장음표시 사용
71쪽
tent ominia tuentium, uti eiu odi r rama diuina quadam a te compositurii philomustarum aures arci .uanimum,tenet,alli it,demoratur Nam dum celerrimis: ac lepidissimis excursibus, submam quasi regionem Incentores vltro citroque pererrant; occentores sedatiori motu mediam decentissime circumvagantur; Su centores vero multo adhuc sedatius ac lentiust, inferioris partis quasi stationem firmissime tuentur . quandoque tamen permut iis vicibus( adeo nostri scilicet similitudinem ac fastidrum vitant & Netodis tardiores motiones, saltusque concedunt: & Hypatodis contra celeriores, perque propinquos gradus progressiones.semper tamen atque ubique suauitati, elegantiae, varietati, aDtificioque studetur . hinc frequentes argutissimorum ac predul Cium melismatum via tiones; & Compismorum in clausulis i cundissimus usus. Hinc variae rhythmo um formae , crebrae q. mutationes hinc distributis partim canendi, partim silendi vicibus , nunc selectissimae alicuius vocis,onmibus i.el gyliis conditae a centiunculae r nunc duarum aptissime contemperatae, modulationes: nunc plurium plenius ac resonantius conspixantes concentus; atque in plurimas schematum& colorum species solertissime distincti . Ecquis verohic non admiretur tam crebra illa peneq, coniuncta pericoparum ac melitanum imitamenn ; quae venationis cuiusdam simulacrum non oculis; sed ( o ducundius. quia rarius 'auribus bellissime exhibent 8Wid enim aliud quaeso
refert netodi alicuius citatim praecinentis; & nunc sursum versum ad acutos sonos, nunc deorsum adgraues properantis, festiuum aliquod melydriuin, ab alijs symphonetis pone consequentibus , atque eadem pene vestigia ordinatim relegentibus ter, quater, ac saepius repetitum, quam lepusculi fugientis, atque insequentium canum unius post alium, nunc per acclivia, nun pcr devexa sp eiaculum is porro usque adeo sensuum hebes, ac rusticus sit, ut eius cemodi atque alijs quamplurimis lusibus, quibus conce tus scitissime variari atque edulcari solent, non capiatur, lacae molliatur, non liquescat Quantum enim, per Deum Iminorita
te delectationis habet liquidissinna aliqua vox leniter ac sensim
72쪽
go De Praestantia Musica Teteris mcrehens; mox ad plenam v ite mlationem dilati it Quinta
decorae quaedam exclamationes, cum adium plasma. repem te evibratae: & quasi amentata quaedam iacula ad intimos usque audientium sensus, a que animorum sinus contortae t Quantum collisi dui ius soni ; Macidum nos io quid ex diaphoniarum intc positu auribus propinantes, ut dulciora quae sequuntur esciant i quantum suspensa illico vox, ac silentio mersa; & mox, ubi minime putes, emersura i Quid suspiria quid pausae e quid simul tae clausularum finitiones equid artificiosi; sensuum Imitationes, singula pene verba exprimentes quid loquaces garrulaeque responsiunculae quid antimetismata e quid parechesese quid suaves
Echus expi essiones; non tantum bis; sed saepius , remissoque paulatim spiritu iteratae e Quid gi aciles, tremulaeque . vibratiunculae fri innientiu naucularum garritus bellissime exprirnentes e QuidaIta sexcenta oblectationis aucupia, quibus musici nostri astantium auribus vaferrime lenocinantur; ac plausum multitudi, nis consequuntur Nemo enim non videt qui festis dic bus ad celebriora quaeque huius urbis templa concursus. fiant, si qua do apparatioris alicuius concentus rumor increbuit: praesertim ubi plurifariam distributis choris, atquekectioriΚus vocibus nouae quaedam accentiones audiendae sunt . Et merito sane et nub. Ium enim aliud acroama tanto studio viget et tanta frequentia coliatur: tanta voluptate percipitur, quam electorum symphoniac rum multitudo, sub eximio aliquo magistro strauiter peritcq. comtinentium. Caeterum non expectatis opinor ut autoritates