장음표시 사용
251쪽
1. de simp. med. Acul. 9mnia, inquit, quae deletes piauersantur, si largius sumpta fuerant,grauitem animo tis eorpus obtiguat,quamobrem ea motratione quantit iis omnes id genus facultates exhibere oportet, ut neque copia vimia corpus offendant, neque exiguitate siua a deleterjs cantur:vnde nonnunquam fabae AEgyptiae quantitatem, aut nucis auellanae sumenaa praecipit. Nos vero in hac costitutione raro sola the riaca usi fuimus, sed alijs permixta. Ad id vero quod obij ciebatur,exterius in tu moribus applicata, quid agat: respondemus si- mul ab ea tracto venenoso humore qualitatem illius prauam destrui, & corrumpi. Et idem insumitur,& opportune datur.Quod si rursus iustes,narcoticis & frigidis theriacam costare,quae semper in actu operantur,dicimus fermentatiO- ne partes theriacae calidiores frigidioribus praeualere,illisque operari alexipharmaca vi, qua Po
Sed an talis in his & alijs antidotis virtus prodeat,ex substantiae modo, occultave aliqua qualitate,aut alia ex primis,non exiguam habet dubitationem:quod ut intelligamus,sequenti capite disputandum propO
252쪽
Alexipharmaca medicamenta tumoribus pe- ''pilentibus applicata, nunquidqualitatum primarsi interuentu operentur, dis seritur: quid sit a tota Aubstantia operari,explicar
tur, c nonnulla de venenorum actione noi tantur. Cap. XXXII. QVQni ira cap. t λ. promisimus aliqua dicturos circa alexipharmacorum naturam,quae in morborum pestiletium lcuratione multoties a nobis laudata fuerunt: prae cedentis capitis occasione videndum est, in praesenti, an haec omnia occulta aliqua proprietate, citra qualitates primaS agat in nostrum corpuS, an vero illis interuenientibus. Circa quod variς sunt Medicorum sententiae & explicadi modi. . Nonnulli referunt ad perfectionem sorio in ..materia, ex qua qualitates illas resultare dicunt Alij ad substantiae proprietatem: quae magis CX-1perientia, quam ratione cogn6seunir. Veru quia hae opiniones frequentiori euetu, experientia potius quam ratione nitiatur, no-' bis non placet:quod enim neque formς, aut occultae qualitati sit referendu, aperte videbimus.
9 Neque desunt alij, qui distinctione quadam
utentes, controuersiam totam dirimere existimant: supponunt enim , alia esse alexipha
253쪽
Daseeudit Inaca, alia alexiteria& amuleta. t Alexi harm- hoc nomen cum est id quod pharmacu repellit venenosum:': φῖ , idemque sonat quod deleterijs mederi. e ello. 9 Alexiterium est seram venenosam expelles: pham cst . nam talia medicamenta utilia sunt ictibus veneia ζ ,ha, nosarum ferarum. Amuletum , quod malum a-macum. liquod auertit, qualitatem videlicet veneficam, Neri' ii sicuti antidotu eis, quod contra venena datur, Τ i ' affectibus ex praua praecipue victus ration ς
b rmo - ortis.Haec tamen omnia commune id habet ve-i 'i nenosis assectibus succurrendi: sed distinguun-Vene cum tur inter se nam alexi terra proprie &perse,quia criς' - veneno obsistunt, non egent primis qualitatF-bus: a tota enim substantia operantur, illisqi axuersantur potentia & actione: no vero per qu litates activas. Alia dicunt esse, quae minus proprie id efficiunt:vt alexipharmaca: na quantunuis vim ob- sistendi venenis habeant, &in hoc cum primis conuenian sed in eis qualitates primae inuenisitur,qtub eoru operationes dignoscuntur:agut-M ' ἔ que virbque modo. Sicut alia sunt ex accidenti zzalexiteria ob id dicta, quia partes internas roboaccideri a- .rando,venenis obsistant: ut faciunt antidota ex .. . ' ' ima rgarit is, ti lapidibu 'pretiosis ,&multa,quae ex seducundum odorem emittunt; via ra, &-& muscus: aut quia evacuent vomitu, aut deiectisti: ctione
254쪽
ctione venenosam materiam : ut faciunt lac, o- ,
leam,& alia,quibus subuenimus his qui venenuraliquod hauserunt. - Hac praehabita distinctione respondent, th riacam, 'reliqua simili temperamento prςdita,rtu mori pestilenti applicata, aut intus sumpta,ti substantiae modo , quam primis qualitatibus ad
