장음표시 사용
261쪽
mi Hanc cape,cum primo est Sirmectu DE. HEt ipse Gale. lib. de Theriaca ad Pilonem,illius
utilitatem exprimens.'gni eam comparat: nam
se ut ille purificandi vi constat, ita& hoc antidotu: ab est,quiseni aduc sem literint, permittet, ut pestilentia eapiantur, illos auom pes tamaegrotent Ia
nat,eteris malignitatem commutandet, corporis temperiem
eorrumpi non sinendo. Et quantiis Gal. non dixisset, ratio ipsa ostendit, quia praecipua praecautionis fatio iri morbis venenosis consistit in usu medicamentorum, quae illis aduersam & contrariam babeat naturam, ut mutua actione & reactioneVnum alterum vincere possit: sed nullum ad id efficiendum est theriaca praestantius : ergo ea Vti Contra vero alijs suspectum videtur hoc re: medium nam, aut theriaca habet vim trahendi,& alliciendi ad se venenum, aut ipsum expellendi. Si primu, solum intrinsecus adhiberi proderit, ut illud ex internis ad exicrna trahere possit. Si vero vim expelledi,perperam faciunt Chirurgi , dum bubonibus applicant emplastrum ex theriaca & caepa consectum, siquidem pertimescendum est, ne humor pestilentem induces tumorem, intro vi theriacae impellatur Neque similiter sanis corporibus conuenire videtur:
262쪽
videtur: nam quodcunque medicamentum ma gnum 8c efficax,si sanis corporibus exhibeatur, -illa alterat,& perturbat,cum non inueniat in qd
. Pro huius dubij decisione sciendum est, ibo' omnis,
alacam vim habere trahendi venenu:quod post- s.can.Aui. qu am traxit,corrumpit,& destruit illud vi Sc eL Iacacia,qua pollet. Secundo. notandum est, non omnibus naturis theriacam conuenire, neque omni tempori, - aut aetati,ut autor est Galen. qui citato ait loco,i Pheriacam ut Mestate sumas, nullo pacto consulo, Scc. iInterdicit etiam usum illius pueris: nam ob ma- Pueristbe-ximas vires huius medicamenti, calor illoru dis
:soluitur,deficitq; sicuti cu plus olei qua par sit lu- cernae insicitur, narratque historiam cuiusdam ni Ibriis.' pueri, cui ipse reluctans, parentis consilio eam tribuit,& obijt:vnde qui frigidioribus & crassis scatent humoribus, dum morbis pestilentibus
capiuntur, aut eorum pertimescunt incursus, -tuto exhibetur;cotrariis biliosis, aut sanguineis,& qui calido temperamento constant .sumique Theruca debet ieiuno ventre, ne eius actio impediatur: quavitissquantitas vero non eadem est omnibus praescii 'μφ' benda, dea moderatione qua Opus est, cum tam agnis antidotis, sicut theriaca , Mithridato, aut aliis similibus utimur, ut aduertit Galenus s. de
263쪽
. s. de simp. med. Acul. 9mnia, inquit, quae delete, lys aduersantur, silargius sumpta fuerint grauiter animantis torpus obtiguat,quamobrem ea mo eratisne quantis iis omnes id genus facultates exhibere oportet. t neque copia nimia corpus ossentant, neqtae exiguitate siua a deleter, se vincantur: unde nonnunquam fabae AEgyptiae quantitatem, aut nucis auellanae sumenda praecipit. Nos vero in hac costitutione raro sola the riaca usi fuimus, sed alijs permixta. Ad id vero quod obhciebatur, exterius in tu moribus applicata, quid agat: respondemus si- mul ab ea tracto venenoso humore qualitatem illius prauam destrui, de corrumpi. Et idem cusumitur,& opportune datur. Quod si rursus iustes, narcoticis & frigidis theriacam c5stare, quae semper in actu operantur, dicimus fermentatio ne partes theriacae calidiores frigidioribus praeualere,illisque operari alexipharmaca vi, qua Podent.
Sed an talis in his & alijs antidotis virtus prodeat,ex substantiae modo, occultave aliqua qualitate,aut alia ex primis,non exiguam habet dubitationem zquod ut intelligamus,sequen- ti capite disputandum propo
264쪽
Alex harmacri medicamenta tumoribus pe- ' pilentibus applicata, nunquidqualitatum primam interuentu operentur, di s ritur: μ a tota Aobstantia operari,explica. - .
tur, c nonnulla de venenorum actione noi tantur. Cap. XXXII. QVoni/m cap. t λ. promisimus aliqua di
cturos circa alexipharmacorum naturam,quae in morborum pestiletium curatione multoties a nobis laudata fuerunt: pra sedentis capitis occasione videndum est, in praesenti,an haec omnia occulta aliqua proprietate, Attra qualitates primas agat in nostrum corpus, an vero illis interuenientibus. Circa quod variς sunt Medicorum sententiae & explicadi modi. . Nonnulli reserunt ad perfecti uir em tarmet in. materia, ex qua qualitates illas resultare dicunt Alij ad substantiae proprietatem: quae magis ex sperientia; quam ratione cogn6scuntur. l . at Veru quia hae opiniori es frequentiori metir, i& experientia potius quam ratione nitiatur, nobis non placet:quod enim neque formς, aut occultae qualitati sit referendu, aperte videbimus.