ac sun fragia cum procerum ac splendidiorum hominum, tum vero etiaeruditorum ambitiose colligam sinfima enim plebecula quid existimet parum refert qui hodiernam musicam, ut nunc se habet. antiquae illi suo iudicio praeferunt: cum unico prope verbo rcn possim absoluere, si dicam,omnes: pauculis ijs fortasse exceptis . qui nimium se credulos Graecis autoribus praebent; si quando aut lutorem ebriosorum iuuenum excellentis cuiusdam melodiae vi, sedatum ac repressum; aut dissiciles morbos persanatos; aut ipsam si Deo placer,pestilentiam depulsam; aut similes alias nugas, ne scio maiori ne vanitate, an insolentia deblaterant. Verum m lignitatis humanae vitio fit; ut nescio quis olim verissime assirm
73쪽
iat; vivetera semper in is dei in fastidis sint. Haec cum
dixisset Philoponus,ac perorasse videretur, Ex-IP-iseri'aim. vmi --m afficim, Quaeso cingui Optime magister, ne populares meos asperius quam mores tui ferre videantur, it cessas: ne mihi necetie sit aut iidem ac patrocinium Polyaeni, pro eorum causa, aduersus te implorare; aut citius quam putas, rata, Chalidori partes, ac factionem antiquariorum secedere. Et mihianiter , Quando ( tam fluxam fidem (ne
non verus ac germanus Graecus videtae mi discipule nobis pro stas,ut tam leui occasione, tam festinanter, occausaturin stram praedamnare velis, & in aduersariorum castra transfugere; nihil te moror: facito quod lubet. vide tamen ne cum antiquum M seum prorsus mutum ac desertum deprehenderis; immo iam semidirutum,& sentibus obsitum ; ac te praeproperi tui conflij po nitere ceperit; omnc m tibi apud me aliosque magistros receptum . in posteium praecluseris. Cum peracta causa erit, de hoc videt, a. Mi nunc ad responsionem separa tem Chariadorum audiamus,si placet. Tum ut Non me latebat (- quia bus argumentis antiquorum musicam oppugnaturus esses Phil pome: pereulgata sunt enim, crumin in quorumdam vestri ordinis sermonibus, tum in plerisque recentiorum libris : quare nec magnum erit negotium ea refellere; nec longis verborum ambagiabus utendum erit nobis. Nam quod prima in acie, tamquam mchilleum argumentum notab opponebas, a symphoniurgia Petiatum ( ut summatim tibi respondeam; ac pleraque in posteriorem partem Aetionis meae differam concederem illud valere, si qu admodum antiquos rei musicae scriptores, saltem qui nunc extants eadem enim sensisse omnes iurare non ausim nullam fecisse meistionem secundarum consonantiarum s quas Iarlinus imperfectas vocat) fateor consentio; ita neq. eas adhibitas in usum misi se probares. Nec sufficit mihi si dicas, ditonum, trihemitonium,
senariam utram j., in veterum concentibus quoquo modo LXa
diri consueuisse : quis enim hoc neget e verum Plane ratione, qua vulgo consonantias disponunt, collocari solita esse eiusa 'di interualla ab antiquis contendor hoc est consonanter prorsus et nec tantum strictim aut per transennam, V aiunt;sed longioribus
74쪽
61 De Praestantia Musae Veteris
etiam temporibus; ut in primarijs consonantijs solet, si aut ritate in requiris, habeo locupletem huius sententiae astipulatore non Galli eiu modo in eo opusculo, quoZBrlini libros examin
uit: sed doctissimii illum Hispanum , qui mihi omnium pene i in stare consonanti, (inquit Salinas libri secundi cap. 11 de M
Irantem Phu onui; ac in rari se se e nuerit, Mirum hoc tibi vid ri no debet c. h/rva aeus ait priscos ill musicos tametsi secundaria haec interualla, qualia sunt dilonus ac trihemitoniu, consona
