장음표시 사용
251쪽
ea, vera beatitudo quam risit, non On-ιum auctoritate dimina , sed adhibita etiam ratione , qualem propter infideles possumus adbibere , elarescat. De finibus
enim bonorum, Ur malorum , multa , o
multiplieitis inter se nilosophi disputarunt et quam quaeritonem maxima intemtione versantes , invenire ηati sunt,
quid e iaι bominem beatum.Illud enim, .R finis sol nomi , propter quod an tendat μηρ eetera ; ipsem autem, propter
se ipsum : o illud, finis mali , propter
quod vitanda sunt retera , ipsum autem, propter se ipsum . Fixem ergo boni nune
dicimus , non quo eonsumatur , ut non sit'
sed quo perficiatur , ui plenum fit: erfnem mali, non quo esse de at, se quo
que noeodo perdueat. Fines itaque icti Ρηι , summum bonum , o fiammum main
De quisus inveniendis, atque in haemitu summo bono adipiscendo , vitanda autem summo malo , mustum, Aut dixi, lasoraverunt, qui Hudium planiae iahujus saeculi vanitate professi sunt: nee
tamen eos, quamvis diversis errantes modis . naturae limes in tantum ab itinere meritatis deviare permi=, ut non alii in animo, alii in eorpore , alii in utroque fines bonorum ponerent, o malorum . Ex qua tripertita velut eeneralium diHriis
sutione Se Iarum . Mareus Varro in t bra de Philosophia tam multam dogma rtim varietatem ditigenter o subtilitὸν
scrutatus, advertit, ut ad CcLxxxviii.
Sectas, non quae jam Gret, sed quae esse possent, adhibens quasdam Pisserentias,
facillime terveniret. Hic scite enumerat truncos . ut ita dicam , praecipuos, unde tot rami ac 1 urculi suboriuntur , Sectarum disserentias constituentes diversis positis ianibus bonorum , di malorum: Neque enim exiRιmar ait de Varrone ullam Philosophiae Set am esse dicendam , quae non eo Pinet a ceteris, quod diversos babeat fines bonorum,o malorum. auanae
quidem nulla in bomini eausa philus
phandi , nisi ut beatus sit . uuod autem Cbeatum facit, ipse infinis boat . MI in igitur causa Hilosophandi, nisi reis
soni . Guamobrem , quae nestam sonis xem sectatur , nuIIa Philosophiae Seriae diseαδε ea . Praecisis igitur ramulis, in quibus nulla diversitas finis ejusmodi Sectam peculiarem distinguit, tres omnino supersunt stipites ac genera sumina Philosophiae , cui accenseri unaquaeque familia debeat illorum , qui Hudio Sapientiae teneri se praedicant . Uoluptas enim, Quies, Utrumue , & Prima naturae . quatuor eranti sereti termini humanae appetitionis; qui singillatim comparati cum arte vitae, quae virtus dicitur, dum ei subduntur, vel praeponuntur, aut Copulantur . duodenarium numerum finium , di consequenter sestarum statuunt.Vein rum sapienter Varro contrahit summam, dum ostendit in primis naturae,& Uoluptatem,& Quietem, atque adeo Utrumque reperiri . Reliquum igitur est, ut ad tres Sectas redigat univem
iam Philosophiam , pro triplici disserentia finis bonorum,& malorum. Prima enim Italuit hunc finem in primigeniis naturae , virtuti praeponendis. Altera virtutis gratia, appetit prima- , naturae, quae idcirco virtuti subduntur. Τertia denique Secta tum virtutem , tum prima naturae per se appetenda constituit: quam Cum veteribus Academicis etiam ampleetitur Varro ι secundam Stoici sequuntur; primam Epicurei. Hoc autem loco, ubi de secunda erroribus disputatur, Augustinum sequimur ducem, Stoicorum fines ita
evertentem cap. . pag. ς 7. E. Tantra
autem superbiae Hupον eis in his homiaissus,heis se haberesnem boni, o a se ipsin
fleri seatosputantibus, ut sapiens eorumῆhoe ect qualem mirabili vanitate deseri- sunt, etiams exeaecetur, obsurdescat;
252쪽
: Obmsisseat, memsris desilitetur,doloribus rum , ad Aegyptios expansa , utrimi. erucietur , o si quid aliud talium malo- que vero ad Orientales pariter, & Oe rum diei, aut cogitari potest, incidat in cidentales Ethnicos disseminata, tum eum , quo Hi mortem eogatur inferre ; a Simone Samarita haereticorum prin hane in his motis vitam eoassis utrim, cipe, deinde a Basilidianis,&Marei eos non pudeat sestam vocare . O vitam nitis, postremo a Manichaeis recocta beatam, quae ut Isiatur , mortia quae- Quot autem germina inde pullulave- fit avxilitim i Si beata eLI, maneatur in rint ad inficiendum Orbem Terrarum,
ea: Amreo propter icta mala fugitur ab satis indicatum suit tertio Capite .
