장음표시 사용
371쪽
Iunximushospitio dextras: sors ista senee ae Debita erat nostrae. Q nod si immatura manehat Μors natum; caesis Volscornm millibus ante, Ducentem in Latium Teucros Oeeidisse θ uvabit.
Quin ego nou alio digner te funere, Palla, Quam pius Aeneas, et quam magni Phryges, et quam
Tyrrhenique duces, TFrrhenum exercitus omula: Magna tropaea serunt, quos dat tua dextera Ieto. Tu quoque nunc stares immanis truncus in arias, Esset par aetas, et idem si robur 'ab annis, Turne. Sed infelix Teucros quid demoror armis p adite, et haec memores regi mandata referte :Quod vitam moror invisam, Pallante perempto. Deaetera causa tua est, Turnum gnatoque patrique Quam debere vides t meritis vacat hic tibi sotiis Fortunaeque locus. Non vitae gaudio quaero, Nec fas; sed gnato manes perserre sub imos. Aurora interea miseris mortalibus atinam Extulerat lucem, referens Opera atque labores. Iam pater Aeneas. jam curvo in littore Tarctio Constituere pFras; hue corpora quisque Soorram More tulere patrum; subjectisque imihus atris Conditur in tenebras altum lcaligine coelum. Ter circum acrensos, cincti fulgentibus armis, Decuriare rogos; ter maestum funeris ignem Lustravere in eqois, ultuatnsque ore d-hre. Spargitur et tellus lacrymis, spirguntur Et arma :Ιt coelo clamorque virum, clangorque tubarum.
Hinc alii spolia occisis derepta Latinis Conjiciunt igni, galeas, ensesque decoros,
Frenaque, ferventesque rotas; pars munera nota,
Ipsorum cl3peos, et non felicia tela. Μulta boum ciresi mactantur corpora morti; Saetigerosque sues, raptasque ex omnibus agris
In flammam jugulant pecudes: tnm littore toto
Ardentes spectant foetos, semiustaque Semant
372쪽
Busta; neque avelli possunt, nox humida doneo Iuvertit coelum stellis fulgentibus aptum. Nec mitius et miseri diversa in parte Latini Innumeras struxere Pyras, et corPora partim Multa virum terrae infodiunt, avectaque partim Finitimos tollunt in agros, urbique remittunt. Cetera, coufusaeque ingentem caedis acer um, Nec numero nec honore cremant. Tunc undique vasti Certatim crebris collucent ignibus agri. Tertia lux gelidam coelo dimoverat umbram, Μaetentes altum cinerem et confusa ruebant ossa socis, tepidoque onerabant aggere terrae. Jam vero in tectis praedivitis urbe Latini Praecipuus fragor, et longi pars maxima luctus: Hic matres miseraeque Durris, hic cara sororum Pectora maerentum, puerique parentibus orbi, Dirum exsecrautur bellum, Turnique hymenaeos ;Ιpsum armis, ipsumque jubent decernere ferro, Qui regLum Italiae et primos sibi poscat honores. Iugravat haec saevus Drances, solumque vocari Testatur, solum posci in certamina Turnum. Μulta simul coutra variis sententia dictis Pro Turuo, et magnum reginae nomen Ohumbrat: Μulta virum meritis sustentat fama tropaeis. Hos inter motus, medio in flagrante tumultu, Ecce super maesti magna Diomedis ab urbe Legati responsa serunt: nihil Omnibus actum Tatitorum impensis operum; mi dona, neque aurum, Nec magnas valuisse preces; alia arma Latinis Quaerenda, aut pacem Trojano ab rege petendam. Desicit iugenti luctu rex ipse Latinus. Fatalem Aenean manifesto numine ferri Admonet ira deum, tumulique ante ora re entes. Ergo consilium magnum Primosque suorum Imperio accitos alta intra limina cogit.