agnoscerent; atq; ijs,consonantiaru aliarti in more uterentur, nihilominus in consonantiaru classem ac censum ea non retulisse. No-iebant videlicet: doctrinae ac placitis eorum qui hanc facultatem, magnaque cum autoritate tractarunt , Pydiag reorum videlicet, palam refragari; quamuis re atqVe opere ijs aduersarentur. Sidenime an vos quaeso practicii non idem prorsus facitis , dum Diatessaron inter dissonantias ascribitis; quamuis, ut nudiustertius ostendi, eam reuera ut conspirantiam adhibeatis Phitop,nus, Paucos hodie superes e puto, postquam Zarlini opera peruulgata sunt, qui Diatessalon liger
dissonantias connumerent. at enim ditonum ac semidi ton piro,
atque utramque senariam apud omnes vere antiquos scriptores in album dissonantiarum referri non diffiteris . vides igitur disparitatem. Immo rabist cibarito os res adamussim conuenit. Vt enim recentiores praetici quotidiano fere doctorum conuitio permoti, Diatessaron dissonantijs adnumeiare ferme desierunt; sic etiam fecisse veteres illos, sed aetate posteriores, irca ditonum ac semiditonum credibile est: quamuis pro certo assiimare id non possimus; quod eorum scripta deperdita iamdudum sint. Nec sane multum mouere nos ebet eorum numerus qui alia omnia docent. Nam si Aristoxenum ac Ptolomaeum ericipias ( quem etiaSalinas non abhorruisse suspicatur ab ijs qui secundarias consonantias agnoscunt) quem tu aliorum ex propria sententia loqui censes ; ac non potius tamquam ex Aristoxeni ore: & quasi pedarios Senatores, principi illi Senatus musici assentiri e Minia me igitur mirari debemus Bacchium , & Gaudentium . ac re
75쪽
i Ubest Secundus. reliquos huius farinae scriptotis; immo nec Aristident quidem
ultimam contanati arti cum Aristoxeno diatessaron agnoscere: qui quamuis circa praxin atque usum a Pythagoreorum placitis longe recesserit riLinime tame eoru dogmata,tamquam indicto bel
Io,propatu impugnare sustinuit: cum praesertim Xbnophili in ea schola percelebris philosophi auditor fuerit. Quam sane causam tion probabilem tantum ; sed etiam verissimam puto ; cur secundarias consonantias (quamuis perinde ijs, ac nos facimus, v
teres uterentus in consonantiamni censum non referrent; neque
illas hoc nomine dignarentur: sed vel tim hora, as , vel sintili alio voeabulo fortasse nuncuparent . quamquam post Didymum ni sicum; qui Diatonici tetrachordi veras rationes rectiusquam ibio priores sine dubio percepit, atque constituit, maiori conse su inter consonantias receptas fuisse existimo. Dein de an non satis certa extant indicia, ex quibus conijcere quis possit, vel res simili prorsus ac nos ratione,suos disposuisse concentus Quid attinebat quaeso tot sonituum notulas per singula Genera Modosque distributas, tam scrupulose excogitare ; atque eas quidem duplices; ut aliae humanae voci, aliae neruis atque organis inse
uirent, si perpetuo parilique tenore, ut Zarlino & Gallileio,ia
sum est, canentis vox cum fidibus congrueret; ac non potius, ut
hodieque fit, & fides inter se, & cum vocali cantu, nunc propiuS nunc longius distarent ; variumq; melos conficerente Quisquam ne de veterum ingeniis tam modice sentiat, ut cum vel Hydra lica, vel Phys aulica organa ( sic enim a me vocamur quc , , hoc est Tyrrhena tibia in Pollucis Onomastico nucuepantur pulsabant, nunqua, vel saltem experiundi causa , in hanc tentarent, & complacitam ampyecteremur e Sed finge physaut
tas illos plane fuissetudes atque hebetes: idem ne dicemus de tot exercitatissimis citharistis; quos & ingeniosissimas orgatio species;& plurimis refertas fidibus habuisse pre maribus, vel Athenaeo referente cognoscimus ut Alexandrum Cytherium ; qui psalterium fidibus refersit (organi genus videlicet non tam re centiorum psalterio, quam Harpae maiori pene geminum ut Sibmum a quo Simicum repertum est , triginta luinqueri fidibus instructum : ut Epigon m , a Cuo Epigoneum , non minua
76쪽
quadraginta neruis ornatum; quae harparum diuersae species pro euid tibio fuerunt. Age gero nauliam illam. hoc est plurium tibiarum symphoni im, qua eitis quibusdam diebus Athenis in