ea, quomoao eri beata Z Heic silli mus inStoicorum sententia Uerum heic producenda non sunt ar- circa originem boni di mali r quae mi-gumenta, quibus Christiana Sapientia nus impedita difficultatibus esse debue- inanem Stoicorum persuasionem ever- rat, quam reliquae omnium Philos tit. Erit oportunus eadem explicandi phorum . Cum enim Stoici solum di- loeus , quando Fidei nostrae positio- cerent bonum, quod honestum est, m nes eontra sinsula Philosophantium er- lum vero tantummodo, quod esset in- rata ab Apostolico symbolo deduce- honestum , ut Cato apud Tullium demus . Palam enim fiet, ita per primum D. bon, o mal. Lis. 3. toties repetit ejusdem Articulum,quo rerum omnium inhonellae actionis principium non ipsiusque adeo materiae conditorem erat necesse inter DEOs referre, nec e fatemur DEUM , everti quidquid dem aeternitate potiri , salsi pronunciaverant Stoici capite su- fruitur optimus ille omnperiori; quemadmodum ex postremo honesti regulam in se coarticulo, ubi vitam aeternam a Dpo se conditis voluntatibus iJudice nobis paratam gratia multipli- suadensque eligendam ci, clementique remistione criminum suae, ut arbitratus prosinitiatam, & carnis resurrectione com- deserendam quandoque lplendam ) , D su M ipsum statuimus rinde enim poterant cc principium simul, ac terminum Bea- pium Boni, & Honesti ritae vitae , in eo perpetuo degendae, natura aeternam , anteccontra stupidam Stoicorum super- stae actionis principium ibi am , recte sugillatam ab Augustino, late proflueret; ac pote di a nobis hoe ipso Capite ostensam, in blica Sapientum leges si duplici eorundem errore circa bono- stitutas, quibus nonduπrum fines, quo tum a se beatos fieri, qui obsisteret. tum in hac vita posse, salso asseverant. In aliis vero Sectis a
Uaestio, inde malum, celeberri
ina fuit prioribus Ecclesiae Christianae Saeculis, cum undique obstreperent portentosa illa nomina
Principii duplicis . a Secta Chaldaeo
Innone tae actionis principium non erat necesse inter DEOs referre, nec ea
dem aeternitate potiri , qua necessario fruitur optimus ille omnium conditor, honesti regulam in se continens, & a se conditis voluntatibus ita imprimens, suadensque eligendam connisa opis suae, ut arbitratus proprii abusione . deserendam quandoque permittat. P rinde enim poterant cogitare principium Boni, & Honesti regulam suapte
Natura aeternam , antequam inhonestae actionis principium e creata libertate proflueret; ac poterant in Republica Sapientum leges supponere con stitutas, quibus nondum inveniretur,
In aliis vero Sectis mali naturam extendentibus ad ea, quae non sunt inhonesta , gravior imminebat necessitas quaerendae Originis rerum, quas nec bono principio tribuendas arbitrabantur,quippe quas conditas malas ducerent , nec malo audebant adscribere, nisi aequa potestate cum eo polleret, cui reluctanti adversas obtrudere,& condere vi propria posset. Dicam brevius, ac fortasse nitidius di Stoicorum mala, sive inhonesta,desectum in-
253쪽
ECCLESIASTICAE QUADRIΡARTITAE. CCXXXVII
dieabant directionis in temporaria mente ac voluntate adsutam terminum, in qua scilicet negatione tota vis resis det inl1onesti; atque adeo neque aeternum , nec DEo suppar principium require hant. Μala vero Academic rum , aliarumque Sectarum nulla recenti & fluxili negatione praestari poterant , sed solida positione natura , per se consistentis citra boni principii
sententiam, imo, eodem aversante ,& frustra reluctante, cudenda erant. In hac tamen facilitate neganda
aeternitatis, Divinae persimilis, Malo Stoicorum , sive Inhonesto iidem turispiter abripi se permiserunt a consuetudine iudicandi juxta cerataSectarum, duo principia admittentium . Sin vero e propriis dogmatibus id petere ma-Iuisse dicendi sunt, non alia profecto ab origine deducere potuerunt, quam ab admissa notione Fati, & conlatione
humanae mentis cum DBO , Cum ejus nos esse partem contenderent . Hoc