Neque desunt alij, qui distinctione quadam
utentes, controuersiam totam dirimere existi
mant: supponunt enim , alia esse alexiphar-
265쪽
DUeeudit maca, alia alexiteria& amuleta. Alexipharma- hoc nomen cum est id quod pharmacii repellit venenosum:
is. I., idemque sonat quod deleterijs mederi.
expello. 9 Alexiterium est seram venenosam expelles: pharmi cst , fiam talia medicamenta utilia sunt ictibus veneia ζ ,ha, no sarum ferarum. Amuletum , qtlod malum a-macum. liquod auertit, qualitatem videlicet veneficam, Thqriqη, i sicuti antidotu est, quod contra venena datur,nenata. aut affectibus ex praua praecipue victus ratione ab amo - ortis.Haec tamen omnia commune id habet ve-iμ 'i nenosis assectibus succurrendi: sed distinguun i euocam tur inter se nam alexiterra proprie &perse,quia criςvi. veneno obsistunt, non egent primis qualitatἶ-bus: a tota enim substantia operantur, illisq; axuersantur potentia S actione: no vero per qu litates activas. a ut Alia dicunt esse , quae minus proprie id efficiunt:vt alexi pharmacam aquantunuis vim ob- sistendi venenis habeant, &in hoc cum primis conueniant; sed in eis qualitates primae inuenisitur,qtub eoru operationes dignoscuntur:agut M N it troclii e modo. Sicut alia sunt ex accidenti
a ob id dicta, quia partes internas robo
acci cti μ .rando,veneniς obsistant: ut faciunt antidota ex iuna inmitis, ti lapidibu pretiosis, &multa,quae exscIucundum odorem emittunt; ut ambra, && muscus: aut quia evacuent vomitu , aut deie- ista ctione
266쪽
ctione venenosam materiam : ut faciunt lac, o- ,
leum,& alia,quibus subuenimus his qui venen aliquod hau serunt. - Hac praehabita distinctione respondent, th rimam, 'reliqua simili temperamento prςdita, a tumori pestilenti applicata, aut intus sumpta,ta substantiae modo , quam primis qualitatibus ad
se venenum allicere,quominus cor adoriatur:& hoc primarum qualitatum excessu fieri, non reis pugnare ut dictum est: secus vero contingere alexiterijs . Naquanuis haec actio interuentu alicuius qualitatis fieri positi,nocerte illi, sed prb- 'prietati substatiae est adscribeda. Sicut enim chilli in sanguine permutatio medio calore fit,ob si militudinem tamen quam cum hepate sanguis
habet,sanguificationem ei tribuimus: ita alexi terij vis ad venenum, aut deleterium morbum. Li Wili ,Cofirmant sua opinione ex eo i medicamen j- Vta alexipharmaca non sunt omnino aduersa,c5 H μιν 'trariaq; venenis, sed media sorti ut ur natura in i z, Ibeterea u corpus humanu: similitudoq;&anal O- ius stmiuagia,quae in eoru actione est necessaria,utri': de ηφη ibet esse comunis,unde semiuenena diculur. Nasi essent peuitus cotrariaAenen, potius nomen obtinerent, quia alexipharmacum contrariu callori ut quatuor, deberet esse eadem intensione frigidu & sumenti corpori venenum: ob id me:
267쪽
ii Ex medendi etiam methodo, quam in curatione venenorum obseruamus, idem licet colligere : qua enim ratione lac propinandum iubemus ijs qui cantharides sumpserui,nisi ut humiditate lactis,&frigiditate teperata contrariarum ualitatu excessum corrupamus: sicut piper, dc ia calida & sicca,illis qui cicutam, aut aliud ve- ... ii manenum frigidum hauserunt:cum contrariorum
contraria debeant esse remedia. thra
Verum dices id ita cotingere in venenis, quibus praedictae qualitates in tanta intensione exi- . stant, non in his quae proprietate substantiae lae- dunt, ut felles venenatorum animalium, solanu, . hydrargiros:& ex fungis nonnulli. Sed quod etiam haec substantiae proprietas, sit qualitatibus adscribenda,probabimus primo autoritate, deinde rationibus. Galen. .ae simpl. medic.facul. cap. is .ex professo id nititur ostendere, cum ait: Dictum autem,rimosratum mero est,nec se ui eatis .. aliis quoque repetam, cuia sit secundum tota sublatias f. histὸ ω
vere,aut pati. Et ut id explicet, subdit : quatuor rationi us, Aementis particularim corporibus omnibus horitin en '' raciones impares mixtura , ac diuerse: siquidem quaedam substantia ignis,quam aliorum elementorum,in se plus continet; miam a AE: sicuti alia, si sors ita tulit, terrae: nonnulla a 'ris. Emei modi itaque imparitate oprietates corporum