publicum induceba ur, prorsus simplicem ac, o . χιλ fuissse cred 'quale Malcauli fistulae superiori seculo edebant; ut Zarlinus existimauit ; an potius iiivltifariam distributis consonantus variata e
Aduce quod tibiarum ea species, quas Pythias vocabant ( vulgo) quaternis discreta erat gradibus f ut acutissimae hoc est puellares,seu virginales dicerentur ; quod puellarum sumtilissi inas voces exprimerente proxime sequercturis lixa.. siurapueriles; quod puerorum paulo pleniorem voculata 3nem referrent et tertio hoc est perfectae,quod virorum communiori s
no, quem nunc, non satis proprie Tenorem vocant, aequi-
Pollerent et ac demum (id Latine superperfectae valet quae frauiorem ut opinor quorumdam hominum sonitum, quem vocant, aequarent. Quid igitur, cum eiusmodi tibiarum syntagma ita distinctum esset, ut eius grauissimus sonitus ab ac
tismo puellarium, Trisdiapason spatio longius distaret, ut Arbstoxenus in Harmonicis docet; &quatuor, quae in hodiernis com centibus sunt , discrimina vocum, ad unguem referret, persuad re non poterit , varium usurpasse melos etiam antiquitus concinentes Quod autem instantius urgebas ea Diatoni specie usos fuisse antiquos, quae duobus tonis maioribus, ac sesquioctauis decurrit, qui adiuncto liminate Diatessaron constituunt ( quam speciem idcirco ditoniceam vocant, & Pythagoricam; quod antiquissimi rei Musicae speculatores, qui Pythagorei fuerunt, eius
rationes primum inuenerint monitum te mi Philopone volo,unuhoc esse ex vulgatis, ac popularibus erroribus, qui huic facultati hodiernis temporibus haeserunt. Sed quoniam is a Donio nostro peculiari tradiatu detectus est, atq; accurate refutatus; nihil hic necesse est plura congc rere . Interea nec tibi, nec Herediae nostro, nec cuiquam mirum videri debet, veteres ignorasse qualem nam Dialonj speciem usurpatefit: cum eadem questio non ita multos ante annos inter Zarlinum, & Gallileium magna contentione; dc,
quod grauius cst, animorum dissidijs, agitata fuerit. Sed nimis multa in re iam satis manifesta, atq; discussa. Vides enim quam. leuibus
77쪽
Liber Se cundus . 6sleuibus coniecturis ( cum magnis tamen viris non nego antiqua' symphoniurgiam praehac nostra contempseris ac deridiculo habueris . Nec firmiores eae lant quas e Chromatico atque Ena monio Genere ducebas . nam quod utrumq. longe maiori oli in in pretio atque existimatione fuerit quam hodie vulgo; ex eo fiebat , quod multo magis eorum vim ac potestatem perspectam h
herent ; nec destituerentur, ut nos,exercitatissimis cantoribus,qut tam artificiosos cantus enuntiare possent; itemque instrumentis.
idest tibijs, ad eum usum perforatis. Non quaero nunc quid de utroque genere iudicandum sit: illud tamen pro confessis habeo , Chromaticum in moestioribus affectibus exprimendis;saltem cum Dialonico mistu,praestantius esse mero puroq; Diatono. Enarmonium vero simplici quadam maiestate valuisse; quamquam non perinde fortasse iucundu.Sed quaecumque ad illud pertinet ex eo opere quod Donius elucubrauit; ac propediem in lucem emissiurus est, exactius ut spero cognoscetis . Nunc mirandum vobis via deri non debet priscos homines duobus ijs generibus usos, quae quam consonantiarum egenis; vel ad concitandos affectus; vel antiquae maiestatis retinendae causa,in sacris Olympi Nomis : vel certe leuandi fastidij, atque ostentandi artificij gratia: cum iiii rea neque his duobus generibus receptis, desiusse usum Diatonia
carum cantionum, vulgariumque concentuum quisquam prob torum autorum dicat, vel omnino credibile sit. Neque etiam v