enim semeI posito, animos scilicet hominum praecisos ex ignea Mundi ani ma Dro nempe suo pro ejusden animae Mundanae impulsu hoe est Fato , Stellis contrariis urgentibus, honesta, sive inhonesta patrare; comsequebatur & alterum, ut honestae, at que inhonestae ac ionis, nempe boni, di mali principia, tam ponerentur aeterna , quam stellae, & anima Mundi, sive Dgus Stoicorum, ex igne steli rum sibi adversantiumn igneis adversisque hominum mentibus constitutus. Non aliam certe sententiam indicaxe videtur Stoicorum alumnus Μ. Amronisus in lih. vi. de Vita sua num. 22. tibi haec serio meditata perscripsit:AD-Iexander Maeedo , agasque ejus,mortui, in idem sunt redacti . Aut enim assumpti sunt ad mentem Mundi eam, qua satifunt reliquorum animi , aur dissipati suaria atomos unus perinde,atque alter. Τum
etiam lib.v. n. acs: invendum eH cνα Diis. Vitam vero eum Diis agit, qui con- tuenter iis Dum animum oriendis, 'G cs tem ea, quae ibi Fatum trisuit, Ventemfue ea, quae genio placeam. quem Puppiter suae quanium particulam naturae unicuique praesdem ducemque dedit, ni
miriam mentem atqtie rationem. Huic au
tem praejudicatae opinioni quam male congruerent tot praeelare dicta ab eisdem Stoicis de vitiis,& virtutibus,tan quam in nostra potestate positis cum t men Fato nos agi citarique contenderet) , jure obieeit Justinus Martyr, c ram eodem M.Aiserio de frequenti Senatu ita declamans: Id etiam decLν i, ριὰ ia quatiset Regioηe apte ad νectam νationem leges ιuloe, aut psilosoplissistiae,ex eo auodati eripνdes uant,atiamisari . mee eadem conssanter prosant Stoici, eum de moribus L putaηι ; tis δε- eth pateas ta 'Deipiis o νeltis in No-
Ad haec absurda, & sibi contraria
non raro adigebantur Stoici, genus hominum ad paradoxa propensum, atque adeo proclivo in sententias invicem repugnantes . Locus propterea serax argumentorum contra eorundem dogma
ta habebatur in deductione ad impossibilem seu salsam illationem , quae ex eorundem principiis necessario colligitur. Hac nempe methodo,contra finem bonorum,& malorum ah ipsis positum, concludit Tullius postquam absurdum consequens inde profluere animadve
254쪽
tit) , aequalia scilicet esse peccata. Vos autem , inquit, eum perspicuis
Asia debeatis πώ rare, dubiis perspieua conanimi toltire . Itaque eadem ratione , qua sum paulo ante usui, haeres iis . Si enim propterea Ditia alia aliis majora non sunt, quia ne ad finem quidem sonorum eum . quem vos facitis , quidquam potea aecedere ; quoniam perspicuum e I , vitia non esse omnium paris , finis bonorum vobis mutandus eR . Teisneamus enim illud necesse e I, cum tam
sequens aliquod falsum M. illud cujus id
conseqaeas en, non posse esse verum. Fluxit itaque quartus hic error Stoicorum de origine boni & mali a praemissis assertionibus Fati, di a male constituta Dpi notione ; quae tanquam radix habenda est monstrosorum dogmatum inde erumpentium. Videntur idcirco Stoicis eadem insusurrata ab holle veritatis Diabolo , quae Primis Parentibus a se deeipiendis is olim callide proponebat. quum boni & mali notionem suggereret,assequendam per gradum quendam aequalitatis eam DEO : Eritis, inquit,scut Dii, fleueε
bonum, o malum . Ita etiam Stoici animum hominum aequalemDEo cum ita tuerent , ex eadem ignea Massa utrumque sormantes, ad originem boni &mali inspiciendum ex hac specula, ad quam nitebantur,perductum irinos asinserebant . Fatalem impulsum animae Mundi, pro diverso syderum posituKiere motus putabant varios in mentibus hominum, partibus scilicet ejusdem animae circumsutae atque infusae rerum universitati meque aliud esse principium honestae aetionis & inhonestae quod unicum malum dicebant , quam
Fatum , animae mundanae motus imi
mole universi temperans,di in singulis voluntatibus pari necessitate disponens. Verum quidem est,non omnibus p rinde Stoicis eandem stetisse sententiam circa Pati necessitatem, in assen. sionibus animi determinandis,adeoque circa originem boni ,& mali; cum alii declinarent ad alterutram ex duabus extremis opinionibus, alii mediam amplecterentur cum Crysippo . Sed hac ipsa in explicanda iisdem Philos phis haesit plerumque aqua, uti ex Cicerone cognoscimus in Libro de Faιο , ubi ita loquitur: Ae mihi quidem videtur , eum duae fatentiae iusseat meterum Philosophorum , una eorum , qui cen sereat omata ita Fato fieri, ut id Fatum vim necessitatu asserret in qua sent tia