Olli convenere. nuuntque ad regia Plenia
373쪽
π. 236. LIBER XI. Tecta viis. Sedet in mediis, ei maximus aevo, Et primus sceptris, haud laeta fronte, Latinus. Atque hic legatos Aetola Ex urbe remissos Quae reserant fari jubet, et responsa repoWit Ordine cuncta suo. Tum iacta silentia linguis, Et Venulus, dicto parens , ita sarier infit: vidimus, o cives, Diomede Argi aque castra;
Atque, iter emensi, caSus superaVimus omnes;
Contigimusque manum etna concidit Ilia tellus. Ille urbem Aro ripam, patriae cognomine gentia, Victor Gargani condebat Iapygis arvis. Postquam introgressi, et coram data copia fandi, Munera praeserimus, nomen patriamque docemus; Qui bellum intulerint, quae causa attraxerit APPO .
Auditis ille haec placido sic reddidit orero fortunatae gentes, Saturnia Tegna,
Antiqui Ausomi, quae vos fortuna quietos Sollicitat, suadetque ignotα lacessere hella pQuicumque Iliacos ferro violarimus agros, Μitto ea quae muris bellando exhausta sub altis,
Quos Simois premat isse viros, infanda per orbem
Su licia, et scelerum Poenas exPendimuS omne , Vel Priamo miseranda manus. Scit triste Μinervae Sidus, et Euboicae cautes, ultorque Caphereus.
Militia ex illa diversum ad littus adacti , Atrides Ρrotei Menelaiis adusque Columnas Exsulat; Aetneos vidit Cyclopas UI3xes. Regna Neoptolemi referam, versosque Penates Idomenei 8 Libyeone habitantes littore Locros e Ipse Μycenaeus magnorum ductor Achivum Conjugis infandae primiantra limina dextra oppetiit; devictam Asiam subsedit adulter :Invidisse deos patriis ut redditus aris Conjugium optatum et pulchram Calydona viderem pNunc etiam horribili visu portenta sequuntur, Et socii amissi petierunt aethera Pennis,
374쪽
Fluminibusque Vagantur aves heu dira meorum Supplicia l) et scopulos lac mosis vocihus implent. Haec adeo ex illo mihi jam speranda fuerunt
Tempore, quum serro coelestia corpora demens Appetii, et Veneris. violavi vulnere dextram. Ne vero, ne me ad tales impellite pugnas. Nec mihi cum Teucris ullum post eruta bellum Pergama, nec veterum memini laetor e malorum. Munera, quae patriis ad me portatis ab oris , Vertite ad Aenean. Stetimus tela aspera Contra , Contulimusque marius: experto credite, quuntias In clypeum assurgat, quo turbine torqueat has am. Si duo praeterea tales Idaea tulisset Terra viros, ultro Inachias venisset ad urbes Dardanus, et versis lugeret Graecia fatis. Qtiidquid apud durae cessatum est moenia Trojae, Hectoris Aeneaeque manu victoria Graii, mHaesit, et in decumum vestigia retulit annum. Ambo animis, ambo insignea praesta ut thus u iniis rHic pietate prior. Coeant in foedera dextrae ,
Qua datur: ast armis concurrant Brma miste.