risimile est quod tertio loco ex Gallileio afferebas, usos fuisset, antiquos tribus Generibus puris atque inpermistis; ac proindo ea suauitate quae ex multiplici eorum mistura oritur, caruisso Quinimmo contrarium plane ex aureo illo Plutarchi opusculo elici videtur; ubi de varietate ac mollitie quam theatralis musica posterius obtinuit, edisserit: nec non e Dionysij Halicarnasset .r uariarum libro; ubi Dithyramborum tam in Melesiquam in Rhythmis artificiosas misturas , ac metabolas laboste dit. Mod autem quarto loco pro indubitato assumebas, destiti tos fuisse veteres ijs canendi gratijs, & multiplicibus condimentis, quibus recentiorum Melodias ad satietatem refertas videmus, non facile quisquam tibi concedet, qui modo Graecauicae priscae musicae vocabula calleat ; quorum multa cum appellandis, ac I disti
78쪽
6 s Da Pragrantia Musicae Veteris
distinguendis minutissimas etiam in species hiusmodi cantuum iornamentis deseruiant; vide quaeso Philopone, ne hinc summa potius illorum ubertas, affluentia,ac luxus (cui pares hodierni a tifices esse non possint) colligi debeat, quam egestas ac simplicistas, ut persuasum adhuc habuisti . Nam si res vocabulis priores sunt, necesse est qui usum vocabulorum habuerunt, res quoq; ijs non fuisse ignotas. Sed quoniam id accuratius postea expendem dum erit, in praesentia haec suificiant. Nec maioris ponderis aut momenti est, quod quinto loco indubitanter asserebas, nullania
habuisse notitiam veteres eorum artificiorum, quibus suos com centus musici qui hodie sunt, exornare solent. Primum enim hoc non usquequaq; certum est et immo, si res ex comparatione aliarupartium, in quibus Graecorum ingeniorum summam perspicimus excellentiam, aestimare volumus,non plane incognitam veteribus
fuisse hanc subtilitate credere par est. Quin etia ex vetusta quadainscriptione suspicari id quodammodo possumus; quae sic habet
apud Gruterum pagina 63 . Calocasio verei p. dulcisimo. cst
carao ingenio annos. XV. benemerenti fecit Daph
nui: in qua sane epithetum illud Ingeniosissimi satis belle expli- :care videtur, quid Musicarij vocabulo tunc intelligerent; Symphoniurgum videlicet, ni fallor ( ne compositorem aut compo Distam, aut contrapunctistam barbare usurpem ac simul etiam indicare, artificiosas eiusmodi concentiones minime tunc fuisso ignotas. communes enim, ac vulgares tam honorificam appellationem non merebantur. Ei Eumebus, Mane, Mane (inquit
Charidore. sepulchralis hic titulus duo praeterea notatu digna si quid video, tibi suggerit. Primum lacultatem hanc, quam tanti hodie facimus, seruile pariter, ac puerile opus fuisse : siquidem
Calocasius hic, & verna erat,& quindecennis puer. Cui chara ,-ras Agnosco (inquit in tuo isto epichiremate ingenium Gra cum & acutum: sed requiro in eo Dialectice leges: neq; enim hoc est argumentari; sed argutari potius, ex unico exemplo uniue sale aliquod Axioma stabilire. Sed ut tecum iam fortius agam Philopone, non tam facile tibi doctiores dabunt, hanc sympli Diurgiae partem tantum habere momentum ad Melopoeiae praestantiam, ut tibi persuades. Qujn potius. sicut homo praegrauibus
79쪽
vinculis compeditus; aut multis, ac ponderosis torquibus, m
milibus, armillis exornatus simul atq; onustus, expedite, atque, eleganter saltare, ac tripudiare non potest; immo , ut propior exemplo rem designem, nullum poematium videmus coactis quibusdam artificijs illigatum ( ut quod per acrostichides utrobique
decurrit natiuo quodam, ac minime fucato lepore concitum;sic non facile reperietis concentum aliquem artificiosis eiusmodi nexibus distortum, atq; constrictum,quod lepidum simul venustum que, ac flexanimum iit. Nimium enim artificium omnem propemodum naturalis elegantiae gratiam corrumpit. Quod adeo verum est, ut picturae quoq. ipsae nimis elaboratae, atque absolutae admirationem,quam vel brqcipue quaesiuerunt, am ittant, Ita
