장음표시 사용
381쪽
. 522. . LIBER XI. 33i Arinorumque dolis; quam densis frondibus atrum Urget utrimque latus; tetiuis quo semita ducit,
Angustaeque ferunt fauces, aditusque maligni. Hanc super, in speculis, Summoque tu vertice montis, Planities ignota jacet, tutique receptu S, Seu dextra laevaque velis occurrere pugnae, Sive instare jugis et grandia volvere ARXa. Huc j uvenis nota sertur regioue viarum, Arripuitque locum, et silvis insedit iniquis. Velocem interea superis in sedibus Opim, Unam ex virginibus sociis sacraque Cater a , Compellabat, et has tristis Latonia voces
ore dabat: Graditur bellum ad crudele Camilla,
O virgo, et nostris nequidquam cingitur armis, Cara mihi ante alias: neque enim uovus iste Dia a Veiat amor, subituque animum dulcedine movit. Pulsus Ob invidiam regno Viresque Superbas , Priverno antiqua Μetabus quum excederet urbe,
Infantem, fugiens media inter proelia belli,
Sustulit exsilio comitem, matrisque vocavit
Nomine Casmillae, mutata parte, Camillam. Ipse, Stuu Prae se portans, juga longa petebat
Solorum nemorum : tela undique Saeva premebant,
Et circumfuso volitabant milite Volsci. Ecce fugae medio summis Amasenus abundana Spumabat ripis, tantus se nubibus imber Ruperat: ille, innare parans, infantis amoro Tardatur, caroque oneri timet. Omnia secum Versanti subito vix haec sententia sedit: Telum immane, manu valida quod sorte gerebat Bellator, solidum nodis et robore e to , Huic natam, libro et silvestri subere Clausam,
Implicat, atque habilem mediae circumligat hastae. Quam dextra ingenti librans, ita ad aethera fatur: Alma, tibi hanc, nemorum eultrix, Latonia Virgo, Ipse pater famulam voveo: tua prima Per auras
382쪽
Tela tenens supplex hostem fugit. Accipe, testor, DiVa, tuam, quae nunc dubiis committitur auris. Dixit, et adducto contortum hastile lacerto Immittit: sonuere undae; rapidum SNPer amnem Infelix fugit iu aaculo stridente Camilla. At Μetabus, magna propius jam urgente cater a , Dat festi fluvio, atque hastam cum Virgine Vi tor Graminao, donum Triviae, de cespite vellit. Non illum tectis ullae, non moenibus, urbes Accepere; neque ipse manus feritate dedisset: Pastorum et sesis exegit montibus ae um. Hic natam, tu dumis interque horrentia lustra, Armentalis equae mammis et lacte ferino Nutribat, teneris immulgens ubera labris.
Utque pedum primis infans vestigia plantis
Institerat, iaculo palmas oneravit acuto: Spiculaque ex humero parvae suspendit et arcum. Pro crinali auro, pro Iongae tegmine Pallae, Tigridis exuviae Ρer dorsum a Vertice Pendent. Tela manu iam tum tenera puerilia torsit, Et fundam tereti circum caput egit habena, Strymoniamque gruem aut album dejecit OIOrem. Μultae illam frustra Tyrrhena Per oppida matres
optavere nurum : sola contenta Diana, Aetθrnum telorum et virginitatis amorem Intemerata colit. VeΙlem haud correpta fuisset Militia tali, conata lacesserct Teucr S; Cara mihi, comitumque foret nunC Una mearum. Verum age, quandoquidem fatis urgetur acerbis,
Labere, Nympha, polo finesque invise Latinos .
Tristis ubi infausto committitur omine Pugna. I.De Cape, et ultricem Pharetra deprome sagittam :Ηac, quicumque sacrum Violarit Vulnere Cor Pus, Tros Italusve, mihi pariter det sanguine Poenas. Post ego nube cava miserandae corpus et arma Inspoliata feram tumulo, Patriaeque rePOnam.