se venenum allicere,quominus cor adoriatur:&hoc primarum qualitatum excessu fieri, non repugnare,ut dictum est: secus vero contingere a lex iterijs . Naquanuis haec actio interuentu alicuius qualitatis fieri possit,no. certe illi, sed prb- 'prietati substatiae est adscribeda. Sicut enim chili in sanguine permutatio medio calore fit;ob similitudinem tamen quam cum hepate sanguis
habet,sanguificationem ei tribuimus: ita alexisterij vis ad venenum, aut deleterium morbum. ii ,Cofirmant sua opinione ex eo θ medicamen ' ta alexipharmaca non sunt omnino aduersa,co alix)bar' trariaq; venenis, sed media sortititur natura mister ea dc corpus humanu: similitudoq; & anal O- tur se uagia,quae in eoru actione est necessaria,utri': de ης-ibet esse comunis,unde semiuenena diculur. Nasi essent penitus cotraria,veneni potius nomen obtinerent, quia alexipharmacum co turari u calori ut quatuor, deberet esse eadem intensione
frigidu & sumenti corpori venenum: ob id merici I Cc diam
255쪽
diam habere naturam dicut, quia si debita qualitate & mensura capiatur , & opportuno tem pore, ob analogiam, & mediam quam sortiun - tur naturam,corpus tuentur, & veneni vim obtundunt citra intemperiei excessum, qua parte alexit erijs participant. Haec igitur est horum opinio: aduersus quam si semel probauerimus, cuncta venena primis qualitatib' operari,facile erit ide de omnibus lexiterijs iudiciu facere: & q, verum sit, constat. Principia omnium generabilium &corruptibilium sant primae qualitates, quibus mediantubus agunt de patiuntur: quaelibet igitur qualitasiti subiecto per alterationem producta, soboles
erit earum. Confirmaturque id ex natura vene-pbauiu, νι norumi quae non alia ratione vim necandi sortinena qua ta sunt,quam quia suas qualitates ita intensas hasηtri beant,ut ab illis natura superata maneat: velut cibis, 'uita, cura, opium & mandragora, frigiditate mediat isti cantharides & sublimatum, medio calore: nam quae humida sunt, & quae sicca,ad tantam inten sionem peruenire non possunt,ut sic laedat, quin calorem & frigiditatem asciscat. Nam si hoc ita non est, ad quod genus morborum reduci de bent illi qui ex venenis & medicamentis deleterijs sunt,si ad excessum temperamenti non rese.
256쪽
ri Ex medendi etiam methodo, quam in curatione venenorum obseruamus, idem licet colligere : qua enim ratione lac propinandum iubemus ijs qui cantharides sumpserui,nisi ut humiditate lactis,&frigiditate teperata contrariarum qualitatu excessum corrupamus: sicut piper, dc ilia calida & sicca,illis qui cicutam, aut aliud Ve- . - . iitienum frigidum hauserunt:cum contrariorum contraria debeant esse remedia. tVerum dices id ita cotingere in venenis, quibus praedicti: qualitates in tanta intensione exi- . stant, non in his quae proprietate substantiae laedunt, ut felles venenatorum animalium, solanu,
hydrargiros:& ex fungis nonnulli. Ad quod etiam haec substantiae proprietas, sit qualitatibus
adscribenda,probabimus primo autoritate, deinde rationibus. Galen. .ae simpl. medic.facul. cap. i s .ex professo id nititur ostendere, cum ait: Dictum autem,rimoseratum α'ημmero est, c se μέ ea .. .. asidi quoque repetam, cuias secundum totas subsitas i. 7 a j o ere,aut pati. Et Vt id explicet, subdit: quatuor. rnionibus, Aementis particulatim corporibus omnibus honstantam iarafiones impares mixtura , ac diuersae: siquidem quaedam substantia
ignis quam aliorum elementorum se plus ceni et ς' - Σ, Δ, iam AE AE: sicuti alia, si sors ita tulit, terrae; nonnulla a ' ris. Eae,emmodi itaque imparitate proprietates corporum particulariumμnt perfectae. t. d Cca Ex
257쪽
fuisse de humoribus crudis I qui neque puti idi simi, ritque morbum grauem &pestillantem excitant:nam neque nos tunc usum vesicantiu medicamentorum suaderemus: sed cum humor, e sit frigidus sit,aut tenuis & calidus, putredine praua malignam qualitatem contraxisset. Et licet saepissime solum icores,&tenuiores humorum partes evacuentur,id no obstat: quia cum in eis contineatur cytor acris &mordax, qui plurimo-Tumsympto matuin e si causa, quacunque euacuatione aegro commodum infertur: sicuti in benignis frictio,balneum,& inunctio facere solet. Quauis enim ex prauo illoru calore,& viole ilia operandi,ut tagitur in hoc & in ultimo argumento, aliqua incommoda sequantur: sed ad ea