Democritus, Heraesitus, Empedocles, ArHstotelessuit altera eorum, quibus vi deνeΛιυν sine tityo Fato esse animorum mo ius voluntarii ' cios nus sumquam ar
sito honorarius medium se ferre miauisse sed applicat se ad eos potius, quι necesF
rate motus animos liseratos motant. Dum
autem merbis utitur huis , delabitur in eas dissisutiates, ut necessitatem fati confirmet invitus. Tempero a pluribus exseribendis ex Τullio, cum praecipuum hujusce capitis nostri argumentum sit, Stoicorum errores considerare circa originem boni, & mali, ad Fati autem constitutiones leviter perstri gendas connexio utriusque dogmatis nos adegerit. Monuisse tamen juvabit, eadem de causa excidisse Stoicos a veritate, dum originem inquirunt mali, qua in err re prolapsi sunt Manichaei, dum eandem quaestionem renovant. Causam, aperit Sanctus Augustinus in libro eo tra Epistolam Manichaei cap. 32. Prae postere instituerunt de hoe ipso quaerere
undeforet , eujus nondum tenebant notio
nem , quid esse . Quocirca acutissimus Doctor, ut ad veritatis semitam revocet, methodum inquirendi convertit.& eonstituit prius definire quid estet malum , sive peccatum, quam stabilire, unde sit: Sed quoniam, inquit cap. 36,
quaesivimus quid eFι malum , neque hoc naturam , sed contra naturam esse cogno-
255쪽
ECCLEsΙΑSTICAE QUADRIPARTITAE . CCXXXIX
m istis fortasse in has tuaeti erroris aquis Hias Lseretur . Praepotera quippe , praepoHere quaesivit unae esset, quod 'Amo non quaeseraι, quid esset. Quaerendum igitur insinuat mali definitionem in voluntate , ubi residet:
voluntatis vero notionem ex ipso quotidiano experimento jam tenemus .Destiit tamen in libro eoasPu Munichaeos cap. I s : risiatus eH animi motus, reis grate nullo, ad aIiquid, mel non amitten-ὰum , meI dipiscendum . Hac praemisiti voluntatis notione,ad peccati ideam descenditi Reeatum, in mosintas retiis nodi , meI consequendi cood jinitia vetat , o unde tibertim /H asstinere. Libertatem autem innotescere satis Ostendit ex idea coactionis , quam ex
eludit . ordo igitur quaerendi unde matara , ita per S.Augustinum disponitur r Aaimus hominis consutias suas notiones uenitas,iamenis si allide imprassam ideam sui motus ad aliquid qtiaerendum ,seu retineadum , o ad refugiendum aDquid sie aversandum . In his autem motibus,distinguit peeuliari iam tione coactum, a spontaneo r quo in prostremo vim collocat liberae voluntatis . Intelligit enim se libere velle suum motum, quotiens esse sibi praeso nouit quaecumque pertinent tum ad eligendum,tum ad deserendum teriaminum hisce motibus constitutum.Nee vero destruet notionem liberi, si quid ita se interserat electum, ut facilius disponi, aut aegrius peragi motus possit, omnino tamen non adigatur cogaturque animus in eum motum cieri, violenter pertractus, aut a motu deis
sistere ineluctabiliter impeditus . Di Dscultas enim, aut iacilitas, salva potestate motus edendi, vel abrumpendi, ideam voluntatis , electionis , arbitrii. que non tollit. His autem consideratis ab animo,
eonseio illorum motuum,quos experiis Li ,1 u tur , progreditur cogitatio ad termi Cm et icutinum hisce motibus constitutum , necnon ad ordinem positum a natura inter se, suosque motus, & electiones, facilitates , dissicultates, ipsumque terminum . Est autem meta seu terminus a natura positus motibus voluntariis conisse ιδε Ioat . At ordo praescriptus prosecutioni, ut ad consecutionem pertingat , dicitur ratio, seu lex aeterna di immutabilis justitiae, ab animo in libera electione ita tenenda, ut nun tuam deserat voluntario . Si enim deis erat,aut cesset ab ordine, cum praelio illi sunt adiumenta ad retinendum oris
dinem jam in peccatum labitur, sive
Quandiu istitur voluntas arbitrio praedita, di instructa praesidiis , quibus indiget,ad potestatem bonae eleetionis, non deserit ordinem, sed prosequitur; tandiu nullum Oritur malum sue pociscatum , cujus propterea de origine nulla tunc est causa inquirendi . Ubi autem voluntas, licet idoneis instructa viribus, a prosecutione ordinis cessat , haee demum eessatio di interruptio ordinis, malum est: cujus de causa cum ita quaeritur i Uari maum , recte Auis gustinus respondet, A Asero arsitrio , hoe est, uti fusius exponit in primo libro Retractationum , capite Ix. Asastis As/γi a stipit. Ex qua responsione non sequitur, ut esse malum conditorem liberi arbitrii eum sit optimus auctor, qui res ex nihilo conditas tanis tam haurire permiserit ex se bonitatem, quantae sunt compotes aut m tum esse libertatem arbitrii, quae ad virtutis notionem cum spectet, receimseri inter bona merito debet. Sequitur uni eum illud , nempe abusum libertati, esse originem mali, seu cessationis ah ordine legis aeternae, in qua cessatione,mali naturam si tamen natura dici potest, quod contra naturam est sitam deprehendimus. Quae-