268쪽
Appetitus Ex quibus verbis elicitur,ut diximus; duisnperfectistrii hi idem agunt elementa , ut mixtum producant, la se contrarietate agere hoc tamen appetitu perlpra causa sectioris intesionis) facili ds laese,aut difficilius 'istyi ct transmutari,pendet ex maiori,aut minori resiste: ia ἱ tia ex parte materiae; ob quam prouenit facilior , us primis. vnio substantiarum inter se, ut inserius dicem Haec igitur similitudo,quae intercedit,est potissuma conditio ad actionis celeritatem, & commoditatem ,. de p. Ipse etiam Gal. ait,venena interficere no postlm i, se nisi cor afficiatur: & hoc ob maximam intem' ' periem,ut aperte illius verba significanta. cenim animal Illum interire potest , in cor ab agendinere celsis P Hieri porro νι' cesset , nequit , is a ma iaxisnam intem Hem . Qubd ratione probatur, quia corruptio illa comi illata fieri non potest,i ' nisi praecedente dispositione aliqua proaucta Icontrario agente, quae compati non potest cuniv .vini naturali,qua partes mixtione unit conseruaba-
tur.Haec vero dispositio contraria & positiva adi ' primas qualitates mediate, aut immediate spe ctat raritas enim etia,sicut caloriad ignis introductionem disponit λ sunt enim dispositiones omnes,sicut actiones Si passiones similarium opera, sicut dissimilarium organicarum, quae CX,
alio distincto principio dimanant. ix J a Deinde
269쪽
Deinde si illud venenum quod a tota substa
etia operari dicunt 'contingat eadem quantita edari diuersis naturis, non certe aequali temporis spatio eas alterabit, neque innatum calida cor rumpeta. ergo quia minus agit in unum quam in aliuil, ob resistentiam : consequens ergo est ad qualitates spectare eoru opera: & qua uis in illis no reperiat insignis qualitas exceaes,calida aut frigida' o obstat quia unus caloris grad' in Uno
subjecto uche melius agit, quam plii res in alio: i Ex his & alijs pluribus rationibus, quas breuitatis causa praetermittimuS, constat certe, actiones a tota substatia,aut contrarietate qua deleteria veneni habet, no prouenire ab occulta qualitate, neq; a forma mixti: n a formae reruno su fit immediatὸ operativae: praesertim cu substatiae nihil sit contrariu: inter deleteria vero &alexiterracotrarietas adsit. Restat tame videre quomodo
facilius,aut 'issicilius operari circaehoc aut illud subiectu; ad dispositiisnes quae tenet ex parte materiae resere du sit: Q dodaeo stat, nam pinguia facili' ab igne Inflaman par & coburuntur, qua
aquea:oleoru etia genera resinis ina tenuia tenuib':& crassa crassis comisceis tur,& variet symyMhiae antipathiae resultant. A vipera morsis alteriaca quae ex viperiscon stat scorpionis ca
ro in eius ictu prodest &c. Idem apparet in
i nos magnete, Diuersos,bstantias facilius interseolri propter fl-
militudine materia lbatur multis ex eptus.
270쪽
magnete, quae allicit ferrum ob similitudinem quam habet cum eo ex parte materiae,ob maiorem proportionem & dispositionem agentibus omnibus naturalibus necessariam. Etqubd qualitas interueniat constat: nam magnes concussione erius facta, essicacius trahit terrum , quia dispositione materiet illa qualitas meli' agit. Idecal.. i. dὲ facit Κarabe , seu electrum, attritione calfa- p. med. chum paleas trahens: ob id quae esseniij; similia I ir, sunt,quod calidius est, potentius trahit propter iciem ignis non transit in aquam, neq; aqua in ignem,sed ambo in aerem:& diuersa medica L . ε 3 menta quasdam partes corporis priuatim Vitiat,
temperam. . I i . in I . V . talterint,vel eis subueniunt: cantharicles renes lae
& reliquorum medicamentorum, cum dictum sit agere qualitatum primarum interuentu,rima dum est in eorum usu, ut morbo opponatur, nailli per se remedia aduersari debent, ut ex usu satura sint,&prodesse possint. Hinc de theriaca loquens, reddens rationem cur corpus tuetur: lum,inquit tumores super suos,calfacit membra refrigerata,corroborat naturalem virtutem, ibitas actiones exercere queat. PraesuppOnit ergo esse calida:ideo hyeme,& non aestate ea