383쪽
Dixit: at illa leves coeli delapsa Per auras
Insonuit, nigro circumdata turbine COPPUA.
At manus interea muris Τroiana proPiuqΠat, Etruscique duces, equitumque exercitus omnis, Compositi numero in turmas. Fremit aequore toto Insultans sonipes, et pressis Pugnat habenis, Huc obversus et huc : tum late fervens hastis Horret ager, eampique armis sublimibus ardent. Nec non Μessapus contra, celeresque Latini, Et cum fratre Coras, et Virginis ala Camillae, Adversi campo apparent, hastaaque reduetis Proteudunt longe dextris, et spicula vibrant: Adventusque virum , fremitusque ardescit equorum. Jainque intra jactum teli progressus uterque substiterat: subito erumpunt Clamore, frementesque Exhortantur equos, fundunt simul ondique tela δCrebra, nivis ritu; coelumque obtexitur ian hi a. Continuo adversis Tyrrhenus et acer Acout cusConnixi incurrunt hastis, primiqne ruinam Dant sonitu ingenti, Persi actaque quadrupedantum Pectora pectoribus rumpunt. Excussus A conteusFiaminis in morem. aut tormento ponderis acti , Praecipitat longa, et vitam dispergit in auras. Extemplo turbatae acies; versique Latini Reiiciunt parmas et equos ad moenia Vertu Ut.
Troiis agunt; princeps turmas inducit AsFIas. Jamqiae Propinquabant portis; rursusque Latini Clamorem tollunt, et mollia colla reflectunt. Hi fugiunt, penitusque datis reseruatur habenis. Qualis ubi alterno procurrens gurgite PontuSNnno ruit ad terras, scopulosque superiacit undam
SPumeus, extremamque simi persundit arenam :Nunc rapidus retro, atque aestu revoluta resorbeus
Saxa, fugit, littusque vado Iabente relinquit. Bis Tusci Rutulos egere ad moenia versos; Bis reiecti armis respectant terga tegentes.
384쪽
Tertia sed postquam congressi in proelia, totas Implicuere inter se acies, legitque virum vir: Tum vero et gemitus morientum, et sanguine in alto Armaque, eo Oraque, et Permixti caede virorum Semianimes volvuntur equi; pugna aetera Surgit. Orsilochus Remuli, quando ipsuis horrebat adire . Hastam intorsit equo, serrumqcti sub aure reliquit; Qno sonipes ictu furit arduus, altaque jactat, Vulneris impatiens, arrecto pectore, Crura: Volvitur ille excussus humi. Catillus Iolati, Ingentemque animis, ingentem comore et armis, Delicit Herminium; nudo cui vertice fulva Caesaries, nudique humeri; nec Vulnera terrent, Tantus in arma patet. Latos huic hasta per avmos Acta tremit, duplicatque virum transfixa dolore. Fuciditur ater ubique cruor: dant funera ferro Certantes, pulchramque Petu ut Per Vuluera mortem. At medias inter caedes exsultat AmaZon, Unum exserta latus pugnae, pharetrata Camilla. Et nunc lenta manu spargens hastilia denset, Nunc validam dextra rapit indefessa bipennem. Aureus ex humero sonat arcus, et arma Dianae. Issa etiam, si quando in tergum Pulsa recesSit, Spicula converso fugientia dirigit arcu. At circum lectae comites, Larinaque Virgo, Tullaque, et aeratam quatiens Tarpeia securim,
Italides; quas ipsa decus sibi dia Camilla Delegit, pacisque honas bellique ministras:
Quales Threiciae, quum flumina Thermodontis Pulsaui, et pictis bellantur Amanones armis; Seu circum Hippolyten, seu quum se martia curru Penthesilea refert, magnoque ululante tumultu Feminea exsultant lunatis agmina peltis. Quem telo primum, quem Postremum, aspera Virgo,
Delicis P aut quot humi morientia corpora fundis pEunaeum Clytio Primum Patre. Orius apertum
385쪽
Adversi longa transverberat abiete Pectus: Sanguinis ille Vomens rivos cadit, atque cruentam Μandit humum, moriensque suo se in vulnere VEPSat.