256쪽
' Quaerentibus ergo Unde CRI ri Cus, ponenda primum est vis interrogationis. Sentiant se inquirere,quonam agente fiat,ut ab ordine prosequendo desistatur. Cum autem noverint, per eum
desisti, qui potestate prosequendi saeta
non utitur, sed abutitur libertate sistendi; profecto intelligent, Originem mali satis luculenter ostendi in origine minutionis boni, hoc est in originecessanti a bono t quae cessatio,neque in Dεo esse potest, indesinenter hona eL sandente , neque ex Dro , voluntates a se conlitas ad se dirigente legibus aeternis , atque salubri adjutorio; sed a disscnsu libero seriantis in se voluntatis , quando ei foret juxta inditam ordinis regulam naviter progrediendum ad finem . Propterea nihilo videtur obscurior eausa mali, quam obscura sit causa e etandi a bono . Deprehenditur enim in ea mente, quae bonorum usu, sibi a conditore indieato abstinet non coacta, sed libens, dum vires non exercet sibi divinitus praeparatas. In hisce viribus est causa moralis bonii in illa autem desidia, qua sponte cessat animus a prosecutione praecepti boni,origo mali moralis expresse continetur . Uberius haec addiscuntur ex Augustini libris
mero arsitrio,de potissimum lib. I . Cap. XI. & lib. 3. cap. I 3 ; necnon ex tata ridio ad Latipentiam,Capitibus praese tim x H. xiv. & xiv r quorum postremum ita eo ne tulit Tom. vi Cos. 2ooris Ex bonis igitur mala orta sunt, &A nisi in aliquibus bonis non sunt: nec ,, erat alias unde oriretur ulla mali nari tura . Nam si esset, in quantum na- ,, tura esset, profesto bona esset: &,, aut incorruptibilis natura magnum ,, esset bonum, aut etiam natura cor ,, ruptibilis natio modo esset, nili ali- ,, quod bonum, quod bonum corrum , , pendo posset ei nocere corruptio .s,
Satis igitur constare arbitror, tam Stoicos, quam Manichaeos de origine mali ideirco absurde sensisse,quod mali naturam neque curassent satis dilucide definire, nec satis nitide ae distincte secernere ab extraneis ideis sategi Dsent. Praepopere , inquit, ae praepoctere auaesivit unde eot, quod primo non quaesierat quid esset. Quaesivit eorundem censor Augustinus primo & altero Libro de libero arsitrior ac tum ste-mum postremo capite ejusdem libri secundi disputatione recte ordinata, ita contra utrosque pervicit Tom. I. Ol. σο8. ri, Sed tu fortasse quaesiturus es, is quoniam movetur voluntas, cum se ,, avertit ab incommutabili bono ad ,, mutabile bonum, unde ei iste motus is existat qui proseeto malus est, tari metsi voluntas libera, quia sine illa ,, nec recte vivi potest, in bonis nume- ,, randa sit . Si enim motus iste, idestis aversio voluntatis a Doui NO DEO , ,, sine dubitatione peccatum est, numis possumus auctorem peccati DEUM diis cere t Non erit ergo iste motus ex si Dro . Unde igitur erit λ Ita qua ,, renti tibi, si respondeam , nete ire is me, sertasse eris tristior: sed tamenis vera responderim . Sciri enim nonis porcst,quod nihil est. Tu tantum pie- ,, talem inconcussam tene, ut nullumis tibi bonum vel 1 entienti, vel intel- ,, ligenti, vel quoquomodo cogitanti,, occurrat, quod non sit ex Dgo . Ita
is enim nulla natura occurrit, quae non
ri sit ex Dro. Omnem qaippe rem, ubiis mensuram, & numerum, & ordi- ,, nem Videris, DEo artifiei tribaerciis ne cuncteris. Unde autem ista peniis tus detraxeris , nihil Omnino rema- is nebit: quia & si remanserit aliqua is formae alicujus inchoatio , ubi ne- is que mensuram , neque numerum , is neque ordinem invenias , quia ubi-- cumque ista sunt, sorma persecta, , est, Oportet auferas etiam ipsam in-o choationem formae, quae tanquam
257쪽
