadae dictis et numine divum In flammas et tu arma feror, quo tristis Erinnγs, Quo fremitus vocat, et sublatus ad aethera clamor. Addunt se socios Rhipeus et maximus armis
Epytus; oblati per Iunam, Hypanisque, DFmasque δEt lateri agglomerant nostro; juvenisque Coroebus Mygdonides: illis ad Trojam forte diebus
Venerat, insano Cassandrae incensus amore
166쪽
v. 343. LIBER II. 135 Et gener auxilium Priamo Ph gibusque serebat;
Infelix, qui non Sponsae praecepta furentis Audierit. Quos ubi confertos audere in proelia Vidi, Incipio super his: Iuvenes, fortissima frustra Pectora, si vobis audentem extrema cupido Certa sequi, quae sit rebus sorinna videtis: Exc Sere omnes, a tis arisque relictis, Di quibus imperium hoc steterat: succurritis urbi
Incensae: moriamur, et in media arma ruamus : Ina salus victis nullam sperare Salutem.
Sic animis invenum furor additus. Inde, Iupi ceu Raptores, atra in nebula, quos improba ventris Exegit caecos rabies, cuivitque relicti Faucibus exspectant siccis, per tela, Pex hostes, Vadimus haud dubiam in mortem; Inediaeque tenemus Urbis iter: nox atra cava circumvolat umbra. Quis cladem illius noctis, quis funera sando Explicet, aut possit Iacrymis aequare labores pUrbs antiqua ruit, multos dominato per annos ἔPlurima perque vias sternuntur inertia passim Corpora, Perque domos, et relligiosa deorum Limina. Nec soli poenas dant sanguine Teucri;Qnondam etiam victis redit in praecordia virtus: Victoresque cadunt Danni: erudelis ubique Luctus, ubique paVOr, et plurima mortis imago.
Primus se, Danaum magna comitante Cater a , Androgeus offert nobis, socia agmina eredens Inscius; atque ultro verbis compellat amiciA :Festinate, viri; nam quae tam sera moratur
Segnities Θ alii rapiunt incensa seruntque Pergama; vo, celsis nunc primum a navibus itis lDixit, et extemplo neque enim responsa dabantur Fida satis sensit medios delapsus in hostes. obstupuit, retroque pedem cum Voce repressit. Improvisum aspris veluti qui sentibus anguem
167쪽
Pressit humi nitens, trepidusque repente refugit, Attollentem iras, et caerula colla tumeHtem: Haud seeus Androgeus visu tremefactus abibat. Irruimus, densis et circumfundimur armis; Ignarosque loci passim et formidine captos Sternimus: adspirat primo fortuna labori. Atque hic successu exsultans animisque Coroebus, O socii, qua prima, inquit, fortuna salutis Monstrat iter, quaque ostendit se dextra, sequamin. Mutemus clueos, Danaumque insignia nobis ΑΡtemus: dolus, an virtus, quis in hoste requirat pArma dabunt ipsi. Sic fatus deinde eomantem Androgei galeam cl3peique insigne decorum Induitur, laterique Argivum accommodat emem. Hoc Rhipeus, hoc ipse DFmas, omnisque juvera Laeta facit, spoliis se quisque receutibus armat. Vadimns immixti Danais, haud numine nostm; Multaque per caream congressi proelia noctem Conserimns; multos Danaum demittimus Orco. Dimgiunt alii ad naves, et littora Cui Surida petunt; pars ingentem sormidine turpi
Scandunt rursus Eqnum, et nota conduntur in alvo.
Heul nihil invitis las quemquam fidere divis.
Ecce trahebatur passis Priameia virgo Crinibus a templo Cassandra adΤtisque Μinervae, Ad coelum tendens ardentia Iumina frustra ;Lumina, nam leueras arcebant Vincula Palmas. Non tulit hanc speciem furiata mente Coroebus, Et sese medium injecit periturus in agmen. usequimur cuncti, et densis incurrimus armis. Hic primum ex alto delubri culmine telis Nostrorum obruimur, oriturque miserrima eaedes, Aranorum facie et Graiarum errore iubarum.
Tum Danai, gemitu atque ereptae virginis ira, Undique collecti invadunt; aperrimus Aiax, Et gemiti Atridae, Dolopumque exercitus omniS.
168쪽
π. 4rs. LIBER ΙΙ. a 3r Adversi rupto ceu quondam turbine venti Confligunt, Zephyrusque, Notusque, et laetus Eois
Eurus equisi stridunt silvae; saevirine tridenti Spumeus atque imo Nereus ciet aequora laudo. Illi etiam, si quos obscura nocte ser Umbram Fudimus insidiis, totaque agitavimus urbe, Apparent; primi cIFpeos mentitaque tela Agnoscunt, atque ora sono discordia signant. Ilicet obruimur numero: primosque Coroebus, Penelei dextra, divae armipotentis ad aram Procumbit; cadit et Rhipeus, justissimus unus Qui fuit in Teucris, et servantissimus aeqni: Dis aliter visum. Pereunt Πγpanisque, DFm33que, Confixi a sociis: nec te tua plurima, Panthu , Labentem pietas nec Apollinis infula texit.