Et responsa simul quae sint, rex optime, regis Audisti, et quae sit magno sententia hello. Vix ea legati; variusque per ora cucurrit Ausonidum turbata fremor: ceu saxa morantur Quam rapidos amnes; fit clauso gurgite murmur, Vicinaeque fremunt ripae crepitantibus undis. Ut primum placati animi, et trepida ora quierunt, Praefatus divos, solio rex infit ab alto: Aute equidem summa de re statuisse, Latini, Et Vellem, et fuerat melius: non tempore tali gere concilium, quum muros adsidet hostis. Bellum importunum, cives, cum gente deorum Iuvictisque viris gerimus, quos nulla fatigant Proelia, nec victi Ρossunt absistere ferro. Spem si qriam adscitis Aetolum habuistis in armis,
375쪽
V. 3o8. LIBER XI. 345 Ponite; spes sibi quisque: sed haec quam angusta vim detis lCetera qua rerum iaceant perculsa rUina. Ante oculos intorque manus sunt omnia Vesti IS. Nec quemquam incuso: potuit quae plurima virtus Esse, fuit; toto certatum est corpore regni. Nunc adeo, quae sit dubiae sententia menti,
Expediam; et paucis, animos Odhibeto, docetio. Est antiquus ager Tusco mihi proximus amni,
Longus in occasum, fines super usque Sicanos e Aurunci Rotulique serunt, et vomere duros Exercent colles, atque horum asperrima PaSeunt.
Haec omnis regio, et celsi plaga pinea montis, Cedat amicitiae Teucrorum; et foederis aequas
Dicamus leges, sociosque in regna vocemus I , Considant, si tantus amor, et moeuia Coadant. Sin alios fines aliamque capessere gentem Est animus, poscuntque solo decedere nostro; Bis denas Italo texamus robore naves,
Seu plures complere valent: iacet omnis ad undam Materies; ipsi nulnerumque modumque Carin is Priecipiant; nos aera, manus, navalia demus. Praeterea, qui dicta serant et foedera firment, Centum oratores prima de gente Latinos Ire placet, Pacisque manu praetendere ramos Μunera portantes aurique eborisque talenta , Et seIIam regni traheamque insignia nostri. Consulite in medium , et rebus succurrite sessis. .
Tum Drances idem infensus , quem gloria Turni Obliqua invidia stimulisque agitabat amaris, Largus opum, et lingua melior, sed frigida hello
Dextera, consiliis habitus nota futilis auctor, Seditione potens; genus huic materna superhum Nobilitas dabat, incertum de patre serebant; Surgit et his onerat dictis, atque aggerat iras :Rem uulli obscuram, nostrae nee vocis egentem,
376쪽
Consulis, o hone rex: cuncti se scire fatentur Quid fortuna ferat populi; sed dicere mussant. Det libertatem fandi, flatusque remittat, Crius ob auspicium infaustum moresque Sinistros Dicam equidem, licet arma mini mortemque minetur
Lumina tot cecidisse ducam, totamque videmua Consedisse urbem luctu, dum Troia teuta tostra, fugae fidens, et coelum territat armis.
Unum etiam donis istis, quae plurimis mitti Dardanidis dicique jubes, unum, OPtime Tegum , Adjicias; nec te ullius violentia vincat, Quin gnatam egregio genero dignisque hymenaeis
Des Pater, et pacem hanc aeterno foedere firmes. Quod si tantus habet ineutra et Pectora terror, 'Ipsum obtestemur, Veniamque oremus ab ipso ;Cedat, jus proprium regi patriaeque remittat. Quid miseros toties in aperta pericula civeSProjicis, o Latio caput horum et causa malorum pNuIIa salus bello: pacem te poscimuS omUes , Turne, simul pacis solum inviolabile pignus. Primus ego, invisum quem tu tibi fingis, et esse
Nil moror, en supplex venio ' miserere tuorum ἶPOue animos, et pulsus abi. Sat funera fusi Vidimus, ingentes et desolaVimus Vr S. Aut, si fama movet, si tantum pectore robur
Concipis, et si adeo dotalis regia cordi est, Aude, atque adversum fidens ser pectus in hostem. Scilicet, ut Turno contingat regia conjuta , Nos, auimae viles, inhumata infletaque turba ,
Sternamur campiat Et jam tu, si qua tibi vis . Si patrii quid Martis habes, illum adspice contra
Qui vocat. Talibus exarsit dictis violentia Turni; Dat gemitum, rumpitque has imo peetore Voces: Larga quidem, Drance, semper tibi copia fandi, Tum quum bella manus poscunt; patribusque Vocatis
377쪽
Primus ades. Sed non replenda est curia verbis, Quae tuto tibi magna volant dum distinet hostem Agger murorum, nec inundant sanguine fossae. Proinde tona eloquio, solitum tibi; meque timoris Argue tu, Drance, quando tot Stragis acervos Teucrorum tua dextra dedit, passimque tropaeis Insignis agros. Possit quid vivida virtus Experiare licet: nec longe sollicet hostes Quaerendi nobis; circumstant undiqNe muros.