Tum Lirim, Pagasumque super; quorum alter habenas Susfosso revolutus equo dum colligit, altee Dum subit, ac dextram Iahenti tendit inermem, Praecipites pariterque ruunt. His addit Amastrum Hippotaden; sequiturque incumbens eminus hasta Tereaque, Harpalycumque, et Demophoonta, Chro, mimque: Quotque emissa manu contorsit Spicula virgo ,
Tot Phrygii cecidere yiri. Procul ornytus armis Ignotis et equo venator Iapyge fertur :Cui pellis latos humeros crepta juVeneo Pugnatori operit; caput ingens ovis hiatus Et malae texere lupi eum dentibus albis ;
restisque manus armat sparus: ipse calerVis Vertitur in mediis, et toto Vertice Supra est. Hunc illa exceptum, neque enim Iubor agmine Verso,
Trajicit, et super haec inimico pectore fatur: Silvis te, Tyrrhene, feras agitare putasti pAdvenit qui vestra dies muliebribus armis
Verba redarguerit. Nomen tamen haud leve patrum Manibus hoc referes, telo cecidisse Camillae. Protenus OrsiIochum et Buten, duo maxinia Teucrum Corpora: sed Buten aversum cuspide fixit Loricam galeamque inter, qua colla sedentis Lucent, et laevo dependet parma lacerto: Orsilochum, fugiens magnumque agitata per orbem, Elndit oro interior, sequiturque Sequentem.
Tum validam perque arma viro Perque OSSAE Securim, Altior exsurgens, oranti et multa precanti Congeminat: vulnus calido rigat ora cerebro.
Incidit huic, subitoque adspectu territus haesit, Appenninicolae bellator filius Auni, Haud Ligurum extremus, dum fallere fata sinebant.
386쪽
Isque, ubi sc nullo jam cursu evadere pugnae
Posse, neque instantem regiuam a Vertere, Cernit, Consilio versare dolos ingressus et astu,
Incipit haec: Quid tam egregium, si semina so Pti
Fistis equo dimitte sugam, et te conanaintis aequo Mecum crede solo, Pugnaeque accinge pedestri: Iam nosces ventosa serat cui gloria si nudem. Dixit: at illa furens, acrique aeceu Sa dolor e , Tradit equum comiti, paribusque resistit in armis , Ense pedes nudo, puraque interrita Parma. At iuvenis, vicisse dolo ratus, avolat ipse Haud mora, couVersisque fugax aufertur habenis, Quadrupedemque citum ferrata Malce fatigat. Vauo Ligus, frustraque animis eIate superbis , Nequid quain patrias tentasti lubricus aries;
Nec fraus te incolumem fallaci perseret A in1O. Haec fatur virgo, et pernicibus ignou plantis
Transit equom cursu, frenisque adversa Prehensis Congreditur, poenasque inimico ex sanguiue sumit: Qulim sacile accipiter saxo sacer ales ab alto Consequitur penuis sublimem in nube colum ham , Comprensamque tenet, pedibuSque eViscerat uncis; Tum cruor et vulsae labuntur ab aethere plumae. At Hon haec uultis hominum sator atque deoriam observans oculis, summo sedet altus OlFmPO. Tyrrheuum genitor Tarchonem in proelia SaeVa
Suscitat, et stimulis haud mollibus injicit iras.