,, materies ad perficiendum subjacereri videtur artifici. Si enim forni aetari persectio bonum es , nonnullum jam ὐ bonum est & formae inchoatio: ita is detracto penitus omni bono, non
quidem nonnihil, sed omnino nihil
ν, remanebit. Omne autem bonum exri Dgor nulla ergo natura, quae non
,, sit ex DEo . Motus ergo ille aversio- ,, nis , quod satemur ei se peccatum, ,, quoniam desectivus motus est, om- nis autem descetus ex nihilo est, vi- ,, de quo pertineat, & ad DFυΜ .non ,, pertinere non dubites . Qui tamen ,, descelus quoniam est voluntarius, ,, in nosti a est positus potestate.Si enim , , times illam , oportet ut nolis: si au-
tem nolis , non erit. ,, Haec Augustinus: quae ita explanat ex Communi Τheologorum seniuntia Pregosus interpres: is Peccatum , quod recti ia- cti privatio est,efficientera non habetis causam,sed deficientem; nam ut viri de re tenebras, non est videre , sedis deficere a videndo; sic peccare, nonis eis agere, sed deficere . se Haulit Fregosus ex ipso Augustino in Libro xu. de Ovitate Dei, capitibus sexto,&se ptimo, ac proxime consequentibus. Quaerit enim S.Doctor Cap.v1.,, Quo ,, modo ergo res bona,efficiens est vo- is luntatis malae t Quomodo , inquam ,, bonum, est causa mali 3 Cum enim ri se voluntas relicio superiore ad in. M seriora convertit, efficitur mala: nonis quia malum est, quo se convertit; sed quia perversa eii ipsa conversio . ,, Idcirco non res inserior voluntatem malam fecit, sed rem inferioremis prave atque inordinate ipsa quae s M cta est, appetivit: ,, &cap.via. ita
s tur quaerat ossicientem causam ma- is lac voluntatis: non enim cst e TD ciens, sed deficiens; quia nec illa essellio est, sed desectio . Deficerea, namque ab eo quod itim me est, adis id quod minus est, hoc est incipere Lia E iis habere voluntatem malam . Caulas C 1 τις vs
A porro descetionum istarum , cunI essiciente, non sint, ut dixi, sed de- ,, ficientes , velle invenire , tale est, , , ac si quisquam velit videre tenebras, is vel audire silentium: qi.od ramen
,, utrumque nobis notum est: neque
,, illud mii per oculos, neque hoc nisi is per aures ; non sane in specie , sedis in speciei privatione . Nemo ergo
is ex me scire quaerat, quod me ne-
,, scire scio , nisi sorte ut nescire diis nat, quod sciri non posse seiendum is est. Ea quippe quae non in specie is sed in ejus privatione sciuntur, si diri ci, aut intelligi potest , quodam-
modo nesciendo sciantur, ut scien- ,, do nesciantur.Cum enim acies etiam is Oculi corporalis currit per species is corporales, nusquam te nubras videt, is nil 1 ubi coeperit non videre . Ita is etiam non ad aliquem alium senis sum, sed ad 1olas aures pertinet sen- tire silentium: quod tamen nullo is modo nisi non audiendo sentitur. , , Sic species intelligibiles mens qui-- dem nostra intelligendo conspicit, is sed ubi deficiunt, nesciendo con ,, discit .
Constare igitur arbitror ex Comparatione Christianae Philosophiae,ac veritatis nostrorum dogmatum sibi coherentium , ex horum , inquam, comparatione cum vagis, obscuris, & a se invieem dissidentibus placitis Stoicorum , in origine mali tum inquirenda, tum assignanda, quam crassus ac perniciosus error eorundem Sectam involveretAegyptiis plane tenebris M gorum veterum , dc succedentium Manichaeorum, abducentibus ab unico rerum Principio ad somnia duorum , &ad lanesha, quae inde consequebantur, aenygmata Fati, & Necessitatis, nunquam componenda cum notione virtutis , licet hanc ipsam profiterentur;
258쪽
PRIMI ET SECUNDI SAECULI DEMONSTRATIONIS
De Auctoribus praecipuis Ethnicorum, qui ante inventas Literas celebrantur: de de multipliei Hermete sive Mercurio, ejusque nomine, actate, simulaero, hiiloria, ct inventis , potissimum vero Hieroglyphicae, Notariae, ac Literariae Scripturae, ipsi attributis: ubi etiam agitur de Hermis Antiquorum tam Mercurio pol.tis, quam reliquis Viris Literarum laude praestantibus : item de triplici Atlante , ad iique Aucto ibus , qui clari habiti sunt doctrina Hirroglyphica , tam ante , quam poli repertas I iteras : ae demum decioso pantissi uo, in quo habentur insigria rudimenta Astronon iae , c hronologiae, SHistoriae aetatis Neroleae a Graecis transivissa, usque ad Saeeiulum Antonini Pii .