Imus in adversos p Quid cessas p an tibi Μavors Ventosa in lingua pedibusque fugacibus istis Semper erit pDulsus ego i aut quisquam merito, foedissime, pulsu mArguet, Iliaco tumidum qui crescere Thybrim
Sanguine. et Evandri tot Ira cum stirpe videbit Procubuisse domtim. atque exutos Arcadas armis Haud ita me experti B tias et Pandarus ingens, Et quos mille die victor sub Tartara misi, Inclusus muris, hostilique aggere saeptus.
Nulla salus belloi Capiti cane talia demens
Dardanio rebusque tuis. Proinde Omnia magno Ne cessa turbare metu, atque extollere vires
Gentis hio victae, contra promere arma Latini. Nunc et Μyrmidonum proceres Ρh gia arma tremis,cunt,
Nunc et Τydides, et Larissaens Aehilles: Amnis et Hadriacas retro fugit Ansdus undas. Vel quum se pavidum contra mea iurgia singit
Artificis scelus, et formidine crimen aperbat. Urim quam auimam talem dextra hac, absiste moveri, Amittes; habitet tecuin, et sit pectore in isto. Nunc ad te, et tua magna, Pater, confra ita reVertor. si nullam nostris ultra spem ponis in armis , Si tam deserti sumus, e semel agmine Verso Funditus occidimus, neque habet sortuna regressum; cinus Pacem, et dextras tendamus inertes.
378쪽
Quamquam o si solitae quidquam virtutis adesset... Ille mihi ante alios, sortunatusque laborum, Egregiusque animi, qui, ne qRid tale videret, Procubuit moriens, et humum semel ore momordit. Sin et opes nobis, et adhuc intacta juventus, Auxilioque urbes Italae populique Supersunt; Ain et Trojanis cum multo gloria venit Sanguine; sunt illis sua funera, Parque Per omnes Tempestas: Pur indecores in limine primo
Desicimus p cur ante tuliam tremor oecupat artus PMulta dies, variusque labor mutabilis aevi Retulit in melius: multos alterna reViSenS . Lusit, et in solido rursus fortuna locarit.
Non erit auailio nobis Aetoltis, et ArΡi: At Μessapus erit,felixque Tolumnius, et quos Tot populi misεre duces; nec tarda sequetur Gloria delectos Latio et Laurentibus agris. Est et Volscorum egregia de gente Camilla ,
Agmen agens equitum et florentes sere CaterVax.
Quod si me solum Teucri in certamina poscunt, Idque Ρlacet, tantumque bonis communibus obsto; Non adeo has exosa manus victoria fugit, Ut tanta quidquam pro spe tentare reci Sem. Ibo animis contra; vel magnum praestet Achillem, Fautaque Vulcani manibus paria induat arma Ille licet. Vobis animam hanc soceroque Latino, Turnus ego, haud ulli veterum virtute Secundus,
Devovi. Solum Aeneas vocat: et Vocet OTO.
Nec Drances potius, sive est haec ira deorum, Morte luat; sive est virtus et gloria, tollat Illi haec inter se dubiis de rebus agebant
Certautes: castra Aeneas aciemque movebat.
Nuntius ingenti per regia tecta tumultu Ecce ruit, naagnisque urbem terroribus implet; Instruutos acie Tiberino a flumine Teucrost yrrhenamque manum totis descendere campis.
