장음표시 사용
21쪽
E collatione senatorum, nobilium,plebeiorum,diuitumque gentilis s Chrisianorum, ante Constantinum, comprobatur illos fuisse infeliciores, quoad vitam, honores, opes a franquillitatem, messuit pimumfelicitas temporalis. . A' L M.
Ecclesia Christi siue sanctorum quo magis opprimitur, eo magis dilatitur quoad numerum s denique etiam quoad bonorum tempor lium selicitatem,quod Propheiijs,sanctorum dictis o euentis com
Cap. X. Testimonio S. augustini comprohatur , malis plerumque temporalia mala bonis autem bona contingere, ac sancti Thoma dionis dari b na temporalia xtilia ad rirtutes. Cap. XI.
Vniuersalia concilia multis in locis testantur bonorum temporalia felicitatem dari a Deo regibus ac Regnis ob recta religionis curiam.
Testimonia sanctorum Ecclesae Doctorum. Cap. XIII. TTestimonia aliorum Sanctorum. . cap. XIV. Testimonia Pontificum Romanorum. Cap. XV. Testimonia Imperatorum,Regumque Catholicaram idem probantia. cap. XVI. Tessimonia Imperatorum, Regumque impiorum, aut Gentilium cum sanae mentis fuerunt,idem probantia.
Cap. I. TRia tempora referunturiquibus imperium Mmanum magis est visum felicitate temporalium flarere,ac magis etia religioni verae, ιο eius Praefectis fauit,s contra. Cap. II. Octo temporibus Orientale imperium maxime felix fuit, ac maxime semul religiosum, alias insaelix. Cap. III. Minque temporibus regnum Germanis temporalium felicitate prassi. α iis ,
22쪽
tit, ac mul Iluduit sincerae pietati, a qua toties excidit, cum visi . excidit a Nera pietate. acap. IV. Propon Iur quatuor tempora,ac tres obseruationes, e quibus dignoscitur,tunc IIispaniae feliciterfuisse, cum pietatem germanam magis en amplexata,a qua recedens contrarium sortita est. Cap. V. Septem tempora,decemque obseruationes adducuntur,8 quibus palamst,Gallicanae nationi, ac Regili eius genealodis feliciter tunc fuisse, cum verae religionis, praefectoque ipsus adhaesit, ct secus, cura
Regni AngIsti Britan laque quinque tempora a feruntur , septemque obseruationes subiiciuntur ἡ quibus manifestum fit tunc feliciter illi fuisse,cum verae religioni fouit, ac Tontifici sum O. . CV. VI L. Dunia tribus temporistas maximὰ prae titit temporalium bonorum felicitate,quibus amplexatoeest maxime seceram pictai m. Cap. VIII. Ioniae quisque tempora asternisum quibus, quoad bona t/mporalia, maxime excelluit , simulque pietata vera magis adhaesit, con,
APete constantinum Christiani feliciores erant gentilibus quoad
Tontifexsummus, caeterique huicsubiecti pontifices, virique sacri, quoad bona temporalia sunt lange feliciores alijs huiusmodi aliena-
Imperatores no trifuerunt, quoad bonitemporalia feliciores imperatoribus gentilium . comparaditurque in his summi summis, o io mis infimi. cap. IV .c.nsertur Othomunicafamilia εMm Austriacas Tni cica vatio em
23쪽
non ornat, amplificatque ex omni parte Z Deus igitur ita cum suis similibus aget, ac propterea nemo non illi similis esse contendet, di quos ipse amabit tuis millimos reddet, di qui am bunt illium vicissim , quam simillimi conabuntur ei feri. Quocirca id cauendRm, quemnam colamus Deum , quem contemplemur, ne Bacchum, Veneremque sectati potu nosmet,ac cibo obruamus, sepeliamus ac distenta pecora efiiciamur esu luxuque perditi. Quod si Deum nobis proponamus amantissimum generis humani, beneficentissimumque supra omnes, atque In omneu . qualem prosecto.Christum volumus extitisie, qui Deus, idemque homo cst, ae Dei filius, optime sine dubio nostra omnia procedent. amore enim beneficentiaque est,quis quid in terris boni invenitur, ab cilio contra prorsus est, qui ει quid est v squam mali. Nec nisi amoris des ectu res quelibet desinunt esse, aut esse non incipiunt. Hine igitur Omnium gentium, regnorumque extremae ruinae , ut aliquis comjcere, &colligere aliquo modo e superioribus potest . Ex his etiam c fici videtur, virtutes esse, di haberi in numero virtutum, quatenus perducunt homines ad amandum, contemplandumque Deum , quod in Eudaemiorum fine, Ethicorumque Aristotiles