HANAAN filius Chaismi, Chananaeorum sive Phoenicum Pater , ab
Taurus, a Graecis Hermes sive Interpres, a Latinis Mercurius, hoc est meris cimonii curam gerens, ab Hetruscis Caralitas, seu Ot semitat, nempe Minister dictus; ab omnibus his habitus est charaeterum Inventor, ac plurium Disciplinarum , Grammatices , ElO-quentiae, Musicae, Arithmetices, Geometriae, Astronomiae, ae Τheologiae a Gentibus usurpatae . Complures vero Μercurii cum ab Ethnicis memorentur Aegyptiorum ac Phoenicum Diis sanguine 1uncti, uniuε res gestae, alteri sacile tribuuntur: potissime cum nomen primitivum & proprium Chana. - . quod Hebraeis sonat Mereaistor . Chananaeis omnibus ac Phoeniisciis Chanaani nepotibus subsequentes Aetates attribuerint. Μercurios quinque numerat Cicero de Natura Deoram , libro tertio :- Merine ius , inquit, Mus Caelo patre , Die
matre natu: ,cujus obscaenius excitara ua
ςura traditur, quod addectu Prosesinae commotus fit. Alter Valentii, PM- Naidis us , is , qui sus Ierris habetur, idem Trophonius . Terti tertio natus, o Moa , ex quo, o Penelopa Paxa natum serunι . uuartus Nilo patre, quem Aerapti; ηesas halent nominare . uictu/ , quem colunt Pheneatae, qui Argum dieitur interemisse s eamque
causam Aeg tum profugisse, atque a Mitiis
259쪽
Mercurium illum principem ilia rim Suhorum sae munistis . Suidas iaHermis, quas vocant, ab Ethnicis pas- moce ξγων. Eoiaq ἔσαν Oe. Hermae erant sim exhiberi, constat ex indicio unico Athetis IupiHae in memstitis laed vim ipsi attributo juxta M. Τullium . Cha- aιρυeTempha. uuia enim Hunt, Meretimi enim filius Chanaan , quod impu- νitim sermoηis, o meritatis praesdem dontius spectata a patre suo Avi Noe- esse , pleploea π ejus imagines quadrami verenda olim sui fiant, maledicto ras O tusi asserediunt , in Dantes, qasdservitutis ab eodem Avo Noemo addi- quemadmodum eo , quae lane hasens fctus est Gereseos eap. IX. me . a a. o guram ; is quam partem cadant, semper
toribus Athenienses olim addidicisse eitim me=o xtim . mtih Am o mis Ainter Orgia ab eisdem accepta ejus- me sigi eohaerens. His addit Sponius: Os- modi sacrum sermonem de Μercurio sermundum atilem , Suidam Atheniensium traditum t hisque , ait, e Graecia primi Antaxat tama tim meminisse, tum quia Athehi.8ses a petissis edocti Hasuas in sae Γνse primum fuerana inmensi,
Mercurii , epella mirilia hasentia, sese tum quia eorum maxima eras tute copia .runt . De qua re sareum quendam δεμο- Inter anas veroAtheniensium Hermas,nem restiterunt, qui in Samothra m -- Hipparchaeos potissimum memorat.