sicut apud peritos poetic, artis, Vergilianu aliquod aut Catulli poematium, multo pluris fit, quam Porphyrij Optatiani poema,totum acrostaehide compaginatum; sic maiori in prPtio haberi deberer, si ut modulatum fuit, extaret, suauissimus ille Dionysij Thebani Nomus in Solem; aut alter in Nemesin:vel, si nimis haec antiqua sunt, Ariadnae conquestio a Claudio do Monteuiridi,auxiliante ipsius poeta Octauio Rinuccino V.C.m sicis modis aptata; quam ullus Suriani, vel Theophili Canon: presertim cum magnam delectationis partem artificiosi huiusmo
concentus amittant, ac decoquan : quem tamen unicum propoMusicae finem practici agnoscunt. Sed 'quoniam de eo deinceps accuratius dicendum erit; ut etiam de Musicorum instrument rum copia, varietate, fidium numero( quae sexto loco aduersus nos edisserebas plura non adijciam: neque ei iam de Giudoni na Systematis, quam scatam vocant, ampliatione; caeterisq; ad Progymnasticam Musicae partem spectantibus ; ac reliquis postremo loco a te commemoratis, ad Paraseimanticem seu Tabul tur quam Vocant, rationem pertinentibus: quae partim Donius
noster priuis operibus accurare examinavit: partim in singulis musicae partibus ordinatim recensendis, quantum momenti habeant, perpendemus. Quod autem praecipuos quosq; recentiores M lopoeos, vel si mauis Musurgos , accurate recensuisti: Iaudo in eo diligentiam tuam: eosq; viros insignes, atq; excellentes fuisse confiteor: &,quod caput est; in rebus musicis exercitatissmos; ac
80쪽
68 De Praestantia Musica Peterh
suauissimbrum concentuum fabros: sed magna ex parte (quod pace ipsorum dictum sit in barbara ista Melopoeiae specie quam quam hodie prae caeteris vigente, quam Symphoniasticam voco vitio potius illius seculi, quam sita culpa versatos . Triumuiros enim illos qui Monodicum stylum, non tam proprio Marte,quam
truditorum qui tunc Florentiae erant, consilijs atq; adhortationi-hus, in usum reuocarunt, excipio: quorum inuentis quaedam etianon magnae rei posteriores addidisse videmus; nondum tamen eo tem esse deductam, ut de principatu cum antiquis certare postamus. Hic tu etiam cantrices quasdam egregias commemoras:
uas eatenus admiror, ut nihil eo quidem in genere praestantius fieri posse putem: multa tamen ijs deesse video, quae receptae vulgo arti potius quam artificibus imputari debeant. In citharistica insuper atq; auletica facultate, & eos quos enumeras , atq; alios tibi indictos, praestantissimos haberi & esse confiteor: & in canem di artificio abs te laudatos, multosq; alios amplector, atq; exosculor: sed minime ijs cessuros priscos, si res in certamen veniret, Proculdubio crediderim. Artificiosam vero hodiernarum com Centionum suauitatem, quod rhetoricis coloribus ; siue ardenti quodam Eelo instinctus ; siue ad ostentationem naturalis facundiae, ambitiosius extollebas, mirifica me voluptate exhilarasti et nec sane fuit iucundi illius excursus omittenda occasio. coeterum scurriles illas atq; affectatas verborum potius quam sensuum is cantibus imitationes, consultius fuerat tacita dissimulatione, ac silentio abs te premi, quam vItro nobis obtrudi. Sed quoniam Peculiari quodam tractatu earum ineptiam , atque absurditatem, Donius noster ostendit, ne actum agam ; eo te reijcio . Denique sicile tibi concesserim in mollioribus affectibus, maximeq; amheorijs argumentis exprimendis, Neotericos insigniter eXcellere.
ubi autem sublime quidpiam atq; Heroicum modulandum quod non sane frequenter hodie accidit longe illos intra famam suamlubsistere. Neq; etiam facile nunc reperiemus eiusmodi cantica, quae, siue Melos,sive Rhythmum, siue Metrum, siue canendi morem consideres, Paeanas veteres , aut Orthium Nomum sapiant Quod magna ex parte ex eo fit, quod in hac symphoniastica com centuum specie, maxima ac potissima ratio sum phonne seu cos sonantiae