scriptum reliquit. A fine enim sumitur modus eorum,quae prouehunt ad illimi . Deus autem proponitur nobis contemplan- duri ac fruendus. ex assidua namque contemplatione fructuque
illius impellimur, ut diximus, ad illius exemplar imitandum,
quod omnes virtutes eminentissime praesert , amantique ins rit. iccirco virtutes tam specioso nomine decorantur,ac bonae
sunt, quod per illas, quo aspiramus, appropinquemus; in Dei
similitudinem transscramur, eique connectamur summo & sterno bono, ac senti omnium bonorum animi, corporis, atqui externorum. Sicuti magis inealescunt , qui sunt igni vicini res; ac velocius mouentur orbes,qui primo e lilperis orbi,quod primum mobile vocatur, sunt propinquiores . ac recte Archiatas Tarentinus agens , de bonis animi, corporis, atque externis ; maioribus, inquit, bonis adsunt, quasi milites stipatores minora bona, amicitia quidem, gloria, ac diuitiae corporis,&animi bonis , sanitas autem robur , a sensuum vigor animo; orudentia, sertitudoe, temperantia, ac iustitia menti animi; nens denique Deo . Hic enim praestantissimus, ac princeps est. huicque reliqua bona presto esse oportet. etenim exercitui praest Imperator, nautis Gubernator, mundo Deus, ania.
24쪽
Tibi mo mens. Haec ille consonaveritati, ut praeclare dixerit Phi-
losophus, Deioperatio, quae beatitudine eminet in contemplatione consistit. Humanarumque actionum , ut quaequein huic simillima est, ita ad beatam vitam constituendam plurismum valet , de mox . Dijs enim immortalibus omni vita beata est; hominibus autem, quatenus simulacrum aliquid talis operationis habent, reliquorum vero animalium beati nullum vivit, quoniam nulla est eis contemplationis comm nitas; quam longe igitur, lateque finditur, ac pertinet contemplatio, tam longe, & beatitudo, di in quibus inest contemplandi assiduitas, ij sunt & beatiores, neque id fortuito, sed
ex contemplatione ipsa. Haec Philosophus de homine virtutis bus exculto, ac referente illas ad contemplanda diuina. com sentit his illud: Nam superae mentes, Sintolligentiae mouent orbes caelestes, a quibus omnia naturalia gignuntur ob ama tum , contemplatumque Deum; quod ille Metaphysico duod cimo notauit. Quocirca nos illis assimilari, dicet aliquis, ineficiendis nostris, si actiones nostrae ab eadem cognitione, de amore procedant.'Tunc nostrae stabilitatis aliquid , essicaciaeque, ac boni dcnique habebunt, siue quoquo modo ad compus reserantur, siue ad animum, si ab amato, & contemplato Deo di manent. Iam si& felicitas humana in uniuersum,&speciat im bonorum temporalium, quae illius est pars tenuior, pendet a virtutibus, virtutesque a religione, sequitur in optisma Republica ac felicissima gente, ac regno primas omnino dandas religioni, ac religionis Summo Praesecto. Quod ita
faciendum censuere omnes gentes :& earum nonnullae id maxime secerunt. Amplius autem, si constituendus est nobis, qui colatur Deus, caelitumque, & Sanctorum caetus benefice tissimus, atque ab omni labe purissimus, consentaneum fuerit ob amorem Dei, ac superorum summo habenda a nobis mdio, di ad nihilum redigenda, quaecumque ijs aduersantur, ac proinde imprimis imp ij, ceterique magis, ac minus impijs viciniores. quod si agamus, quomodo constabunt inter se benefieentia , quae proficiscitur ab amore, & beneuolentia,& in Ia his vele, moliri, ac perficere Z repugnantiam praeseserunt haec inter se, ac paucissimi sunt, qui non in multa, ac saepe
etiam magna ceciderint errata aliquo vitae suae tempore. Recte distingui solet: amandam naturam , scelus esse exter-iminandum. Quod nihil aliud est, nisi ut homines, quantum.