ventor haberetur, ut paulo infra ollem intre Atιitae potiIos , laseγisera iis madetur, hine usus apud Athenienses in ria ad sapientiam e virititem hortatoria, levit, ut simul aera eorum , qui lite- teRisus msuis o Havoerasi e . Ac. ris inclaruissent, ejusmodi Hermis ita e dis mero, ut ais Cornelius Nepos in eompositis exhiberentur , tanquam Aleisiade , ut vas nocte omnes Hermae , Mercurium fuissent imitati. Quadri- ροὰ ia oppido erant, Athenis dejiceren- latero enim trunco , seu cippo tretra- ιον , pyaeto tinum, qui ante fantiam An-gono caput imponebatur sine manibus, doctaei eγοι, Aadotidiaque Hermes mo- ejus viri vultum praeseserens , cui eatus Q. Herma ejusmodi statuebatur , in qua fragmentum vidi figlinae, inter Umejusdem nomen, praeclara inventa, his rudera repertum,ubi Porticus exhi- res gestae , aut laudes inciderentur . betur, in qua Mercurii Simulacrumis, Sponius Misere uasto tim taurilae Antia Ilerma senis coronati,& amphora ana Seci. i. Art. . ita scribit: M-- alyphis signis inter columnas ita di- mi, seu Hermae , epant Latuae αν - 1posita visuntur , ut Ilus eum sive Bi-νii marmo eae , μου s=autis o pedistis, bliothecam , aut Templum Μercuris quas in compitis eoIIoeasaal Graeei, o reserant. Nulla Mercurii imago indi- Romani: quales in sae Tastitu ex Gemmis cat euidentius Chanaani historiam , iaci Nommis dolv ιών di d. his Semivi suum Hermetem principem ab Eth- ad Aeneid. I s. 8. Mejeurium quam in nicis transformatam . Nam Hermamonte inmen Oent, manus ei a vitame- Senis coronati , & virilia adjecta, qua orkn: undis O ipse conelius, o Mons di. a Chanaani patre Chamo impudentius
260쪽
observata sunt in ebrio parenteNoemo, ut amphora etiam proxima videtur significare, de corona senis capiti imposita,unde etiam Silenin Bacchi Sacra ita ab Ethnicis exercebantur circa Hermas sive Terminos similiter emctos & coronatos) , vix referri aliter possunt ad Μercurium , ejusque Simulacrum , in eadem Figlina olim expressurri,ut ostendit eaduceum adhuc in fragmento superste1 . CAPUT SECUNDUM.
Μ a cui Aurelius Imperator Cogn
mento Philosophus Nummum cudit anno Aerae CustisTi Vulgaris I a., ut ex Tribunicia Potestate xxvii. ae ex Titulis Imp. vi. Cos iit. ibi numeratis colligitur , cujus in adversa
strie Mercurii Templum exhibetur .ermas autem quadrilateres colloc tos in Μercurii templis proxime ostendam ex Romanorum monumentis , di
veterum Τestimoniis, cum Epigraphesubscripta,RELicio AususTI. Templum Mercurii intelligimus, ejusdem ex Simulacro supra aram in illo sitam erecto,& 1ymbolis universis Mercurio attriis butis tympano Templi incisis, nempe caduceo, petaso, ariete, gallo gallinaceo , marsupio , ac testudine , i sius inventa indicantibus , ut infra ex. Ponemus . Frons Aedis illius quatuor
Hermis innititur, cujusmodi figuraecippos extitisse in vestibulis Aedium, atque Τemplis ex Suida demonstrabitur . . Franciscus Angelonus in hujus Nummi expositione assirmat, Franciscum Passeri Romanum Antiquarium sibi enarrasse,hoc ipsum Mercurii Templum, gradibus, ara symbolis caducei ac petati incisa, & Hermis quatuor in- fronte instruetum, a se suisse spectatum interCircummaximum & Aventinum, dum rudera vineae ibidem sitae effode. rentur ; Hermis quatuor sua e sede,
Cum vero & in vestibulis Aedium
Romani constituerent non modo Simuin
lacra Majorum, sed etiam Lararium, in quibusDsos Penates,aliosque sibi potissimum cultos venerarentur,quemas
modum addiscimus ex Lampridio invita S eri Alexandri; hinc etiam Ieis gimus, Mercurii, & Majorum Hermas in vestibulis is μι, teste Suida , collocatas. In celeberimo Musivo Praeneste asservato in Aedibus Prineipum Barberinorum, Syllanis temporibus in Praenestino Fortunae Delubro, hoc est . ibidem constituto, quod omnium pri mum in Italia memorat Plinius lib. 3σ.cap. ay. ediderunt autem Κirkerus in Latio, si Ciampinus in Ueter. Μ nim .pag.8r , visuntur Hermae in privatarum aedium vestibulis collocati. Scite autem animadvertimus , in eodem Musivo exhiberi Aegypti inundationem , Nilo exuberante , ut manifeste colligitur ex animalibus ibidem expressis, obeliscis, palmis, ceterisque indiciis Aegyptiae Regionis propriis .
Q Iare constat, Hermas licet a Pelasgis in Graeciam illatas, attamen apud Aegyptios quoque usurpatas ; a quibus procaldubio accepimus, tum quadri lateram Oheliscorum sermam, symbolis eorundem sapientiae impreissam ,
tum cadaverum conditorum figuram, Hermis Graecorum & Romanorum
persimilemo notis hieroglyphicis pariter consignatam .
Secundus itaque Ciceronis Mercurius, qui Ualentis, & Phoronidis filius habetur, & Τrophonius, utrumque in dicium refert ad Chanaan . Phoronis,
est Isis Regina Iovis Aegyptii sive
Ammonis Conjux Ammon vero est ipse Cham, elisa gutturali Hebraea n.