379쪽
V. 4so. LIBER XI. Extemplo turbati animi, concussaque Vulli
Pectora, et arrectae stimulis haud mollibus irae. Arma manu trepidi poscunt; si emit arma au Ventus; Flent maesti mussantque Patres: hic undique clamor Dissensu vario magnus se tollit in auras: Naud secns atque alto in luco quum sorte catervae Consed pre avium, Piscosove amne Padusae Daut sonitum rauci per stagna loquaeia cycni. Immo, ait, o Cives, arrepto temPore, Turnus, Cogite concilium, et pacem laudate sedentes: Illi armis in regna ruant. Nec plura locutus Corripuit sese, et tectis citus extulit altis. Tu, Voluse, armari Volscorum edice maniplis; Duc, ait, et Rutulos: equitem Messapus in armis, Et cum fratre Coras, latis diffundite campis. Pars aditus urbis sirinent, turresque Capessant: Cetera, qua jusso, mecum msinus inserat arma. Ilicet in muros tota discurritur urbe. Concilium ipse pater et magna incepta Latinus Deserit, ac tristi turbatus tempore differt. Multaque se incusat, qui non acceperit ultro Dardavium Aenean, generumque adsciverit urbi. Praefodiunt alii portas, aut saXa sudesque
Subvectant: bello dat signum rauca cruentum B nocina. Tum muros varia Cinxere corona Matronae puerique: vocat labor utrimus omnes. Nec non ad templum summasque ad Palladis arces subvehitur magna matrum regi Ga Cate Uva, Dona serens; iuxtaque comes Larinia Virgo, Causa malis tantis, oualos dejecta decorOS. Succedunt matres, et templum ture Vaporant, I .t maestas alto sundunt de limine voces:
Armipotens, praeses belli, Tritonia virgo, Frange manu telum Phrygii praedonis, et ipso mPronum Sterne solo, portisque effunde sub altis. Cingitur ipse furens certatim in proelia Turnua. 3
380쪽
Iamque adeo Rutulum thoraca indutus ahenis
Horrebat squamis: surasquρ incluserat auro, Tempora nudus adhuc; laterique accinxerat ensem; Fulgebatque iata decumrens aureus arce;
Exsultatque animis, et spe jam praecipit hostem: Qualis, ubi abruptis fugit praesepia vinclis
Tandem liber equus, campoque Potitus aperto Aut ille in pnstus armentaque tendit eqURrum, Λut assuetus aquae persundi flumine noto Emicat, arrectisque fremit cervicibus alte Luxurians, luduntque jubae Per colla, Per armos. obvia cui, Volscorum acie comitante. Camilla Occurrit, Portisque ab equo regina sub ipsis D siluit: quam tota cohors imitata relictis Ad terram defluxit eqnis. Tum talia fatur: Turne, sui merito si qua est fiducia forti, deo, et Aeneadum PromItto o Currere turmae, Solaque Tyrrhenos equites ire obvia contra. Μe Sine prima manu tentare pericula helli :Tu pedes ad muros subsiste, et moenia Serva. Turnus ad haec, oculos horrenda in virgine fixus eo, decus Italiae, virgo, quas dicere grates, Quas ve referre parem p sed nune, est omnia quando Iste animus supra, mecum Partire laborem. Aeneas, ut fama fidem missique reportant - Exploratores, equitum levia improbus arma Praemisit, quaterent campos: ipse, ardua montis Per deserta iugo superans, adventat ad urbem. Furta paro belli convexo in tramite silvae, Ut bivias armato obsidam milite fauces. Τα Tyrrhennm equitem collatis excipe signis; Tecum acer Messapus erit, turmaeque Latinae, Tiburnique manus: ducis et tu concipe Curam. Sic ait, et paribus Μessapum in proelia dictis Πortatur, sociosque duces; et pergit in hostem. Est Curvo amfractu Valles, accommoda fraudi