25쪽
fieri potest, saluos velimus, ac tueamur, ut per nII vivant. operam tamen omne demus, ut abiiciant ipsi vitia, quibus irretiti tenentur, ac virtutes induant, inserantque animo penitus , & ad opera efficienda perducant. Sanctissime igitur Ecclesia Catholica solet arcere ab altari, qui vel necarint hominem , vel eius membrum truncarint, aut volentes, ac scien .
tes fuerint in causa, ut hoc eueniret . quod si aliquos oportet
occidi, neque voluntatem specialem, neque executionem cae
dis admittit illa in hominibus sacris. Curiae, ut vocant faeculari, noxii traduntur, ut iudicet eos ipsa,& castiget. bellaque omnino necessaria dimittit aliis administcanda. Alioqui suis Ecclesia poenis quicumque sunt nocentes,mulctat;atque iis potissimum, quae maxime conferunt ad euellenda vitia, virtutesque adipiscendas. Hinc tot hominum religiosorum conuentus, quorum licet aliqui declinent 1 summo virtutis, fuere ta. men semper ac sunt qui cunctis humanis contemptis in fastigio totius sanctimoniae consisterent, nullosque non traherent in admirationem, & imitationem virtutum, vel quoties ipsis aggregantur, vel aliqno modo obsecundant, neque praecipites in scelera feruntur, aut saltem non sunt intemperati. Ad quae perficienda deligi solent, qui laudibus virtutum, Sanctorumque concinendis, monitis quotidianis, concionibus , & peccatorum consessionibus audiendis, poenis salutaribus expient animum, viasque honestatis doceant, & quodammodo libenti simos compellant inire. Quod si qui sint prae fractiores, expetalit ipsios Ecclesia e caetu suotam diris execrationibus deuouet, intestabiles esse decernit, & indignos, quos aliquis alloquatur, nisi quatenus resipiscentiae locus daretur. Verum percipiuntur haec sensu: Illud fide, cui respondent euenta generalia , inspirari diuinitatem precibus, aut aliis rebus sacris,& piis, qua flectantur animi praefracti, molliantur obdurati. Quod si Deus omnium reruni fabricator omnia gubernans, & ordine
suo disponens eligit aliquos, ac vult esse qui ob maximam vitae sanctitudinem precibus valeant avertere ab hominibus impendentes , ac meritas calamitates, nihilque durum, & acerbum restigiant, ut iis diuinam gratiam, vimque intimam, qua solus Deus animum nostrum peruadere , & quocumque vul ducere potest , concilient ad extirpanda vitia, virtutesque . propagandas, ii prosecto sunt, qui, & bene sicentiam maximam,
vitiique odium similiter maximum praeseserunt , ac proinde
26쪽
Deo, caelitibusque sunt quana simillimi, Sc proximi, ae sene
omnium bonorum, quaecumque ad animum, vel corpus pertianere possimi, artifices admirandi. Per hos stant gentes,ae regna, per hos amplificantur temporalium 'felicitate, ac mirabiliter esitorescunt. Quin hi videntur omnium maxime bellicum robur in acie iusta, iustas ob causas necessario pugnantibus immittere, victoriamque ipsis adiudicare, quamuis neminem speetatim velint interfect im,doleant quem uis occisum , quantum fieri datur in amore, & beneficentia persistentes. sed illa sorsan aliquis in uniuersum dicta a sapientibus, licet maxima ratione pronuncientur, non admittet. casu ferri alter inscius dicet. Igitur ipsam quaestionem proponamus,ac veritatem modis omnibus in apertum proferamus, atque explicemus. Haec vero summatim praefari, & dicenda quodammodo adumbrare libuit, Amplissime, S: omnium virtute laude si rens Cardinalis, cuius liberalitate ad omne bonum pro . pensissima, ac publicae utilitatis, totiusque humani generis amantissima est factum, ut haec elaborare possemus, aditum nobis aperientes ad inquirendum an male statuerint omnes sapientes, qui decreuerunte hominem non posse sine virtutibus,ac religione esse felicem, dc absque illis tem
tatem non dari, adiicientes Praesidiabus sacrorum primas deberi , a
vera amicitia, maxim que amore contineri Gentes, o Regna is
27쪽
ebriniana. Et aperitur,quanto sit uc illa longe selicior.
cap. V. comparantur sinensium Reges, siue chims cum Austriacis, eorumque Populi cum noItiris chri ianis, atque ostenditur bore e multo D. liciores. Cap. VI. bconferuntur cognationes IIeraclidarum s Mahometis, eum nostris quoad felicitatem bonorum temporarium, I nostros longe illis feliciores esse aperitur.