mala,quae aut sunt, aut timentur, comparatione facta, aegro maiora commoda sequunturi: quia
non solum calidi humores pestiferum humore efficientes in aliqua parte etsi distante, solem ad interna recurrere, & partes principes intipdere;
sed & frigidi & crassi, dum putredinem nacti
fuerint. 'Penultimum argumentum' duo supponit, alterum, quietem ad coctionem & reductionem morbi pestilentis esse necessariam: vescantia vero coctioni esse contraria . Secundo, neque in principio, quia crudi sunt humores, neque in
258쪽
statu , quia iam sunt victi, non esse illis opus: - Circa primum dicimus, falsum esse, vesicanistia coctioni opponimam ut concoctrix ab actione cesset,oportet, calorem quo utitur, Vel corrupi appositivo contrario, aut sus cari multitudiF Ior tri-neliusnorum,aut a maiori calore dissipari: ut sta 'l 'φ ma maior lolet minorem extanguere. Vesicalia is. primo modo no sunt cotraria, quia calida sunt. Neque secundo modo, quia potius humorum excessum auferunt,quam adaugeat mole maio- 1em.Neque ultimo modo: nam alijs correcta & ' emendata, commoda remanent ad suum op s peragendum praesertim cum non consulam ii .isto Npponenda partibus principibus, ubi como nes 'ud uarcelebrantur,sed ignobilibus, ut iam dictum p ii Ad aliud de coctione, quae debet spectari, di- φρ.M .cimus in his morbis pestilentibus,quibus alijs iis ibis, iupraesidijs possumus coniectari, humorum redii- moribus es ictionem ad expulsionem sequuturam, fatemur p tmelius esse his non uti:negamus tamen, cum O--mnino prauam de pestilentem nacti fuerint cor
Sed quod humoribus qui incipiunt maligne ea qua quie: & praue corrumpi, motus vesicantium no sit na m - tura contrarius, sed proficuus, Sc coctioni non h. b. d. z repugnet aestat Probadum. Primbiquia ut expe- cari, quam - rietia videmus,multa quiete putredini disponu- u. ista Bb tur
259쪽
turImotu ver8,& vetitationi exposita,ab ea ve dieantur. Aquae enim fluuiales nunqua putre iacunt ex se: secus lacu stres & retentae. Semina similiter,fructus,vina & vestes quae in locis mini -rii 'inlio mae transpirabilibus sunt, putrescut: sed motu fa
cilius ab inclusis inporibus expurgantur. Idem Ρ constat experientia in taminis quae vitam agut sedctariam , quae quotidie innumeris affectibus
a putredine capiuntur: minus viri, &praecipulexercitati. Quod confirmare videtur Aristote- M ' illes icens: Eodem modo SI 'O motu agimr, ritis Turridum magu eo seruatur,quo amotu cessat, dec. coctio im Eodem modo humores, qui prius detenti in
humor =μ .marte, maligne putrescere coeperunt, motu a Verὸν Mis; ucantib us facto,melius deuinci & superrri potersit a natura:& qui coctionem , siue reductione subire possunt, ea cosequentur impedimeto abini ivli in lato: ob id Hip.&Gal. no comendant quiete &a octione quocuq; morbi tepore, sed circa statu, - ut inde Medicus in principio agere & mouere possit humores, eos evacuando: ut qui postmodum relicti fuerint, coctioni obsequetiores sint.: Quod si ob calidam & siccam 1 storum naturam dicant,scaram ab eis factam,esse impedimeto,ne prauis halitibus detur exitus: ad hoc dicimus,non esse expectandum ut fiat , sed humore
260쪽
mnu benigno aliquo medicamento auferendu. Haec sutar, quae de medicamentis vesicantibus pelle iam ingruente scriptismandauera , &nuc se prae manibus obtulerui, cum de mea fide liberanda cogitare:quae licet absq; vlla cotrouersa recipi posse existime , tuae tamen, D octor sapietissime, celarae libentissime submitto. Vale. i Quoniam autem in omnibus glandulis pedistilentibus communiter Chirurgi medicamen iis vesicantibus theriacam permiscendam praecipiunt,videndum est an conueniat, qua etiam
aetate,& quo tempore anni. . t
Theriaca us in pestilentiu tumorum curattione an couemat implicatur. Cap. XXI. Comuni sere Medicoruopinio non solu
exterius in pestilentiu morboru curatione theriaca usurpat, sed interius curatio nis & precautionis gratia ea coinedat:veru qui-