Ergo inter caedes cedentiaque agmina Tarino Fertur equo, Variisque instigat Vocibus ala S, Nomine quemque Vocans; reficitque tu proelia pulsos: Quis metus, O numquam dolituri, o seri Per in ortea Tyrrheni, quae tanta animis ignavia venit PFemina palantes agit, atque haec ugmina Vertit. αQuo ferrum p quidve haec gerimus tela irrita dextris Λt nou in Venerem segnes nocturnaque bella ,
Aut, ubi curva choros indixit tibia Bacchi,
387쪽
Exspectare dapeS et Plenae pocula menSae. Hic amor, hoc studium, dum Sacra secundus haruspex Nutatiet, ac lucos vocet hostia Pinguis in altos. Haec effatus, equum in medios, moriturus et ipse, Concitat, et Ventilo adversum se turbidus infert: Dereptumque ab equo dextra complectitur hostem, Et gremium ante suum multu Vi concitus aufert. Tollitur in coelum clamor, cunctique Latini Convertere oculos: volat igneus aequore Tarcho, Arma virumque serens: tum summa ipsius ab hasta Defringit serrum, et partes rimatur a Perias, Qua vulnus letale ferat. Contra ille repugnans Snstinet a jugulo dextram, et eim viribus exit. Utque volans alto rapto ui quum fulva draconem
Fert aquila, implicuitque pedes, atque unguibus haesit;
Saucius at serpens si uuOSa Volumina VerSat,
Arrectisque horret squamis, et Ribilat ore, Arduus insurgens; illa haud minus urget obunco Luctantem rostro; simul aethera verberat alis :Haud aliter priedam Tiburtum ex agmine Tarcho Portat ovans; ducis exemplum eventumque seculi
Maeonidae incurru ut. Tum fatis debitus Arruns Velocem iaculo et multa prior arte Camillam Circuit, et quae sit fortuna facillima tentat. Qua se cumque furens medio tulit agmine Virgo, Hac Arruns subit, et tacitus vestigia lustrat: sa victrix redit illa, pedemque ex hoste reportat, Hac juvenis farrim celeres detorquet habenas. Hos aditus, jamque hos aditus, omneluque Pererrat Undique circuitum , et certam quatit improbus
Fo rte sacer Cybelae Chlorpus, olimque sacerdos,
Insignis longe Phrygiis fulgebat in armis;
Spumantemque agitabat equum, quem pellis alienis
In plumam squamis auro conserta tygehat. Ipse, peregri in scrrugine clarus et ostro,
388쪽
Spicula torquebat Lycio Gortruia eornu:
Aureus ex humeris sonat arcus, et aurea Vati Cassida : tum cνoceam ChlamIdemque fluuSque Cre a ' Pantes
Carbaseos fulvo in nodum collegerat auro, Pictus acu tunicas, et barbara tegmina Crurum. IIuno virgo, siVe ut templis praefigeret artua Troia, captivo sive ut se ferret in auro Venatrix, unum ex omni certamine pugnae t Caeca sequebatur; totumque incauta Per agmera Femineo praedae et spoliorum ardebat amore. Telum ex insidiis quum tandem tempore capto Concitat, et Superos Arruns sic Voce Precatur :Summe deum, sancti custos Soractis Apollo, Quem primi colimus, cui pineus ardor acervo Pascitur, et medium freti pietate per ignem Cultores multa premimns vestigia pruna; Da, pater, hoc nostris aboleri dedecus armis, omnipote . Non exuvias, pulSaeVe tropaeum Virginis, aut spolia ulla peto; mihi retera laudem Facta serent: haec dira meo dum vulnere Pebtis Pulsa cadat , patrias remeabo inglorius urbω. Audiit, et voti Phoebus succedere Partem Mente dedit, partem volucres disperiat in auras.