Diaci cineres, et flamma extrema meorum . iTestor, in occasn vestro, nec tela nec ullas
itavisse vices Danaum; et, si fata fuissent Ut caderem, meruisse manti. Divellimur inde . Iphitus et Pelias mecum, quorum Iphitus sev Iam gravior, Pelias et volnere tardus UI3xi: Protenus ad sedes Priami clamore voeati. Ic vero ingentem pugnam, ceu cetera NHSquam Bella sorent, nulli tota morerentur in orbe :Sic Μartem indomitum, DanaosqDe ad tecta ruentes Cernimus, obsessiamque acta testudine limen. Haerent parietibus scalae, postesque sub ipsos Nituntur gradibus; clypeosque ad tela sinistris Protect objiciunt; prensant fastigia dextris. Dardanidae contra turres ac tecta domorum Culmina convellunt; his se, quando ultima cernunt. Extrema jam in morte parant deseudere telis: Auratasque trabes, Veterum decora a'ta Parentum. Dovolvunt: alii strictis mucronibus imas obsedera fores; has servant agmine denso. Instaurati animi regia succurrere laetis,
169쪽
Auxilioque levare viros, vimque addere Victis. Limen erat, caecaeque fores, et Pervius uSUS Tectorum inter se Priami, postesque relicti A tergo, infelix qua se, dum regna manebant, Saepius Andromache ferre incomitata solebat Ad soceros : et avo puerum Astyanacta trahebat. Evado ad summi fastigia culminis, unde Tela manu miseri iactabant irrita Teucri. Turrim in praecipiti stantem, summisque sub astra Educi m tectis, unde omnis Troja Videri,
Et Danaum solitae naves, et Achaia Castra, Aggressi ferro circum, qua sum na Iahantes Iuncturas tabulata dabant, convellimus altia Sedibus, impulimusque. Ea lapsa repente ruinam Cum sonitu trahit, et Danaum super agmina Iate Incidit: ast alii subeunt: nec Saxa, nec ullum Telorum interea cessat genuS.
vestibulum ante ipsum primoque in limine Pyrrhus
Exsultat, telis et luce coruscus ahena.
Qnalis ubi in lucem coluber, mala gramina PRStVS, Frigida sub terra tumidum quem bruma tegebat, Nunc positis uovus exuviis, nitidusquo juventa , Lubrica convolVit sublato pectore terga Arduus ad solem, et litigriis micat ore trisulcis. Una ingens Periphas, et equorum agitator Achillis Armiger Automedon, una omnis Scyria pubes, Succedunt tecto', et flammas adb culmina jactant. Se inter primos correpta dura bipenni Limina perrumpit, postesque a cardine vellit Asratos; jamque, excisa trabe, firma cavavit Robora, et ingentem lato dedit ore senestram. Apparet domus intus, et atria Ionga patescunt; parent Priami et veterum penetralia regum; Armatosque vident stantes in limine primo. At domus interior gemitu miseroque tumulau Uiscetur; Penitusque cavae Plangoribus sede
170쪽
Femineis ululant: serit aurea sidera clamor. Tum pavidae tectis matres ingentibus errant, Amplexaeque tenent postes, atque oscula figunt. Instat vi patria Pyrrhus; nec claustra neque ipsi Custodes sufferre valent. Lahat ariete crehro Ianua, et emqti procumbunt cardine postes. Fit via vi; rumpunt aditus, primosque trucidant Immissi Danai, et late loca milite comi sent. Non sic, aggeribus ruptis quum spumeus amnis Exiit, oppositasque evicit gurgite moles, Fertur in arva furens eumulo, camposque Per omnes Cum stabulis armenta trahit. Vidi ipse furentem Caede Neoptolemum, geminosque in Iimine Atridas: Vidi Hecubam, centiamque nurus, Priamumque Per
Sanguine foedantem quos ipse sacraverat ignes. Quinquagi cita illi thalami, spes tanta nepotum, Barbarico poster auro spoliisque superbi Procubuere: tenent Danai qua descit ignis. Forsitan et Priami fuerint quae fata requiras. Urbis uti captae casum, convulsaque vidit Limina tectorum, et medium in penetralibus hostem, Arma diu senior desueta trementibus aevo Circumdat nequidquam humeris, et inutile serrum Cingitur, ac densos fertur moriturus in hostes. Aedibus In mediis, nudoque sub aetheris axe, Ingens ara fuit; jrixtaque eeterrima laurus
Incumbens arae, atque Umbra complexa Penates :Hic Hecuba et natae nequidquam altaria circum, Praecipites atra ceu tempestate Columbae, Condensae, et divum amplexae simuIacra, sedebant.
Ipsum autem sumptis Priamum juvenalibus armis Ut vidit: Quae mens tam dira, miserrime Coniux,
Impulit his cingi telis p aut quo ruis p inquit. Non tali auxilio nec defensoribus istis