Ecclesia Christiana est instar Esip. a Romanae eomparata aperiturqκanto sit nostra felicior, quoad temporalium bonorum faelicitatem.
Cap. VIII. Confertur Veneta Resp. cum Carthaginensi, Gennensis cxm Asbenien -s, Florentiis aque cum Lacedaemone, quoad temporallium bonorum felicitatem, O quanto sint exicrae inferiores, aperitnr. p. IX. cum Martyres fuerunt in aliqua regione ex indigenis,qui vitam pra- funderent rhro pro conseruanda inter suosyncera religione aduersus haereticos ibi rigentes, ea Regio non est data in potestatem barbarorum: secus ubi defuerunt Martures.Quod scilicet isticitas temporalis pendeat a religionis vera cultu ο amore . cap. X. Excidunt ὰ felicitate temporali homines, quod non ament inter se, ν rum discordiis dissoluantur,ac pereunt Nullusque hominum catur est, qui magis amet inter se, quam Christianorum,qui intellcch fide una,voluntatem charitate diuina arcti me coniungunt, praec piturque js ardentissimus amor,gno se suaque commum cent. Iccirco non excidunt is temporali felicitate. Cap. XI. Exemplis, ac rationibus ostenditur. amore populorum, Civium, dom sicorumque inter sie contineri. ac stare temporalium bonorum felicitatem, ac proinde tigem Christi esse accomi dati simum ad illam parandam,quod amorem maximum iubeat,ac praesserat. Cap. XII. Maxima patieutia, quam Lex christi imperat.non minuit bellicum robur, idque auctoritate, exemplis similitudinibus,rationibus Seuen
cap. XIII. Obiecta summatim confutantur, aut totius eo ututa ostenduntur supra suis locis . propositumque confirmatur.
28쪽
Vncti sapientes censuerunt sine Virtutibus nullam darί b
manam felicitate norma virtutum sumitur a Religione,ac Dei culio. qualem qui ue Deum ac superos colit, talis estine. Inde omnia bona anιmt,corporis,atque externa procedunta
quiset exi mpla ei omnium beuocent Ermi in humana cnus, pcrquos Hent Ginus,ac Rianais Apientum nemo , Benedicte Iustiniane Camdinalis Amplissime, est ausus assirmare humanam felicitatem dari absque virtutibus, ac Religione, quemadmodum sine hac ab orbe condito, nulla legitur hucusque natio coiisse in unum Sic nemo talix absque illis consti tiste sibi, ac suis rebus unquam memorratur. Clemens Alexandriuus nominatim Stromatum tib
29쪽
secundo, plurimos Phi losophos enumerat si E quibus alii pons bant alijs in rebus humanam felicitatem. Conueniunt tamen in hoc omnes, non esse illam sine virtutibus. Quibus quidem Religio tanquam regina, primariaque sapientiae diuinae, qua Deo cognito, de amato proxime inhaeremus , ancilla praesidet ,
iubens, ut ad Deum nos perducant, eique Obtemperemus. Ipse Epicurus,qui quasi excors, & pecus inter sues a Philosiophis
relegatur,voluptatem. cui primas humanae beatitudinis dabat. asseruit absque virtutibus stare non posse. Experimentis quotidianis, ac certissimis Arist. Politici septimi tuitio demostrae
sine Prudentia, Iustitia,Fortitudine,Temperantia, bonum temporale nullum dari. Plato eadem probat in Euthydemo. Qirae nos fusius aperuimus hoc libro . Idnmnes perspiciebant, ipsa corporis bona,atque externa sine virtutibus, neque dominis eia se diuturna, neque quamdiu sunt illis, afferre vllam felicitate a sed maiores miserias,& aerumnas. Vt autem dignoscamus vias, quibus ad virtutem peruenimus,atque ijs constanter insistentes recta perducamur vel ad ipsam temporalium selicitatem, re. ligionis est munus, ut aperietur; per quam nos, & nostra ordia nantur ad Deum colendum, quem sibi finem quamuis remoti rem constituunt omnes virtutes, atque idcirco religioni Deum propius attingenti subi jciuntur, ac parent