Sterueret ut subita turbatam morte Cimillam, Annuit oranti: reducem ut patria alta videret, Non dedit; tuque notos vocem vertere Procellae. Ergo, ut missa mauu sonitum dedit hasta per nurus, Convert/re animω a res, Oculosque tulere Cuncti ad reginam Volsci. Nihil ipsa neque aurae Nec multus memor, aut venientis ab aethere teli; Hasta sub exsertam donee perlata papillam Haesit, virgineumque alte bibit acta cruorem. Concurrunt trepidae comites, dominamque ruentem Suscipiunt. Fugit ante omnes exterritus Arruns,
389쪽
Laetitia mixtoque metu; nec jam amplius hastae
Credere, nec telis occurrere Virginis audet. Ac velut ille, prius quam tela inimica sequantur, Continuo in motites sese avius abdidit altos, occiso pastore, lupus, m guOVe juVenCO, . Conscius audacis facti, caudamque remulcens subjecit pavitantem utero, silvasque Petivit: Haud secus ex oculis se turbidus abstulit Arruns, Contentusque fuga, mediis se immiscuit armis. Ilia manu moriens telum trahit; ossa sod inter
Ferreus ad costas alto stat Vulnere mucro.
Lahitur exsanguis, labuntur frigida leto Lumina; purpureus quondam color Ora reliquit.
Tum sic exspirans ACcain, ex aequalibus unam,
Adoquitur, fida ante alias quae sola Camillae, Quicum partiri curas; atque haec ita fatur:
Hactenus, Acca soror, potui: nunc vulvus acerbum Conficit, et tenebris nigrescunt Omnia circum.
Esruge, et haec Turno mandata novissima pexser: Succedat Puguae, Trojanos arceat urbe. Iamque vale. Simul his dictis linquebat habenas, Ad terram non sponte fluens. Tum frigida toto Paulatim exsolvit se corpore, lentaque colla Et captum leto posuit caput, arma relinquens; itaque cum gemitu fugit indignata sub umbras
Tum Vero immensus surgens ferit aurea clamor
Sidera: dejecta crudescit pugna Camilla. Incurrunt densi simul omnis copia Teucrum, T rrheniquo duces, Evandrique Arcades alae. At Triviae custos jam dudum in montibus opis Alta sedet summis, spectatque interrita Pugnas. Utque procul medici juvenum in clamore furentum Prospexit tristi multatam morte Camillam; Ingemuitque, deditque has imo pectore voces: Heul nimium, virgo, nimiam crudele luisti
390쪽
Supplicium, Teucros concita lacessere bello lNec tibi desertar in dumis coluisse Dianam
Prosuit, aut nostras humero gessisSe Pharetras. Non tamen indecorem tua te regina reliquit Extrema jam in morte: neque hoc sine nomine Ietiam Per gentes erit, aut famam patieris inultae. Nam quicumque tuum Violavit VuInere corpus, Morte luet merita. Fuit ingens monte sub alto Regis Dercenni terreno ex aggere bustum Autiqui Laurentis, opacaque ilice tectum :Hic dea se primum rapido pulcherrima nisu sistit, et Arruntem tumulo speculatur ab alto. Ut vidit fulgentem armis ac vana tumentem :Cur, inquit, diversus abis Θ hoc dirige gressum , Ilue Periture veni: capias ut digna Camillae
Praemia, tuque etiam telis moriere Dianae . Dixit, et aurata volucrem Threissa sagittam Deprompsit pharetra, coinuque infensa tetendit, Et duxit longe, donec curVata coirent Inter se capita, et manibus jam tangeret aequis , Laeva aciem serri, dextra nervoque Papiluam. Extemplo teli stridorem aurasque sonant SAudiit una Arruns, haesitque in corpore ferrum illum exspirantem socii atque eXtrema gementem
obliti ignoto camporum in pulvere linquunt: Opis ad aetherium pennis aufertur OlFINPUm Prima fugit, domina amissa, levis ala Camillae; Tiarbati fugiunt Rutuli; fugit acer Atinas; Disiectique doces desolatique manipli
Tuta perunt, et equis aversi ad moenia tendunt. Nec quisquam instantes Tcurros letumque ferentes Sustentare valet telis, aut Sistere contra; sed laxos re runt hum ris languentibus arcus; Quadrupedumque putrem cursu quatit ungula cam