imperanti. haec nommam virtutum praescribit, exeplar diuinitatis proponens,quod non modo intueamur, sed intimo penitus amore inflammati in illud con Brmemur cogi talis,dictis,ac factis, atque ita emi- menter nobis omnia siue obsistant, siue obsecundent ad extremusti bi jciantur,& aliquo modo hanc nobis selicitatem pariamus, atque artifices temporia lintra bonorum simias. Videndum nobi test igitur maxime, quem nobis, quaIemque vel Deum constituamis, vel proximos ipsi Deo, quos propter hunc magis aut minus colamus . Qui libet enim maiores imitari studet, ac solet, veluti filius patrem,discipulus magistrum,atque,ut aiebat ille, i maiori bove arare minor discit. Quamobrem si bello. caedibusque gaudentem Deum nobis, aut Deo quam coniunctissimos
proponamuS colendos, tales quoque mortales emciemus, sanguinarios, homicidas, truculentos, quemadmodum contigit
Geris Martem potissimum, vel Mahometanis Maho metem diuino honore prosequentibus. Homo namqLe illi se se animi I re contendit, quem maxime honorat: quod nemo sit, qui non aliquo modo naturaliter velit honorari,ac magni fieri,aut cista
30쪽
Quod si Venus impura, vel Mahometes incontinens Dei loco
ponatur, tales profecto euadent homines, quales ij, quos venerantur . Ac nemo non componit se ad illius similitudinem, qui praeest, ac regit, siue ut assequatur imaginem, quando ipsam runon potest, ac si negetur, ut praesit, ac regat, hac sibi saltem via placeat, semet ipsum fallat, in umbra coquiescat; sive quod imitentur cuncti. quos habent in admiratione. μ c propterea cuncti appetunt similitudinem diuinam, quod generatim cunctos ad se alliciat diuinitas. id maxime cauendum duntaxat cui tribuamus illam, quae fugit oculos, ac sensus nostros. alioquin incis demus in grauissima errata, ac damna. Nam,&cui maxime nosmetipsos, ac nostra subi j cimus ad illum maxime consorin mur, sciat: lignum transfertur in flammas ignisque naturam, cum se se illi ex omni parte subiecerit, ac totum tradiderit,e dem modo qui sese alicui tamquam Deo totos dedicauerint, qualem sibi illum proposuerint,tales & ipsi efficientur, si cupidum regnandi, ac propter hoc neque parcentem parenti suo, uti Iouem fingebant, aut filios perdentem, uti Saturnum, tales erunt scilicet parentes, & silis, qui se se inuicem fugent, atque consumant. Quod si fiat. actum est de Gentibus, ac Regnis, ut iure antiqui Romani fabulas huiusmodi impietatem continentes exterminarint, quod Dionysius Halycarnaseus narrat,&Graeci pessimo statu suerint, quamdiu secuti sunt illas, quod me dijs temporibus contigit ab Homeri aetate usque ad Persicos Reges, nam primis verae diuinitatis assertiones nondum fuerat ex animis hominum deletae, ac postremis Philosophi abiecerui, & abi jciendas docuere, ut aperiemus. Etenim,quod vehemei ter cogitamus ad illud non possumus non maxime assici, ac prinpendere ; & quod animum sae se pulsat, vix est, ut non peru dat, aut etiam non perrumpat. nullus vero est actus, qui ex intimis animi partibus magis procedat,ac magis inhaereat,quam Religionis, quod si felicitas humana perscitur diuinoruna comtemplatione ; si quidem statuam iis Deum cui sit aliquid impersecti, ut prisci statuebant, & nos manci erimus, atque ad infirmiora propensi. insculpi tur enim penitus animo imago semper illi adherens, atque infixa intimo,& assiduo cogitatu,ut totum tra hat ad se, inficiat, & quocumque se conferat, sequente pro pellat . Iam quomodo dissimiles illi esse ullo modo volemus, a quo bona cuncta expectamus, atque expetimus Nam sui similem quis non amat s Quis beneficijsmaximis, ac plurimis